TÜRK VERGİ SİSTEMİ Doç. Dr. İrfan TÜRKOĞLU 5. ÜNİTE: KURUMLAR VERGİSİ Zirve Üniversitesi Hukuk Fakültesi

KURUMLAR VERGİSİNİN KONUSU 1949 Tarih 5422 Sayılı KVK 2006 Tarih 5520 Sayılı KVK 7 Kazanç ve İrat Türü Ticari kazancın vergilendirilmesine ilişkin hükümlere tabidir.

KURUMLAR VERGİSİNDE MÜKELLEFİYET TÜRLERİ Tam Mükellefiyet Kanuni veya İş Merkezleri Türkiye’de bulunan, Türkiye’deki ve yabancı ülkedeki Kazançları vergilendirilir. Dar Mükellefiyet Kanuni ve İş Merkezleri Türkiye’de bulunmayan, Sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançları vergilendirilir. 3

KURUMLAR VERGİSİNİN MÜKELLEFLERİ Sermaye Şirketleri Anonim şirket Limited şirket Paylı (Eshamlı) komandit şirket (SPBKŞ) Aynı yapıya sahip yabancı şirket Menkul kıymetler yatırım fonları Kooperatifler İktisadi Kamu Müesseseleri Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler İş Ortaklıkları En az biri Kurum olmalı, iş beraberce yapılmalı, KV mükellefi olma isteğe bağlıdır.

VERGİDEN MUAF TUTULAN KURUMLAR KVK Mad. 4 16 Bent halinde muaflıklar sıralanmıştır. Sosyal faydası ön planda olan ve genellikle kamu kurumlarının yapmış olduğu faaliyetlerden elde edilen gelirler muaf tutulmuş. Eğitim Kültür Amaçlı faaliyet gösteren kamu kuruluşları Sağlık, Sosyal Güvenlik, Spor Amaçlı Teşvik Amaçlı : Koop, KOBİ’lere kredi sağlayan kurumlar Yerel idarelere yönelik: Elektrik, Su, Havagazı, Otobüs, Mezbaha Diğer: TOKİ, ÖİB, Darphane, Askeri Fabrika 5

KURUMLAR VERGİSİNDE MATRAH TESPİTİ Konusunu Kurumların kazançları oluşturur 7 gelir unsuru (Faaliyet gelirleri ve Faaliyet dışı gelirler) Matrah Ticari Kazanç hükümlerine göre tespit edilir. Tahakkuk esası geçerlidir. Kazanç gerçek usulde tespit edilir. 1. Sınıf Tacirdirler ve Bilanço esasına göre tespit edilir. Safi Kurum Kazancı: Ticari Bilanço Karı + Kanunen kabul edilmeyen giderler – (İstisna + İndirim + Zararlar)

KAZANÇ TESPİTİNDE KABUL EDİLMEYEN İNDİRİMLER TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI Kurumun yakın ilişkide bulunduğu kişilere karşılıksız veya emsalin üzerinde menfaat sağlaması (Kira, Faiz, Masraf, Ücret) Gelirin düşük gösterilmesi Masrafların yüksek gösterilmesi Yüksek aylıklar verilmesi ÖRTÜLÜ SERMAYE Kurumun yakın ilişkide bulunduğu kişilerden öz sermayenin 3 katı ödünç alması ve karşılığında yüksek faiz ödemesi DİĞER KABUL EDİLMEYEN İNDİRİMLER Öz sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizler Yedek akçeler Para ve Vergi cezaları Menkul kıymetlerin itibari değerlerinin altında satışından doğan zararlar İşletmenin esas faaliyetiyle ilgili olmayan araçların gider ve amortismanları Suçlarından Doğan Maddi ve manevi tazminatlar 7

SAFİ KURUM KAZANCININ TESPİTİNDE İNDİRİLEBİLECEK GİDERLER GVK Mad:40’daki GİDERLERİN DÜŞÜLMESİ KVK Mad:8’deki GİDERLERİN DÜŞÜLMESİ Hisse senedi ve tahvil ihraç giderler İlk kuruluş ve örgütlenme giderleri Genel kurul toplantıları için yapılan giderlerle, birleşme, devir, bölünme, fesih ve tasfiye giderleri, SPBK şirketlerde komandite ortağın kar payı DİĞER İNDİRİMLERİN DÜŞÜLMESİ (KVK:10) AR-GE (%100) SPONSORLUK HARCAMALARI (%100-50) BAĞIŞ VE YARDIMLAR (%5-%100) ZARARLARIN DÜŞÜLMESİ Geçmiş 5 Yılın Zararları 8

İSTİSNALARIN DİKKATE ALINMASI Çifte vergilendirmeyi önleme amaçlı istisnalar Ülkeye döviz girişini teşvik amaçlı istisnalar Sermaye piyasasını teşvik amacı taşıyan istisna Eğitimi teşvik amacı taşıyan istisna Diğer istisnalar Risturn İstisnası (Koop) Emisyon primi (AŞ) Girişim Sermayesi Fonu (Bedelsiz Hisse Senedi)

KURUM KAZANÇLARININ BEYANI, VERGİNİN ORANI, ÖDENMESİ KURUMUN TÜM KAZANÇLARI BEYANA TABİDİR YILLIK BEYANNAMENİN VERİLECEĞİ YER VE ZAMAN Kurum tüm işletmeleri için tek beyanname verir. Kurumun Kanuni veya İş Merkezindeki Vergi Dairesine Beyan 25 Nisan akşamına kadar verilir MB Özel hesap dönemi belirleyebilir KURUMLAR VERGİSİNİN ORANI ve ÖDEME: %20, Nisan sonu ödeme GEÇİCİ VERGİ ORANI: %20 STOPAJLAR VERGİDEN DÜŞÜLEBİLİR Hak ediş ödemeleri (%3), Kiralama (%20), Kâr Payları, Tahvil, Bono, Faiz, DAK (%10-15) DAĞITILAN KÂR PAYLARI ÜZERİNDEN GELİR VERGİSİ STOPAJI YAPILMASI: Ortaklara dağıtılan kârın stopajı yapılır (%15- 23 Mayıs), Sermayeye eklenen, Dar ve Tam mükelleflere ödenen kârlar stopaj dışıdır. 10

TASFİYE, BİRLEŞME, DEVİR ve BÖLÜNME HALİNDE VERGİLERİN ÖDENMESİ Vergilendirme dönemi olarak tasfiye dönemi esas alınır Tasfiye tamamlanmamış ise, tasfiye beyannamesi 25 Nisana kadar düzenlenir, vergi bu ay sonuna kadar ödenir. Tasfiye yıl içinde tamamlanırsa, 30 gün içinde nihai tasfiye beyannamesi verilir , bu süre içinde vergi ödenir. Tahakkuk etmiş ama vadeleri gelmemiş vergi borçları da bu süre içinde ödenir. BİRLEŞME ve DEVRİ Tasfiyedeki işlemler geçerlidir. Vergi matrahı birleşme kârıdır. Birleşen kurumlar tam mükellef ve kül halinde devralıyorsa birleşme devir sayılarak kâr vergilendirilmez. BÖLÜNME ve HİSSE DEĞİŞİMİ Nisan ayının sonuna kadar veya 30 gün içinde ödenir. Belli şartlarda vergisiz de yapılabilmektedir

DAR MÜKELLEFLERE ÖZGÜ DÜZENLEMELER Tam mükelleflerle ilgili uygulamalar dar mükelleflere de uygulanır Kazançları yabancı kuruma sağlayanlar adına tarh edilir Kurumun Ticari ve Zirai Kazançla birlikte başka kazançları da varsa; GVK’nun Ticari Kazanca ait hükümleri uygulanır, Ticari ve Zirai Kazanç dışında kazançlar varsa, GVK’nun bu gelirle ilgili hükümleri uygulanarak, ayrı ayrı tespit yapılır. (hasılat, gider, istisna ve muafiyet ) İhracat İstisnasından sadece dar mükellefler yararlanır 12

DAR MÜKELLEFLERE ÖZGÜ DÜZENLEMELER YILLIK BEYANNAME ÖZEL (MÜNFERİT) BEYANNAME MUHTASAR BAYANNAME 13

YILLIK BEYANNAME Dar Mükellefin Ticari ve Zirai Kazançları yıllık beyanname ile beyan edilir. Başka gelirleri de varsa toplanarak gösterilir. Stopaj yoluyla alınanların beyannameye dahil edilmesi ihtiyaridir. Kurumun Türkiye’de işyerinin veya daimi temsilcisinin bulunduğu yer Vergi Dairesine, Bunlar yoksa kuruma kazanç sağlayanların bağlı olduğu yer Vergi Dairesine beyan edilir. 25 Nisan beyan, ay sonu ödeme. 14

ÖZEL (MÜNFERİT) BEYANNAME Dar Mükellef Kurumların Vergiye tabi kazancı Diğer Kazanç ve İratlardan oluşması durumunda verilen beyannamedir. Tevkifat yoluyla alınmışsa beyan ihtiyaridir. Kurum veya onun adına hareket eden beyan eder. Kazanç ve iratlar elde edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde beyan edilir, bu süre içerisinde de ödenir. 15

MUHTASAR BEYANNAME Ticari, Zirai ve DKİ dışında kalan, tevkifata tabi kazançlar için verilir Stopaj Oranı temel olarak %15’dir. Bağlı olunan vergi dairesine, izleyen ayın 23. günü akşamına kadar beyan edilir, 26. günü akşamına kadar ödenir. 16

DİĞER HUSUSLAR Dar mükellef , Kurumlar Vergisini ödedikten sonra kazancını ana merkeze aktarırken %15 Gelir Vergisi stopajı yapılır. 17

Başarılar dilerim.... 18