KUŞ GRİBİ Veteriner Hekim Ümit ZORAY Hayvan Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı

KAPSAM  MEVCUT DURUM  YASAL DAYANAK  TEMEL KONTROL ÖNLEMLERİ  YAPILMASI GEREKENLER  PROJELER

DÜNYADA DURUM

MEVCUT DURUM-2008  2008 yılında hastalık Zonguldak, Samsun (2), Sakarya (2), Sinop ve Edirne illerinde görülmüştür.  12 NİSAN 2008 tarihinde Edirne İlindeki son hastalık mihrakı söndürülmüş ve Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatına (OIE) bildirilmiştir.  Son vakanın sönüş tarihinden sonra 3 ay yapılan izleme çalışmalarının ardından OIE’ ye tarihinde Ülkemizin hastalıktan ari olduğu bildirilmiştir.

MEVCUT DURUM-2008  Hastalık sadece köy tavuklarında görülmüş ve hiçbir entegre tesise bulaşmamıştır.  Yapılan epidemiyolojik araştırmalar sonucu 2008 vakalarının hepsinin avcılık kökenli olduğu tespit edilmiştir.  kanatlı itlaf edilmiştir.  YTL tazminat olarak ödenmiştir.

MEVCUT DURUM-2008

YASAL DAYANAK  Avıan Influenza Hastalığına Karşı Korunma v e Mücadele Yönetmeliği gün ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.  2005/94/EC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.  Bu Yönetmeliğin amacı Avian influenza veya tavuk vebası ya da kuş gribi olarak adlandırılan hastalığa karşı hazırlıklı olmak, hastalıktan korunmak ve hastalıkla mücadele etmek için alınması gereken tedbirlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

 Halkın bilinçlendirilmesi  Yaban hayatı, Köy Tavukçuluğu ve Ticari İşletmelerin izlenmesi  İhbar  Zamanında ve doğru örnek gönderilmesi  Kordon-karantina  İtlaf ve İmha  Etkin temizlik ve Dezenfeksiyon  Survey TEMEL KONTROL ÖNLEMLERİ

 Önemli Noktalar:  Yeterince bilinçlendirilmemiş bir toplumun mücadeleye katkıda bulunması ve işbirliği yapması beklenmemelidir.  Yaban hayatının izlenmesi, erken uyarı ve alarm durumuna geçilme konusunda en güvenilir indikatör olacaktır.  Hızlı ve etkili müdahale için ihbar mekanizmasının aksamadan çalışması gerekmektedir.  Doğru ve hızlı teşhis için laboratuarlara materyal gönderilmesi işlemi titizlikle yapılmalı, numune alınmasında seçici davranılmalı ve kurallara uyulmalıdır. TEMEL KONTROL ÖNLEMLERİ

 Hastalık yerinde uygulanan kordon tedbirleri konusunda hiçbir kimseye hiçbir şekilde müsamaha gösterilmemelidir.  İtlaf ve imha işlemleri talimatlar doğrultusunda yapılmalı, eksiksiz ve sistematik bir şekilde kayıt tutulmalı, görevli personel mutlaka Veteriner Hekim gözetiminde olmalıdır.  Hastalık yerinde yapılan dezenfeksiyonun etkili olabilmesi için ön dezenfeksiyon – temizlik – dezenfeksiyon sırası takip edilmelidir.  Hastalık sönüşünden sonra izleme çalışması yapılarak bölge kontrol altında tutulmalıdır. TEMEL KONTROL ÖNLEMLERİ

YAPILMASI GEREKENLER  Yayımlanan Acil Eylem Planı çerçevesinde her İl Müdürlüğü kendi Acil Eylem Planını hazırlamalı ve günün şartlarına göre güncellemelidir.  Bu planda görev tanımları, yardımcı kurumlar, iş akışı, görevli personel, araç ve iş makinesi tahsisi gibi konular ayrıntılı bir şekilde vurgulanmalıdır.  Plan gerekiyorsa Valilik Olur’u ile desteklenmeli akabinde yardımcı kurumlara bildirerek işbirliği yapmaları temin edilmelidir.  Plan dahilinde İl Müdürlüğü yada yardımcı kurumlardan görevlendirilmiş olan personel eğitilmeli ve iletişim bilgileri muhafaza edilmelidir.

YAPILMASI GEREKENLER  Acil Eylem planının gerçekçi hazırlanması ve gerekli eğitimlerin önceden verilmesi hastalık zamanında karmaşa oluşmasını engelleyecek ve mücadelenin etkili olmasını sağlayacaktır.  Müdahale ekipmanları her an hazır bulundurulmalı, bir ihbar durumunda depolarda malzeme aramak zorunda kalınmamalıdır.  Personel demirbaş malzemenin kullanımını önceden tecrübe etmeli, hastalık halinde kötü sürprizler yaşanmamalıdır.  Kuş gribi şüphesi olan ihbarlarda en geç 2 saat içinde ihbar yerine ulaşılmalı, bunu temin edecek düzenlemeler önceden yapılmış olmalıdır.

YAPILMASI GEREKENLER  Araçta mutlaka numune alma ekipmanları ve pülverizatör bulundurmalı, araç köy dışında bırakılmalı, çıkışta kullanılan ekipman ve araç mutlaka dezenfekte edilmelidir.  İhbarı değerlendiren araç ve ekip 3 gün boyunca kanatlı ile temas edilecek yerlere gitmemeli, zorunlu hallerde yoğun dezenfeksiyon uygulanmalıdır.  Şüpheli bir mihrak durumunda acil eylem planı çerçevesinde görevlendirilmiş yardımcı kurumlar uyarılarak hazırlıklı olmaları sağlanmalıdır.  Mihrak bölgesini denetlemeye yada izlemeye gelen idarecilerin, basın mensuplarının araçları ile hastalığı diğer yerlere taşıdığı laboratuar analizleri ile kesin olarak teyit edilmiştir.

YAPILMASI GEREKENLER  Kordon uygulanan yerde ve yol kontrol noktalarında sürekli güvenlik güçlerinin bulunması sağlanmalı, idareciler ve basın mensupları bulaşma konusunda bilgilendirilmeli, tedbirleri zayıflatacak girişimlere müsamaha gösterilmemeli, basın mensupları mihrak bölgesinde kendi haline bırakılmamalıdır.  Kuş gribi mücadelesi amacıyla İl Müdürlüklerine gönderilen demirbaş malzemeler başka işler için kullanılmamalı, her zaman hazır ve çalışır durumda olmaları sağlanmalıdır.  İtlaf ve imha işlemlerinde hızlı davranılmalı, gereğinden az yada fazla personel kullanılmamalı, mümkünse aynı gün bitirilmelidir.

YAPILMASI GEREKENLER  Tazminat ödemelerine ilişkin İç Hizmet Talimatı gerçekçi hazırlanmalı, hastalık halinde devreye sokularak hızlı ödeme yapılması sağlanmalıdır.  Bu şekilde vatandaşın devlete güveni sarsılmayacak ve ileride olabilecek salgınlarda kendiliğinden işbirliği yapması sağlanacaktır.  Yerleşim yerlerinin kanatlı varlığı önceden tespit edilmeli ve gereken personel sayısı hesaplanmış olmalıdır.  Hastalık yerindeki gelişmeler iyi takip edilmeli, ayrıntılı raporlar tutulmalı ve düzenli olarak gönderilmelidir.  Yaşanılan darboğaz ve aksamalar mutlaka not edilmeli, analiz edilerek sebepleri araştırılmalı, ilerisi için çözümler geliştirilmeli ve üst makamlara raporlanmalıdır.

YAPILMASI GEREKENLER  tarih ve sayılı “Kuş Gribi Önlemleri” konulu talimat ile canlı tavuk satışı yasağının uygulanması istenilmektedir.  Çıkma tavuk satışının yasal bir faaliyet olmadığı unutulmamalıdır.  Buna kaynak olabilecek şekilde sağlık raporu verilmemeli, çıkma tavuklar sadece belirlenen kesimhanelere sevk edilmeli ve akıbeti takip edilmelidir.

PROJELER  KUŞ GRİBİ HASTALIĞINA HAZIRLIKLI OLMA VE MÜDAHALE ETME PROJESİ (AB Katkılı Proje)  KUŞ GRİBİ VE İNSANA TESİR EDEN SALGINA KARŞI HAZIRLIK VE MÜCADELE PROJESİ (Dünya Bankası Katkılı Proje )

PROJELER Her iki proje kapsamında;  Hayvan sağlığı  Hastalık kontrol, teşhis, takip ve yönetim altyapısı güçlendirilmesi  Türkiye’de hastalığın seyrini tespit etmek amacı ile survey çalışması  TÜRVET’te bulunan kanatlı veri tabanı geliştirilmesi  Hastalığın eradikasyonuna yönelik plan hazırlanması, eğitim ve mevzuat çalışması  İnsan sağlığı  Kamuoyu bilincinin arttırılması ve koordinasyon desteği

PROJELER-FAALİYETLER  Erken Uyarı :  Stratejik iletişim grubunun yaptığı çalışmalar sonucu 9 spot film, 9 radyo spotu, 6 farklı tasarım poster, 6 farklı tasarım broşür ve belgeselin basımı ve dağıtımı tamamlanmıştır. Gönderilen bu materyallerin farkındalığı artırmak için hedef gruplara uygun olarak etkin olarak kullanılması gerekmektedir.  Tüm Türkiye’ de Eğiticilerin Eğitimi Seminerleri düzenlenmiştir. Bu eğitimler ile Ülkemizde 324 Eğitici eğitilmiş bu eğiticilerde kendi illerinde 2611 Veteriner sağlık çalışanını eğitmişlerdir.

PROJELER-FAALİYETLER  Erken Uyarı:  Bakanlığımız, Sağlık Bakanlığı ve Unicef ile işbirliği içerisinde Eğiticilerin Eğitimi yapılmış bu eğiticilerde kendi illerindeki hedef grupları eğitmişlerdir.  Eğiticiler kendi illerinde toplam kişiye (hedef grup) ulaşmışlardır.  Hedef grupların yaptığı eğitimlere dair istatistik bilgilerinin 15- Aralık-2008 tarihine kadar Genel Müdürlüğümüze gönderilmesi gerekmektedir.

PROJELER-FAALİYETLER  Hızlı Müdahale:  Projeler kapsamında alınan alet ve malzemeler teslim alınarak İl Müdürlüklerine gönderilmiştir.  TÜRKVET’ te kanatlı veri tabanı geliştirilmiş ve uygulamaya hazır hale getirilmiştir.  Bolu ilinde Gerçek Zamanlı Kuş Gribi Tatbikatı düzenlenmiştir.

PROJELER-FAALİYETLER  Hızlı Teşhis:  Etlik, Bornova ve Pendik Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitülerinin P3 seviyesine ulaşmaları için laboratuar tadilatı ihaleleri sonuçlandırılmıştır.  Hastalığın hızlı ve güvenilir şekilde teşhis edilebilmesine yönelik olarak Adana, Konya, Elazığ, Erzurum, Samsun Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitülerinin BSL-2 seviyesine çıkarılabilmeleri için gerekli ihtiyaçlar belirlendi. Bu konudaki çalışmalar devam etmektedir.

PROJELER-FAALİYETLER  Hızlı Teşhis:  Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüklerinde çalışan laboratuar personelleri yeni teşhis yöntemleri konusunda yurt dışında ve yurt içinde eğitimlere tabi tutularak bilgilerinin güncellenmesi sağlanmıştır.  USDA ile işbirliği çerçevesinde Epidemiyoloji Eğitimi yapılmıştır.

 Samsun ilinde yaban hayatı izleme kapasitesinin artırılması ve yaban hayata survey çalışmalarına yönelik eğitimler yapılmıştır.  “Avian İnfluenza Survey El Kitabı” ve “Gübre ve Karkas Yönetimi El Kitabı” hazırlanarak İl Müdürlüklerine gönderilmiştir.  Alınan laboratuar ekipmanları, kitler Enstitü Müdürlüklerine gönderilmiştir.  Evcil ve yabani kanatlılarda 2008 yılında survey çalışmaları yapılmıştır. PROJELER-FAALİYETLER

 İtlaf edilen hayvanların ve potansiyel olarak enfeksiyon taşıyan materyallerin biyolojik açıdan güvenli ve çevresel açıdan kabul edilebilir bir şekilde imha edilmesi için mobil yakma ünitelerinin ihalesi yapılmıştır.  Yaban hayatında aktif gözetim kapasitesinin oluşturulması ve yaban hayatında survey çalışmalarının yapılabilmesi amacıyla amacıyla Kuş Yakalama Aparatı alımı yapılmıştır.

PROJELER-FAALİYETLER  Dünya Bankası Projesi kapsamında sağlanan USAID hibesi ile yürütülen pilot çalışmalarda riskli bölgelerdeki kanatlıların kapalı tutulmasına yönelik olarak 4 ilimizde (Kars, Batman, Konya, Balıkesir) kümesler yapılmıştır.  Aynı hibe çerçevesinde Pilot 1 Mobil Bilgi Büfeleri oluşturulması için 10 adet minibüs alınarak amacına uygun tadilatı yapılmış ve bölge Enstitülerine tahsis edilmiştir.

YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR  Bakanlığımız ve tavukçuluk sektörünün bölümlendirme için hazır hale getirilmesi çalışmaları,  Belirlenen Veteriner Laboratuarlarının BSL-2 düzeyine yükseltilmesine yönelik teknik şartların ihale için hazır hale getirilmesi çalışmaları,  BSL-2 ve BSL-3 düzeyi laboratuar çalışanlarının uygulamada eğitilmesi ve akreditasyonun desteklenmesi çalışmaları,  Uzun vadeli Hayvan Sağlığı ve Hastalıkları Kontrol Fonu’ nun oluşturulmasının desteklenmesi çalışmaları,

 Halkın Avian İnfluenza bilgi düzeyinin ve köylerdeki biyogüvenliğin iyileştirilmesi çalışmaları,  Avian İnfluenza riskini tahmin sisteminin oluşturulması çalışmaları,  Halkın bilinçlendirilmesi amacıyla yerinde eğitim çalışmaları,  Kanatlı sektörü çalışanlarına yönelik eğitim çalışmaları,  Alet malzeme alım çalışmaları,  Ulusal Acil Eylem Planı güncelleme çalışmaları devam etmektedir. YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR

İlginiz için teşekkürler…