AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI TÜRKİYE-AB MALİ İŞBİRLİĞİ SÜRECİ Mehmet Arslan Avrupa Birliği Bakanlığı AB İşleri Uzmanı

I.Mali Protokoller Dönemi ( ), II.MEDA Programı ( ) ADAYLIK SONRASI: III. Katılım Öncesi Mali Yardım ( ) IV.IPA ( ) V. IPAII ( ) Adaylıkla, öncelikler, strateji belgeleri, kurallar, prosedürler, uygulama mekanizmaları da değişti… AB MALİ YARDIMLARI

IPA (Katılım Öncesi Yardım Aracı)  IPA’nın temel amacı aday ülkenin AB’ye üye olma yolundaki ihtiyaç ve önceliklerine hizmet eden projelerin desteklenmesidir.  Siyasi kriterlere yönelik reformlar ile AB müktesebatına uyumu hedefler. Bununla beraber, ekonomik ve sosyal uyumun sağlanmasına (bölgesel kalkınma, tarımsal ve kırsal kalkınma, sınır ötesi işbirliği) yönelik projeler de mali yardımlar içerisinde ciddi paya sahiptir.  IPA’dan faydalanan ülkeler: Arnavutluk, Bosna-Hersek, Makedonya, Kosova, Karadağ, Sırbistan ve Türkiye

KATILIM ÖNCESİ YARDIM ARACI (IPA) IPA I ( ) -33 fasıl -200’den fazla öncelik alanı -Çok sayıda proje -5 bileşen

Stratejik Koordinatör (SC) (Kalkınma Bakanlığı) Bölgesel Kalkınma Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma (AB Bakanlığı) -Siyasi kriterler -Müktesebat Uyumu -Sivil Toplum Diyalogu Sınırötesi İşbirliği (AB Bakanlığı) İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Kırsal Kalkınma Operasyonel Program - Çevre (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) Operasyonel Program – Ulaştırma (Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı) Operasyonel Program – Bölgesel Rekabet Edebilirlik (Bilim,Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) İnsan Kaynaklarının Geliştirlmesi (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) Kırsal Kalkınma (Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı- TKDK) Ulusal Katılım Öncesi Yardım Koordinatörü (NIPAC) AB Bakanlığı Ulusal Yetkilendirme Görevlisi (NAO) Hazine Müsteşarlığı KATILIM ÖNCESİ YARDIM ARACI IPA ( ) BİLEŞENLERİ

MERKEZİ OLMAYAN YAPILANMA (DIS) Yetkili Akreditasyon Görevlisi (CAO) Hazine Müst. sorumlu Başbakan Yardımcısıdır. Yetkili Akreditasyon Görevlisinin sekretarya hizmetleri Hazine Müsteşarlığı tarafından yürütülür. Ulusal IPA Koordinatörü (NIPAC) Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı Tüm bileşenlerin genel koordinasyonu, IPA I. bileşenin programlaması, izlenmesi ve değerlendirilmesi. (29 Ekim 2008 tarihli Komisyon kararı ile şartlı olarak yetki devri alınmıştır.) Ulusal Yetkilendirme Görevlisi (NAO) Hazine Müsteşarı AB yardımlarının mali yönetimi (Ulusal Fon aracılığıyla). Ulusal Fon (NF) Hazine Müsteşarlığı IPA çerçevesinde sağlanacak yardımların mali yönetimi. Stratejik Koordinatör Kalkınma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı IPA III. ve IV. bileşenleri kapsamında sağlanacak yardımların koordinasyonu. Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB) Projelerin Avrupa Komisyonu tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ihale, sözleşme, ödeme ve raporlama işlemleri. Program Otoritesi IPA III., IV. ve V. bileşenlerin Operasyonel Programlarının hazırlanması ve uygulaması. Denetim Otoritesi (AA) Hazine Kontrolörleri Kurulu IPA’ya ilişkin tüm yönetim ve kontrol sistemlerinin ve faaliyetlerinin denetlenmesi. Yararlanıcı KurumlarProje faaliyetlerinin yürütülmesi.

IPA I ( ) Bileşenİlgili Kurum Toplam Bütçe ( ) (Milyon Avro) 1-Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma AB Bakanlığı Sınır Ötesi İşbirliğiAB Bakanlığı20 3-Bölgesel Kalkınma -Çevre ve Şehircilik Bk. -Ulaştırma Dnz. ve Hb. Bk. -Bilim, Sanayi ve Tkn. Bk İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bk Kırsal KalkınmaGıda, Tarım ve Hayvancılık Bk.866 TOPLAM: 4832

IPA II ( ) -Sektörel stratejik yaklaşım -Daha az sayıda sektör -Kapsamlı sektörel programlar IPA II ( ) Endikatif Strateji Belgesi ents/2014/ csp-turkey.pdf

IPA (Katılım Öncesi Yardım Aracı) için 4,8 milyar avro için 4,5 milyar avro

ENDİKATİF STRATEJİ BELGESİ ( ) 2014 – 2020 yılları arasında sektörel bütçe dağılımı (Milyon Avro) SEKTÖR Toplam Demokrasi & Yönetişim Hukukun Üstünlüğü ve Temel Haklar Çevre Ulaştırma Enerji Rekabet Edebilirlik ve İnovasyon Eğitim, İstihdam, Sosyal Politika Tarım ve Kırsal Kalkınma TOPLAM

SORUMLU KURUMLAR SektörSorumlu Kurum Demokrasi & YönetişimAB Bakanlığı Hukukun Üstünlüğü ve Temel Haklar Temel Haklar Alt Sektörü AB Bakanlığı Hukukun Üstünlüğü ve Temel Haklar Yargı Alt Sektörü Adalet Bakanlığı Hukukun Üstünlüğü ve Temel Haklar İçişleri Alt Sektörü İçişleri Bakanlığı EnerjiEnerji ve Tabii Kaynaklar Bk. Tarım ve Kırsal KalkınmaGTHB, TKDK

SORUMLU KURUMLAR SektörSorumlu Kurum ÇevreÇevre ve Şehircilik Bk. Ulaştırma Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bk. Rekabet Edebilirlik ve İnovasyonBilim, Sanayi ve Teknoloji Bk. Eğitim, İstihdam, Sosyal Politika Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bk.

1-Demokrasi ve Yönetişim (ABB) -Kamu Mali Yönetimi -Sivil Toplum 2- Hukukun Üstünlüğü ve Temel Haklar -Yargı (Ad. Bk.) -Temel Haklar (ABB) -İçişleri (İçişleri Bk.) DESTEKLENEN SEKTÖRLER

Proje Örneği: Türkiye’de Mahkeme Yönetimi Sistemine Destek Projesi

Çevre (ÇŞB) İklim değişikliği (sera gazı salınımının azaltılması, düşük karbon ekonomisi vb. ) Su (İçme suyu ve atık su altyapı projeleri) Atık (Katı atık tesisleri, kapasite geliştirme) DESTEKLENEN SEKTÖRLER

Proje Örneği Ordu Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı ve Kumbaşı Atıksu Arıtma Tesisi İyileştirilmesi Projesi Toplam Bütçesi 28,9 milyon avrodur. - Ordu Atık Su Arıtma Tesisi’nin yapımı ve işletmeye alınması - Kumbaşı Mahallesindeki mevcut Atık Su Arıtma Tesisi’nin rehabilitasyonu - Atık su pompalama istasyonları ve kanallarının yapımı Yapım işi 25 Eylül 2013’te tamamlanan proje kapsamında, Ordu Büyükşehir Belediyesi bünyesinde bulunan 731 bin kişilik nüfusun %34’ünün yanı sıra ilave 200 bin kişinin daha iyileştirilmiş atık su hizmetlerinden faydalanması sağlanmıştır. Arıtılan yıllık atık su miktarı ise, 0,125 Milyar m3’ e ulaşmıştır.

Ulaştırma (UDHB) Verimli ulaşım (akıllı ulaşım sistemleri, AB navigasyon sistemiyle uyumlaşma) Erişilebilir Ulaşım (yaya ve bisiklet yollarının geliştirilmesi, toplu ulaşım, ulaşım bilgi hizmetleri) Demiryolu altyapı projeleri DESTEKLENEN SEKTÖRLER

Proje Örneği Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Tren Projesi Köseköy – Gebze Kesiminin Rehabilitasyonu ve Yeniden İnşası Projesi Toplam Bütçesi 200,9 milyon avrodur. -Ankara – İstanbul Yüksek Hızlı Tren Projesinin 56 km.lik kısmının rehabilitasyonu ile yeniden inşasına yöneliktir. -Proje uygulama aşamasındadır. -Söz konusu proje vasıtasıyla Ankara – İstanbul arası yolculuk süresi 3 saate inecek ve bu güzergahtaki yolcu taşımacılığında %10 olan demiryolu payı %78’e çıkacaktır.

Rekabet Edebilirlik ve İnovasyon (BSTB) a) İnovasyon Araştırma merkezlerinin tesisi Akredite laboratuvarların kurulması Üniversitelerin araştırma kapasitelerini destekleme Arge ve İnovasyonun ticarileştirilmesi Arge ve İnovasyon altyapısı (teknoparklar, araştırma merkezleri) DESTEKLENEN SEKTÖRLER

Rekabet Edebilirlik ve İnovasyon (BSTB) b) Özel Sektörün Geliştirilmesi KOBİ ve girişimciler için iş ortamının geliştirilmesi, KOBİ’lerin finansmana erişimi Kümelenme, yurtdışına açılma DESTEKLENEN SEKTÖRLER

Proje Örneği Büyüyen Anadolu’ya Kredi Kolaylıkları Projesi Toplam Bütçesi 61,4 milyon avrodur. KOBİ’lerin finansmana erişim imkanları artırılmıştır adet mikro işletmeye 23 Milyon Avro tutarında mikro kredi verilmiştir adet KOBİ’ye sağlanan krediler vasıtasıyla 534 Milyon Avro tutarında kredi hacmi yaratılmıştır. KOBİ’lere yönelik eğitimler ile danışmanlık hizmetleri ise sürmektedir. Proje sonunda, 9000 adet girişime 40,5 Milyon Avro tutarında kredi verilecek ve toplamda 1 Milyon Avro tutarında kredi hacmi oluşturulacaktır.

Eğitim, İstihdam, Sosyal Politika (ÇSGB) -Bölgesel farklılıkların azaltılması -Kadınların, gençlerin ve dezavantajlı grupların istihdamı -Kayıtlı istihdamın artırılması vb. DESTEKLENEN SEKTÖRLER

Özellikle Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranının Artırılması Hibe Programı Program Sonuçları: 16 ilde 160 pilot okulda öğrenci destek programı uygulanmıştır. 3 bin 828 ev ziyareti gerçekleştirilmiştir kız çocuğunun ilköğretime, bin 403 kız çocuğunun liseye, 294 kız öğrencinin meslek lisesine devam etmesi sağlanmıştır. 218 kız çocuğu ilköğretime kaydedilmiştir. 2 bin 270 kız çocuğu açık liseye kaydedilmiştir kız çocuğu/kadın meslek ve meslek geliştirme eğitimleri almıştır. 36 meslek okulu ve yurtlarına donanım sağlanmıştır. Programın Amacı: Eğitimin kalitesinin artırılması yoluyla kız çocuklarının eğitime katılımlarının artırılması, eğitim hakkından mahrum kalan veya çeşitli sebeplerle okulu terk eden kız çocuklarını yeniden okula yönlendirilmesi hedeflenmiştir.

Tarım ve Kırsal Kalkınma a)Kırsal Kalkınma Programı (TKDK) Belirli alanlarda proje sunan çiftçilere %50 hibe desteği b) Kapasite Geliştirme (GTHB) Mevzuat uyumu 11- Tarım ve Kırsal Kalkınma 12- Gıda Güvenliği, Veterinerlik, Bitki Sağlığı 13- Balıkçılık DESTEKLENEN SEKTÖRLER

Enerji (ETKB) Enerji verimliliği Yenilenebilir enerji Komşu ülkelerle entegrasyon AB enerji ve gaz piyasaları ile entegrasyon DESTEKLENEN SEKTÖRLER

Finanse Edilen Proje Türleri ve Eşfinansman Teknik Yardım (%100) Eşleştirme (%100) Doğrudan Hibe (%90) Yatırım (Mal Alımı, İnşaat) (%85) Hibe (%90) DESTEKLENEN SEKTÖRLER

Teşekkür Ederiz…. AB Bakanlığı 27 Mehmet Arslan