Ayşin Akdo ğ an Ege Üniversitesi Aile Planlaması ve Kısırlık Araştırma ve Uygulama Merkezi İ ZM İ R.

... konulu sunumlar: "Ayşin Akdo ğ an Ege Üniversitesi Aile Planlaması ve Kısırlık Araştırma ve Uygulama Merkezi İ ZM İ R."— Sunum transkripti:

1 Ayşin Akdo ğ an Ege Üniversitesi Aile Planlaması ve Kısırlık Araştırma ve Uygulama Merkezi İ ZM İ R

2 Oksidatif stres(OS) serbest radikaller ile antioksidanlar arası dengenin sonucudur. Reaktif oksijen ürünleri (ROS) ve reaktif nitrojen ürünleri(RNS) fizyolojik olaylarda anahtar sinyal moleküllerdir. Hücrede en fazla üretim mitokondrial iç zarın elektron taşıma zincirindedir.

3

4 Serbest radikaller stabil de ğ iller ve reaktifler: nükleik asid, lipid, protein, karbonidrattan elektron almak isterler ROS: reaktif oksijen ürünleri: Süper oksid anyonu(O 2.- ) Hidrojen peroksid (H 2 O 2 ) Hidroksil (OH. ) RNS:reaktif nitrojen ürünleri: NO Nitrojen dioksid

5

6

7 Oosit maturasyonu Fertilizasyon İ mplantasyon Embriyo gelişimi Gebelik sorunları:düşükler, EDT, preeklempsi, molhidatiform, GDM Over kanserleri İ nfertilite: endometriosis, tubal ve peritoneal faktör, açıklanamayan infertilite, PCOS….

8

9

10 Kafein tüketimi Kilo fazlalı ğ ı ve ani kilo de ğ işiklikleri fertiliteyi düşürür. Kamuro 1992 Sigara: ROS yapımı artar. IVF hastaları FF GSHPx aktivitesi düşer β karoten azalır, vit E ve likopen aynı Paskowski 1995, Tiboni 2004 Alkol alımı : serum α tokoferol azalır, 11-15 bardak /hf alım ovulasyonu bozar Hartman 2005, jensen 1998

11 Pestisid(DDT, metoksi klor, vinilklorokin,..) Deterjan ve sürfaktan(oksifenol, bisfenolA) Plastikler (fitalatlar) Endüstriyel maddeler(poliklorinler, PCD) Östrojenik, anti östrojenik ve/ veya anti androjenik etki ile fertiliteyi etkilerler Üzümcü, Zachcow2007

12 Enzimatik: do ğ al süperoksid dismutaz (cu,zn, mn kofaktör) katalaz, glutatyon peroksidaz, glutatyon redüktaz Nonenzimatik: sentetik, dietle alınan vitc, vit e, se, bakır ve çinko, taurin, hipotaurin, tioredoksin glutatyon, Sistein, sisteamin beta karoten, karoten, Transferrin ve ferritin melatonin

13

14 TAC:total antioksidan kapasite OS ölçümü: SOD, konjuge dienler, lipid peroksidler, tiyobarbitürik asid reaktif madde, glutaredoksin, oksidatif DNA ürünlerin ölçümleri, NO metabolitleri(nitrit ve nitrat)

15 Over stroma hücresi ve üreme hücresi fonksiyonları için OS bir modülatör Sitokinler ve ROS lar birlikte çalışırlar Angiogenezis:VEGF Plasentasyon: TNF α Kanser: genetik yatkınlık… İ mplantasyon: SOD siklik de ğ işiklikler gösterir

16 Endometriosis: SOD aktivitesi yüksek, Mn, SOD, NF kappa β, 8-iso-PG2 α, heat shock protein 70 PCOS: glutatyon az, İ diopatik infertilite: lipid peroksidasyonunda artış, NAC ve folat tedavisi Yaşla azalan fertilite: fe, lipidler

17 İ nfertilite nedeni Uygulanan yöntem Kullanılan medyum Lab şartları İ şlem için geçen zaman

18 ROS lar direk gamet ve embriyolardan kaynaklanabilir veya eksojen olarak kültür ortamının oksijen konsantrasyonu, direk ışık maruziyeti gibi durumlardan kaynaklanabilir. Artmış ROS seviyeleri gametleri, gametler arası ilişkiyi, fertilizasyonu ve gebelik oranlarını etkiler Oksidatif strese maruziyet ile 2PN blok, embriyonik arrest veya embriyonun kaybı oluşabilir. FF ve semende yüksek ROS ile kötü cevap arası korelasyon vardır Das 2006, Ebisch 2006, Agarwal 2005

19

20 Kumulus hücreleri daha fazla antioksidan kapasiteye sahip Combolles 2009 Uzamış inkübasyon O2düzeyini ve ROS seviyelerini artırır Guerin 2001 Oksidatif stress oosit kalitesini etkiler TAC ve lipid peroksidasyon ürünleri ile ölçülebilir Agarwal 2006 Işık maruziyeti ROS oluşumunu artırır Takenaka 2007 OS sonucu oluşan 8OHdG oositin DNA hasarının göstergesidir ve dejenere oositlerde %30 daha fazladır. Tamura 2008

21 FF yüksek TAC seviyeleri ile fertilizasyonda artış izlenir Oyawoye 2003 Glutatyon peroksidaz aktivitesi FF de yüksek ise fertilizasyon daha fazladır Paszkowski 1995 Ros üretimi embriyoner evreye ba ğ lı de ğ işir Oyawoye2003 Gebe kalan kadınların FF ROS seviyeleri daha yüksektir(TAC aynı) Attaran 2000 Elde edilen matur oosit sayısı ile FF OS koreledir Weiner-megnazi 2004 Oosit sayı maturasyon veya embriyo gradei ile FF Ros arası ilişki yok ama fertiliizasyon ROS ile korele Pasqualotto 2004

22 Kültür ortamının O2 miktarı (>%20 olması) Demir içeri ğ i (minimal olmalı) 5 dk fazla ışı ğ a maruziyet.

23 Serum folat ve homosistein seviyeleri ff ile korele, vit b6 ve 12 ff de daha düşük Seibel 1999 GST aktivitesi ff de seruma göre daha yüksek Lalitkumar2005 GST GPX GR aktivitesi FF de yaşla artar Fujimoto 2011 Endometriozisli hastaların ff de yüksek ROS seviyesi artışı ile kötü embriyo kalitesi korele görünürken bu idiopatik infertil kadınlarda da aynı şekilde görülmüştür Ebish 2006

24 Morfolojik olarak anormal sperm seminal lökositler İ mmatur sperm ROS artışı ile sperm DNA hasarı ile kötü ART sonucu elde edilir. Bozuk sperm başı, hasarlı akrozomlar, orta kısım defektleri ve kuyruk defektleri ROS seviyesi ile pozitif koreledir. Agarwal 2003 The sperm deformity index (SDI) artışı ROS artışı ile koreledir Said 2005

25 IVF uygulamaları ile serum Total antioksidan aktivite artar Aurrekoetxea 2010 Multivitamin kullanımı ( A, C, E vit, folat, çinko ve bakır gibi mineralleri içreren) ile IVF de OS azaltılır Ozkaya2010

26 Bedaiwy ve ark.(2004) d1 embriyo larda ICSI uygulamalarında daha yüksek seviyeler tesbit etmişler ama bunun sonuca etkisini gösterememişler IVF ve ICSI de TAC (total antioksidan kapasite) ölçümünde TAC artmış ise fertilizasyon artmış ve embriyo fragmentasyonunu azalmış. D1 TAC artışı ICSI gebeliklerinde gebeli ğ i artırır görünürken IVF sikluslarında fark bulunamamış. D3 kültür mediumunda ROS üretiminin blastulasyon için iyi bir marker oldu ğ unu ve klinik gebeliklerin daha yüksek oldu ğ unu söylemişler Bedaiwy 2010

27 Frap ve TEAC i nitrotirozin, MDA (T-bars), Paraoksinaz aktivitesi, Ort 29 yaş 260 oositten 160 tanesi fertilize oldu Tek embriyo transferi %47 gebelik oluştu Fertilize olmayan oosit ff MDA seviyeleri yüksek Embriyo kültür vasatında gebe kalan kalmayan arasında fark yok

28 ROS ve AO fertilizasyonda ve infertilitede önemli Ölçüm yöntemleri standartizasyonu İ nfertilite subgruplarında ROS lar etkili Karoten, VitE, VitC,Zn, Cu, Se önemli görünmekle birlikte doz ve süre ?? Eksojen ROS lardan kaçınılması Endojen nedenlerin düzeltilmesi AO ve TAC artırıcı tedaviler: araştırılmaya devam ediliyor