KONUŞMA SERÜVENİNDEKİ GENEL SORUNLAR

1- KONUŞMADA ENGELLER Konuşana Bağlı Engeller -Konuşma organlarının sağlıklı olmayışı -İşitmede yetersiz oluş -Yöresel ağız özelliklerinden kurtulup, kültür dilini doğru kullanamayış -Beden ve ruh sağlığının bozuk oluşu -Konuşulacak konuda yetersiz oluş -Özensiz, dikkatsiz oluş -Konuya, dinleyenlere ve kendine karşı olumsuz duygular içinde oluş.

Konuşmaya Bağlı Engeller - Çalışanlarla rahat konuşulduğu halde, üst yöneticilerle konuşurken güçlük çekilmesi -Karşı cinsle konuşurken güçlük çekilmesi -Telefonda rahat konuşurken, radyo ve televizyonda konuşurken güçlük çekilmesi, -Topluluk karşısında konuşurken rahatsızlık hissedilmesi -Bildiğimiz konularda rahat, yabancı olduğumuz konularda rahatsız olunması.

Dinleyene Bağlı Engeller -Konuşanla ilgilenmeme -Dinlememe -Konuşmayı sık sık bölme -Dinleyenlerin konuya yabancı oluşları -Konuşmanın dikkatini dağıtan davranışlarda bulunma.

Ortama Bağlı Engeller -Psikolojik olarak gergin bir hava olması -Dinleyicilerin sayıca çokluğu -Dinleyenlerin yaş, cins, görev, statü yönünden farklı oluşları.

2-KONUŞMADA AMAÇ BELİRLEME Konuşmanızın amacı; eğlendirme, öğretme ve ikna etme gibi üç ana noktada toplanır. Eğlendirme eylemini bu işin ustalarına bırakılarak, Öğretme ve ikna etme konularındaki, konuşmaların ön plana çıktığı söylenebilir. Genel amaç saptanırken, dinleyicilerden neler beklenildiği dikkate alınmalıdır. Bunun için de dinleyicilerin ekonomik, sosyal ve kültürel durumlarının bilinmesi gerekir. Planlı bir biçimde hazırlanan konuşma metni, sunuştan önce birkaç kere dikkatli, bir biçimde kontrol edilmelidir. Konuşma metninizin yeterli olduğuna inanılması, konuşmacı için atılacak ilk adımdır.

3-KONUŞMANIN SUNULUŞU Konuşmanın sunuluşunda üç tür uygulama ile karşılaşılır. Bunlar okuma, ezberleme ve serbest sunuş’tur. Metindeki bütün durakların gereği gibi değerlendirilmesi, boğumlamalara dikkat edilmesi, ulama, noktalama, söyleyiş gibi özelliklerin yerine getirilmesiyle, okuma biçimindeki bir konuşma dikkat çekici, ilgi toplayıcı olabilir. Ezberleme ise, uzun metinlerde çok zor olduğu için tercih edilen bir teknik değildir. Ayrıca metnin unutulması halinde, ortada kalma, kağıt üzerinde geriye dönememe ve ezber havasının monotonluğuna düşme gibi tehlikelerde söz konusudur.

3-KONUŞMANIN SUNULUŞU Konusunda yetkin kişilerin, iyi bir hazırlık döneminden sonra, serbest sunuşları, en çok tercih edilen konuşma biçimidir. Özellikle kısa açıklama ve bilgi verme türünden konuşmalarda, serbest sunuş tekniğinin uygulanması yerinde olacaktır.

4-KONUŞMANIN İNCELİKLER Doğallık Sahnede, kürsüde doğal olmak gerekir. Doğallığın, sinemada, tiyatroda en zor elde edilen bir şey olduğu, damıtılarak elde edildiği, şiirdeki yalınlık gibi olduğu unutulmamalıdır. Görüntü Konuşma sırasında, konunun tek bilicisi pozlarına girilmemelidir. Alçakgönüllülük, her zaman kişiye avantaj sağlar. Çok ciddi görünmek için asık suratlı, sempatik görünmek için de sırıtkan olmak gerekmez.

4-KONUŞMANIN İNCELİKLER Görüntü Konuşmanın türü ve yeri ne olursa olsun, ilk izlenim için mutlaka temiz ve şık görünmek gerekir. Bulunan ortama göre aşırıya kaçmadan, dinleyicilerin göz zevkini bozmadan, sade kıyafetlerin tercih edilmesinde yarar vardır. Vurgulama –Tonlama Vurgulamak istenilen sözcük veya cümlelerden önce duraklamak dikkatin toplamasını sağlar. Konuşma metni içindeki cümlelerde bulunan bazı sözcüklere zaman zaman diğerlerinden daha çok kuvvet verilmelidir. Cümlenin her sözcüğünü aynı tonda söylemek, monotonluk yaratır. Konuşma sırasında ses tonu zaman zaman yükseltilip alçaltılarak ritm sağlanır.

4-KONUŞMANIN İNCELİKLERİ Bilgilenme-Etkileme Konuşmacılar mutlaka bir ön çalışma yapmalıdır. Konuşmacı, konuşma yapacağı salonu, dinleyicileri mutlaka önceden araştırmalıdır. Sadece sınıf olarak değil, yaş grubu da konuşma hazırlanırken dikkat edilmesi gereken bir ayrıntıdır. İletişim Konuşma kürsüsüne geldiğinde, söze başlamak için acele edilmemelidir. Beş-on saniyelik bir hazırlık süresini, dinleyiciler konuşmacıya verecektir. Salonda kısa bir süre gözler gezdirilmelidir. Konuşurken muhatabın yüzüne bakmak günlük hayatta basit bir kuraldır.

4-KONUŞMANIN İNCELİKLERİ GİRİŞ-BİTİŞ Bir konuşmacının başarısı, büyük ölçüde giriş ve bitiş bölümlerine bağlıdır. Konuşmacının ilk ve son sözleri, kulakta en çok kalan, en çok anımsanan kısımlardır. Bu yüzden başlangıçta ve sonda çok dikkatli olmamız gerekir. İlk ve son sözleri, son derece etkili, özetleme gücü yüksek, derin, sarsıcı cümleler bulmak zorunda olduğumuzu unutmayınız.

KAYNAKLAR 1-Okur, S. (2013). Diksiyon Güzel ve Etkili Konuşma Sanatı. Öteki Adam Yayınları, İstanbul 2-Topçuoğlu, F. ve Özen M. (2012). Diksiyon ve Konuşma Eğitimi. Pegem Akademi, Ankara 3-Kartal, M. (2013). Ses Teknikleri. Ray Yayıncılık, İstanbul 4-Gürzap, C. (2011). Söz Söyleme ve Diksiyon. Remzi Kitabevi, İstanbul 5-Özdemir, E. (2002). Güzel ve Etkili Konuşma Sanatı. Remzi Kitabevi, İstanbul 6-Akbayır, S.(2011). Dil ve Diksiyon Yazılı ve Sözlü Anlatım Bozuklukları. Akçağ Yayınları, Ankara 7-Şenbay, N. (1991) Alıştırmalı Diksiyon Sanatı. İstanbul 8-Elik, R. (2010). Diksiyon Etkili Konuşma Teknikleri. Akis Kitap, İstanbul 9-Er, S. (2011). Temel Konuşma Teknikleri Diksiyon. Hayat Yayın Grubu, İstanbul 10-Güler, E. ve Hengirmen M. (2005). Ses Bilimi ve Diksiyon. Engin Yayınevi, Ankara