Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS

... konulu sunumlar: "Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS"— Sunum transkripti:

1 Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS
GRUPLAR Prof. Dr. Rana ÖZEN KUTANİS

2 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
Grup Belli bir süre içinde, belli hedeflere ulaşmak için belli rolleri oynayarak, sosyal ilişkileri devam ettiren birçok kişinin meydana getirdiği topluluğa “GRUP” denir. Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

3 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
GRUP TİPLERİ Biçimsel- Biçimsel Olmayan Birincil – İkincil Başvuru – Üyelik Grupları Bağlı Gruplar Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

4 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
Biçimsel gruplar: Örgüt belirler Yapılanmıştır Üyeleri arasında bir görev dağılımı vardır. İşler ve ilişkiler açık ve seçik belirtilmiştir. Yasal ve biçimsel yetke altında, belli bir sonuca ulaşmak için verilen görevleri yerine getirmek için kurulur. Üyeler birbirini etkiler, olumlu duygular gelişir. Duygular belli faaliyetlere temel oluşturur.(Öğle yemekleri, nöbet değişimi, diğer gruplara davranışlar) İşleri yaparken kendine özgü yöntemler gelişir. Dayanıklı planlı yapıları vardır. Görev Grubu (geçici) Takımları oluşur. İş dağılımını kendileri yapar. Sorunun çözümü için kurulur, çözünce dağılır. Örgütler, insanlara tayin ettiği biçimsel görevler ve maddi olanaklarla onların tüm ihtiyaçlarını karşılayamaz. Beşeri ilişkiler karşılanmazsa, Biçimsel olmayan gruplar oluşabilir. Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

5 Biçimsel Olmayan Gruplar
Örgüt üyeleri biçimlendirir. Norm ve roller gelişir (sosyal değerler bütünleşir,pekişir.) Değer öncülleri, tutum ve kurallardır. Küçük gruplar “klik” lerdir. Yatay klikler: Aynı düzeyde ve aynı alanda çalışanlar. Dikey klikler: Aynı alan, departmanda değişik düzeydeki kişiler. Rastgele (çapraz) klikler: Çeşitli alan ve departmanlardan kişiler. Grupta kliklerin yasadışı örgütler gibi oluşması, o grup için tehlike oluşturur. Biçimsel grup yoksa oluşmaz Daha az örgütlenmiş, kapalı davranışlar sergilerler. Kişiye takdir, saygı, statü vb. sağlar. Sosyal doyum (tatmin) getirir. Kültürel değerlerin korunması, sürdürülmesi sağlanır. İletişimi kolaylaştırabilir (hızlı,çabuk) Üyelerine rehberlik ederek davranışları öğretir (örgütte aynı okul mezunları grubu) Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

6 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
Birincil Gruplar Dolaysız (aracısız, yüzyüze) ilişkilerden oluşur. Tanışanlar sık sık görüşürler. Sıkı ilişkiler, dayanışma, candan yakınlık, sürekli görüşebilme Bireyler ortak bir bütünde birleşir. (aile, çocukların oyun grupları, askerlik ve iş arkadaşlığı, dostluklar) Sık sık haberleşebilme imkanı Dayanışma, duygusal destek yanında şiddetli ve bilinçli çatışma ve klikleşmeler olabilir. Aynı bölümde çalışan birbirlerini çok iyi tanıyan, hergün birlikte iş yapan memurlar grubu Bir sendikaya kayıtlı işgören grupları Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

7 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
İkincil gruplar Ortak, yüce ülkü ve idealler üzerine kurulur. Üyeleri birbirini yakından görmeyebilir, ilişkiler sınırlıdır Seyrek haberleşme Üyeler arası etkileşme havası var İşverenler, öğrenciler, askerler grubu, parti üyeleri Üyelerden sınırlı hizmetlerde bulunmaları istenir İlişkiler: zihinsel, ussal, sözleşmeli, kişisel değil. Tatmin duygularını, üyelerinin amaçlarına ulaşmaları için gerekli araçları vererek doyururlar (ücret) Üniversiteler. Vatandaşlar, hemşehriler, sendikalar Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

8 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
Üyelik grupları Kişilerin halen üyesi bulundukları ve içinde faaliyette oldukları gruplardır. (aile, politik, dini, sosyal gruplar, koro) Bireyin kendi statüsünü tanımlaması için geliştirilmiştir. Bir kişi aynı anda birden fazla grubun üyesi olabilir. Bir ailenin ferdi, okulun mezunu veya işletmenin mensubu aktif veya pasif görevleri olabilir Somut ve soyut boyutu vardır Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

9 Danışma (Referans) Grupları
Aile = bağlılık hissi, tutum paylaşımı olumlu, sigara, içki yasağı olumsuz danışma grubu ögeleridir. Bireyin tutum ve davranışlarının şekillenmesinde rolü olan sosyal unsurlardan biri. Birey kendisini üye olarak bağdaştırır, Birey kendisini psikolojik olarak bağdaştırmayı arzular. Birey özlemlerini gerçekleştirecek hedef ve standartları edinir; performansını değerler Kişinin çevresini algılamasında şekil verme işlevi görür. Peşin sosyalleşme, kişinin bir gruba ait davranış biçimini uygulamasıdır. Birey psikolojik olarak grupla bağdaşır, kendi kendini grupla ilişkili olarak değerlendirir. Birey henüz üye değildir ama üye olmak istemektedir.(şef – müdür yardımcısı – müdür) Bir şefin terfi etmek istediği ve davranışlarını ona göre ayarladığı müdürler grubu Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

10 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
Bağlı Gruplar Bir amacı gerçekleştirmek için grup üyelerinin birbirlerine olan bağımlılık dereceleriyle ilgilidir. Karşılıklı Etkileşim Grupları (Interacting): Bir üyenin işini başarması, diğer bir üyeye bağlı ise (montaj hattı çalışanları, basketbol takımı oyuncuları) Bireysel Başarı Grupları (Coacting): Üyeler, görevlerini birbirlerinden habersiz olarak tek başlarına yapıp, tamamlamak ve başarılı olmak durumundaysa (süper marketlerdeki satış elemanları) Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

11 GRUP KARAR VERME TEKNİKLERİ
1- Komiteler ve Etkileşim Grupları: Yüzyüze, sürekli görüşen üyelerden oluşur. Klasik olarak, örgüt sorunlarının çözümünde kullanılan yöntemlerdendir. Çalışmaları ve doğurduğu sorunlar, eleştirilmiştir. hiçbir şey tam olarak yapılmaz. kararlarda kimse sorumluluk almak istemez. kimse, istediğini tam olarak elde edemez. Her zaman hatalı değillerdir. Grup etkileşiminin geleneksel yapısı (güç bölüşümü, baskıcı tutum ve normlar) etkinliği azaltır. Tartışmalar, sorunları çözmek için değil de,birbirlerinin fikirlerini eleştiren bir kişilik çatışması haline dönüşebilir. Grup liderleri / baskıcı grup üyeleri gereksiz yere konuşup, bağırır ve diğer üyelere katkı imkanı vermeyebilirler. Hızlı ve maliyeti düşüktür Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

12 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
2-Beyin Fırtınası 5-10 üyeden oluşan bir gruba bir konu verilerek, olası fikir ve çözümleri alınır. Üyeler fikir üretmeye teşvik edilir, fikirleri engellenmez, kesilmez, susturulmaz, eleştirilmez. Fikirler, sonra tekrar ele alınmak üzere bir çizelgeye yazılır. Tüm fikirler bittikten sonra, bunlar birleştirilir veya geliştirilir (eleştirilebilir). Benimsenen fikirler bir araya getirilerek yeni görüşler oluşturulur. Zaman kısıtı yoktur; önemli olan sorunun üyelerce iyi bir şekilde anlaşılmasıdır. Grup lideri, sorunu herkesin anlayabileceği bir şekilde yansıtmalıdır. Grupta saldırgan davranışları olan üyeleri ihtar / tembih edebilir. Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

13 3-Nominal Grup Tekniği (NGT)
1- Grupla ilgili sorunun takdimi 2- Sessizlik içinde fikirlerin kağıda yazılımı 3- Fikirlerin belirli bir biçimde grup lideri tarafından tahtaya yazılımı ve üyelerin geri bildirimde bulunmaları 4- Grup tartışmaları ile fikirlerin yeniden düzenlenmesi ve kaydı 5- Üyelerin, ortaya atılan fikirleri öncelik sırasına koymaları ve sıralamaları 6- Grubun bu fikirleri puanlaması ve liderin bu puanları işaretlemesi 7- Grup kararının matematiksel olarak belirlenen sonuçlara göre ortaya çıkması ve kabulü Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

14 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
4-Delphi Tekniği 1- Konu seçilip, tanımlanır. Konu ile ilgili soru listeleri, dikkatlice hazırlanır. Uzmanlardan oluşan kurul  problem çözme grubudur. 2- Üyeler, bu formu belli bir sürede, bağımsız olarak doldurur ve bir merkeze yollarlar. 3- Anketler merkezde toplanır, ortalamaları alınarak analiz edilir. 4- Sonuçlar, tekrar üyelere yollanır. Üyeler, bunları inceleyerek başkalarının verdikleri değerleri incelerler. 5- Üyelere tekrar bir anket formu yollanır, birinciye benzer aynısı ya da modifiye olmuş biçimi. Tekrar değerlendirmeleri istenir. Yeni çözüm ve fikirlerini yazarak merkeze yollarlar. 6- Merkezde tekrar istatistiki araştırmalar yapılır.4. ve 5. Aşamalar, üyeler arasında tam bir görüş birliği oluşana kadar tekrar edilir (3-5 kez). Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

15 Prof. Dr. Rana Özen Kutanis
Etkinlik Kriterleri Komiteler Etkileşim Grubu Beyin Fırtınası Nominal Grup Tekniği Delphi Tekniği Üretilen Fikirlerin Sayısı Düşük Orta Yüksek Üretilen Fikirlerin Kalitesi Sosyal Baskı Zaman-Para Maliyeti Görev Uyuşumu Kişilerarası çatışma Potansiyeli Tamamlama Duygusu (Başarı hissi) Yüksekten düşüğe doğru Çözüme katılım Uygulanamaz Grup Yakınlığının oluşumu Prof. Dr. Rana Özen Kutanis

16 TEŞEKKÜRLER...