Destek Eğitim Hizmetleri

İçerik Okullarda Destek Eğitim Hizmetleri Nerelerde Verilir? Neden Destek Eğitim? Destek Eğitim Odası Açılması - Okullarda Destek Eğitim Odası Açılması İşlem Basamakları Okullarda Destek Eğitim Hizmeti Sunumu Organizasyon Şeması - Hizmet Sunumunda Görev Tanımları - Öğretmenlerin Sorumlulukları - Destek eğitim Odası Öğretmen Görevlendirmesi - Destek Eğitim Odası Haftalık Ders Programı - Dilekçe - Destek Eğitim Odası Haftalık Ders Takip Çizelgesi - Destek Eğitim Hizmetleri Faaliyet Düzenleme Tablosu - Destek Eğitimde Kullanılabilecek Plan Tablosu Örneği

Destek Eğitim Hizmetleri Nedir? Destek eğitim hizmetleri özel gereksinimi ve/veya engeli olan öğrencilerin, özel yetenekli öğrencilerin tıbbî ve eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda belirlenen eğitim ihtiyaçları doğrultusunda kendilerine, ailelerine, öğretmenlerine ve okul personeline uzman personel, araç-gereç, eğitim ve danışmanlık hizmetleri sağlanmasıdır.

Okullarda Destek Eğitim Hizmeti Nerelerde Verilir? Destek eğitim hizmeti, sadece bu iş için tasarlanmış özel bir ortam gerektirmemektedir. Okulun farklı birimlerinde destek eğitim hizmetlerinin verilmesi mümkündür. Destek eğitim hizmetlerinin sunulmasında ortam düzenleme, farklı çözüm ve yöntemler geliştirmek her zaman mümkündür.

Okullarda Destek Eğitim Hizmetleri; i) Destek eğitim odasında ii) Öğrencinin eğitim ihtiyacına göre belirlenen ortamlarda iii) Sınıf ortamında iiii) Atölye ve laboratuvar ortamında gerçekleştirilir.

Destek eğitim odasında; Öğrencilere, ihtiyaç duydukları alanlarda destek eğitim hizmeti verilmesi için düzenlenmiş sınıflardır. Birebir eğitim yapılabileceği gibi, gerektiğinde eğitim performansı bakımından aynı seviyede olan öğrencilerle küçük grup eğitimi yapılabilir.

Öğrencinin eğitim ihtiyacına göre belirlenen ortamlarda; Çalışılacak beceri alanına göre belirlenen ortamlardır. Örneğin servis yapma becerisi için mutfak veya yemekhane ortamının kullanılmasıdır. Birebir eğitim yapılabileceği gibi, gerektiğinde eğitim performansı bakımından aynı seviyede olan öğrencilerle grup eğitimi yapılabilir.

Sınıf ortamında; Öğrencinin grup içinde birebir çalışmasının Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) Geliştirme Biriminin görüş ve önerileri doğrultusunda belirlenen derslerde, destek eğitim öğretmeninin ders öğretmeni ile birlikte sınıf ortamına katılması ve kaynaştırma öğrencisinin eğitim öğretimini destekleyici çalışmalar yapmasıdır.

Atölye ve laboratuvar ortamında; BEP geliştirme biriminin görüş ve önerileri doğrultusunda, kaynaştırma öğrencisinin atölye veya laboratuvar ortamında, grup içinde destek eğitim öğretmeniyle birebir çalışması ve destek eğitim öğretmenince öğrencinin eğitim öğretimini destekleyici çalışmalar yapılmasıdır.

NEDEN DESTEK EĞİTİM? Öğrenci açısından; Kaynaştırma öğrencilerine nicelik ve nitelik yönünden gereken zamanın öğretmen tarafından ayrılması öğrenci merkezli hazırlanan BEP’lerin işlevini artırıcı olup ve akademik başarı oranını yükseltir. • Öğrencilerin akademik eğitiminde ve mesleki beceri öğretiminde, grup eğitimi ihtiyaçları yanı sıra, bireysel eğitim ihtiyaçları da karşılanır. • Destek eğitimi ile sınıf ortamında, öğretmenin öğrenci üzerindeki olumlu etkisi artar ve davranış problemleri azalır. • Akademik ve mesleki beceriler açısından, öğrenciyle akranları arasındaki fark en aza indirgenir, • Ders başarısı artan ve değer verildiğini anlayan öğrencilerin benlik algısı yükselir, özgüvenleri artar. • Destek eğitim hizmetinden yararlanan kaynaştırma öğrencisinin, sınıf içindeki kabulü ve akranları ile etkileşimi artar.

Öğretmen açısından; Destek eğitim veren öğretmenler, farklı öğretim yöntemleri hakkında mesleki becerilerini geliştirir, farklı durumlarda uygun teknikleri kullanabilir. • Öğrenci ile ilgili sorumluluğu paylaşılan sınıf/ders öğretmeninin, endişesi azalır. • Başarılı bir destek eğitim hizmetinde öğretmenin mesleki doyumu artar.

Genel olarak; Destek eğitim hizmetindeki başarı, bütünleştirme uygulamaları kapsamındaki özel gereksinimli ve/veya engelli öğrenciler ile okul yönetimi öğretmen- okuldaki akranlar- aile ve diğer tüm eğitim personelinin karşılaştığı sorunları azaltarak, olumlu okul iklimi ve işbirliğini artırıcı olacaktır.

DESTEK EĞİTİM ODASI AÇILMASI Destek eğitim odasının nasıl açılacağı ilgili mevzuat hükümleri ve bu hükümler doğrultusunda alınan resmi uygulama kararları ile belirlenmiş ve bu doğrultuda yürütülmektedir. Bu kapsamda; okul ve kurumlarda özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere bireysel ve grup eğitimi verilebilmesi için destek eğitim odası açılması öngörülmektedir.

Destek Eğitim Odası Nedir? “Destek Eğitim Odası”, okul ve kurumlarda, kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları kapsamında yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin sunulan eğitim hizmetlerinden en üst düzeyde yararlanmaları amacıyla özel araç-gereçler ile eğitim materyalleri sağlanarak oluşturulmuş eğitim ortamlarıdır.

Destek Eğitim Odası Açmak Zorunlu mudur? Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları kapsamında yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler ile özel yetenekli öğrencilerin öğrenim gördüğü okul ve kurumlarda “Destek Eğitim Odası” açılması zorunludur. (31.05.2006 tarih ve 26184 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği gereğince)

Destek eğitim odalarının açılmasında; Özel eğitim sınıfı ile destek eğitim odası için ayrılan mekanların fiziki şartlarının (ısı, ışık, genişlik, hijyen vb.) eğitime uygun ve kolay ulaşılabilir olması, Eğitim öğretim açısından elverişsiz ortamlarda özel eğitim sınıfı ile destek eğitim odasının düzenlenmemesi,

Eğitim ortamı ve materyali ihtiyacı okulda halihazırda mevcut imkanlar ve/veya yerel yerel imkânlarla (okul aile birliği, belediye ve sivil toplum kuruluşları vb.) temin edilmesi, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen uygulama esaslarına göre dikkat edilmesi gereken hususlar arasındadır.

Okullarda Destek Eğitim Odası Açılması İşlem Basamakları Kaynaştırma öğrencisi bulunan okullarda, destek eğitim odası açılması gerekmektedir. Bu amaçla yapılması gereken işlemler ‘Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’ ve ‘2008–60 No’lu Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulamaları Genelgesi’ dikkate alınarak aşağıda sıralanmıştır.

1. Kaynaştırma öğrencisi bulunan okullarda BEP geliştirme birimi oluşturulur. BEP geliştirme biriminde müdür veya müdür yardımcısı başkanlığında, bir rehber öğretmen, kaynaştırma öğrencisinin sınıf öğretmeni, ilgili alan öğretmenleri, öğrenci velisi, öğrenci yer alır. 2. Okul Rehberlik Hizmetleri Yürütme Komisyonunda (RHYK) destek eğitim odası açılması için karar alınır. 3. Okul müdürlüğü, alınan RHYK kararı ilgi tutularak İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile destek eğitim odası açma onayı almak üzere yazışma yapar.

4. Destek eğitim odası, İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurulunun önerisi doğrultusunda İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından açılır. 5. Okulda uygun bir bölüm destek eğitim odası olarak belirlenir. Destek eğitim için ayrılan mekânların fiziki şartlarının (ısı, ışık, genişlik, sağlığa uygunluk, vb.) eğitime uygun ve kolay ulaşılabilir olmasına dikkat edilmelidir. Eğitim ve öğretim açısından elverişsiz ortamlarda destek eğitim odası düzenlemesi yapılmamalıdır. 6. Okul BEP geliştirme birimince, destek eğitim odasında eğitim alacak öğrencinin hangi derslerden veya becerilerden yararlanacağı ve haftada kaç ders saati ders alacağı tespit edilir, öneri olarak okul RHYK’ya sunulur. Öneriler görüşülerek okul RHYK’ca karara bağlanır.

7. Destek eğitim odasında yürütülecek eğitim hizmetlerinin planlanması okul yönetimince yapılır. Destek eğitimi odası resmi olarak açıldıktan sonra bu saatlerde görevlendirilecek öğretmenler belirlenir. 8. Öğrencinin destek eğitim odasında alacağı haftalık ders saati, haftalık toplam ders saatinin %40’ını aşmayacak şekilde planlanır. (Örneğin; haftalık 30 ders saati öğrenim gören bir öğrenci için söz konusu planlama en fazla 12 ders saati 30x40/100=12 olacak şekilde uygulanır) 9. Kaynaştırma öğrencilerinin yararlanacağı saatler belirlenir Öğrencinin destek eğitim odasından yararlanacağı saatler; haftalık ders saatleri içerisinde yer alır. Planlama; Teknoloji ve Tasarım, Müzik, Beden Eğitimi, Rehberlik ve Sosyal Etkinlikler vb. dersleri dışında yapılır.

10. Öğretmenler ve haftalık verecekleri ders saatlerini belirtir tablo eklenerek, ek ders ücret onayı İl/ İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nden alınır. Destek eğitim odası açma onayının bir örneği ve haftalık ders programı da eklenir. 11. Öğrencinin destek eğitim odasından yararlanacağı saatler; sınıf öğretmeni, destek eğitimi verecek öğretmen ve veliye yazılı olarak bildirilir. 12. Destek eğitim odası programı işleyişi okul yönetimince izlenir, kontrol edilir.

13. Destek eğitim odasında yapılacak çalışmalar ile ilgili planlama her eğitim öğretim yılı başında yapılır. Eğitim öğretim yılı içerisinde de destek eğitim odasından kaynaştırma öğrencilerinin yararlanmasına karar verilebilir. 14. Destek eğitim odalarında Türkçe ve Matematik derslerinin yanı sıra öğrencinin ihtiyaç duyduğu alanlarda ve becerilerde BEP hazırlanarak uygulanabilir. 15. Hazırlanan BEP sınıf öğretmeni ile destek eğitim odası öğretmeninin işbirliği içinde uygulanır. 16. Öğrenci kendi sınıfında BEP’ine göre değerlendirilir. 17. Destek eğitim odasında eğitim alan kaynaştırma öğrencilerinden, yeterli seviyeye ulaşanlar Rehberlik ve Araştırma Merkezi’ne gönderilir ve kaynaştırma eğitiminden çıkartılırlar.

!! Destek eğitim odasında eğitim alacak öğrenci sayısına göre okulda veya kurumda birden fazla destek eğitim odası açılabilir. !! Açılış onayları, açılacak her bir destek eğitim odası için ayrı ayrı olacak şekilde bir defa alınır.

!! Özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilere yönelik okulun fiziki şartları, öğrenci sayıları, yetersizlik türleri ve yetenek alanları göz önünde bulundurularak ayrı destek eğitim odaları açılabilir.

!! Fiziki şartları nedeniyle destek eğitim odası açılamayan okullarda il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinin onayı doğrultusunda fen laboratuvarları, resim atölyeleri, müzik odaları vb. uygun alanlar destek eğitim odası olarak kullanılabilir.

Destek Eğitim Odasında Hangi Öğrencilerin Hangi Derslerden Ne Zaman Eğitim Alacağı Nasıl Belirlenir? Destek eğitim odasında eğitim alacak öğrenciler ile destek eğitim alacağı dersler, BEP geliştirme biriminin önerileri doğrultusunda rehberlik ve danışma hizmetleri yürütme komisyonunca eğitim öğretim yılı başında belirlenir. Ancak; ihtiyaç halinde söz konusu planlama eğitim öğretim yılı içerisinde revize edilebilir.

Destek Eğitim Odasında Hangi Öğrencilerin Hangi Derslerden Ne Zaman Eğitim Alacağı Nasıl Belirlenir? Destek eğitim odasında verilen destek eğitim hizmetleri okulun veya kurumun ders saatleri içinde yapılır. Destek eğitim odasında öncelikli olarak öğrencinin kayıtlı olduğu sınıfta o ders saatinde okutulan derse ilişkin eğitim verilir. Ancak; destek eğitim odasından yararlanacak özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler için hazırlanan program doğrultusunda öğrencinin kayıtlı olduğu sınıfta o ders saatinde okutulan dersten farklı bir ders, haftalık ders çizelgesinde yer alan ders saatleri tamamlanmak kaydı ile verilebilir.

Destek Eğitim Odasında Öğrencilere Grup Oluşturularak Eğitim Verilebilir mi? Destek eğitim odasında öğrencilerin eğitim performansları dikkate alınarak birebir eğitim yapılır. Ancak; BEP geliştirme birimi gerektiğinde eğitim performansı aynı seviyede olan öğrencilerle birebir eğitimin yanında en fazla 3 öğrencinin bir arada eğitim alacağı grup eğitimi de yapılması için karar verebilir.

Destek Eğitim Odasında Hangi Öğretmenler Görev Alabilir? Destek eğitim odasında öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarına göre öncelikle okulun öğretmenlerinden olmak üzere özel eğitim öğretmenleri, sınıf öğretmeni ve alan öğretmenleri ile RAM’da görevli özel eğitim öğretmenleri ya da diğer okul ve kurumlardaki öğretmenler görevlendirilir.

Sınıf Öğretmenleri Destek Eğitim Odasında Kaç Saate Kadar Görev Alabilir ve Ücretlendirme Nasıl Yapılır? Yönetici ve Öğretmenlerin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar kapsamındaki yönetici ve öğretmenler dışındaki resmî görevliler ile sınıf öğretmenlerine ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında haftada 8 saate kadar ek ders görevi verilebilir. Destek eğitim odalarında verilen derslerin ek ders ücreti %25 artırımlı ödenir. İlkokullarda sınıf öğretmenleri, alan öğretmenlerinin derse girdiği saatlerde de destek eğitim odalarında görevlendirilebilirler.

Branş Öğretmenleri Destek Eğitim Odasında Kaç Saate Kadar Görev Alabilir ve Ücretlendirme Nasıl Yapılır? Aylık karşılığı ders saatini dolduramayan branş öğretmenlerine, dolduramadıkları saat kadar destek eğitim odasında görev verilebilir. Aylık karşılığı dışında destek eğitim odasında girilen derslerin ek ders ücreti %25 artırımlı ödenir.

Okul Yöneticileri Destek Eğitim Odasında Ders Görevi Alabilirler Mi? Okul yöneticileri destek eğitim odasında görev alabilirler. Okul yöneticileri aylık karşılığı girmek durumunda oldukları ders görevlerini tamamladıktan sonra, haftada 6 saate kadar destek eğitim odalarında görev alabilirler. Okul yöneticilerinin aylık karşılığı dışında Destek Eğitim Odalarında girdikleri derslerin ek ders ücreti %25 artırımlı ödenir.

Ek Ders Ücreti Karşılığı Görevlendirilen Öğretmenlere Destek Eğitim Odalarında Görev Verilebilir mi? Ek ders ücreti karşılığı çalışan öğretmenlere Destek Eğitim Odasında ders görevi verilememektedir.

Destek Eğitim Odasında Eğitim Desteği Alan Öğrencinin Başarı Değerlendirmesi Nasıl Yapılır? Özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin takip ettikleri programlar temel alınarak eğitim performansı ve ihtiyaçları doğrultusunda BEP hazırlanır. BEP geliştirme biriminde özel eğitim ihtiyacı olan öğrencinin eğitim sürecinde görev alan tüm öğretmenler yer alır ve öğrencinin genel başarı değerlendirmesinde sınıfta yapılan değerlendirmenin yanı sıra destek eğitim odasında yapılan değerlendirme sonuçları da dikkate alınır.

Destek eğitim odasında; program farklılaştırma ve bireyselleştirmeye yönelik zenginleştirme ve genişletme uygulamaları yapılır. Öğretimin farklılaştırılmasına yönelik ölçme ve değerlendirme araçları kullanılarak bireyselleştirilmiş eğitim programı doğrultusunda değerlendirme yapılır. Öğrencinin destek eğitim odasında eğitim aldığı derslere ilişkin, değerlendirme süreçlerinde kullanılan ölçme araçları, çalışma kâğıtları/defterleri dönem sonu raporuyla birlikte okul idaresine teslim edilir.

Destek Eğitim Odasında Yürütülecek Eğitim Hizmetlerinin Planlaması Kim Tarafından Yapılır? Destek eğitim odasında eğitim alacak öğrenciler ile eğitim hizmeti sunacak öğretmenlerin hangi gün ve saatlerde destek eğitim odasında olacaklarına ilişkin planlama okul yönetimince yapılır. Öğrencilerin devam takip vb. durumları okul yönetimince sınıf defteri tutulması yoluyla kayıt altına alınır.

Destek Eğitim Odaları İçin Alınacak Olan Malzemeler Nasıl Temin Edilir? “Destek Eğitim Odası”nda öğrencilerin eğitim performansı ve ihtiyaçları, yetersizlik türü ve yetenek alanlarına uygun araç-gereç ve eğitim materyalleri bulunur. İl/ilçe milli eğitim müdürlükleri, kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim yapılan okul ve kurumlardaki özel eğitim hizmetlerine yönelik derslik, araç-gereç gibi ihtiyaçların sağlanması için tedbir almakla yükümlüdür. Destek eğitim odası için alınacak malzemeler okul/kurumun bağlı bulunduğu genel müdürlüğün bütçesinden karşılanır.

Destek Eğitim Odalarında Sunulan Hizmetlerinin Planlanması ve Yürütülmesinde RAM’ların Görev ve Sorumlulukları Nelerdir? Eğitim öğretim yılı başında okullara destek eğitim odaları ile ilgili bilgilendirme yapar. Destek eğitim odalarının açılış ve işleyiş sürecinde (odanın dizaynı, BEP hazırlanması) okul ve kurumlara danışmanlık hizmeti verir.

Okulumuzda Destek Eğitim Odası olarak kullanılabilecek ayrı bir dersliğimiz/odamız yok. Yine de Destek Eğitim Odası açmak zorunda mıyız? Evet. Destek Eğitim Odası açmak için sadece bu amaçla kullanılacak bir oda/derslik olmasına gerek yoktur. Destek Eğitim Odası olarak kullanılabilecek ayrı bir oda/derslik olmasa da, Destek Eğitim Odası açmak zorunludur. Önemli olan, (1) eğitim-öğretime uygun fiziki koşullara sahip bir ortamın, (2) ihtiyaç sahibi olan ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı (BEP) hazırlanmış bir öğrenci ve (3) gönüllü bir öğretmenin olmasıdır. Gerektiğinde yönetici odaları, rehberlik servisi, kütüphane, öğretmenler odası, Okul Aile Birliği odası gibi mekânlar, uygun bir planlama doğrultusunda Destek Eğitim Odası olarak kullanılabilir.

Destek Eğitim Odası uygulamasında öğrenci hangi saatlerde ders alabilir? Öğrenci, sınıf arkadaşlarıyla beraber yürütemediği derslerin bazı saatlerinde Destek Eğitim Odasına alınarak ilgili dersi BEP’i doğrultusunda alması sağlanabilir. Ancak, bir dersin tamamı (Örneğin Türkçe dersi haftada 5 saat ise, 5 saatin tamamı) sadece Destek Eğitim Odasında verilmemelidir. Öğrenci, ilgili dersi akranlarıyla da alabilmelidir. Haftada 5 saat olan Türkçe dersinin 3-4 saati Destek Eğitim Odasında, kalan 1-2 saati ise kendi sınıfında alınmalıdır. Öğrencinin Türkçe dersinden daha fazla ders desteği alması isteniyorsa, bu dersler okulun ders saatleri içinde olmak kaydıyla, velisinin de onayını alarak, öğrencinin ders saatleri dışında verilebilir.

İkili eğitim yapılan okullarda, velinin de onayını alarak, sabahçı öğrencilere öğleden sonra, öğleci öğrencilere sabah, Destek Eğitim Odasında ders verilebilir. Tam gün eğitim yapılan okullarda, saat 14.30’dan sonra kurs, etüt, egzersiz gibi eğitim öğretim çalışmaları devam ettiğinden, velinin de onayını alarak, öğrenciye Destek Eğitim Odasında ders verilebilir. Destek Eğitim Odasındaki dersler, okuldaki eğitim öğretimin devam ettiği ders saatleri içinde yapılması gerektiğinden, hafta sonları yapılamaz.

Okullarda Destek Eğitim Hizmeti Sunumu Organizasyon Şeması Destek eğitimi hizmetinin okullarda sunulmasında aşağıdaki şemada yer alan kurum ve kişiler rol oynar.

!! Unutmamamız gereken en önemli husus, hem sınıf öğretmeni hem de eğitim desteği sağlayacak öğretmenlerin öğrenciye mümkün olan en iyi ve en bütünleştirici eğitim fırsatını sunmak amacıyla işbirliği içinde ortak bir çalışma yürütmesi gerektiğidir.