MALİ ANALİZ 

Mali Tablolar Analizi Gelir Tablosu Analizi Bilanço Analizi Faaliyet Raporu ve Dip Notlar Mali Trend Analizi ve Önemi Şirket Değerleme Yöntemleri Piyasa Değeri / Defter Değeri Oranı Fiyat Kazanç Oranı Mikro Büyüme Hızı Mikro Risk Analizi Aktif Kalitesi Pasif Kalitesi Öz-sermaye Değişim Hızı

Mali Analiz IMKB’de İşe Yarar mı ?

Mali Analiz manipülasyonu engelleyemez Mali Analiz ile bir şirketin kar performansında güçlü bir artış yaşanacağını tahmin ederseniz ve bu durum henüz fiyatlanmamış ise % 100 sonuç verir. Aynı şekilde güçlü ve kalıcı bir kar performansı kaybı yaşayacağını tahmin ettiğiniz şirket hissesinde sert değer kaybı ( gecikme ile de olsa ) yaşanması kaçınılmazdır Doğru mal alıcısını , yanlış olan satıcısını yaratır

Kar Performansı & IMKB Performansı 2006 – 2012

SASA/IMKB 2006 – 2012

Bir şirketin değerinin tespiti , risk düzeyi ve büyüme potansiyeli mali tablolarının analizi ile mümkündür Mali Tablolar iki ayrı bölümden oluşur. Gelir Tablosu Bilanço

Gelir Tablosu : işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net kârı veya zararını gösteren tablodur. Bilanço : işletmenin belli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıkların sağlandığı kaynaklarını gösteren mali bir tablodur.

Borsada işlem gören şirketler her üç ayda bir bilanço ve gelir tablosunu KAP ‘a ( Kamu Aydınlatma Platformu ) bildirmek sureti ile açıklamaktadır. Bir bütünü ifade ettiği için en önemli tablolar yılın tamamını gösteren 12 aylıklardır. Bilanço ve Gelir tablosu ile birlikte şirketler dip notlarını ve faaliyet raporlarını da kamuoyuna açıklar. www.kap.gov.tr

Dip Notlar : Bilanço ve gelir tablosunun daha iyi anlaşılması için yapılan açıklamalardır. Faaliyet Raporu : Türk Ticaret Kanunu'nun 327. maddesi uyarınca anonim şirketlerde idare meclisinin her iş yılı sonunda şirketin ticari, mali ve iktisadi durumunu ve yapılan işlemlerin özetini göstermek amacıyla hazırlanmakla yükümlü oldukları yıllık rapordur.

Bilanço İki bölümden oluşur. Varlıkların dökümüne Aktif bu varlıkların hangi kaynaklarla edinildiğini gösteren bölüme Pasif denir. Aktif Dönen ve Duran varlıklardan Pasif ise Kısa Vadeli Borçlar , Uzun Vadeli Borçlar ve öz- sermayeden oluşur.

Önemli Tanımlar Sermaye : Yola çıkarken ortaklar tarafından ortaya konulan paradır. Özsermaye : Varıklar ile Borçlar arasındaki farktır. Şirket kar ediyorsa öz-sermaye sermayeden ( net aktif değer ) yüksek , zarar ediyorsa sermayeden düşük olur. Dönen Varıklar : İşletmenin nakdi olan veya 1 yıl içinde nakde dönmesi beklenen varlıklar toplamıdır. Duran Varlıklar : Satılmak amacıyla alınmayan, bir yıldan daha uzun süre kullanılması planlanan varlıklar toplamıdır.

Şimdi bir şirket kuralım ; Adı : Gedik Burger olsun FAALİYET KONUMUZ : Gıda Sermaye : 500.000 TL Ortaklarımız ?

200.000 TL Gedik Holding 150.000 TL PTT 50.000 TL Eral Karayazıcı 200.000 TL GDK çalışanları Eş zamanlı olarak borsada da halk arz edeceğiz ve 400.000 TL lik hisse senetlerini de borsadaki yatırımcılar her bir hisse 1 TL olacak biçimde alacak toplam sermaye 1.000.000 TL olacak

Gedik Burger Ortaklık Yapısı Gedik Holding 200.000 hisse ( % 20 ) GDK Çalışanları 200.000 hisse ( % 20 ) PTT 150.000 hisse ( % 15 ) Eral Karayazıcı 50.000 hisse ( % 05 ) Halka Arz 400.000 hisse ( % 40 ) Toplam 1.000.000 hisse ( % 100 )

Şirketimiz yola çıktı, bilançomuzu yapalım Bilanço nelerden oluşuyordu ?

AKTİF DÖNEN VARLIKLAR Hazır Değerler Finansal Yatırımlar Alacaklar Stoklar DURAN VARLIKLAR Yatırım amaçlı gayrimenkuller Maddi Duran Varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar

Kıdem Tazminat Karşılığı ÖZ-SERMAYE Sermaye Yedekler PASİF KISA VADELİ BORÇLAR Finansal Borçlar Ticari borçlar Vergi Karşılıkları UZUN VADELİ BORÇLAR Ticari Borçlar Kıdem Tazminat Karşılığı ÖZ-SERMAYE Sermaye Yedekler Geçmiş Yıl Karları Net Dönem Karı

Aktif Toplamı 1,000,000 Pasif Toplamı 1,000,000 KISA VADELİ BORÇLAR 0 DÖNEN VARLIKLAR 1,000,000 Hazır Değerler 1,000,000 Fin. Yat. Alacaklar Stoklar DURAN VARLIKLAR 0 Finansal Yatırımlar Y.A. Gayrimenkuller Maddi duran varlıklar M.Olm.duran varlıklar Aktif Toplamı 1,000,000 KISA VADELİ BORÇLAR 0 Finansal Borçlar Ticari borçlar Vergi Karşılıkları UZUN VADELİ BORÇLAR 0 Ticari Borçlar Kıdem Tazminat Karşılığı ÖZ-SERMAYE 1,000,000 Sermaye 1,000,000 Yedekler Geçmiş Yıl Karları Net Dönem Karı Pasif Toplamı 1,000,000

Gedik Burger Faaliyete Geçiyor Sermayemiz olan 1,000,000 TL ile yetinmiyoruz PTT Bank’dan 100,000 TL 3 yıl vadeli ticari kredi alıyoruz Gedik Yatırım kanalı ile 9 ay vadeli 50,000 TL ‘lik finansman bonosu halka arz ediyoruz 90,000 TL ile Gedik Risk Girişim hisse senedi alıyoruz 60,000 TL ‘lik köftelik kıyma ve diğer malzemeleri alıyoruz 40,000 TL PC programı alıyoruz 710,000 TL masa , buzdolabı , ızgara ve diğer demirbaşlar alınıyor

Bilançomuz ne oldu ?

Pasif Toplamı 1,150,000 KISA VADELİ BORÇLAR 50,000 DÖNEN VARLIKLAR 400.000 Hazır Değerler 250,000 Fin. Yat. 90,000 Alacaklar Stoklar 60,000 DURAN VARLIKLAR 750,000 Finansal Yatırımlar Y.A. Gayrimenkuller Maddi duran varlıklar 710,000 M.Olm.duran varlıklar 40,000 Aktif Toplamı 1,150,000 KISA VADELİ BORÇLAR 50,000 Finansal Borçlar 50,000 Ticari borçlar Vergi Karşılıkları UZUN VADELİ BORÇLAR 100,000 Finansal Borçlar 100,000 Ticari Borçlar Kıdem Tazminat Karşılığı ÖZ-SERMAYE 1,000,000 Sermaye 1,000,000 Yedekler Geçmiş Yıl Karları Net Dönem Karı Pasif Toplamı 1,150,000

1 yıl sonra …

Gelirimiz Giderimizden 150,000 TL fazla ..

Gedik Burger 2013 Gelir Tablosu Net Satışlar 1,000,000 TL Satışların Maliyeti - 650,000 TL Genel Giderler - 200,000 TL Faaliyet Karı 150,000 TL Finansman Giderleri - 10,000 TL Vergi Karşılığı - 20,000 TL Net Dönem Karı 115,000 TL

Pasif Toplamı 1,300,000 Aktif Toplamı 1,300,000 DÖNEN VARLIKLAR 550.000 Hazır Değerler 250,000 Fin. Yat. 90,000 Alacaklar 150,000 Stoklar 60,000 DURAN VARLIKLAR 750,000 Alacaklar Finansal Yatırımlar Y.A. Gayrimenkuller Maddi Duran Varlıklar 710,000 M.Olm.duran varlıklar 40,000 Aktif Toplamı 1,300,000 KISA VADELİ BORÇLAR 75,000 Finansal Borçlar 55,000 Ticari borçlar Vergi Karşılıkları 20,000 UZUN VADELİ BORÇLAR 110,000 Finansal Borçlar 100,000 Ticari Borçlar Kıdem Tazminat Karşılığı 10,000 ÖZ-SERMAYE 1,115,000 Sermaye 1,000,000 Yedekler Geçmiş Yıl Karları Net Dönem Karı 115,000 Pasif Toplamı 1,300,000

Temettü Dağıtıyoruz 2013 Genel kurulunda dağıtılabilir karın tamamını temettü ( nakit kar payı ) olarak ödemeye karar veriyoruz Net dönem karımızdan 15,000 TL yedek akçelere ayırıp 100,000 TL temettü ödeyeceğiz. Kim ne kadar kar payı alır ?

Ortaklık Yapısını Hatırlayalım Gedik Holding 200.000 hisse ( % 20 ) Gdk Çalışanları 200.000 hisse ( % 20 ) PTT 150.000 hisse ( % 15 ) Eral Karayazıcı 50.000 hisse ( % 05 ) Halka Arz 400.000 hisse ( % 40 ) Toplam 1.000.000 hisse ( % 100 )

Kim ne kadar kar payı alır ? Gedik Holding 200.000 hisse ile şirketin % 20 ‘sine sahip dağıtılan 100,000 TL brüt temettünün % 20 ‘si yani 20,000 TL Gedik Holdinge ödenir. Halka Arza katılanlar kişi başına ne kadar brüt temettü alır ? Her 1 lota sahip ortak lot başına ( 100,000 / 1,000,000 ) 0,1 TL temettü alır Neden 100,000 TL ‘yi ( dağıtılacak kar payı toplamı 1,000,000 TL ( sermaye ) ‘ye böldük ?

Kim ne kadar kar payı alır ? Dağıtılacak kar payı ekmek , sermaye ekmeğin dilim sayısını ifade ediyor Her hangi bir tasarruf sahibi şirketin sermaye paylarının tamamına sahip olsaydı 100,000 TL brüt temettünün tamamını alırdı

4 yıl sonra …

Aktif Toplamı 2,350,000 Pasif Toplamı 2,350,000 DÖNEN VARLIKLAR 1.650.000 Hazır Değerler 500,000 Fin. Yat. 250,000 Alacaklar 750,000 Stoklar 150,000 DURAN VARLIKLAR 700,000 Alacaklar Finansal Yatırımlar Y.A. Gayrimenkuller Maddi Duran Varlıklar 665,000 M.Olm.duran varlıklar 35,000 Aktif Toplamı 2,350,000 KISA VADELİ BORÇLAR 150,000 Finansal Borçlar 100,000 Ticari borçlar Vergi Karşılıkları 50,000 UZUN VADELİ BORÇLAR 200,000 Finansal Borçlar 50,000 Ticari Borçlar Kıdem Tazminat Karşılığı 150,000 ÖZ-SERMAYE 2,000,000 Sermaye 1,000,000 Yedekler Geçmiş Yıl Karları 750,000 Net Dönem Karı 250,000 Pasif Toplamı 2,350,000

Gedik Burger Finansal Özet Gedik Burger sermaye : 1,000,000 Gedik Burger öz-sermaye : 2,350,000 Gedik Burger yıllık net kar : 250,000

Şirket Değerleme Yöntemleri Piyasa Değeri / Defter Değeri Fiyat / Kazanç Oranı Nakit Akım Yöntemi

Piyasa Değeri / Defter Değeri Şirketin piyasa ( borsa ) fiyatının hisse başına net aktif değerine oranıdır. Şirketin defter ( net aktif ) değeri özsermaye / sermaye formülü ile hesaplanır

Fiyat Kazanç Oranı F/K Oranı: Bir şirkete yapılacak yatırımın kendini kaç yılda amorte edeceğidir. Şirketin borsa fiyatı / hisse başına kar formülü ile hesaplanır

Defter Değeri Defter Değeri : Özsermaye / Sermaye DD : İşletmenin aktif toplamından, borçlarının düşülmesi ile bulunan özvarlığının, çıkarılmış/ödenmiş hisse senedi sayısına bölünmesi ile hisse başına düşen defter değeri bulunur. Defter Değeri : Özsermaye / Sermaye Defter değeri : 2,350,000 /1,000,000 Defter değer : 2,35 TL PD / DD : Piyasa Değeri / Defter Değeri

PD / DD Piyasa Değeri / Defter Değeri oranı bir şirketin borsa fiyatının defter değerine oranını başka bir deyişle pay başına özsermayesinin kaç katı oran ile işlem gördüğünü gösterir. Yatırım Ortaklıklarında genel olarak PD/DD oranı 0,50 ile 0,80 arasında değişmektedir. Gdk Burger hisse senedinin defter değeri nedir ? (öz-sermaye / sermaye 2,350,000 / 1,000,000 ) 2,35 TL dir. Defter Değeri ( DD ) : 2,35

Hisse Başına Kar Hisse başına kar ne kadar ? Sermaye 1,000,000 Yıllık Net Kar 250,000 Hisse başına kar ? 250,000 / 1,000,000 Hisse başına Kar = 0,25 TL

Gedik Burger 2017 Borsa Fiyatı : 2,00 TL Sermaye :1,000,000 Öz-Sermaye : 2,350,000 Yıllık Net Kar : 250,000 Hisse kaç F/K ile işlem görüyor ? Hissenin PD/DD oranı nedir ?

F/K ? F/K : Fiyat / Hisse Başına Kar Piyasa ( Borsa ) Fiyatı : 2,00 TL Sermaye : 1,000,000 Öz-Sermaye : 2,350,000 Yıllık Net Kar : 250,000 Fiyat Kazanç Oranı = Borsa Fiyatı / Hisse başına kar Hisse Başına Kar = Kar / Sermaye F/K : 2 / ( 250,000 / 1,000,000 ) F/K : 8

PD / DD ? DD : Özsermaye / sermaye Borsa Fiyatı : 2,00 TL PD / DD : Piyasa Değeri / Defter Değeri DD : Özsermaye / sermaye Borsa Fiyatı : 2,00 TL Sermaye : 1,000,000 Öz-Sermaye : 2,350,000 Yıllık Net Kar : 250,000 Hissenin PD/DD oranı nedir ? PD/DD = 2 / ( 2,350,000 / 1,000,000 ) PD/DD = 2 / 2,35 PD/DD = 0,85

Fiyat Kazanç Oranı Şirkete hisse başına kaç TL vererek ortak olmuştuk ? Gedik Burger hisseleri borsada 1 TL ‘ye halka arz olmuştu Hisse başına senelik 0,25 TL net dönem karına sahip Gdk Burger hisselerinizi 1,25 TL ‘ye satar mısınız ? Fiyat / Hisse başına kar = 1,25 / 0,25 = 5 Yani 5 F/K ( Fiyat / Kazanç Oranı ) ve 1,25 / 2,35 = 0,53 PD/DD fiyat ile satar mısınız ?

Gedik Burger 2017 Gdk Burger Defter Değeri 2,35 Gdk Burger Hisse başına Kar 0,25 Ben bu şirketin hisselerini 1,75 fiyat ile satan herkesten alırım 1,75 fiyat = 1,75 / 0,25 = 7 F/K Ve 1,75 / 2,35 = 0,74 PD / DD Karlı , büyüyen ( böylece karlılığı arttırabilecek ) borç oranı düşük bir şirket olarak Gdk Burger için makul değer kaç TL dir ?

GDK Burger Kaç TL eder ? Bence 2,25 uygun değerdir. 2,25 kaç F/K ‘ya ve kaç PD/DD ‘ye gelmektedir ? 2,25 / 0,25 = 9 F/K 2,25 / 2,35 = 0,95 PD/DD

Şirket Değerleme Yöntemleri En ideali elbette en düşük F/K ve PD/DD ile hisse alabilmektir. Ancak pratikte F/K ‘sı düşük olan hissenin PD/DD ‘si yüksek , PD/DD si düşük olanın ise F/K sı yüksek olmaktadır. 76,000 IMKB şartlarında kaliteli bir şirkette en düşük 7 F/K ve 1,00 PD/DD oranı ile hisse bulmak mümkündür. Faaliyet gösterilen sektör, bağlı olduğu grup, hisse likiditesi vb faktörler bu değerlemede direkt etkili olur.

Şirket Değerleme Yöntemleri F/K hesaplarken baz alınması gereken son tamamlanan yılın karı değil , önümüzdeki yıllarda ortalama ne kazanacağı olmalıdır. Gdk Burger piyangodan büyük ikramiye kazansa o sene karı 250,000 TL yerine 45,250,000 TL olur. F/K için dönem karı belirlerken olağan dışı pozitif ( verya negatif ) performans gelirleri dikkate alınmaz. IMKB ‘de F/K oranı 20 ve üzeri hisselerde PD/DD oranı 0,50 , F/K oranı 6 - 9 arası olanlarda PD/DD 1 – 3 arasında değişmektedir.

PD / DD ? PD / DD : Piyasa Değeri / Defter Değeri DD : Özsermaye / sermaye Borsa Fiyatı : 2,00 TL Sermaye :1,000,000 Öz-Sermaye : 2,350,000 Yıllık Net Kar : 500,000 Hissenin PD/DD oranı nedir ? PD/DD = 2 / ( 2,350,000 / 1,000,000 ) PD/DD = 2 / 2,35 PD/DD = 0,85

PD / DD ? PD / DD : Piyasa Değeri / Defter Değeri DD : Özsermaye / sermaye Borsa Fiyatı : 2,00 TL Sermaye :1,000,000 Öz-Sermaye : 2,350,000 Yıllık Net Kar : 50,000 Hissenin PD/DD oranı nedir ? PD/DD = 2 / ( 2,350,000 / 1,000,000 ) PD/DD = 2 / 2,35 PD/DD = 0,85

F/K ? Aşağıdaki verilere sahip şirketin F/K ( Fiyat / hisse başına kar ) oranı nedir ? Piyasa ( Borsa ) Fiyatı : 2,00 TL Sermaye :1,000,000 Öz-Sermaye : 2,350,000 Yıllık Net Kar : 500,000 F/K : 2 / ( 500,000 / 1,000,000 ) F/K : 4

Örnek Karbank verileri aşağıdadır ? Yıllık Kar : 3 milyar TL Sermaye : 3 milyar TL Öz-Sermaye : 15 milyar TL Borsa Fiyatı : 7 TL F/K nedir ? PD/DD ?

Karbank Yıllık Kar : 3 milyar TL Sermaye : 3 milyar TL Öz-Sermaye : 15 milyar TL Borsa Fiyatı : 7 TL F/K nedir ? PD/DD ? F/K = 7 / ( 3,000,000,000 / 3,000,000,000 ) F/K = 7 PD/DD = 7 / ( 15,000,000,000 / 3,000,000,000 ) PD/DD = 1,4

Karbank kar performansını korur ve hiç temettü dağıtmazsa 2 yıl sonra PD/DD ve F/K oranları ne olur ? Yıllık Kar : 3 milyar TL Sermaye : 3 milyar TL Öz-Sermaye : 15 milyar TL Borsa Fiyatı : 7 TL F/K nedir ? PD/DD ? F/K = 7 / ( 3,000,000,000 / 3,000,000,000 ) F/K = 7 PD/DD = 7 / ( ( 6,000,000,000 + 15,000,000 ) / 3,000,000,000 ) PD/DD = 1

Karbank Özsermaye Karlılığı nedir ? Yıllık Kar : 3 milyar TL Sermaye : 3 milyar TL Öz-Sermaye : 15 milyar TL Borsa Fiyatı : 7 TL Özsermaye karlılığı = Kar / Özsermaye Özsermaye karlılığı = 3,000,000,000 / 15,000,000,000 % 20 Karbank’ın 7 F/K ve 1,4 PD/DD ile işlem görmeye devam etmesi için her yıl borsa fiyatının % 20 yükselmesi gerekir Daha düşük değer artışı yaşadığı yıllarda iskonto ve yukarı yönlü marj oluşur. Özsermaye karlılığı şirketin büyüme hızını gösteren çok önemli bir rasyodur

Aktif Kalitesi Tercih edilen durum aktifte dönen varlıkların ağırlığının olabildiğince yüksek olmasıdır Dönen varlıklar içinde en tercih edilmeyen kalemler ilişkili taraflardan ticari olmayan kronik alacaklardır İkinci tercih edilmeyen kalem nedensiz biçimde görece artan stok toplamıdır Makbul olan hazır değerlerin yüksek olmasıdır . Bu tercihe ilişkin ünlü Kayseri sözü “para cepte sıcak”

Reel Örnekler Üzerinden Devam Edelim

GOLDAS Kuyumculuk 2012/03

Lüks Kadife 2012/03

Datagate 2012/03

Pasif Kalitesi Kuşkusuz en tercih edilen durum dış kaynak ağırlığının minimum olmasıdır. Bir formül ile ifade etmek gerekirse Özsermayenin pasif toplamına oranı ne kadar yüksek ise o kadar iyidir. (şirketin varlıklarının ne kadarını iç kaynaklar ile sağladığını gösterir) İkinci başlık finansal borçların vade yapısı olup elbette tercih edilen finansal borçların uzun vadeli olmasıdır.

Mali Trend Analizi Şirketlerin kar performanslarında artış yada azalış ivmeleri gelir tablosu analizleri ile anlaşılır. Tespit edilen ivme sürerse karlılıkta güçlü bir sıçrama görülür. Karlılıkta sıçrama yaşayan şirket hissesinin fiyatının da sıçrama göstermesi kaçınılmazdır. Elbette tersi durumda da döngü negatif şekilde çalışır. Bu nedenle mali analiz yaparken şirketlerin açıklanan son çeyrek ivmelerinin dikkatle incelenmesi gerekir.

KARŞILAŞTIRMALI MALİ TABLOLAR ANALİZİ

Duran Ofset Gelir Tablosu 2011/03

Duran Ofset Bilanço 2011/03

Duran Ofset 2012/01 ( DURDO )

Duran Ofset 2012/02 ( DURDO )

Duran Ofset 2012/03 ( DURDO )

Duran Ofset Değerleme Sermaye 16,000,000 Özsermaye 20,000,000 Finansal Borçlar 48,000,000 2012 Kar ( Tahmini ) 8,000,000 Defter Değeri 1,25 Hisse Başına Kar 0,50 Kar / Özsermaye % 40 Borsa Fiyatı 1,70

Duran Ofset Değerleme Sermaye 16,000,000 Özsermaye 2015 T 36,000,000 Finansal Borçlar 32,000,000 2012 Kar ( Tahmini ) 8,000,000 Defter Değeri 2,25 Hisse Başına Kar 0,50 Kar / Özsermaye % 22 Borsa Fiyatı ?

Duran Ofset Değerleme Defter Değeri 2,25 Hisse Başına Kar 0,50 Kar / Özsermaye % 22 8 F/K olsa 4,00 TL PD/DD oranı 1,5 olsa 3,40 TL Haziran 2012 borsa fiyatı olan 1,70 TL ile 2 yıllık vadede prim potansiyeli % 120

DURDO Haziran 2012 – Aralık 2012 Borsa Performansı

DURDO ( Haziran 2012 – Aralık 2012 )

KAR NASIL ARTAR Net Satış Artış Oranı Brüt Faaliyet Kar Marjı Artışı Genel Giderlerde Azalış Finansman Geliri Artışı Finansman Gideri Azalışı

SON SÖZ Tespitleriniz önceden fiyatlandıysa mali analiz silahı geri tepebilir. Bir faktörün önceden fiyatlanıp fiyatlanmadığını en iyi endeks bazı grafikler gösterir. Piyasa geleceği fiyatlar, bugüne yönelik fiyatlanmayan bir mutluluk en fazla 2 hafta kutlanır. Ortak olmayı düşündüğünüz bir şirketin grafik tuzağı içerip içermediğini en iyi mali analiz gösterir. Öz-sermayesinin asgari % 15 ‘i oranında karlılığa sahip şirketler uzun vadede zarar riski içermez.

zaman ayırdığınıza değmesi dileği ile Eral İlhan Karayazıcı Gedik Yatırım Yurtiçi Satış Müdürü www.gedik.com/pusula