TÜRK VERGİ SİSTEMİ 2. ÜNİTE: TİCARİ KAZANÇLAR (İŞLETME HESABI ESASI, BASİT USUL, ESNAF MUAFLIĞI) ZİRAİ KAZANÇLAR Doç. Dr. İrfan TÜRKOĞLU Zirve Üniversitesi Hukuk Fakültesi

ŞİRKETLER ŞAHIS ŞİRKETİ SERMAYE ŞİRKETİ Kollektif Şirket AŞ, LTD, SPBKŞ: KV Mükellefi Ticari Kazanç (GVK 52) AŞ, LTD, Ort. Pay: MSİ SPBKŞ: Komandite: KV Öder Adi Komandit Şirket Komanditer: MSİ Öder Komandite: Ticari Kazanç Komanditer: MSİ ADİ ŞİRKET Tüzel kişilik yok Vergi Mükellefiyeti yok Ortakların kazancı : Ticari Kazanç

TİCARİ KAZANCIN TESBİTİ GERÇEK USULDE TESBİT BASİT USULDE TESBİT Bilanço Esasına Göre T. DSÖS-DBÖS- (İşletmeye Eklenen Değerler) +(İşletmeden Çekilen Değerler) İşletme Esasına Göre T. Gider (DBMM+Yıl içinde alınanlar+Giderler) Gelir (Satışlar+DSMM) ESNAF MUAFLIĞI

İŞLETME HESABI ESASINDA TİCARİ KAZANCIN TESBİTİ 2. Sınıf Tüccarlar (84-160 Alış, 120-220 Satış, 40-88 Hizmet) İşletme Defteri Tutarlar Ticari Kazanç: Satış Geliri+ DSMM – ( DBMM + Dönem İçi Alınan MM + Giderler ) Gelir bilanço esasındaki gibi tespit edilir. Ancak, Dönem gideri içerisinde borçlar, Dönem geliri içerisinde alacaklar da yer alır Şüpheli alacaklar için karşılık ayrılamaz, değersiz hale gelince gider kaydedilir Azalan Bakiyeler Usulü ile Amortismandan yararlanamazlar. Mart Ayında Beyanname verilir. Mart ve Temmuz 2 Taksitte Ödenir.

TİCARİ KAZANCIN BASİT USULDE TESBİTİ 1999’dan itibaren Götürü Usul yerine Basit Usule geçildi. Küçük Ticaret Erbabı (Bakkal, Kasap..) ve Küçük Sanat Erbabı (Tamirci, Terzi..) Küçük Esnaf (Taksici, Dolmuşçu..)

BASİT USULDEN YARARLANAMAYACAK OLANLAR GVK Mad. 51 Koll Şti Ort, Komandite Ort. Sarraf İlan ve Reklam İşiyle Uğraşanlar GM alım satım işiyle uğraşanlar Maden işletmeleri Şehirler arası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar Diğerleri… 6

BASİT USULE TABİ OLMANIN ŞARTLARI Genel Şartlar (GVK:47) Kendi İşinde Çalışma veya Bulunma Emsal Kira Bedeli (6.000-4.000) Gerçek Usulde Gelir Verisine tabi olmaması Özel Şartlar (GVK : 48) Yıllık alım-satım tutarlarının kanunda belirtilen sınırı aşmaması (84-120,40) Bu şartlar yıl içinde kaybedilirse ertesi yıldan itibaren Gerçek Usule (İşletme Hesabı Esası ) geçmek zorundadır. Arka arkaya iki hesap döneminin iş hacmi düşük olanlar Gerçek Usulden Basit Usule geçebilirler.

BASİT USULDE GELİRİN TESPİTİ Mükelleflerin belge alma ve belge düzenleme ödevleri vardır. Defter tutmazlar. Şubat ayında beyanname verirler. Vergi Şubat ve Haziran ayında olmak üzere 2 Taksitte ödenir. Geçici Vergi Beyannamesi ve KDV Beyannamesi verme yükümlülüğü yoktur. Amortisman, Değerleme, Karşılık Ayırma uygulanmaz. Engelli İndiriminden Yararlanırlar. TİCARİ KAZANÇ = (Hasılat + Dönem Sonu Mal Mevcudu) – (Mal Alışları + Giderler)

TİCARİ KAZANÇLARDA ESNAF MUAFLIĞI ESNAF MUAFLIĞINDAN YARARLANANLAR (GVK:9) Gezici olarak perakende ticareti ile uğraşanlar (Seyyar Satıcı, İşportacı…) Gezici sanat erbabı (Hamal, tamirci, kalaycı…) Hayvanla nakliyecilik yapanlar Evlerinde imalat yapanlar (Havlu, örtü, erişte, mantı, halı, kilim…. ) Milli Piyango satıcıları, pazarlamacılar (%20 stopaj uygulanır)

ESNAF MUAFLIĞININ SINIRI ve ŞARTI Esnaf Muaflığı (GVK:9): Ticari, Zirai ve Mesleki Kazancı dolayısıyla Gerçek Usulde Gelir Vergisine tabi olanlar, GV ve KV Mükelleflerine bağlı olarak iş yapanlar, yararlanamaz. Mükelleflerden aldıkları belgeleri saklamak zorundadırlar. 10

MUAF ESNAFLARDAN YAPILAN VERGİ TEVKİFATI Esnaf Muaflığı hiç vergi ödememek değildir. Mal ve Hizmet bedelleri üzerinden, ödemeyi yapan stopaj yapar. Emtia Bedeli veya İmalinde ödenen hizmet bedelinden %2 (Havlu, halı, kilim,turistik eşya, vb. ) Değerli Kağıt Satış Komisyonu üzerinden %20 Diğer Mal alımları için %5 Diğer Hizmet alımları için %10 Stopaj yapılır. 11

ZİRAİ KAZANÇLARIN TANIMI GVK Mad.52 “ Zirai faaliyetlerden doğan kazançlardır” Zirai Faaliyet: Kara, Hava ve Su’da Ekim, Dikim, Bakım, Üretme, Yetiştirme, Islah, Toplama, Avlama Yoluyla Bitkisel, Hayvansal ürünler elde etme. Ürünlerin muhafazası, taşınması ve satılması. Zirai Makinaların çalıştırılması ve ürünlerinin işlenmesi yoluyla gelir elde etme faaliyetleridir. 12

ZİRAİ KAZANÇLARIN BAŞKA KAZANÇLARA DÖNÜŞMESİ Sadece Gerçek Kişiler Çiftçi Sayılmıştır. Koll, Komandit Şirketler Çiftçi sayılmazlar. Koll. Şirketin Ortakları ve Komandite Ortakların Karları Şahsi Ticari Kazançtır. Zirai işletme sınai bir müessese hükmünde olursa Ticari Kazanç. Arazinin kiralanması GMSİ İşletmeye dahil olmayan motorlu araçların geliri Ticari Kazanç 13

ZİRAİ KAZANCIN VERGİLENDİRİLMESİ STOPAJ USULÜYLE VERGİLENDİRME GERÇEK USULDE VERGİLENDİRME 14

ZİRAİ KAZANCIN VERGİLENDİRİLMESİ STOPAJ USULÜYLE VERGİLENDİRME Stopaj temel vergileme yöntemi olarak uygulanmaktadır. Stopaja Tabi Olmanın Şartları: İşletme Büyüklüğü Şartları: Arazi: (Tahıl: 900-1700, Pamuk: 400, Pancar: 300 Dönümü Geçmemeli) Hayvan: (BB: 150, KB: 750) Motorlu Araç Şartı: 1 Biçerdöver veya 10 yaşından küçük 2’den fazla traktöre sahip olmaması. Stopaj Oranları: Hayvanlar ve bunların ürünleri için: %1-2 Diğer zirai ürünler için: %2-4 Hizmetlerde : Orman İdaresiyle ilgili Hizmetler %2 – Diğer Hiz. %4 15

ZİRAİ KAZANCIN VERGİLENDİRİLMESİ GERÇEK USULDE VERGİLENDİRME İşletme Büyüklüğü ve Motorlu Araç Ölçülerini aşan çiftçilerin kazançları, Gerçek Usulde (Zirai İşletme Hesabı veya diledikleri takdirde Bilanço Esasına göre) tespit edilerek Vergilendirilir. İsteyen mükellef Gerçek Usule geçebilir. Şahsi olarak tüketilen ürünler gider olarak yazılabilir. Zirai İşletme Hesabı Esasına Göre Tespit: Gelir (Tahakkuk ve Tahsil Edilen Hasılat) Gider (Ödenen veya Borçlanılan Giderler) Defterin Soluna Gider , Sağına Gelir Kaydedilir. KAZANÇ: Hasılat – Giderler Hasılat: GVK: 56, Giderler (57), İndirilemeyecek Giderler (58-41 e göre) 16

ZİRAİ KAZANCIN VERGİLENDİRİLMESİ GERÇEK USULDE VERGİLENDİRME Bilanço Esasına Göre Kazancın Tespiti: DSÖS-DBÖS- (İşletmeye Eklenen Değerler) + (İşletmeden Çekilen Değerler) Zorunlu Defterleri Tutarlar Bilanço esasını tercih edebilirler ( 2 Yıl Değiştiremezler; GVK:59) Bilanço esasını tercih edenler Yatırım İndirimi gibi bazı avantajlardan yararlanırlar. Geçici Vergi Uygulanmamaktadır. Gelirlerinin %75’i Zirai Kazançlardan oluşan mükellefler için MB ödeme zamanını Mart ve Temmuz yerine Kasım ve Aralık olarak belirleyebilir. 17

. Katılımınızdan dolayı teşekkürler....