KURTULUŞ SAVAŞI -Hazırlık Dönemi- Burak ÜNSAL Tarih Öğretmeni

1-) Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı IX. Ordu Müfettişi olarak Karadeniz’deki karışıklıkları gidermek için gönderildi. DİKKAT: M. Kemal Karadeniz’e Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak için gönderilmemiştir.

Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcı olarak kabul edilir

2-) Havza Genelgesi Buna Göre: İşgaller ile ilgili protesto ve mitingler yapılacak Bu mitinglerde azınlıklara kötü davranılmayacak Anadolu’nun her yerinde milli cemiyetler kurulacak

Önemi; Havza Genelgesi ile halkın milli bilinci uyandırılmak istenmiştir. İstanbul Hükümeti bu genelgeden sonra M. Kemal’e bir uyarı telgrafı göndermiştir.

3-) Amasya Genelgesi Alınan Kararlar: Milletin bağımsızlığı tehlikededir. İstanbul hükümeti üzerine düşen görevi yapmamaktadır. Bu durum milletimizi yok olmuş gibi göstermektedir. Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır Her Türlü etkiden uzak bir kurul oluşturulmalıdır(Temsil heyeti) Sivas’ta bir kongre toplanacak.

Önemi ve Sonuçları; Kurtuluş Savaşı’nın amaç, gerekçe ve yöntemi belirlenmiştir. İhtilal bildirgesi niteliğindedir. Bu genelgeden sonra M. Kemal’e İstanbul’a dönmesi emredilmiştir. M. Kemal İstanbul’a dönmemiş, askerlikten istifa etmiştir. Bu genelge birçok komutan tarafından imzalanmıştır. Böylece daha etkili olması sağlanmıştır

3-) Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri Bölgesel Kongrelerdir. Kuva-yı Milliye’yi desteklemişlerdir. Erzurum ve Sivas Kongrelerini tanımışlardır. Padişah yanlısı ve İngiliz Mandasını isteyenler olmuştur

4-) Erzurum Kongresi Toplanma Amacı: Doğu Anadolu’daki Ermeni faaliyetlerini engellemek Alınan Kararlar: Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez Temsil Heyeti kurulmalıdır. Kuva-yı Milliye’yi etken, Milli İradeyi hakim kılmak esastır.

Kapitülasyonlar kabul edilemez. Manda ve Himaye kabul edilemez. Meclis-i Mebusan derhal açılmalıdır. Önemi ve Sonuçları: İlkler kongresidir. Toplanma amacı bakımından bölgesel, aldığı kararlar bakımından ulusaldır. Kazım Karabekir bu kongre ile Milli Mücadeleye katıldı

5-) Sivas Kongresi Kongre’nin yapıldığı bina

Kongre öncesi yaşanan sorunlar; Başkanlık sorunu Manda ve Himaye Sorunu Ali Galip Olayı Alınan Kararlar; Cemiyetler tek çatı altında birleştirildi: Doğu Anadolu ve Rumeli Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti

Manda ve Himaye kesin olarak reddedildi. Temsilciler kurulunun yetkileri genişletildi. Batı Cephesi komutanlığına Ali Fuat Paşa atandı. İrade-i Milliye gazetesi çıkarıldı.

Önemi ve Sonuçları; Her açıdan ulusal bir kongredir Anadolu insanının desteğini sağlamıştır

6-) Amasya Görüşmeleri(Protokolü)

Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Mustafa Kemal arasında yapılan görüşmelerdir. Alınan Kararlar; Temsil heyeti İstanbul hükümetince tanınmalıdır. Mebusan meclisi açılmalıdır. İşgal bölgeleri terk edilmeyecek. Temsil kurulunun haberi olmadan antlaşma imzalanmayacak

Önemi; Bu görüşmeler ile Temsil Heyeti İstanbul Hükümeti tarafından tanınmıştır.

7-) Temsil Heyeti’nin Ankara’ya gelmesi

Neden Ankara? Henüz işgal edilmemiş olması Ulaşımının elverişli olması. Haberleşmenin uygun olması Batı Cephesi’ne ve İstanbul’a yakın olması

8-) Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin açılması

M. Kemal Erzurum milletvekili olarak seçilmiştir. Milli Mücadele yanlısı kararlar alınmasını sağlamak için Felah-ı Vatan gurubu kuruldu. Misak-Milli (Milli Yemin) kararları alındı. Buna göre; Mondros imzalandığı esnadaki sınırlarımız milli sınırlarımızdır. Batı Trakya, Kars, Ardahan ve Batum’da halk oylaması yapılmalıdır.

Yabancı ülkelerde müslümanlara ne kadar hak veriliyorsa ülkedeki gayrimüslimlere de o kadar hak verilecek. Kapitülasyonlar kaldırılmalıdır. Önemi ve sonuçları: Milli sınırlar belirlendi. Bağımsızlık bildirgesi niteliğindedir.

9-) İstanbul’un işgali

Misak-ı Milli Kararları nedeniyle işgal edildi. Sonuçları: Osmanlı Devleti fiilen sona erdi. Birçok vatansever tutuklandı ya da sürgüne gönderildi. Mebusan Meclisi kapatıldı. TBMM’nin açılması için uygun ortam oluştu. İngiliz yanlısı Damat Ferit Paşa yeniden Sadrazam oldu. İstanbul’daki aydınlar Anadolu’ya kaçarak Milli Mücadeleye katıldı.

10-) TBMM’nin açılması(23 Nisan 1920)

İstanbul’un işgal edilmesi ve meclisin dağıtılması nedeniyle TBMM Ankara’da açıldı. 1 No’lu Kararlar; Hükümet kurmak gereklidir. Geçici bir başkan atamak doğru değildir. Padişah ve Halife meclisin çıkaracağı kanunla yerini alır. TBMM’nin üstünde güç yoktur. Yasama ve Yürütme yetkileri TBMM’ye aittir. Meclisin başkanı hükümetin de başkanıdır.

I. TBMM’nin özellikleri Üyelerin hepsi vatanseverdir. İlk hedefi düşmanı yurttan atmaktır. Çoğunluğu komutanlardan oluşur. Padişah ve Halife karşıtı olmamışlardır. Ulusal egemenliği benimsemişlerdir İhtilalci bir meclistir(Kurucu Meclis). Güçler birliğini benimsemiştir.

11-) İstanbul’un TBMM’ye karşı faaliyetleri: M. Kemal ve arkadaşları hakkında idam kararı çıkarıldı. Şeyhülislam’a fetva çıkartılarak M. Kemal hakkında dinsiz propagandası yapıldı. Ayaklanmalar Çıkartıldı. İtilaf Devletleri ile barış görüşmeleri başlatıldı.

12-) TBMM’ye karşı çıkartılan ayaklanmalar A-) İstanbul Hükümeti’nin çıkardığı ayaklanmalar: Anzavur ayaklanması Kuva-yı İnzibatiye ayaklanması B-) İstanbul Hükümeti ile İtilaf Devletleri’nin ortak çıkardığı ayaklanmalar: Bolu-Düzce-Hendek ayaklanmaları Yozgat İsyanı Kuva-yı Milliye Afyon ayaklanması tarafından bastırılmıştır Konya Ayaklanması Milli Aşireti ayaklanması

C-) Azınlık ayaklanmaları Rum isyanları Ermeni İsyanları D-) Kuva-yı Milliyeci olup da sonradan isyan edenler: Düzenli orduya katılmayıp isyan etmişlerdir. Çerkez Ethem İsyanı Demirci Mehmet Efe İsyanı

TBMM’nin aldığı önlemler İstanbul ile tüm haberleşmeler kesildi. Ankara Müftüsü’ne İstanbul hükümeti hakkında hainlik fetvası çıkartıldı. Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkartıldı. İstiklal Mahkemeleri kurularak isyancılar burada yargılandı.

İstiklal Mahemeleri’nin hakimleri TBMM üyeleridir İstiklal Mahemeleri’nin hakimleri TBMM üyeleridir. Böylece TBMM yargıyı da kendi bünyesinde toplayarak “Güçler Birliği”ni sağlamıştır

13-) Sevr Antlaşması Sevr antlaşması 2 yıl gecikmeli imzalanmıştır. Nedeni: İtilaf Devletlerinin anlaşmazlığa düşmesidir. İtalya’nın San Remo kentinde imzalandı

Önemi ve sonuçları: Osmanlı’nın ölüm fermanı olmuştur. Haberleşme ve ulaşıma el konuldu. Osmanlı savunmasız bırakıldı. Meclis tarafından onaylanamadığı için geçersizdir. Osmanlı’nın imzaladığı son anlaşmadır. Halkın Osmanlı’ya güveni son bulmuş Milli mücadele güç kazanmıştır.

Sevr Antlaşması TBMM tarafından tanınmamıştır