Neşe Akış İmmünoloji dersleri için ders kitabı: Lippincott ve ark. İmmünoloji. 2.baskı Çev: Deniz ve ark. Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul, TL (Öğrenciler ortak veya bireysel kitap kullanmak üzere para toplayarak doğrudan kitapeviyle temas edebilirler)

DİKKAT! KİTAP ile ilgili DÜZELTME

KİTAP SAYFA 67: YAZILAR TERS TARAFLARDA YER ALMIŞ, LÜTFEN DÜZELTİNİZ

Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı , Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Bağışıklık sisteminin çalışma prensibi

ORGANİZMAYA ZARAR VEREN ANTİJENleri (MOLEKÜL ve HÜCRELERİ ) TANIR ve TAHRİP EDER ● TEHLİKELİ HÜCRELER HÜCRELER ● TEHLİKELİ ● TEHLİKELİ MOLEKÜLLER MOLEKÜLLER ● ÇÖP ● ÇÖP PARTİKÜLLERİ PARTİKÜLLERİ ORGANİZMAYA ZARAR MİNİMİZE OLDUĞUNDA TAMİRİ HIZLANDIRIR

TEHLİKELİ HÜCRELER: Mikroplar, içi mikrop dolu öz hücreler, tümör hücreleri TEHLİKELİ MOLEKÜLLER: Toksinler, mikrop döküntüleri, öz hücrelerin sitoplazma ve çekirdek molekülleri ÇÖP PARTİKÜLLERİ: Ölü mikroplar, ölü öz hücreler, kümeleşmiş doku artıkları

ORGANİZMAYA ZARAR KRİTERİ 1.Dokuda yırtılma veya hücrede hasar nedeniyle stres bilgisi alınması 2.Antijen tanıyan reseptörün tehlikeyi tanıması, gereğinde alarm vermiş olması

1 ERİŞKİNDE SAVUNMA EYLEMCİLERİ

1)Bariyerler 2)Hücrelerin iç savunma sistemleri 3)Sıvılarda çözünmüş immün moleküller 4)Fagositik etkili hücreler 5)Sitotoksik etkili hücreler 6)Antikor salgılayan hafızalı lenfositler 7)Yangı düzenleyen hücreler SAVUNMA EYLEMCİLERİ

İmmün kudret yıllar İmmün kudret ve hafızalı lenfosit sayısı İlk 2- 3 gün 2 yaş 6 yaş 12 yaş püberte yaşlılık erişkin

2 SÜREÇLENDİRME

VÜCUDA İLK DEFA GİREN ANTİJENE KARŞI SAVUNMA PLANI DÖRT AŞAMALIDIR Engel: Engel:Bariyerler 0- 4 saat: 0- 4 saat: a) Hücrelerin iç savunma sistemleri b) Sıvılarda çözünmüş immün moleküller ve kompleman c) Fagositik ve sitotoksik hücreler d) Yangı düzenleyici hücreler ve tamir saat EK: saat EK: a) Yangı ile daha çok eylemci çağırma b) Yangı düzenleyicileri durdurma c) Hafıza sağlayacak düzeneği başlatma d) Savaş bitti ise yangı durdurma ve tamir 4- ≈15 gün EK: 4- ≈15 gün EK:a) Yanıt sınıfını yöneten hafızalı lenfositler b) Antikor salgılayan hafızalı lenfositler c) Üretilen antikorun kompleman, fagosit ve sitotoksiklerce kullanılması d) Hafızalı sitotoksik lenfositler e) Enfekte makrofajların kurtarılması e) Savaş bitti ise yangı durdurma ve tamir ≈15 gün sonrası: Savaş bitmedi ama sorun kontrol altında tutulabiliyorsa kronik yanıt ≈15 gün sonrası: Savaş bitmedi ama sorun kontrol altında tutulabiliyorsa kronik yanıt DOĞAL BAĞIŞIKLIK İŞLEVLERİ EDİNSEL BAĞIŞIKLIK İŞLEVLERİ

VÜCUDA İKİNCİ KEZ GİREN ANTİJENE KARŞI SAVUNMA PLANI İKİ AŞAMALIDIR Engel: Engel: Bariyerler 0-15 gün: 0-15 gün: a) Hücrelerin iç savunma sistemleri b) Sıvılarda çözünmüş immün moleküller ve kompleman c) Fagositik ve sitotoksik hücreler a) Yanıt sınıfını yöneten hafızalı lenfositler b) Antikor salgılayan hafızalı lenfositler c) Üretilen antikorun kompleman, fagosit ve sitotoksiklerce kullanılması d) Hafızalı sitotoksik lenfositler e) Enfekte makrofajların kurtarılması e) Savaş bitti ise yangı düzenleme ve tamir Savaş kontrol altında: Savaş kontrol altında: a) Yangı ile daha çok eylemci çağırma b) Yangı düzenleyicileri durdurma c) Hafıza sağlayacak düzeneği başlatma d) Savaş bitti ise yangı durdurma ve tamir DOĞAL BAĞIŞIKLIK İŞLEVLERİ EDİNSEL BAĞIŞIKLIK İŞLEVLERİ

3 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE YANIT ALGORİTMASI

Antijen zararlı mı zararsız mı ? Antijen zararlı mı zararsız mı ? Hücrenin içinde mi, serbest mi ? hücreiçi hücredışı zararlı zararsız BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN SAVUNMA ALGORİTMASI Doku savunma için izin veriyor mu ? evet hayır İmmün moleküller Opsoninleme ardından kompleman, fagositler ve sitotoksikler Fagositler Sitotoksikle r Hücresel yanıt Sıvısal yanıt Yanıtsızlık Antikor izotip kararı STL doğal edinsel Antikorla opsoninleme ardından kompleman, fagositler ve sitotoksikler

4 GENEL SAVUNMA PLANI

zaman 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ DİNLENME HALİ

zaman 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI bariyerler …. 0-4 saat İlk giren bir ANTİJEN plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ

zaman 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI 0-4 saat doğal bağışıklık hücreleri.. plazma…. plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ doku ve dolaşım….. KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler

zaman plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM 0-4 saat4-15 gün..YANGI……. doku ve dolaşım… doğal bağışıklık hücreleri…….. plazma….. GENEL SAVUNMA PLANI 4-96 saat edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler edinsel bağışıklık

zaman plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ 0-4 saat GENEL SAVUNMA PLANI 4-96 saat KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler doku ve dolaşım….. doğal bağışıklık hücreleri…….. plazma….. edinsel bağışıklık… 4-15 gün YANGI..YANGI…YANGI...

zaman plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ 0-4 saat GENEL SAVUNMA PLANI 4-96 saat KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler doku ve dolaşım….. doğal bağışıklık hücreleri…….. plazma… gün edinsel hafıza….. bağışıklık… YANGI..YANGI…YANGI...

zaman 0-4 saat GENEL SAVUNMA PLANI 4-96 saat KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler 4-15 gün SÖNME..TAMİR doku ve dolaşım….. plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi hafıza….. LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ

zaman 0-4 saat GENEL SAVUNMA PLANI 4-96 saat KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler 4-15 gün doku ve dolaşım….. plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi hafıza….. bağışıklık LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ DİNLENME HALİ

zaman 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI bariyerler …. 0-4 saat plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ Aynı ANTİJEN ikinci kez giriyor hafıza…. doku ve dolaşım….. doğal bağışıklık hücreleri…….. plazma…..

zaman 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI 0-4 saat plazmada ENZİMLER, ANTİMİKROBİYALLER, İŞARETLEYİCİLER doğal bağışıklığın FAGOSİTLERi, SİTOTOKSİK HÜCRELERi LENFOİD DOKU, NON-LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın T YARDIMCI LENFOSİTLERİ, B LENFOSİTLERİ, T SİTOTOKSİK LENFOSİTLERİ SÖNME..TAMİR 4-96 saat edinsel bağışıklık… doku ve dolaşım doğal bağışıklık hücreleri.. plazma…. KİMYASAL, FİZİKSEL, KOMENSAL bariyerler