Çocuk ve Genç İşçilerle İlgili Özel Düzenlemelere Uy 8. ADIM Çocuk ve Genç İşçilerle İlgili Özel Düzenlemelere Uy

Çocuk ve Genç İşçiliği 18 yaşının altındaki herkes çocuktur

Çocuk İşçiliği Anay/50.md. Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Çocuk İşçi 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişidir. Genç İşçi : 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişidir.

Çalıştırma Yaşı Çocukları Çalıştırma Yasağı Onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, ondört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. ( İş Kanunu/ Madde 71. )

Çocuk ve Genç İşçi Çalıştırma Yasakları Çocuk işçileri çalıştıramayacak işverenler Yönetmelikte belirtilen yasak işler Gece çalıştırma yasağı Yer altı ve sualtı işlerinde çalıştırma yasağı.

Yer ve sualtında çalıştırma yasağı Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır (4857/md.72)

Gece çalıştırma yasağı Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır(4857/md.73).

Yönetmeliğe göre yasak işler Yönetmeliğe göre çocuk işçilerin çalışmasına izin verilen hafif işler Ek-1’de, genç işçilerin çalışmasına izin verilen işler Ek-2’de ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştırılabileceği işler Ek-3’te belirtilmiş olup, çocuk işçiler Ek-1’de, genç işçiler Ek-1 ve Ek-2’de ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçiler ise Ek-1, Ek-2 ve Ek-3’te yer alan işler dışında çalıştırılamaz.

Çocuk işçileri çalıştıramayacak işverenler Çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giyen, Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş olan, işveren veya işveren vekilleri çocuk ve genç işçi çalıştıramazlar.

Çocuk ve genç işçileri çalışma süreleri yönünden koruma Çalışma süresinden sayılan haller Fazla çalışma

Çalışma saatleri Temel eğitimi tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Onbeş yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilir. Fazla çalışma yaptırılamaz. Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri yukarıda birinci fıkrada öngörülen süreleri aşamaz.

Çalışma süresinden sayılan haller 4857 sayılı İş Kanununun 66 ncı maddesine göre çalışma süresinden sayılan hallerin yanı sıra; İşverenin vermesi gereken eğitimlerde geçen süreler İşverenin işyeri dışında gönderdiği kurslar ve toplantılarda geçen süreler ile yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen mesleki eğitim programlarında geçen süreler, Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından çalışan çocuk ve gençler ile ilgili olarak düzenlenen konferans, kongre, komisyon ve benzeri toplantılara temsilci olarak katılmaları nedeniyle işlerine devam edemedikleri süreler

Ara dinlenmesi 18 yaşından küçüklere, iki saatten fazla dört saatten az süren işlerde otuz dakika, dört saatten yedi buçuk saate kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında bir saat olmak üzere ara dinlenmesi verilmesi zorunludur. Bu süreler çalışma süresinden sayılmaz.

Tatil Hakkı Hafta Tatili Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.  Ulusal Bayram ve Genel Tatil Çocuk ve genç işçiler, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılamazlar. Ayrıca bugünlere ilişkin ücretler bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.

Ücret 16 yaşını doldurmamış işçiler için, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından ayrıca belirlenen asgari ücretin altında ödeme yapılamaz.

Yıllık ücretli izin Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Yıllık ücretli iznin kesintisiz kullandırılması esastır. Ancak, yararına olduğu durumlarda çocuk ve genç işçinin isteği üzerine en fazla ikiye bölünerek kullandırılabilir. Okula veya eğitime devam eden çocuk ve genç işçilere yıllık ücretli izinleri okulların tatil olduğu, kursa ve diğer eğitim programlarına devam edilmediği dönemlerde verilir.

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu

Mesleki eğitim hakkı ve yasaklar 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamındaki illerde ve meslek dallarında 18 yaşından küçük kişilerin, işçi olarak çalıştırılmaları mümkün değildir. 18 yaşından küçükler, mesleki eğitim amacıyla işyerlerinde çırak olarak çalışabilirler.

Usta öğretici bulundurma şartı Aday çırak ve çırak almak için işyerinde usta öğretici bulunması şarttır.

İş sağlığı ve güvenliği Çıraklar hakkında 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümleri uygulanır.

Çıraklık Sözleşmesi ve Deneme Süresi İşyeri sahibi, aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi (reşit ise kendisi) ile yazılı çıraklık sözleşmesi yapmalıdır. Çıraklığa bir deneme dönemi ile başlanır. Bu dönem bir aydan az, üç aydan fazla olamaz. Deneme döneminden sonra taraflar 10 gün içinde ilgili çıraklık eğitimi merkezi müdürlüğüne başvurmadığı takdirde çıraklık sözleşmesi kesinleşir ve bu dönem çıraklık süresinden sayılır. Deneme döneminde ücret ödenir. Aday çıraklıktan çıraklığa geçenler deneme dönemini yapmış sayılırlar.

Çırakların Ücreti Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret, yaşlarına uygun asgari ücretin %30’dan aşağı olamaz.

Çırakların Yıllık İzin ve Mazeret İzinleri Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrencilere işletmelerce her yıl tatil aylarında bir ay ücretli izin verilir. Ayrıca mazeretleri kabul edilenlere okul müdürlüğünün görüşü alınarak bir aya kadar ücretsiz izin de verilebilir.

Sigorta Hakları Aday çırak ve çıraklar, çıraklık sözleşmesinin başlaması tarihinden itibaren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından, primleri devlet tarafından ödenmek koşuluyla yararlanır. Hastalık sigortaları ise Genel Sağlık Sigortası hükümlerine uygun olarak ebeveynlerinin sosyal güvencesi kapsamındadır.