Türkiye`de Diyaliz Hizmetleri Sunumu Yük. Müh. Mustafa IŞIK ( MSEE, 1982) DİADER Genel Sekreteri Şubat / 2014

 2012 Yıl sonu itibarı ile Türkiye’deki diyaliz hastalarının %92’si Hemodiyaliz tedavisi görmektedir. Diyaliz Tedavi Modaliteleri

 Hemodiyaliz hastalarının yaklaşık %69’u bu hizmeti Özel Diyaliz Merkezlerinde almaktadır. Hasta Dağılımı

 Diyaliz hasta sayıları ve bu hastaların Özel Merkezlerde tedavi oranları yıllar içinde giderek artmıştır. Diyaliz Hasta Sayıları

 Son yıllarda kamuya ait merkez sayısında artış gözlenirken özel merkez sayısı düşüş eğilimine girmiştir. Merkez Sayıları

Hemodiyaliz Tedavisi Standartları  Mevzuat yönünden son yıllarda oldukça mesafe alınmış ve saha ile mevzuat uyumu konusundaki işbirliği örnek teşkil etmiştir.  Hemodiyaliz tedavisi ile ilgili ilk gerçek yönetmelik olan 1995 yönetmeliği bugüne kadar sürekli olarak geliştirilerek ileri bir seviyeye getirilmiş ve bir kaç ihtiyaç dışında beklentileri karşılamaktadır.  2010 yılında getirilen planlama hükümlerini yürürlüğe koyma iradesi gösteren bürokratlar takdirle anılacaklardır.  En büyük eksik, tedavi standardının “merkezde, haftanın en çok 3 günü, 4 saat tedavi” şeklinde yerleşmiş olmasıdır.

Hemodiyaliz Geri Ödeme Ücretleri  SGK Öncesi dönem her yıl enflasyon /yeniden değerleme oranına bağlı fiyat düzenlemesi yapılmıştır.  SGK Dönemi olan son 8 yılda ise sadece %5`lik fiyat artırımı yapılmıştır.  Geri Ödeme Ücretlerinin tarihçesini SGK (2006) Öncesi ve SGK (2006) Sonrası olarak iki dönemde incelemeliyiz.

 Hemodiyaliz tedavisi maliyetleri yapılan çeşitli çalışmalarla ortaya konmuş durumdadır. Seans Başı Maliyet Hacettepe Üniversitesi167.4 TL Ahmet Yesevi Üniversitesi *179.6 TL Kamu Hastaneler Kurumu Maliyet Analizi D.Bşk. **183.7 TL * Bu çalışma "Değişken Birim Maliyet Analizi" olup, Sabit maliyetleri içermemektedir. Çalışma'da bulunan TL'lik maliyete, en düşük olası sabit maliyetler eklenerek toplam maliyete ulaşılmıştır. ** Bu çalışmada da bazı sabit maliyetler yer almamaktadır, ancak bu çalışmaya herhangi bir tahmini gider eklenmemiştir. Hemodiyaliz Maliyetleri

Maliyet - Geri Ödeme Karşılaştırması  Bugün için Hemodiyaliz ile ilgili tedavi sunucuların yaşadığı en büyük sorun, geri ödeme bedelinin maliyetleri karşılayamamasıdır.

 Son yıllarda geri ödemenin maliyetleri karşılamamasının doğal sonucu olarak birçok özel merkez kapanma ve/veya birleşmelerle faaliyetine son vermiştir. Kapanan Özel Merkezler

TOPLAM TÜFE9,658,3910,076,537,2910,456,167,40 65,94 ÜFE11,595,948,115,938,1713,332,456,97 62,49 YILLIK ORTALAMA 10,627,169,096,237,7311,894,317,19 64, `ya GÖRE TOPLAM 10,6218,5329,337,3647,9865,5772,72 85,14 Maliyet Artırıcı Unsurlar - 1 Enflasyon  Son 8 yılda yapılan %5`lik fiyat artışına karşılık gerçekleşen birleşik enflasyon % 85,14`dür

Maliyet Artırıcı – 2 Döviz  Son 8 yılda yapılan %5`lik fiyat artışına karşılık USD`nin artışı ( son 3 aydaki % 10 hariç ) % 33`dür.

Maliyet Artırıcı/Belirleyici Unsurlar – 3 Mevzuat Değişiklik Gereksinimleri  Son yıllarda yapılan çeşitli mevzuat değişiklikleri neticesinde ilave personel istihdam ihtiyaçları ortaya çıkmıştır; Çevre Görevlisi, İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi,  Getirilen yeni uygulamalar, yeni yatırım ve ilave personel istihdam ihtiyaçları ortaya çıkarmıştır; MEDULA, Biyometrik Kimlik Kontrol, Sağlık-Net, DYOB, İlaç Takip Sistemi, Aşı Takip Sistemi.  Tıbbi Atık Bertaraf ücretleri her yıl ciddi oranlarda artış göstermektedir.

% 20069, , , , , , , ,80 TOPLAM64,76 Geri Ödeme Belirleyici Unsurlar – 1 Yeniden Değerleme Katsayısı  Son 8 yılda yapılan %5`lik fiyat artışına karşılık yeniden değerleme katsayısının toplam artışı % 64,76`dır.

5510 sayılı Kanun MADDE-73; …. sağlık hizmeti sunucularının giderleri ve ürettikleri sağlık hizmetlerinin maliyetleri, yapılan sübvansiyonlar gibi kriterler dikkate alınarak bu bedellerin İKİ katına kadar alınabilecek ilave ücretin tavanını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Geri Ödeme Belirleyici Unsurlar – 2 İlave Ücret Son fiyat artışı ( 2006 )sonrası gerçekleşen enflasyon ( Birleşik % ) İlave Ücret ( % ) Diyaliz Geri Ödeme ( TL. ) BUT Yayınlandı , , , , TOPLAM ARTIŞ 85,14%200%5% Hemodiyaliz tedavisi, hastalardan ilave ücret alınmasına izin verilmeyen kalemler arasında yer almaktadır

Maliyet kalemlerimizin yaklaşık % 20`si dövize, % 80`i enflasyona tabidir. Son 8 yılda gerçekleşen toplam birleşik enflasyon % 85,14, döviz artışı % 33 (son üç aylık %10($)-%15(€)`lik artış hariç) olup Hemodiyaliz Geri Ödeme Fiyatına bu sürede yapılan artış sadece %5 `dir. Bu uygulama adil ve sürdürülebilir değildir. Son Söz

Tüm bu olumsuzluklara rağmen iftiharla ifade etmek isteriz ki; Detayları ile arz edilen son yıllara ait geri ödeme politikaları neticesinde yapılan geri ödeme maalesef Afrika ülkeleri seviyesine ( ~ 48 € ) inmiş olmasına rağmen; Türkiye genelinde verilmekte olan diyaliz hizmeti neticesinde ulaşılan tedavi kalitesi Avrupa ülkeleri seviyesindedir. Son Söz

Ancak; Son yıllarda izlenen izahı imkansız ve sürdürülemez bu diyaliz geri ödeme politikaları yerini en kısa zamanda; Maliyet esasına dayalı ve kaliteyi teşvik edici bir sisteme bırakmaz ise ; Gerek tedaviye erişim ve hasta memnuniyeti gerek tedavi kalitesi gerekse özel diyaliz sektörü açısından telafi edilemez yaralar açılacaktır Son Söz

Saygılarımızla Arz Ederiz