 ABD - tüm ölümlerin % 40’ı kalp hastalığından!  HT, Aile hikayesi, Serum lipoprotein seviyelerinde değişiklikler, Sigara, Diabet gibi faktörlerle ancak bunların yarısını izah edilebilmektedir.  CV hastalığa neden olan maddeler arasında en önemlileri Karbondisülfid, Karbonmonoksid ve Nitratlardır.  Kalp hastalığı-maddeye maruziyet ile ilgili çok az sayıda çalışma mevcuttur. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

İş-Kalp hastalığı ilişkisi kurulabilmesini iki faktör zorlaştırmaktadır:  1. CVH’lar çok sık görülür => çok geniş sayılı işçi çalışmalarına gereksinim vardır. Ayrıca iş ve kalp hastalığı ilişkisi taranmalı!  2. Çok belirgin bir klinik yada patolojik bulgu yoktur. Zaten bir çok farklı nedenle de olduğu için, işle ilgili maruziyet akla gelmez. Belirgin bir risk faktörü varsa iyice göz ardı edilebilir. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Bulgular; İş anamnezinden, Fizik muayeneden, Laboratuar testlerinden, EKG’den, Ortamdaki kimyasalların, tozların, dumanın ölçümünden. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

 İş anamnezinin alınması çok önemlidir.  Laboratuar bulguları maruziyeti doğrulamak için önemlidir. Genel bir test; kandaki karbonmonoksit seviyesinin ölçümüdür.  Aynı zamanda çalışma ortamının havasındaki kimyasalların ölçümü de önemlidir.  İş yaparken devamlı EKG ölçümleri yapılarak aritmilerin, çarpıntılarla veya diğer semptomlarla bağlantısı ortaya konmaya çalışılır. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Kardiovasküler hastalıkların ve olası toksik etkenlerin sınıflaması:  …………… Durum Toksik Madde ……………………………………….……. Aritmi Arsenik, Kloroflorokarbon, Hidrokarbon solventleri, organofosfatlar ve insektisitler KAH Karbon disülfid, CO, Kurşun Hipertansiyon Kadmiyum, Karbondisülfid, Kurşun Myokard Hasarı Antimon, Arsenik, Asrine, Kobalt, Kurşun İskemik Kalp Hastalığı Organik nitratlar (Nitrogliserin,Etilen glikol) (Nonateromatöz ) Periferik arter tıkanma hastalıkları Arsenik, Kurşun MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Mesleki kardiyo-vasküler sistem hastalıklarına neden olabilecek etmenler:  Antimon  Arsenik  Kadmiyum  Karbon disülfid  Karbonmonoksit  Kobalt MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Antimon Alaşımlarda kullanılır. Kalay, kurşun gibi yumuşak metaller antimon ile sert alaşımlar haline getirilir. % 6-8 arasında antimon ihtiva eden kurşun alaşımları sert ve aside dayanıklıdır. Bu alaşımlardan batarya (akümülatör) plakları, matbaa harfleri yapılır. Ayrıca sezyumla beraber katot lambaları yapımında ve kızılötesi ışınları bulucusu olarak kullanılan fotosellerin üretiminde kullanılır. Oksitleri ise, saydam olmayan sır yapımında, cam ve seramiklere renk vermede kullanılır. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Antimonun bileşiklerinden antimon sülfür; cephane ve kibrit yapımında, antimon trioksit ile antimon triklorür aleve dayanıklı kumaş üretiminde, gene antimon trioksit hem pigment hem de yanmayı yavaşlatan eleman olarak boyalarda ve plastiklerde kullanılır. Boyalarda pigment olarak kullanılan birçok antimon bileşiği vardır; organik tuzlarından antimon-potasyum tartarat (tartar emetik) dokuma sanayinde boya sabitleştirici, tıpta da balgam söktürücü ve kusturucu olarak kullanılır. Yine antimonun bazı organik bileşikleri de çeşitli tropikal hastalıkların tedavisinde kullanılır. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Parazit enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılan antimon bileşikleri EKG’deki öncelikle T dalgalarında değişikliklere, QT intervallerinde uzamalara neden olur ve bazı hastalarda ani ölümlerden sorumludur. Akut maruziyette EKG değişiklikleri olur. Yapılan hayvan deneylerinde kronik maruziyetin, miyokard hastalıklarına neden olduğunu ortaya koymuştur. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Arsenik Arsenat ve arsenit bileşikleri çeşitli amaçlarla kullanılır. Matbaa mürekkebi, tekstil boyaları ve böcek öldürücü olan kalsiyum ve kurşun arsenatların üretiminde kullanılır. Potasyum dihidrojen arsenat; sinek kağıdı, böcek öldürücü, tekstil boyamada kullanılır. Bakır arsenitler bir böcek öldürücü olan paris yeşilinde ve bir pigment olan scheele yeşilinde kullanılır. Arsenik; kurşunun sert alaşımlarının yapılmasında, cam endüstrisinde kullanılmaktadır. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Akut zehirlenmenin başlıca belirtileri mide bulantısı, kusma, ağız ve boğazda yanma ve şiddetli karın ağrılarıdır. Bunu takiben dolaşım bozukluğu ve kalp yetersizliği başlar ve birkaç saat içinde zehirlenme ölümle sonuçlanabilir. EKG’de değişiklikler meydana gelir. Yapılan çalışmaların birinde ventriküler aritmiye neden olduğu belirtilmiştir. Subakut zehirlenmeler arsenikle kontamine olmuş gıdaların alınmasıyla oluşur. Böyle bildirilen birkaç vakada kardiyomiyopati ve kardiyak yetersizlik bildirilmiştir. Kronik arsenik zehirlenmesi siyah ayak hastalığı (blackfoot disease) olarak bildirilmiştir: Bunlarda alt estremite geniş venlerinde spazmlar olmasına bağlı olarak ayaklarda sert ve ağırlık hissine bağlı aksayarak yürüme ve bazen gangren oluşabilir. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Kadmiyum Kadmiyumun en önemli kullanılışı çelik kaplamacılığında! Çok kolay kaplanır ve oksidasyona dirençli, kararlı bir yüzey meydana getirir. Kaplama ya elektrolizle veya buhar kaplaması şeklinde yapılır. Bilye yatakları gibi sürtünme olan yerler, sürtünmeyi azalttığı için kadmiyumla kaplanır. Kadmiyum-nikel pillerinin yapısında, nükleer reaktörlerde kontrol çubuğu olarak kullanılır. Düşük erime noktalı lehim yapımında, çeşitli döküm alaşımların yapımında kullanılır. Kronik maruziyette kroner arter hastalığından ölüm artabilir. Yapılan hayvan deneylerinde hipertansiyon olabileceği gösterilmiştir. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Karbondisülfid En çok kullanıldığı yerlerden biri lastik sanayidir. Genel olarak antimon tuzu madenlerinde, kuru temizlemede, petrol sanayinde, gıda koruyucu işlerinde, tekstil sanayinde, cila işlerinde, pestisit üretiminde, optik cam malzeme üretiminde kullanılır. Kronik maruziyette koroner arter hastalığından ölüm oranı artar ve ateroskleroz artar. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Karbonmonoksit (CO) Maruz kalınan yerlerin en önemlileri; Demir-çelik sanayi, kok fırınları, çelikhane, dökümhane ve izabe fırınları çevresi, petrol rafineleri, kömür maden ocakları, elektrik fırın çevreleri, taşıt onarım yerleri, kapalı garajlar, nikel üretiminde redüksiyon ajanı olarak, evlerde mangal kullanıldığı durumlarda, fazla trafiği olan caddelerde sık olarak rastlanır. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Kapalı ortamda meydana gelen yanmalar sonucu oluşur. (Açık ocaklar, bacasız kömür sobaları, doğalgaz/LPG”li şofben ve kombiler, bacasız gaz sobaları (Gazlı Japon Sobaları, LPG Tüplü Isıtıcılar gibi.) Isıtma amacıyla kullanılan her türlü soba ve ocakta (Doğalgaz/LPG’li, linyitli, kok kömürlü vb.) yanma sırasında oluşur. CO, havagazı ve jeneratör gazlarının bileşiminde bulunur. Motorların ekzost gazlarında vardır (benzinli motorlarda çok, dizel motorlarda daha az) Özellikle kapalı garaj, park binaları, feribotlar, motor onarım ve bakım işlikleri bu bakımdan tehlikelidir. Yanlış yapılmış ve defektli her tür ısıtma sistemleri, açık ocaklar, karbonmonoksitli (CO) gazların üretimi, dağılımı, kullanımı, tünel, maden ocağı gibi yerlerdeki yangın ve patlamalar sonucu açığa çıkar. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Arteriyel oksijen basıncı belli bir seviyenin altına düşünce CO kaslara geçerek kanda kaybolur, ve kaslarda çok miktarda ektravasküler CO birikmesi olur. Bu şekilde yüksek oranda birikmenin kalp kaslarında meydana gelmesi hayati önem taşıyabilir. Kan CO seviyesi % olduğu zaman kalp kası CO ile tamamen satüre hale gelebilir. Kronik maruziyette ateroskleroz artabilir ve KVH meydana gelebilir. CO’in KKH’nı arttırdığı ileri sürülmekte ancak yürütülen epidemiyolojik çalışmalardan bir sonuç çıkarmak zordur. Damar hastalıkları bakımından durum biraz daha farklıdır. % CO saturasyonu olduğu zaman koroner hastalığı olanlarda ağrıların arttığı bildirilmiştir. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Kobalt Sanayide birçok alaşım işlerinde kullanılır. Kronik maruziyette konjestif kardiyomiyopati olur. Kobalt’a maruziyet sonuçunda ölüm oranının % 22 olduğu gösterilmiş ve ölenlerde yapılan çalışmalarda en belirgin bulgunun myokard nekrozisi ve büyük kan damarlarında ve kalpte trombin varlığı olduğu tespit edilmiştir. Diğer klinik bulgular ise polisitemi, perikardiyal effüzyon ve tiroid hiperplazisidir. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Diğer etkenler  Soğuk: Buzdolabı sanayinde çalışanları ve dış ortamda çalışanlar soğuğa maruz kalır. Kronik maruziyette ateroskleroz olabilir. Diğer risk oluşturabilecek maddeler; Fibrojenik tozlar, fluorokarbonlar, sıcak ortam, hidrokarbonlar, kurşun, metilen klor, nitratlar, gürültü, radyasyondur. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

Korunma Yöntemleri  Kaynağa yönelik önlemler öncelikli olarak yerine getirilmelidir.  Etkili havalandırma sistemleri kurulmalı, gerektiğinde işlemler kapalı sistem içinde yapılmalıdır.  Zaman zaman ortam ölçümleri yapılmalıdır.  Bütün bu korumalara rağmen bazen kişisel koruyucu kullanmak gibi ek önlemler alınmalıdır.  Tıbbi uygulama olarak işe giriş ve aralıklı kontrol muayeneleri yapılmalıdır.  Sağlık eğitimine önem verilmeli ve aksatılmadan yapılmalıdır. MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI

 Hangisi nonateromatöz iskemik kalp hastalığına sebep olur? a- Antimon b- Kurşun c- Organik nitratlar d- Karbondisülfid MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI