Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Renkler Grafik ve Animasyon Coşkun CANLI Bilişim Teknolojileri Öğretmeni

Renk nedir? Renk, ışığın gözün retinasına ulaşması ile ortaya çıkan bir algıdır. Nasıl Oluşur? Her cisim üzerine gelen ışığın bir kısmını soğurur ve bir kısmını yansıtır. Cisimden yansıyan ışığın gözümüzde oluşturduğu algılamaya o cismin rengi denir.

Elektromanyetik Frekans Spektrumu Işık bir elektro manyetik dalga formudur. İnsan gözü belli aralıktaki dalgaları algılar. Algı alt eşiğimizde kırmızı, üst eşiğimizde mor renk bulunur.

Elektromanyetik Frekans Spektrumu Görünür ışık bölgesindeki farklı dalga boyları farklı renkler olarak algılanır. İnsan gözünün algılayamayacağı kadar düşük frekanslı ışık «kızıl ötesi (infrared)» İnsan gözünün algılayamayacağı kadar yüksek frekanslı ışık «mor ötesi (ultraviolet)» olarak isimlendirilir. *bazı hayvanlar kızıl ötesi ışınları algılayabilir. *mor ötesi ışık insan sağlığı açısından tehlikelidir.

Renk Oluşumu Görünür ışık bölgesindeki farklı dalga boylarına sahip tüm ışınların üst üste binmesiyle beyaz renkli ışık oluşur. Beyaz renkte görünen bir cisim üzerine düşen güneş ışığının tümünü geri yansımaktadır. Siyah renkte görünen bir cisim ise üzerine düşen güneş ışığının tümünü soğurur ve yansıtmaz.

Prizma ve Gökkuşağı Beyaz renkli ışık bir üçgen prizmaya gönderildiğinde farklı dalga boylarına sahip ışınlar farklı açılarla kırılır ve prizmadan renk renk dağılarak çıkar. Yağışlı havalarda havada asılı duran su zerreleri güneş ışığını farklı açılarda kırarak aynı etkiyi oluşturur.

Nötr Renkler Bir cisim güneş ışığını yansıtmayıp yutuyorsa o cismi siyah görürüz. Siyah ve beyaz renkler karıştırıldığında gri renk ortaya çıkar. Siyah, beyaz ve gri renk sayılmaz. Bu üç renge nötr renk denir. Herhangi bir rengi açmak ya da koyulaştırmak için nötr renkler kullanılır.

Sıcak – Soğuk Renkler Serinlik hissi veren(deniz, orman, gökyüzü vb.) renkler soğuk, ısı ve ışık hissi veren(ateş, güneş vb.) renkler sıcak renkler olarak adlandırılır.

Toplamsal Ana Renkler Toplamsal ana renkler, farklı kombinasyonlar halinde birbirlerine eklendiğinde, görünür ışık tayfındaki bütün renkleri üreten üç ışık rengidir (kırmızı, yeşil ve mavi). Eşit oranda kırmızı, mavi ve yeşil ışık eklendiğinde beyaz renk oluşur. Kırmızı, mavi ve yeşil ışığın tamamen yokluğu, siyah rengi verir. *Bilgisayar monitörleri, renk oluşturmak için toplamsal ana renkler kullanan aygıtlardır.

Eksiltici Ara Renkler Eksiltici ana renkler, farklı kombinasyonlarda bir renk tayfı oluşturan pigmentlerdir. "Eksiltici" teriminin kullanılmasının nedeni, ana renklerin karıştırılmadan önce saf olmaları ve karıştırıldıktan sonra ana renklerin daha az saf sürümleri olan renklerin elde edilmesidir. Örneğin turuncu, magentayla sarının birbiriyle çıkartımsal olarak karıştırılmasıyla elde edilir. *Yazıcılarda, monitörlerin aksine, eksiltici karıştırmayla renkleri üretmek için eksiltici ana renkler (camgöbeği, macenta, sarı ve siyah pigmentler) kullanılır.

Renk Çarkı Renk çarkı, renkler arasındaki ilişkiyi anlamak ve hatırlamak için kullanışlı bir yöntemdir. Kırmızı, yeşil ve mavi toplamsal birincillerdir. Siyan, magenta ve sarı eksiltici birincillerdir. Her toplamsal birincilin karşısında tamamlayıcısı bulunur: kırmızı - cyan, yeşil - magenta, mavi - sarı.

Renk Uyumu (armonisi) Tek (monokromatik) Renk Şeması: Tek bir rengin açıklık koyuluk gibi ton değerleri arasındaki renklerin tercih edilmesiyle gerçekleştirilir. Oldukça durağan bir görünüme sahiptir, sakindir. Analog Renk Şeması: Renk çemberinde birbirine komşu olan renklerin tercih edilmesiyle oluşan armonidir. Gözü rahatsız etmeyecek yumuşak bir görüntü oluşturur.

Renk Uyumu (armonisi) Tamamlayıcı Renk Şeması: Renk çemberinde birbirinin karşısında yer alan renklerin oluşturduğu uyumdur. Bu renklere tamamlayıcı renkler denir. Aralarında çok yüksek kontrast vardır. Tasarımda denge oluşturmak için karşıt renkler kullanmak faydalıdır. Doğaya Dayalı Renk Şeması: Doğa renk uyumu konusunda mükemmel bir çıkış noktası sağlar. Yukarıda fotoğrafta kırmızı sarı ve yeşil teknik anlamda renk uyumunun ne olduğuna bakmaksızın bir renk armonisi yaratır.

Kontrast (Renk Karşıtlığı) Renk çarkında birbirinin karşısında yer alan renkler karşıt renkler olarak adlandırılır. Ayrıca renk çarkının üst tarafında açık renkler, alt tarafında koyu renkler bulunur. Bu renkler de karşıt olarak değerlendirilir.

Kontrast (Renk Karşıtlığı) Çark üzerinde renkler birbirinde uzaklaştıkça kontrast artar. Karşıt renkleri bir arada kullanmak grafiğin etkisini artırır.

Renk Modelleri Renk modeli, dijital görüntülerde gördüğümüz ve kendileriyle çalıştığımız renkleri tanımlar. RGB, CMYK veya HSB gibi her renk modeli, rengin tanımlanmasında (çoğunlukla sayısal) farklı birer yöntemi temsil eder.

HSB Modeli İnsanın renk algısına dayalı olarak HSB modeli, rengin üç temel özelliğini tanımlar: Ton (Hue) Bir nesneden yansıyan veya nesnenin içinden iletilen renk. Standart renk çarkı üzerinde bir konum olarak ölçülür ve 0° ile 360° arasında bir derece olarak ifade edilir. Yaygın kullanım şeklinde ton, kırmızı, turuncu veya yeşil gibi, rengin adıyla tanımlanır. Doygunluk (Saturation) Rengin kuvveti veya saflığı. Doygunluk, tonla orantılı olarak gri miktarını temsil eder; % 0 (gri) ile % 100 (tam doygun) arasında bir yüzdeyle ölçülür. Standart renk çarkında doygunluk, merkezden kenara doğru artar. Parlaklık (Brightness) Rengin göreli açıklığı veya koyuluğu; çoğunlukla, % 0 (siyah) ile % 100 (beyaz) arasında bir yüzde olarak ölçülür.

HSB Modeli Renk değeri şu şekilde gösterilir: Ton: renk çarkına göre açı (0-360) Doygunluk: yüzde olarak (0-100) Parlaklık: yüzde olarak(0-100)

RGB Modeli Renkli bir görüntüdeki her RGB (kırmızı, yeşil, mavi) bileşen için 0 (siyah) ile 255 (beyaz) arasında değişir. Örneğin, açık kırmızı rengin R değeri 246, G değeri 20, B değeri 50'dir. Üç bileşenin değeri de eşit olduğunda sonuç, nötr bir gri tondur. Tüm bileşenlerin değerleri 255 olduğunda sonuç saf beyaz, değerler 0 olduğunda saf siyahtır.

RGB Modeli İnternet'te kullanılan renk sistemi RGB renk sistemidir. Bunun sebebi, 1953'te ilk fotoğraf makinesi Polaroid'te ve ondan sonra da televizyonlarda standart kabul edilmiş olmasıdır. Günümüzde de tüplü ekranlarda, tarayıcılarda, televizyon ve manuel fotoğraf makinelerinde standart olarak kullanılır.

CMYK Modeli CMYKey, baskıda dört temel işlem renginin kısaltmasıdır (Cyan, Magenta, Yellow, Key (black). Bu renkler tram yöntemi ile baskıda kullanılan renkleri oluştururlar. Işık tabanlı RGB renk uzayında temel renk sayısı üçtür. Pigment (boya) tabanlı bir renk uzayı olan CMYK'da ise bu rakamın dörde çıkar. Bu renkler şunlardır: Cyan, Magenta, Yellow, Key (siyah)

CMYK Modeli Renkler her bir ara renk(cmyk) için 0 – 100 arası değerler belirtilerek ifade edilir.

CMYK-RGB ilişkisi

Gri Tonlama Modeli Gri Tonlama modelinde, bir görüntüde grinin farklı tonları kullanılır. Gri ton değerleri, siyah mürekkep kapsamının yüzdesiyle de ölçülebilir (% 0 beyaza, % 100 siyaha eşittir).

İki Renk Modeli Bu modelde yalnızca saf siyah ve saf beyaz renk kullanılır. Resimdeki ayrıntıların temsil edilebilme oranı çok düşüktür.

- SON -