Viran ş ehir Rehberlik ve Ara ş tırma Merkezi STRESLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ

NEDİR? Stres, insanın kendini sinirli, gergin, huzursuz veya endi ş eli hissetmesidir. Yaygın inanı ş ın aksine stres her zaman kötü ş ey de ğ ildir.O ya ş amımıza renk katan etkili bir güdüleyici olabilmektedir.

Stres Belirtileri Organizmanın tehdit kar ş ısında oldu ğ u stres durumunda insanlarda hem bedensel hem psikolojik düzeyde bir dizi olay meydana gelir. Stres belirtileri üç de ğ i ş ik biçimde ortaya çıkabilirler: fizyolojik (bedensel), psikolojik ya da davranı ş sal de ğ i ş iklikler.

A-Fiziksel Belirtiler Stresin fiziksel belirtileri ş öyle sıralanabilir: Hızlı nefes alıp verme A ğ ız kurulu ğ u So ğ uk ve nemli eller Sıcaklık hissi Gergin kaslar Hazımsızlık İ shal Kabızlık Nedensiz yorgunluk Gerginlikten kaynaklanan ba ş a ğ rısı Sinirsel tikler Yerinde rahat oturamama

B- Psikolojik Belirtiler Psikolojik belirtiler ise endi ş elenme, konsantrasyon güçlü ğ ü, unutkanlık, sinirlilik ya da kontrolsüzlük duygusu, kendini üzüntülü, kızgın ya da zaman baskısı altında hissetme ş eklinde sıralanabilir.

C- Davranışsal Belirtiler Davranı ş sal belirtilere örnek olarak da ş unlar verilebilir:  bir maddeye a ş ırı dü ş künlük (alkol, ilaç ya da yemek gibi),  uykusuzluk ya da a ş ırı uyuma,  gev ş eme ya da sakinle ş me açısından güçlükler,  tela ş la oradan oraya ko ş u ş turmak,  sosyal ortamlardan kaçınma,  huzursuzluk, kızgınlık ya da sakarlık.

STRES KAYNAKLARI Ki ş isel Stres Kaynakları Çevresel Stresler

STRESLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ Stresle ba ş a çıkmada kullanılan becerilerden önemli bir tanesi stresinizi neyin ba ş lattı ğ ını belirlemektir.

Stres tepkinizi ate ş leyen durumları belirledikten sonra, muhtemelen bunlardan bazılarının de ğ i ş tirilebilir ve kontrol edilebilir oldu ğ unu, bazılarının da kontrolünüz dı ş ında kaldı ğ ını ve yalnızca kabullenilmeyi ve katlanılmayı gerektirdiklerini göreceksiniz.

Kontrol Edilebilir Durumlarda Kullanılabilecek Yöntemler: Stres kayna ğ ının zayıflamasına ya da ortadan kalkmasına yardım edecek ş ekilde probleme odakla ş an yöntemlerdir.

1. Yapmak istedi ğ iniz bir i ş i önceden planlamak ya da düzenlemek. 2. Sorunları çözümlemek için bilgi istemek. 3. Yardımcı olabilecek ki ş ilerle konu ş mak. 4. Stres yaratan ki ş iyle yüzle ş mek. 5. Stresi ate ş leyen durumlardan kaçınmak. 6. Ba ş açıkmayı te ş vik için ortam yaratmak. 7. İ stenen davranı ş ı ba ş armak için kendi kendine anla ş ma yapmak.

1. Ba ş a çıkmak için kendinizle olumlu diyalogda bulunmak (olumlu, hedefe yönelik dü ş ünceler). 2. Zihinde canlandırma (kendinizi durumla ba ş a çıkarken canlandırmak). 3. Gerçekçi olmayan inançlarla sava ş mak (kendinizle neyin mantıklı ve gerçe ğ e dayalı oldu ğ u üzerinde tartı ş mak).

Kontrol Edilemeyen Durumlarda Kullanılabilecek Yöntemler: Ya ş adı ğ ınız stres tepkinizi azaltmak ve duruma daha kolay katlanabilmenize yardımcı olmak için duygularınıza odakla ş an yöntemlerdir.

1. İ nsana acı çektiren ş eyleri hatırlatan durumlardan kaçınmak, 2. Gerilimi azaltmak için fiziksel egzersiz yapmak, 3. Kas gev ş etme, zihinsel dinginlik ve derin nefes egzersizleri, 4. Bo ş zamanlarda keyifli etkinliklerde bulunmak, 5. Sosyal destek

1. Endi ş e ya ş adı ğ ınız süreyi sınırlı tutmak. 2. Yeniden de ğ erlendirme: olayların iyi taraflarını aramak. 3. Aklınıza olumsuz dü ş ünceler geldi ğ inde bunları durdurmak. 4. Kendi durumunuzun di ğ er insanlarla olumlu kar ş ıla ş tırmasını yapmak.

5-STRESLE BAŞAÇIKMA İLKELERİNİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ Stres, ya ş am zorluklarının, onlarla ba ş etme becerilerimizi a ş tı ğ ını algıladı ğ ımız zaman ortaya çıkan bedensel, psikolojik ve davranı ş sal belirtilerle kendini gösteren bir tepkidir. Bu belirtiler potansiyel stres kayna ğ ını belirlememiz ve durumun düzelmesini sa ğ layacak davranı ş ı bulmamız için bizi uyarır.

Bazı stres kaynakları dı ş sal durumlara ba ğ lıyken, di ğ erleri, bizi yenilgiye u ğ ratan alı ş kanlıklarımız, kendimizle yaptı ğ ımız olumsuz diyaloglar ve gerçekçi olmayan inançlarımızın bir sonucudur. Potansiyel stres kayna ğ ını bir kez tanıyınca, onunla ba ş edebilmek için do ğ ru stratejiyi seçmeye dikkat edin. Unutmayın, ihtiyacınız olan ş ey de ğ i ş tirebilece ğ iniz durumları de ğ i ş tirmek için cesaret, de ğ i ş tiremeyeceklerinizi kabullenmek için sabır, ikisi arasındaki farkı belirleyebilmek için de aklınızı kullanmaktır.