EĞİTİMDE BİREYSEL FARKLILIKLAR ‘Bana içimin derinliğinde ne olduğum sorulduğunda bunda herkesin içinde derinliğinde ağır basan tek aidiyetin bir bakıma kişinin derin gerçekliğini doğarken ebediyen belirlenen ve artık değişmeyecek olan özünün var olduğu inanışı yatıyor;sanki geri kalanın,bütün geri kalanın özgür insan olarak katettiği yolun,benimsediği inanışların tercihlerin,kendine özel duygusallığının yakınlıklarının sonuçta yaşamının-hiçbir önemi yokmuş gibi(Amin Maalouf:Ölümcül kimlikler)’

BİREYSEL FARKLILIKLAR NEDİR? İnsanların kişiliklerinde onları farklı kılan özellikler bireysel farklılık olarak tanımlanır. Bilimsel tutuma göre;bireysel farklılıklar bilişsel faktörler ve duygusal faktörler diye sınıflandırılır. İnsan hakları açısından yaklaşıldığında fiziksel,düşünsel,duygusal,davranışsal,kültürel,ci nsel ve tüm bu alanlardaki ihtiyaçların farklı olmasına dayalı bireysel farklılıklar ortaya çıkmaktadır.

DUYUŞSAL-FİZİKSEL BİREYSEL FARKLILIKLAR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİYLE İLGİLİ BİREYSEL FARKLILIKLAR KİŞİLİK:Farklı koşullarda ifade edilen düşünme,hissetme,motivasyon ve davranışın devamlılık gösteren modelleridir.(Drew,1999)

KİŞİLİĞİN TANIMI Tipolojik yaklaşımlar kişilik farklıklarını yapısal ve kalıtımsal bir nitelik olarak görmekteyken davranışçıl ve kültürel antropoloji kökenli yaklaşımlar bu farklıkların kazanılmış farklılıklar olduğunu toplumsal ve eğitsel uygulamalarla biçimlendirildiğini savunulurlar.Öğrenmenin ve çevrenin kişilik yapısı üzerindeki etkisinden kuşkumuz yokken kişiliğin temel parçasının doğuştan olduğuna ilişkin veriler vardır.

KİŞİLİK KURAMLARI Çözümleyici/Psikoanalitik Kuramlar Özellik Yaklaşımı Öğrenme Pekiştirme Benlik kuramları

KİŞİLİĞİN ÖLÇÜLMESİ İnsanı anlama ve anlatma çabası olan edebiyat yapıtları,tiyatro,sinema ve resim sanatının ürünleri bir anlamda kişilik incelemeleri sayılabilir. Bilimsel yöntemlerle ölçme ve değerlendirme objektif standartlaştırılmış sistematik araç ve tekniklerle yapılmalıdır.

KİŞİLİK FARKLILIKLARI KİŞİSEL BOZUKLUKLAR TIPSAL PİSKOLOJİ AÇISINDAN: İLK YAKLAŞIM Yapısal ve işlevsel bozukluklar İKİNCİ YAKLAŞIM Psikonevrozlar ve Psikozlar ARICI’YA GÖRE: A KÜMESİ KİŞİLİK BOZUKLUKLARI Pranoid ve Şizoid kişilik ve Şizotipal kişilik bozukluğu B KÜMESİ KİŞİLİK BOZUKLUKLARI Histrionik ve Narsistik kişilik Sınırda kişilik bozukluğu ve Antisosyal kişilik C KÜMESİ KİŞİLİK BOZUKLUKLARI Kaçınıcı ve Bağımlı kişilik Opsesif-Kompülsif ve Pasif-Saldırgan kişilik

KİŞİLİK FARKLILIKLARI VE EĞİTİM İLİŞKİSİ Kişilik hakkında bilgisi eğitimci:hem kendisiyle hem de başkalarıyla sağlıklı ilişkiler kurabilir.Farklı kişiliklerin doğal olduğunu kabullenir ve olumsuz kişilik özelliği gösterebilecek bireylerin davranışlarını olumlu yöne dönüştürebilir.

ÖZDEĞERLENDİRME İLE İLGİLİ BİREYSEL FARKLILIKLAR Rogers’in Benlik Kuramı: Her insan her zaman değerlidir.Sevgiye layıktır ama insanların kendilerini algılama biçimleri iyi kötü ya da ortada olabilir.İnsanın kendine güveninin sağlanması ve olumlu yönde benlik bilincinin geliştirilmesi için koşulsuz sevgi koşullarında yetişmesi gerekir. Maslow’ un Kendini Gerçekleştirme Kuramı: Eğitim bireylere kendini gerçekleştirme olanakları ve bu konuda olumlu modeller sunmalıdır.

İLGİLERLE İLGİLİ BİREYSEL FARKLILIKLAR İLGİ:Belli amaçlama sistemlerine bağlı bir davranış ve tutum bilincidir. İlgi oluşumunda kişisel yetenekler ve çevreden gelen etkilerin rolü vardır. Öğrencilerin öğrenme yaşantıları onların ilgileriyle bağlantılıdır.

GÜDÜLENME İLE İLGİLİ BİREYSEL FARKLILIKLAR GÜDÜLENME:Organizmayı belli bir nesneye veya duruma ulaşma yönünde eyleme sürükleyen itici güç. Fizyolojik güdüler:Açlık susuzluk cinsellik Sosyal güdüler:Sevgi yakınlık kişisel ilgi rekabet

CİNSİYETLE İLGİLİ BİREYSEL FARKLILIKLAR Cinsel gelişim sadece fiziksel bir olay değil aynı zamanda ruhsal bir kişilik öğesidir. Cinsel organların yapısı ve çalışmasıyla ilgili bireysel farklılıkların bir kısmı kalıtımsaldır.Ancak cinsel temelli farklılıkların büyük bir kısmı da öğrenilen ve çevreden edinilen özelliklerdir.

BİLİŞSEL-TOPLUMSAL BİREYSEL FARKLIKLAR Zeka ve Yetenekle İlgili Bireysel Farklıklar Öğrenme Biçimleriyle İlgili Bireysel Farklılıklar Ön Bilgiyle İlgili Bireysel Farklılıklar Sosyo-Ekonomik Düzey ve Ahlakla İlgili Bireysel Farklılıklar

Zeka ve Yetenekle İlgili Bireysel Farklılıklar İnsan yetenekleri içerisinde en çok tartışılan kavram zekadır. Bunun nedeni,insan zekanın insan yaşamını sürdürme,anlamlandırma ve kontrol etme sürecinde taşıdığı önemli roldür. Zekanın en genel anlamıyla tanımı;'soyut düşünme,kavrama,problem çözme,bildiklerini yeni durumlara uygulama,akıl yürütme,bellek,geçmiş deneyimlerden kazanılan bilgileri kullanma vb. Dahil olmak üzere zihinsel yetilerin toplamı.' şeklinde yapılır.

ZEKANIN KAYNAĞI Zekanın kaynağı zeka ve kalıtımın belirleyiciliği rol oynar. Çevrenin zekada çok önemli rol oynadığını savunan J.Locke 'insanın beyni boş bir levhadır' değerlendirmesinde bulunmaktadır. Dolayısıyla bulunduğu ve yetiştiği çevrenin zekada farklıklar oluşturacağını savunmuştur.

Zeka Ve Yetenekle İlgili Kuramlar a)Tek faktör-çift faktör yaklaşımları b)Çoklu zeka yaklaşımları c)Duygusal zeka yaklaşımları

Zeka ve yetenekle ilgili açıklamalar genel olarak incelendiğinde; Birden fazla zeka türü olduğuna konusunda anlaşmaya varılsa da her türlü işte başarı için ortak zihin gücünün varlığı da göz ardı edilmemektedir. Çoğu çalışmacı zekayı daha soyut bilişsel beceri,öğrenme ve problem çözme gücü olarak tanımlarken bir kısmı çalışmacının daha alt düzey zihinsel işlevleri de zeka kapsamında alındığı görülmektedir

Zeka ve Yetenekler Üzerine Çevre mi Kalıtım mı Belirleyicidir? Kültürler arası karşılaştırmalar,cinsiyet karşılaştırmaları,koruyucu aile ve yurt bakımı alıp almama boyutlarında çevresel faktörün belirleyici olduğuna dair önemli sonuçlar elde edilmiştir. Zekayı belirleyen genlerin olduğu da unutulmayarak kalıtımında belirleyici etkisi olduğu görülmektedir. Zeka/Yetenek ve Yaratıcılık ilişkisi: Yaratıcılık en basit tabirle yaratma yeteneği olarak tanımlanır. Genellikle sanat alanında kullanılan bir tabirdir. Ancak zeki olmak ile yaratıcılık karşılaştırıldığında zeki kişilerin herhangi bir davranış zorunluluğu yaşaması gerekmezken,yaratıcılık kendi içinde belli sorun davranışları barındırabildiği görülmektedir. Zeka ile ilgili bilişsel süreçler: Biliş kavramı en genel anlamıyla;bilginin kazanılması ve kullanılmasıyla ilgili süreçleri incelemektedir. Buna ek olarak problem çözme ve karar verme gibi düşünmeyle ilgili bilişsel süreçler,bilişin zeka olarak kavramlaştıran boyutunda yer almaktadır

Zeka ve Yeteneklerin Ölçülmesi: Zekanın ölçülmesi özellikle eğitim ve iş alanında tanıma,değerlendirme,seçme- yerleştirme sorularına yanıt bulmaya yöneliktir. Bunun için zeka bölümü yani IQ testi kullanılır.

IQ nasıl ölçülür? Ölçüm testlerinde çıkan sonucun bireyin takvim yaşına bölünüp elden edilen değerin yüzle çarpılmasıyla ulaşılan sonuçtur. IQ değerleri: (70 ve altı) :Engelli (70 – 79) :Sınırda (80 – 89) :Donuk-normal (90 – 109) :normal (110 – 119) :Parlak-normal (120 – 129) :Üstün (130 ve üstü :Çok üstün

Bireysel Zeka Testleri: Standford-Binet Zeka Testi Wechsler-Çocuklar İçin Zeka Ölçeği-R Porteus Labirentleri Testi Goodenough-Harris Adam Çizme Testi Alexander Pratik Yetenek Testi

Grup Testleri: Cattell Zeka Testi 2A ve 2B İlerlemeli Matrisler Testi Thurstone Temel Kabiliyetler Testi Genel Yetenek Test Bataryası Kendini Değerlendirme Envanteri

ZEKADA BİREYSEL FARKLILIKLAR VE EĞİTİMLE İLİŞKİSİ A)Zeka alanında farklılıklar: Bireyler çevre yada kendi içlerinde olan biteni,neleri,nasıl algıladıkları,önceki öğrenmelerle nasıl eklemledikleri konusunda farklılaşmaktadırlar. B)Zeka düzeyleri açısından: Zeka birimi IQ olduğu için IQ değerlendirmesi ve ona göre ortaya çıkan farklılıklar dikkat çekicidir.IQ ölçeklerinin içinde sözel,sayısal ve şekil-uzay boyutlarına göre bir farklılaşma söz konusudur.

ÖĞRENME BİÇİMLERİYLE İLGİLİ BİREYSEL FARKLILIKLAR Öğrenme biçimi bireyin kendini çevreleyen uyarıcıları algılama,işleme,düzenleme ve anlamlandırma konusundaki tutarlı yaklaşımlardır. Öğrenme biçimleri arasında en çok bilinen sınıflama alan bağımlı-alan bağımsız biçimdedir.

ÖĞRENME BİÇİMİNİN ÖLÇÜLMESİ İç içe geçmiş şekiller testi Kolb öğrenme biçimi envanteri Dunn ve dunn öğrenme biçimi envanteri Bilişsel biçimler çözümlemesi

ÖN BİLGİYLE İLGİLİ BİREYSEL FARKLILIKLAR Ön bilgi,Kujawa ve Huske göre Tutum boyutu;öğrencinin yeni öğrenilecek konuya yönelik güdülenmesi ve genel isteklilik durumunu ifade etmektedir. Deneyimler boyutu;yeni konuyla ilgili günlük etkinlikleri öğrenmenin arka planını oluşturan olaylar ve aileden,çevreden okula taşınan yaşantıları içerir. Bilişsel boyut;öğrenme sürecinin kendisine yönelik yaşantılar içerik alanı ya da türüne ilişkin birimdir.

SOSYO EKONOMİK DÜZEY ve AHLAKLA İLGİLİ BİREYSEL FARKLILIKLAR İnsanın biyopsikososyal bir varlık olarak tanımlanması,onu ve yaşamını etkileyen ya da insanın çevresinde etkilediği ne kadar çok boyut olduğunun bir göstergesidir.İnsan yaşamını sürdürme ve daha anlamlı kılma sorunu ile uğraşmaktadır.Bu sürecin sağlıklı geçirebilmesindeki önemli bir etken sosyo-ekonomik düzeydir.

Ahlak kavram olarak değerlere atıfta bulunduğu için toplumdan,kültürden ve inanç özellikleri dahil alt kültürlerden bağımsız bir kavram değildir.Toplumsal yapı ve özellikler,yakın ya da uzak sosyal çevre özellikler davranışa olumlu- olumsuz kaynaklık etmektedir.