AVRUPA BİRLİĞİ MÜZAKERE SÜRECİ VE ÇEVRE FASLI 1

Çevre Faslının Açılması İsveç Dönem Başkanlığı AB Müzakere Süreci ve Çevre Faslı ÇEVRE FASLI Türkiye’nin Aday Ülke Olarak Kabulü (Aralık 1999) (Helsinki) Katılım Ortaklığı Belgesi’nin Kabulü (Mart 2001) 2001 Yılı Ulusal Programı’nın Kabulü (Mayıs 2003) 2003 Yılı Ulusal (Temmuz 2003) Müzakerelere Başlama Kararı (17 Aralık 2004) (Brüksel) Müzakerelerin Başlaması (03 Ekim 2005) (Lüksemburg) Çevre Faslı Tanıtıcı Tarama Toplantısı (03 - 11 Nisan 2006) Ayrıntılı Tarama (29.05 - 03.06.2006) Tarama Sonu Raporu (03 Ekim 2007) Strateji Belgesi ve 5 Uygulama Notu (30 Eylül 2009) Açılış Kriteri Değerlendirme Raporu (09 Ekim 2009) Müzakere Pozisyon Belgesi Sunma Daveti (12 Kasım 2009) Belgesi Sunma (13 Kasım 2009) Çevre Faslının Açılması İsveç Dönem Başkanlığı (21 Aralık 2009) 1

ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ AÇILIŞ ÖNCESİ ve KRİTERLERİ (2006 - 2009) 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Tarama Toplantıları ÇEVRE FASLI 2001 Yılı Ulusal Programı çerçevesinde, "35 Fasıl" için sorumlu kurum belirlenmiştir. ● Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı  "Çevre Faslı" için sorumlu Kurum ● Katılım Müzakereleri  Tarama Toplantısı  (1) Tanıtıcı Tarama  (2) Ayrıntılı Tarama Tanıtıcı Tarama Toplantısı: Avrupa Komisyonu tarafından aday ülke, AB Müktesebatı hakkında bilgilendirilmektedir. Ayrıntılı Tarama Toplantısı: Aday ülke tarafından Avrupa Komisyonu, Ulusal Mevzuat hakkında bilgilendirilmekte ve Müktesebat ve Mevzuat arasında karşılaştırma yapılarak eksiklikler tespit edilmektedir. Çevre Faslı Tanıtıcı Tarama Toplantısı  03 - 11 Nisan 2006  Brüksel  60 kişilik heyet Çevre Faslı Ayrıntılı Tarama Toplantısı  29 Mayıs - 03 Haziran 2006  Brüksel  70 kişilik heyet 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Tarama Toplantıları Tanıtıcı Tarama Toplantısı & Ayrıntılı Tarama Toplantısı 2006 yılında, Brüksel’de düzenlenen, "Tanıtıcı ve Ayrıntılı Tarama Toplantıları"na; ● Mülga Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, ● Mülga Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, ● Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı, ● Mülga Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, ● Mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, ● Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ● Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, ● Sağlık Bakanlığı, olmak üzere çok sayıda ilgili kurum tarafından katılım sağlanmıştır. ÇEVRE FASLI 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Tarama Sonu Raporu Her faslın tarama sürecinin ardından, Avrupa Komisyonu tarafından Üye Devletlere "Tarama Sonu Raporu" sunulur. Bu raporda; tarama toplantısı çerçevesinde "aday ülkenin müzakerelere hazır olup olmadığı" değerlendirilmektedir. Raporun sonuç bölümünde; faslın müzakereye açılması önerilmekte veya faslın müzakerelere açılabilmesi için tamamlanması gereken "Açılış Kriterleri" belirtilmektedir. ● Çevre Faslı Tarama Sonu Raporu: Üye Ülkelerin görüşü ve Avrupa Konseyi onayı (03 Ekim 2007, Portekiz Dönem Başkanlığı) 2 (iki) adet Açılış Kriteri ÇEVRE FASLI 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Açılış Kriterleri 1. Ulusal, bölgesel ve yerel seviyede gerekli idari kapasitenin oluşturulmasına yönelik, gereken finansal kaynaklar için planların yer alacağı, Müktesebatın uyumlaştırılmasına, uygulanmasına ve uygulamanın etkili hale getirilmesine ilişkin aşamaların ve zaman çizelgelerinin yer aldığı, kapsamlı bir Stratejinin hazırlanması. 2. Türkiye - Avrupa Topluluğu Ortaklık Konseyi’nin kararlarına uygun olarak, ilgili Avrupa Birliği Çevre Mevzuatının uygulanmasına ilişkin yükümlülüklerin (Gümrük Birliği kapsamındaki) yerine getirilmesi. ÇEVRE FASLI 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - 1. Açılış Kriteri ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - 1. Açılış Kriteri Hazırlanan Strateji Belgesi; ● ekleri ile birlikte yaklaşık 350 sayfadır, ● 9 sektör (atık yönetimi, doğa koruma, endüstriyel kirlilik ve risk yönetimi, gürültü yönetimi, hava kalitesi, kimyasallar yönetimi, yatay, su kalitesi ve genetiği değiştirilmiş organizmalar) altında 69 adet Avrupa Birliği Çevre Mevzuatı, ● müktesebat uyumu ve uygulaması konularında bilgiler, ● idari yapılanma ve altyapı yatırımları konularında planları, içermektedir. 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - 2. Açılış Kriteri ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - 2. Açılış Kriteri Gümrük Birliği kapsamında kalan 5 (beş) Avrupa Birliği Çevre Mevzuatı: ● 67/548/EEC sayılı Tehlikeli Kimyasallar Direktifi, ● 86/609/EEC sayılı Deney Hayvanları Direktifi, ● 94/62/EC sayılı Ambalaj ve Ambalaj Atıkları Direktifi, ● 98/70/EC sayılı Petrol ve Motorin Kalitesine İlişkin Direktif, ● 99/32/EEC sayılı Bazı Sıvı Yakıtların Kükürt İçeriğine İlişkin Direktif, için ayrı ayrı "Uygulama Notu" hazırlanmıştır. 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - 2. Açılış Kriteri a) 98/70/EC sayılı Petrol ve Motorin Kalitesine İlişkin Direktif 1) Motorin Türlerine İlişkin Teknik Düzenleme Tebliği, 07 Ağustos 2009 tarihinde yayımlanmıştır. Böylece; motorin ve kırsal motorin tanımı Ulusal Mevzuata aktarılmıştır. 2) Gerekli düzenleme EPDK tarafından yapılmıştır. b) 99/32/EEC sayılı Bazı Sıvı Yakıtların Kükürt İçeriğine İlişkin Direktif 1) Bazı Akaryakıt Türlerindeki Kükürt Oranının Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik, 06 Ekim 2009 tarihinde yayımlanmıştır. ÇEVRE FASLI 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Değerlendirme Raporu ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Değerlendirme Raporu ● Strateji Belgesi ve 5 Uygulama Notu: 30 Eylül 2009: Avrupa Komisyonu’na sunulmuştur. ● Açılış Kriteri Değerlendirme Raporu: Strateji Belgesi temel alınarak, Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanmıştır. 09 Ekim 2009: Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa Birliği Konseyi’ne sunulmuştur. AB Üye Ülkeleri ve Avrupa Birliği Konseyi tarafından onaylanmıştır. 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Müzakere Pozisyon Belgesi ÇEVRE FASLI ● Avrupa Birliği Bakanlığı ve fasıl ile ilgili koordinatör kurum koordinasyonunda, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının katkılarıyla hazırlanır. ● Türkiye tarafından; ilgili Avrupa Birliği Mevzuatının uyum sürecinde kaydedilen mesafe ve öngörülen uyum çalışmalarının takvimi yer almaktadır. ● Çevre Faslı Müzakere Pozisyon Belgesi Sunma Daveti  12 Kasım 2009  İsveç DB ● Çevre Faslı Müzakere Pozisyon Belgesi Sunma  13 Kasım 2009  İsveç DB 1

ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ MÜZAKERELERİN AÇILMASI (21 ARALIK 2009)

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Çevre Faslının Açılması ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Çevre Faslının Açılması Hükümetlerarası Katılım Konferansı İsveç Dönem Başkanlığı  21 Aralık 2009  Brüksel 27 No’lu Çevre Faslı’nın müzakerelere açılması resmen ilan edilmiştir. 1

Müzakereye Açılan Fasıllar ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Çevre Faslının Açılması Dönem Başkanlığı Müzakereye Açılan Fasıllar Tarih Avusturya (Ocak - Haziran 2006) Bilim ve Araştırma / Geçici olarak kapandı 12 Haziran 2006 Almanya (Ocak - Haziran 2007) İşletmeler ve Sanayi Politikası 29 Mart 2007 İstatistik 26 Haziran 2007 Mali Kontrol Portekiz (Temmuz - Aralık 2007) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması 19 Aralık 2007 Trans - Avrupa Şebekeleri Slovenya (Ocak - Haziran 2008) Şirketler Hukuku 17 Haziran 2008 Fikri Mülkiyet Hukuku Fransa (Temmuz - Aralık 2008) Sermayenin Serbest Dolaşımı 19 Aralık 2008 Bilgi Toplumu ve Medya Çek Cumhuriyeti (Ocak - Haziran 2009) Vergilendirme 30 Haziran 2009 İsveç (Temmuz - Aralık 2009) Çevre 21 Aralık 2009 İspanya (Ocak – Haziran 2010) Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı 30 Haziran 2010 Litvanya (Temmuz - Aralık 2013) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu 05 Kasım 2013 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Çevre Faslının Açılması ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Çevre Faslının Açılması Türkiye - Avrupa Birliği Katılım Müzakereleri sürecinde, "Çevre Faslı" açılan "12. Fasıl" olmuştur.

arasından 28. sırada müzakerelere açılmıştır. ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Çevre Faslının Açılması - Ülke Örneği ● Çevre Faslı; diğer üye ülkelerin katılım müzakereleri sürecinde, en son açılan fasıllardan birisi iken, Türkiye’nin katılım müzakereleri sürecinde açtığı ilk fasıllar arasında yer almaktadır. Hırvatistan Hırvatistan tarafından; "Çevre Faslı", son fasıllardan biri olarak, 35 fasıl arasından 28. sırada müzakerelere açılmıştır. Çevre Faslı Şubat 2010’da müzakereye açılmıştır. Çevre Faslı Aralık 2010’da kapatılmıştır. 01 Temmuz 2013’de Birliğe üye olmuştur. 1

Çevre Faslının Açılması İsveç Dönem Başkanlığı ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Çevre Faslının Açılması Tanıtıcı Tarama Toplantısı (03 - 11 Nisan 2006) (Brüksel) Ayrıntılı Tarama (29.05 - 03.06 2006) Tarama Sonu Raporu (03 Ekim 2007) Strateji Belgesi ve 5 Uygulama Notu (30 Eylül 2009) Açılış Kriteri Değerlendirme Raporu (09 Ekim 2009) Müzakere Pozisyon Belgesi Sunma Daveti (12 Kasım 2009) Belgesi Sunma (13 Kasım 2009) Çevre Faslının Açılması İsveç Dönem Başkanlığı (21 Aralık 2009) 1

UYUM MALİYETİ YÜKSEK AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATI ÇEVRE FASLI UYUM MALİYETİ YÜKSEK AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATI 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Çevre Faslının Açılması ÇEVRE FASLI ● Türkiye; Avrupa Birliği Çevre Müktesebatının tümünü uyumlaştırmak ve uygulamak ile yükümlüdür. ● Müzakere süreci; Türkiye’nin Avrupa Birliği müktesebatını ne şekilde ve hangi takvim çerçevesinde kabul edeceğinin ve uygulama için gereken idari yapıyı nasıl oluşturacağının saptandığı ayrıntılı bir inceleme sürecidir. ● Müzakere edilecek tek husus, "Uygulama Takvimi" ve "Geçiş Süreleri"dir. "Geçiş Süresi" talepleri Avrupa Birliği Müktesebatının uygulanmasını belirli bir süre erteleyen araçlardır. Kullanımına ilişkin talepler tarafların "Müzakere Pozisyon Belgeleri"nde belirlenmektedir. ● Çevre Faslı; geniş müdahale alanı, uyum maliyetinin yüksek olması vb. sebeplerden dolayı zor bir müzakere başlığıdır. 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - AB Entegre Çevre Uyum Stratejisi (UÇES) ÇEVRE FASLI Avrupa Birliği Entegre Çevre Uyum Stratejisi (UÇES) ● Avrupa Birliği Entegre Çevre Uyum Stratejisi (UÇES); Katılım Ortaklığı Belgesi’nde yer alan öncelikleri hayata geçirmek için çevre konusunda Türkiye’ye sağlanmış mali kaynakları ve uyulması gereken esasları tek bir çatı altında toplayan ulusal belgedir. ● Avrupa Birliği Entegre Çevre Uyum Stratejisi (UÇES), 07 Şubat 2007 tarihinde, Yüksek Planlama Kurulu tarafından onaylanmıştır. ● UÇES Belgesi’ne göre; "Çevre Faslı" kapsamında yer alan 8 (sekiz) sektör için, 2007-2023 döneminde, toplam yatırım ihtiyacı 58,615 Milyar Avro tutarında belirlenmiştir. Kamu sektörü yatırım ihtiyacı: 43,477 Milyar Avro Özel sektör yatırım ihtiyacı: 15,138 Milyar Avro ● UÇES Belgesinde yer alan hedeflerin ve stratejilerin, mevzuat uyumunun ve yatırımlarının 2007-2014 dönemi için güncel gerçekleşme durumlarının değerlendirilmesi, 2014-2023 dönemi için ise güncellenmesi amacıyla 21.10.2014 tarihinde Bakanlığımız Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK MAM) arasında sözleşme imzalanmış olup Avrupa Birliği Çevre Entegre Uyum Stratejisinin Güncellenmesi Projesi 29 Aralık 2014 tarihinde yapılan Açılış Toplantısı ile başlamıştır. Projenin 2015 Yılı Aralık ayında tamamlanması planlanmaktadır. 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Sektör Bazında Toplam Yatırım (2007 - 2023) ÇEVRE FASLI UÇES - Sektör Bazında Toplam Yatırım (2007 - 2023) Sektör Yatırım İhtiyacı Milyar (Avro) % Su 33,969 57,95 Atık 9,560 16,31 Hava 0,037 0,07 Endüstriyel Kirlilik 14,785 25,22 Doğa Koruma 0,264 0,45 Toplam 58,615 100 ● Bu verilere "Gürültü Yönetimi ve Kimyasallar Yönetimi Sektörleri" için yatırım ihtiyacı dahil değildir. ● "Atık Yönetimi Sektörü" için verilen yatırım ihtiyacına "Ambalaj Atıkları Direktifi”ne ilişkin maliyet dahil edilmemiştir. 1

Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - AB Yüksek Maliyet Gerektiren Direktif Dizini Su Kalitesi Atık Yönetimi ● İçme Suyu Direktifi ● Kentsel Atıksu Direktifi ● Nitrat Direktifi ● Su Çerçeve Direktifi ● Tehlikeli Maddeler Direktifi ● Yeraltı suyu Direktifi ● Yüzme Suyu Direktifi ● Atık Çerçeve Direktifi ● Atık Depolanmasına İlişkin Direktif ● Atık Elektrikli ve Elektronik Teçhizat Direktifi ● Atık Piller İle Akümülatörlere İlişkin Direktif ● Atıkların Taşınımına ilişkin Tüzük ● Tehlikeli Atıklara ilişkin Direktif Hava Kalitesi Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ● Dış Ortam Hava Kalitesi ve Avrupa için Daha Temiz Hava Direktifi ● Ulusal Emisyon Tavanları Direktifi ● Uçucu Organik Bileşik Emisyonları Direktifi ● Atıkların Yakılması Direktifi* ● Boya ve Solvent* Direktifleri ● Büyük Yakma Tesisleri Direktifi* ● Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Direktifi* ● Seveso Direktifi *Endüstriyel Emisyonlar Direktifi 1

ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ KAPANIŞ KRİTERLERİ (2006 - 2009) 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Kapanış Kriterleri ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Kapanış Kriterleri ● Avrupa Birliği tarafından; Türkiye’nin "Çevre Faslı Müzakere Pozisyon Belgesi"ne karşılık olarak "Ortak Tutum Belgesi" hazırlanmıştır. "Ortak Tutum Belgesi"; açılan fasılların geçici olarak kapatılabilmesi için ön koşul niteliğinde olan kapanış kriterlerini ve aday ülkeden beklentileri belirleyen belgedir. ● Avrupa Birliği’nin "Ortak Tutum Belgesi"nde, "Çevre Faslı"nın geçici olarak müzakerelere kapatılabilmesi için 6 (adet) "Kapanış Kriteri" belirlenmiştir. ● 6 (adet) "Kapanış Kriteri"  1 (bir) tanesi "Siyasi Kriter",  5 (beş) tanesi "Teknik Kriter" 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Kapanış Kriterleri ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Kapanış Kriterleri 1) Türkiye - Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması Ek Protokolü’nden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi. (Türkiye’nin deniz ve hava limanlarının Güney Kıbrıs Rum Yönetimi uçak ve gemilerine açılması) Teknik Kriterler: 2) Türkiye, sınır-ötesi unsurları da dahil olmak üzere Avrupa Birliği’nin yatay ve çerçeve çevre mevzuatını uyumlaştırmaya yönelik mevzuatı benimser. 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Kapanış Kriterleri ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Kapanış Kriterleri 3) Türkiye su kalitesi ile ilgili müktesebatı uyumlaştırmaya yönelik mevzuatı özellikle de Su Koruma Çerçeve Kanununu benimser; Nehir Havzaları Koruma Eylem Planları oluşturur; ve bu sektörde uygulama mevzuatını benimsemek suretiyle yasal uyum alanında önemli gelişmeler kaydeder, 4) Türkiye endüstriyel kirlilik kontrolü ve risk yönetimi alanlarındaki müktesebatı uyumlaştırmaya yönelik mevzuatı benimser. 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Kapanış Kriterleri ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Kapanış Kriterleri 5) Türkiye, bu fasıldaki diğer sektörler için doğa koruma ve atık yönetimi dahil olmak üzere, Ülke Stratejisi uyarınca mevzuat uyumunu sürdürür ve katılım tarihinde AB gereklerinin yürürlüğe konması ve uygulanması konusunda hazır olduğunu gösterir, 6) Türkiye denetim hizmetleri de dahil olmak üzere her düzeyde idari birimin kapasitesini geliştirmeye Ülke Stratejisi çerçevesinde devam eder; çalışmaların koordinasyonunu iyileştirmeyi sürdürür ve bu faslın her sektöründeki müktesebatın yürürlüğe konulması ve uygulanmasını teminen katılımdan uygun bir zaman önce gerekli tüm idari yapıları oluşturduğunu gösterir. 1

ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR 1

Çevre Faslı - AB Çevre Mevzuatı - Alt Sektörler ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - AB Çevre Mevzuatı - Alt Sektörler Atık Yönetimi Doğa Koruma Endüstriyel Kirlilik ve Risk Yönetimi Gürültü Yönetimi 5. Hava Kalitesi 6. İklim Değişikliği (eskiden Yatay) 7. Kimyasallar Yönetimi 8. Su Kalitesi 9. Yatay 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Koordinatör Birim / Kurum ÇEVRE FASLI Alt Sektör Koordinatör Birim Atık Yönetimi Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Doğa Koruma Orman ve Su İşleri Bakanlığı (Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü) Endüstriyel Kirlilik Gürültü Yönetimi Hava Yönetimi İklim Değişikliği Kimyasallar Yönetimi Su Kalitesi (Su Yönetimi Genel Müdürlüğü) Yatay ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Açılış Sonrası Çalışmaları ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Açılış Sonrası Çalışmaları 28 Ocak 2010 Ankara 04 Mart 2010 11 Mayıs 2010 25 Mayıs 2010 İstanbul 30 Eylül 2010 Brüksel 27 Ekim 2010 25 Ocak 2011 ● Avrupa Komisyonu ile Değerlendirme Toplantısı ● Avrupa Komisyonu ile Değerlendirme Toplantısı ● Sivil Toplum Kuruluşları ile Bilgilendirme Toplantısı ● Avrupa Komisyonu ile Değerlendirme Toplantısı ● Avrupa Komisyonu ile Değerlendirme Toplantısı ● Avrupa Komisyonu ile Değerlendirme Toplantısı ● Avrupa Komisyonu ile Değerlendirme Toplantısı 1

Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Açılış Sonrası Çalışmaları ÇEVRE FASLI Çevre Faslı - Müzakere Süreci - Açılış Sonrası Çalışmaları 15 Aralık 2010 Brüksel 16 Aralık 2010 17 Aralık 2010 27 Ocak 2011 Ankara 11 Mayıs 2011 12 Mayıs 2011 15-16 Kasım 2012 ● ÇED Direktifi Değerlendirme Toplantısı ● Kentsel Atıksu Direktifi Değerlendirme Toplantısı ● Su Çerçeve Direktifi Değerlendirme Toplantısı ● Taşkın Direktifi Değerlendirme Toplantısı ● Yeraltısuyu Direktifi Değerlendirme Toplantısı ● İklim Değişikliği Mevzuatı Değerlendirme Toplantısı ● Deniz Stratejisi Direktifi Değerlendirme Toplantısı ● Atık Çerçeve Direktifi Değerlendirme Toplantısı ● Doğa Koruma Kanunu Değerlendirme Toplantısı ● Endüstriyel Emisyonlar Direktifi Çalıştayı 1

AB DESTEKLİ KAPASİTE GELİŞTİRME PROJELERİ (Mevcut Dönem) ÇEVRE FASLI AB DESTEKLİ KAPASİTE GELİŞTİRME PROJELERİ (Mevcut Dönem) 1

Kurumlar: AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri ÇEVRE FASLI Proje faydalanıcısı/eş-faydalanıcısı olarak çeşitli kurumlar yer almıştır: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Başbakanlık AFAD Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı / EÜAŞ Özelleştirme İdaresi Başkanlığı vb...

Mali Destek Türleri: AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri ÇEVRE FASLI AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri Mali Destek Türleri: Şu tür bütçe desteklerinden yararlanılmıştır: IPA-1 (Katılım Öncesi Yardım Aracı – 1. Bileşen) SEI (Avrupa Birliği’ne Entegrasyon Sürecini Destekleme Faaliyetleri) ESEI (Güçlendirilmiş SEI) TAIEX

AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri ÇEVRE FASLI ● 2006 yılında; aday ve potansiyel aday ülkelere yapılan tüm mali yardımlar "Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) Programı" adı altında birleştirilmiştir. ● Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Programı, 5 (beş) bileşenden oluşmaktadır. 1) Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma 2) Sınır Ötesi İşbirliği 3) Bölgesel Kalkınma 4) İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi 5) Kırsal Kalkınma (IPARD)’dır. ● Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Programı kapsamında farklı ulusal kurumlar görev almaktadır. 1

AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri ÇEVRE FASLI ● 1. Bileşen: "Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma" altında; çevre politikaları konusunda mevzuat uyumu ve kapasite geliştirme için finansman desteği alınmıştır. ● Uyulması gereken kriterler, projeler vasıtasıyla tamamlanmaya çalışılmıştır. ● Bütçesi yaklaşık 101 Milyon Avro tutarında, 26 proje vasıtasıyla; Fasıl altındaki tüm sektörlerde, mevzuat uyumu, kapasite geliştirme ve destekleyici altyapıya yönelik çalışmalara katkı sağlanmıştır. 1

AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri ÇEVRE FASLI Müstakil IPA-1 projeleri: ● GTHB : Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ● ÇŞB : Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ● OSİB : Orman ve Su İşleri Bakanlığı ● SB : Sağlık Bakanlığı 1

AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri ÇEVRE FASLI AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri Müstakil IPA-1 projeleri: ÇEVRE FASLI ALTINDAKİ SEKTÖR PROJE SAYISI (PROGRAMLAMA YILI) YATAY MEVZUAT 1 (2010), 1 (2011) İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ 1 (2011), 1 (2013) HAVA KALİTESİ 1 (2007), 1 (2008), 1* (2009) ATIK YÖNETİMİ 1 (2008) SU KALİTESİ 1 (2007), 1 (2009), 2 (2010), 2 (2011), 1 (2013) DOĞANIN KORUNMASI 1 (2009), 1 (2011) ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ VE RİSK YÖNETİMİ (EKK) 1 (2008), 1 (2009), 1* (2009), 1 (2010), 1 (2013) KİMYASALLAR 1 (2008), 1 (2010), 1 (2011) GÜRÜLTÜ 1 (2009) Çok sektörlü 1 (2007) ve yukarıda belirtilen 1* (2009) * Proje hem Hava Kalitesi hem de EKK sektörü kapsamındadır.

AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri ÇEVRE FASLI AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri Müstakil IPA-1 projelerinin son durumu: PROGRAM TAMAMLANDI UYGULAMADA İHALE/HAZIRLIĞINDA IPA-1 2007 2 TW, 2 SUP, 1 DG, 1 TA IPA-1 2008 4 TA, 3 TW, 1 SUP IPA-1 2009 3 TW, 3 TA, 3 SUP 1 TA IPA-1 2010 1 TW 1 TW, 3 TA IPA-1 2011 2 TA 5 TA, 1 SUP IPA-1 2013 6 TA, 1 G, 1 SUP TW: eşleştirme (twinning), TA: teknik destek (technical assistance), SUP: tedarik (supply), DG: doğrudan hibe (direct grant), G: hibe (grant)

ÇEVRE FASLI IPA-1 projeleri: Marmara Bölgesi’nde Hava Kalitesi Alanında Kurumsal Yapılandırma Projesi Çevre Alanında Kapasite Geliştirme Projesi Nitrat Direktifinin Uygulanması Projesi EKÖK - Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Projesi Emisyon Kontrolünü Geliştirme Projesi REACH Kimyasallar Projesi Maden Atığının Yönetimi Projesi Sanayi Kaynaklı Uçucu Organik Bileşik Emisyonlarının Kontrolü Projesi Çevresel Gürültü Direktifi İçin Uygulama Kapasitesi Projesi Seveso II Direktifi İçin Uygulama Kapasitesi Projesi Su Kalitesinin İzlenmesi Alanında Kapasite Geliştirme Projesi Türkiye’de CITES Uygulamaları Alanında Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi Projesi

ÇEVRE FASLI Yüzme Suyu İzlemesinin Uyumlaştırılması Kalıcı Organik Kirleticiler Tüzüğü’nün Uygulanması Projesi Stratejik Çevresel Değerlendirme Yönetmeliği’nin Uygulanması Projesi Büyük Yakma Tesisleri Direktifi’nin Aktarılması Yoluyla Daha İyi Hava Kalitesi Projesi Türkiye’de Taşkın Direktifi’ne İlişkin Kapasite Geliştirme Projesi Yatay Sektörde Kapasite Geliştirme (INSPIRE ve Sorumluluk Direktifi) Projesi Türkiye’nin Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Mekanizmasına Destek Projesi (Gemi Kaynaklı Atıklardan Doğan Deniz Kirliliğinin Önlenmesi İçin Kapasite Geliştirme Projesi) Türkiye’de Deniz Stratejisi Çerçeve Direktifi’ne İlişkin Kapasite Geliştirme Projesi

ÇEVRE FASLI Tehlikeli Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Tüzüğü’nün Uygulanması Projesi Havza Koruma Eylem Planlarının Havza Yönetimi Planlarına Dönüştürülmesi Projesi Natura 2000 Gereklerinin Uygulanması İçin Ulusal Doğa Koruma Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi Türkiye’de Avrupa Kirletici Salım ve Taşınım Kaydı (E-PRTR) Konusunda Kapasite Geliştirilmesi Projesi Türkiye’de İklim Değişikliği Konusunda Kapasite Geliştirilmesi Projesi Türkiye’de 3 Pilot Havzada Nehir Havza Yönetim Planları ve Su Verimliliği Açısından Ekonomik Analizler için Teknik Yardım Projesi (Türk Tarım Sisteminin Avrupa Yeşil Tarım Kurallarına Çevrilmesi ve AB Nitrat Direktifinin Uygulanmasına Yönelik Kapasite Artırımı Projesi)

AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri ÇEVRE FASLI AB Destekli Kapasite Geliştirme Projeleri ELDE EDİLEN BAŞLICA FAYDALAR: Kapsamlı analitik çalışmalar (etki analizleri vb.) Temel belgeler (Strateji belgeleri, eylem/uygulama planları, mevzuat, rehberler) Bilgi artışı («eğiticilerin eğitimi» ve diğer eğitimler ..) Gerekli araçların tedariki / tasarımı (ölçüm istasyonları, modeller, envanterler vb.) Paydaşlar arası işbirliği ve iletişim (yardım masaları, internet siteleri, tanışma, görüş alışverişi)

ÇEVRE FASLI IPA II DÖNEMİ 1

2014-2020 “programlama yılları” 2 kısım: 2014-2016 + 2017-2020 ÇEVRE FASLI IPA II Dönemi 2014-2020 “programlama yılları” 2 kısım: 2014-2016 + 2017-2020 Ara değerlendirme (göstergeler)

TEMEL BİLGİLER - BÜTÇE 214 M Avro (2014-2016) ÇEVRE FASLI 214 M Avro (2014-2016) 181 M Avro (2014-2016) AB’den 67 420 000 : Su Altyapı yatırımları >> Kapasite geliştirme-mevzuat uyumu

BAŞLICA BELGELER Kavram Kağıdı (Concept Paper): 2014-2020 Türkiye ÇEVRE FASLI Kavram Kağıdı (Concept Paper): 2014-2020 Türkiye Görevini tamamlamış bir belge. Ülke İndikatif Strateji Belgesi – ISP (CSP): AB Sektör Operasyonel Programı - SOP: 2014-2016

CSP (ISP) BELGESİNDEKİ ÖNCELİKLER ÇEVRE FASLI Yatay mevzuat Su Atık Kimyasallar Endüstriyel kirlilik Çevre Faslı ile yakından ilişkili diğer projeler (sivil savunma, hava kalitesi, doğa koruma) İklim değişikliği

KURUMSAL YAPI LİDER KURUM: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇEVRE FASLI LİDER KURUM: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ALT SEKTÖR KOORDİNATÖRLERİ: Orman ve Su İşleri Bakanlığı (AFAD) KOMİTELER? (su yönetimi, hava ve iklim değişikliği)

DESTEK YAPISI – ÇEVRE SEKTÖRÜ ÇEVRE FASLI SOP: Action 1 (Su) Action 2 (Atık) Action 3 (Diğer – iklim değişikliği, doğa koruma vb..) Bu alanlarda; Altyapı (>30: major) Mevzuat ve kapasite geliştirme

ÇEVRE FASLI Mevcut Seçim Kriterleri kapasite geliştirme ve mevzuat uyumu): Müktesebat (bazı konuları için en azından AB politikası) bağlantısı CSP, Müzakere Pozisyon Belgesi ve Strateji, Ulusal Program, Kalkınma Planı, sektörel stratejiler vb. ile yeterli uyum Diğer ulusal öncelikler: sınıraşan? vb. Aciliyet (IPA prosedürü de dikkate alınarak) Bağlantılı projeler (çakışmaması, ileriye taşıması) Sahiplenme ve paydaş katılımının sağlanması sürdürülebilirlik Uygun bütçe Olası gecikme vb. risklerin dikkate alınması Tüm diğer açılardan da «olgun» proje (proje belgesi – matris vb.)

ÇEVRE FASLI İlave Kaynak? RRAAF («Düzenleyici Reform ve Müktesebat Uyum Kolaylığı» Mekanizması, Regulatory Reform and Acquis Alignment Facility)

MEVCUT DÖNEMLE KARŞILAŞTIRMA ÇEVRE FASLI IPA-1 SEI ESEI IPA-3 SOP (ve RRAAF?)

BAZI İLAVE KAVRAMLAR Aktivite = Proje (eski terim) ÇEVRE FASLI Aktivite = Proje (eski terim) Aksiyon (Action) = Aktivitelerin üst kümesi

ÇEVRE VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BÖLGESEL KATILIM AĞI (ECRAN) PROJESİ ÇEVRE FASLI ÇEVRE VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BÖLGESEL KATILIM AĞI (ECRAN) PROJESİ 1

Çevre ve İklim Bölgesel Katılım Ağı (ECRAN) Projesi ÇEVRE FASLI Proje Künyesi Proje Künyesi Program Adı ve Yılı Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) Programı, Çok Yararlanıcı Programı 2013 Yararlanıcı Ülke Arnavutluk, Bosna-Hersek, Hırvatistan, İzlanda, Kosova, Karadağ, Makedonya, Sırbistan ve Türkiye Proje Bütçesi 5.000.000 Avro Proje Tarihi 01 Ekim 2013 - Ekim 2016 Proje Amacı Çevre ve iklim değişikliği alanlarında, aday ve potansiyel aday ülkeler arasında bölgesel işbirliğinin güçlendirilmesi Proje Uygulayıcısı Çevre ve İklim Bölgesel Katılım Ağı (ECRAN) Sekretaryası tarafından yürütülmektedir 1

Çevre ve İklim Bölgesel Katılım Ağı (ECRAN) Projesi ÇEVRE FASLI Faaliyetler 1) Çevre Alanında Çalışma Grupları ● Atık Yönetimi, ● Çevresel Değerlendirmeler, ● Doğa Koruma, ● Endüstriyel Emisyonlar Direktifi / Kimyasallar, ● Hava Kalitesi, ● Stratejik Planlama ve Yatırımlar, ● Su Yönetimi 2) İklim Değişikliği Çalışma Grupları ● İklim Politikaları Geliştirme ve İklim Farkındalığı Oluşturma, ● Sera Gazı Envanter Sistemi ve AB İzleme Mekanizması Tüzüğü, ● Emisyon Ticareti, ● Adaptasyon 3) Çevre ve İklim Bileşenlerinin Ortak İlgi Alanı Faaliyetleri ● Yaptırım ve Uyum (Katılım İçin Çevresel Uyum ve Yaptırım Ağı - ECENA) 1

ÇEVRE FASLI TEŞEKKÜRLER Funda Yetgin (Uzman) Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sorularınız için: funda.yetgin@csb.gov.tr; did.ab@csb.gov.tr 1