KRON İ K BÖBREK YETMEZL İĞİ (KBY) B MERYEM BULUT B ŞEN İ Z ERDO Ğ AN
Vaka Sunumu Hasta adı soyadı : GS Yaş : 78 Cinsiyet : Kadın Boy : 165cm Kilo : 72kg Medeni durum : Evli Eğitim durumu : okuma yazma var Mesleği : Ev Hanımı
Hastaneye Yatış tarihi : 8/04/2016 Tanı: KBY Geliş şekli : Sedye Kronik hastalıkları : HT-KBY Geçirilmiş hastalık / operasyon : YOK BKI:26.4( kilolu) Hasta öyküsü: Hasta genel durum bozuklu ğ u ve laboratuar de ğ erlerindeki olumsuz de ğ işimler üzerine dahiliye servisine kabulü yapıldı. Durumu kötüleşince dahiliye yo ğ un bakıma yatırıldı. Son 2 yıldır diyaliz işlemi uygulanmaktaymış.
KRON İ K BÖBREK YETMEZL İĞİ Kronik böbrek yetmezliği glomerüler filtrasyon değerinde azalmanın sonucu böbreğin sıvı-solüt dengesini ayarlama ve metabolik-endokrin fonksiyonlarında kronik ve ilerleyici bozulma hali olarak tanımlanabilir. (1)
Kronik Böbrek Hastalı ğ ı Ne Sıklıkta Görülür? Küresel olarak 500 milyon kişide, di ğ er bir deyişle her on kişiden birinde, herhangi bir düzeyde kronik böbrek hastalı ğ ı görülmektedir.(2)
Kronik Böbrek Hastalı ğ ının Nedenleri: Tüm dünyada kronik böbrek hastalığının en çok görülen nedenleri nefrotik ya da böbrekteki iltihabi hastalıklar, enfeksiyonlar, idrar sistemindeki sorunlar ve polikistik böbrek hastalığı gibi kalıtımsal bozukluklardır. Bu nedenler, gelişmiş ve gelişmekte olan uluslarda kardiyovasküler hastalıkların da en çok görülen nedenleri olan şeker hastalığı ve yüksek tansiyona bağlı olarak değişiklik göstermektedir.(2)
TANI Kan üre azotu ve kreatinin düzeylerindeki yükselme veya kreatinin klirensindeki azalma ile böbrek yetmezli ğ i tanısı kolaylıkla konur; sorun akut-kronik böbrek yetmezli ğ i ayırıcı tanısıdır. Kronik böbrek yetmezli ğ i tanısında pratikte en çok kullanılan yöntem radyolojik olarak böbreklerin küçük oldu ğ unun gösterilmesidir.
Amiloidoz, diyabetik nefropati, hidronefroz, polikistik böbrek hastalığı, böbreğin infiltratif hastalıklarında kronik böbrek yetmezliği olmasına rağmen böbrekler küçülmemiş olabilir. Böbrekler küçükse, kronik böbrek yetmezliğinde orjinal böbrek hastalığı ne olursa olsun histolojik inceleme amiloidoz dışında orjinal böbrek hastalığı hakkında bilgi vermekte yetersiz kalır; bu nedenle tanı ve ayırıcı tanıda biyopsinin yeri çok sınırlıdır. (1)
Teşhis Edilmemiş Kronik Böbrek Hastalığının Sonuçları Neler Olur? İ lk karşılaşılacak risk, gelecekte böbrek kaybına ve diyalize veya böbrek nakline neden olabilecek böbrek işlevi kaybıdır. Di ğ er risk ise kardiyovasküler hastalıklar ile ba ğ lantılı erken ölümlerdir. Sa ğ lıklı oldu ğ u düşünülen ancak sonrasında kronik böbrek hastalı ğ ı oldu ğ u saptanan bireylerin kardiyovasküler hastalıklardan [koroner kalp yetmezli ğ i, beyin kanaması ve damar tıkanıklı ğ ı, çevresel (periferik) atardamar hastalıkları)] ölüm oranları böbrek hastalıklarının düzeyine bakılmaksızın normale göre on kat daha fazladır. Her yıl dünyada 12 milyon kişi bu nedenle ölmektedir. Bu sayılar küresel anlamda yaygın olarak Tip 2 şeker hastalı ğ ı nedeniyle hızla artmaktadır.(2)
Böbrek yetersizli ğ inin başlangıç belirtileri nelerdir? Kronik böbrek hastalı ğ ı / yetmezli ğ i ileri aşamaya gelinceye kadar genellikle ciddi belirti vermeyebilir. Bununla birlikte aşa ğ ıdaki belirtilerden biri veya birkaçına sahip olan kişilerde kronik böbrek hastalı ğ ı / yetmezli ğ i olabilece ğ i akla gelmeli ve gerekli testler yapılmalıdır; Halsizlik, çabuk yorulma ve enerji kaybı Konsantrasyon bozuklu ğ u İ ştahsızlık Uyku bozuklukları Geceleri kas krampları Ayak ve bacakta şişlik olması Özellikle sabahları göz çevresinde şişlik olması Ciltte kuruluk ve kaşıntı Özellikle geceleri daha sık idrar çıkma.(4)
Beslenme Tedavisi: Kronik böbrek yetmezli ğ inin tedavisinde beslenme tedavisi en önemli unsurlardan biridir. Beslenme tedavisi böbrek yetmezli ğ inin ilerlemesini yavaşlatabilir.
Beslenme tedavisindeki önemli unsurlar: Uygun miktarda enerji ve protein alımı, Önerilen proteinin altında tüketilmesi oldukça yanlıştır. Böbrek hasarını hızlandırıp, bireyin malnütrisyona girmesine neden olabilir.
Uygun vücut a ğ ırlı ğ ının sa ğ lanması ve/veya korunması Diyetteki di ğ er besin ö ğ elerinin miktarları : - sodyum - fosfor - potasyum - sıvı - vitamin ve mineraller
Önemli Tüm böbrek hastaları tuz kısıtlaması yapmak zorunda de ğ ildir. Ne kadar tuz alması gerekti ğ i uzman hekim ve diyetisyen tarafından de ğ erlendirilmeli, hekim/diyetisyene danışmadan diyet tuz kullanılmamalıdır. SIVI (mL/gün) = 1 GÜN ÖNCEK İ İ DRAR M İ KTARI (mL)+500 (3)
TEDAV İ Son 10 yılda yapılan klinik araştırmalar ACE inhibitörleri /ARB(anjiotensin reseptör blokerleri) lerin kullanılması ile RAS ın bloke edilmesinin KVH, diyabet, tansiyon yüksekli ğ i ve KBH na ba ğ lı hastalık yükünü anlamlı düzeyde azalttı ğ ını göstermiştir.
Bu ilaçların maliyetleri ise nispeten düşüktür. ACE inhibitörleri /ARB leri böbrek hastalı ğ ının ilerlemesini önlemekte veya yavaşlatmakta ve albüminüriyi azaltmaktadır.
Böbrek hastalı ğ ının erken teşhisi ve önlenmesinin teşvik edilmesi Dünya Sa ğ lık Örgütü (WHO) tarafından önerilen hedeflerin başarılması için önemli ilk adım olacaktır; bu girişimlerle dünyada kronik hastalıklara ba ğ lı ölümlerin (gelecek 10 yılda beklenen 36 milyon önlenebilir ölümde) %2 oranında azaltılması mümkün olacaktır.(4)
F İ Z İ K MUAYENE İnspeksiyon Cildin görünümü sağlıklı, siyanotik değil, Tırnaklar düzgün, kıllarda dökülme yok, Terleme yok Palpasyon Vücut sıcaklığı ılık, Oskültasyon Solunum sesi:normal
Baş-Boyun Yüzde ödem yok, saçlar kuru ve mat değil, saçlarda dökülme yok, boyun venlerinde genişleme yok. Burun, ağız ve dişler Burunda, deviasyon, akıntı yok, Ağız içi mukozasında kuruma ve ülserasyonlar var,Gözler Şaşılık yok, kuruluk yok.gözlük kullanıyor (miyop)Kulaklar. Ağrı,akıntı yok.Deri Dehidratasyon yok,gode bırakan ödem( sn düzeliyor) Kapiller geri dolum süresi 1-2sn normal Batın muaynesi Barsak sesleri normal(5dk 4-5 defa )
Ödem izlemi Ayak sırtı, Ayak bile ğ i çevresi, Tibia boyunca 5 sn. bastır bekle Ödem tanılama ++(2) Basınçla 4 mm gode Gode 15-30sn’de geri döner Cilt konturları nispeten normal
Kullanılan İ laçlar Pantpas 1*1 : Sellektif proton pompası inhibitörüdür. Cardura 4mg tb. 1*1: Alfa I adrenerjikreseptör blokörüdür. Antihipertansif olarak kullanılır. Ürikoliz150mg1*1: Antihiperürisemiktir. Parol 500mg tb. 2*1: Analjeziktir. İ ztonik 1000ml: 1*1 Hirudoid (bakımlarda):Hematomlu (zedelenmiş bir damardan sızan kanın dokuda birikmesi) veya hematom olmayan künt yaralanmalar. Cavilon (bakımlarda):Cildi nemlendirirken inkontinans veya di ğ er vücut sıvıları nedeniyle gelişebilecek cilt hasarını önler, risk altındaki cilt için uzun süreli koruma sa ğ lar.
LABORATUAR DE Ğ ERLER İ TETK İ K ADIDE Ğ ERREFERANS DE Ğ ER ÜRE Mg/dl KREAT İ N İ N Mg/dl ÜR İ K AS İ T Mg/dl HGB WBC CRP Na 9.8 5, ,6 – 10,0 < Mg/dl µl mg/dL mEq/l
V İ TAL BULGULAR ATEŞKAN BASINCISOLUNUM SAYISI NABIZSPO C160/90 mmhg17/dk94/dk98/dk OKS İ JEN MASKES İ :4l/dk
AÇT ALDI Ğ I:2000 ÇIKARDI Ğ I:1625 BALANS:+375
Hemşirelik Tanıları Glomerüler filtrasyonun azalmasına ba ğ lı sıvı volüm fazlalı ğ ı(ödem++)(M) Oral mukoz membranda de ğ işiklik (M) Günlük yaşam aktivitelerini yerine getirememeye ba ğ lı öz bakım eksikli ğ i(M) Yatak istirahatına ba ğ lı aktivite intoleransı(M) Hastanede bulunmaya ba ğ lı anksiyete(M) Hastanede bulunmaya ba ğ lı uyku düzeninde bozulma(M)
Kronik hastalık ve hareketsizli ğ e ba ğ lı deri bütünlü ğ ü bozulma riski(O) İ nvaziv girişimlere ve hastanede bulunmaya ba ğ lı enfeksiyon riski(O) Yatar pozisyonda bulunmaya ba ğ lı aspirasyon riski(O) Mobilite yetersizli ğ i nedeniyle barsak aktivitesinin azalmasına ba ğ lı konstipasyon riski(O) Yaşa ve ortam koşullarına ba ğ lı düşme riski (O) Hgb düzeyinde azalmaya ba ğ lı anemi riski(O) Hareketsizli ğ e ba ğ lı emboli riski(O) Hipertansiyon öyküsüne ba ğ lı hipertansiyon ata ğ ı riski(O)
KAYNAKÇA 1. yetmezligi.pdf yetmezligi.pdf kronik-bobrek-hastaliginin-erken-teshisi-ve- korunma-yontemleri 64-kronik-bobrek-hastaliginin-erken-teshisi-ve- korunma-yontemleri 3. pdf pdf 4. bobrek-yetmezligi-baslangic-belirtileri-tani- tedavisi/ bobrek-yetmezligi-baslangic-belirtileri-tani- tedavisi/