AVRUPA (ANONİM) ŞİRKETİ Kartal 35. AVRUPA (ANONİM)ŞİRKETİ I.BÖLÜM KAVRAM AVRUPA ŞİRKETİNİN TARİHÇESİ TASLAKLAR ÖNCESİ 1970 TASLAĞI VE 1975 DEĞİŞİKLİKLERİ.

... konulu sunumlar: "AVRUPA (ANONİM) ŞİRKETİ Kartal 35. AVRUPA (ANONİM)ŞİRKETİ I.BÖLÜM KAVRAM AVRUPA ŞİRKETİNİN TARİHÇESİ TASLAKLAR ÖNCESİ 1970 TASLAĞI VE 1975 DEĞİŞİKLİKLERİ."— Sunum transkripti:

1 AVRUPA (ANONİM) ŞİRKETİ Kartal 35

2 AVRUPA (ANONİM)ŞİRKETİ I.BÖLÜM KAVRAM AVRUPA ŞİRKETİNİN TARİHÇESİ TASLAKLAR ÖNCESİ 1970 TASLAĞI VE 1975 DEĞİŞİKLİKLERİ 1989 TASLAĞI VE 91 DEĞİŞİKLİKLERİ DAWİNGON RAPORU AVRUPA ŞİRKETİNİN KURULUŞU VE YAPISI AVRUPA ŞİRKETİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER AVRUPA ŞİRKETİNİN KURULUŞU

3 II.BÖLÜM ‘SE’LERİN MERKEZLERİNİN BULUNDUKLARI ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI ‘SE’LERİN KURULUŞ ŞEKİLLERİNE GÖRE DAĞILIMI AVRUPA ŞİRKETİNİN YAPISI VE ORGANLARI İŞÇİLERİN YÖNETİME KATILIMI TÜRK HUKUKU AÇISINDAN AVRUPA ŞİRKETİ SONUÇ AVRUPA (ANONİM)ŞİRKETİ

4 BÖLÜM I AVRUPA (ANONİM) ŞİRKETİ KAVRAMI

5 AVRUPA (ANONİM)ŞİRKETİ NEDİR? Avrupa Şirketi’nin statüsünü belirleyen 2157/2001 sayılı tüzük hükümlerine göre topluluk topraklarında Avrupa Anonim Şirketleri tipinde kurulabilecek bir şirket modelidir. Tüzük hükümlerine göre şirket statüsünde kurulacak her şirket ticaret unvanında Latince ‘Societas Europaea’ teriminin baş harflerinden oluşan ‘SE’ ibaresinin kullanılması gerekmektedir.

6 AVRUPA (ANONİM)ŞİRKETİ NEDİR? Avrupa Şirketi modeli Türk Hukuku’na göre anonim şirketi ifade etmektedir. (Tüzükte halka açık olma ile ilgili bir şart aranmamaktadır. Bu durumda halka açık anonim şirketinde mevcut diğer mevzuat hükümlerine uyarak Avrupa Şirketi statüsünde kurulması mümkündür.)

7 Avrupa Şirketinin Tarihçesi 1-)Taslaklar Öncesi Dönem Avrupa şirketi fikri ilk kez 1959da 57.si düzenlenen Fransa noterler kongresinde ortaya konmuştur. 2-)1970 taslağı ve 1975 değişiklikleri Bu taslak 284 maddeden oluşmaktadır ve o günün koşullarında en geniş şirketler hukuku düzenlemesi gerekmektedir. 3-)1989 taslağı ve 1991 değişiklikleri Aradan geçen altı yılın ardından özellikle 1992 sonunda Tek Pazar hedefine ulaşma amacının da yarattığı baskıyla komisyon bu konuyla ilgili çalışmaları yeniden başlatmıştır. 4-) Dawignon Raporu Bu raporda işçi katılımına ilişkin ulusal sistemler,Avrupa şirketi oluşturulmasına şirketlerin yaklaşımı müzakerelerin yeri ve organizasyonu referans kuralları gibi konulara çözüm arayan Avrupa işçi katılımı sistemlerini sürece dahil etmiştir

8 AVRUPA ŞİRKETİNİN KURULUŞU VE YAPISI Tek Pazar hedefinin en önemli araçlarından biri olan Avrupa şirketi yaklaşık 35 yıl önce çıktığı yolculuğu tamamlamış ve şirketin statüsünü ortaya koyan tüzük 10 Ekim 2001 tarihinde yayınlanmıştır. Avrupa şirketinin statüsünü belirleyen tüzüğün ve bunun tamamlayıcısı olan işçilerin yönetime katılımına ilişkin yönergenin temel fikri dayanaklarından biriside ‘Kurumsal Yönetim’ kavramıdır.

9 AVRUPA ŞİRKETİNE İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER Genel hükümler toplamda 14 maddeden oluşmaktadır. İlk madde Avrupa Şirketinin tüzel kişiliği faiz ve sermayesinin paylara bölünmüş olduğu,paydaşlarının taahhüt ettiği sermaye ile sorumlu oldukları ifade edilmektedir. Bu maddenin devamında endüstriyel demokrasi ile en yakın ilişki kurabilecek etkiyi sağlayan fıkra olan Avrupa şirketinde işçilerin yönetime katılımının 2001/86 sayılı yönergeye tabi olduğu hükmüne yer verilmiştir Bu maddenin devamında endüstriyel demokrasi ile en yakın ilişki kurabilecek etkiyi sağlayan fıkra olan Avrupa şirketinde işçilerin yönetime katılımının 2001/86 sayılı yönergeye tabi olduğu hükmüne yer verilmiştir

10 AVRUPA ŞİRKETİNE İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER İkinci maddede ise, Avrupa şirketinin kuruluşuna ilişkin temel kurallara yer verilmiştir. Örn: Avrupa Şirketinin minimum sermayesi 120000 € olmalıdır. Avrupa Şirketinin ticaret unvanını düzenleyen madde hükmüne göre şirketin unvanın başında veya sonunda ‘SE’ kısaltması mutlaka kullanılacaktır ve Tüzük bu kısaltmayı kullanma tekelini sadece bu statüde kurulan şirketlere vermiştir.

11 Avrupa Şirketi hakkının kullanılabilmesi için ilgili şirketlerin kayıtlı merkezlerinin Topluluk dahilinde olması ve bu şirketlerin en az iki farklı üye ülke hukukuna tabi olması gerekmektedir. 12. maddenin ikinci paragrafı ise işçilerin yönetime katılımı ile ilgili olarak gerekli düzenlemenin yapılmamış olması halinin tescile engel olabileceğini ortaya koyması açısından önemlidir. 12. maddenin ikinci paragrafı ise işçilerin yönetime katılımı ile ilgili olarak gerekli düzenlemenin yapılmamış olması halinin tescile engel olabileceğini ortaya koyması açısından önemlidir. AVRUPA ŞİRKETİNE İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER

12 AVRUPA ŞİRKETİNİN KURULUŞU

13 1-)Birleşme Yolu İle Kurulma 1-)Birleşme Yolu İle Kurulma Bu noktada ya devralma yolu ile bu ilişki kurulabilir veya yeni bir şirket kurulması yolu ile birleşme gerçekleşebilir. 2-)Holding Avrupa Şirketi Kurulması Tüzük’ün 32. maddesine göre bir holding Avrupa Şirketi olarak kurulabilecektir ancak holding Avrupa Şirketi’nin kuruluşuna katılan şirketlerin birleşme yolundan farklı olarak varlıklarını sürdürecekleri ifade edilmiştir.

14 AVRUPA ŞİRKETİNİN KURULUŞU 3-)Bağlı Avrupa Şirketi Kurulması Avrupa şirketlerinin şubelerinin böyle bir operasyonda yer alacak şirketlerin firmaların ve diğer hukuki varlıkların ulusal hukuka göre anonim şirket türünde bir bağlı şirket oluşturulmasına ilişkin kendi hukuk kurullarına tabi olacakları kurala bağlanmıştır.

15 4-) Mevcut Bir Anonim Şirketin Avrupa Şirketine Dönüşmesi Mevcut bir anonim şirketin Avrupa şirketine dönüşmesinin 12. madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, şirketin sona ermesine veya yeni bir tüzel kişilik yaratılmasına neden olmayacağı ifade olmuştur. AVRUPA ŞİRKETİNİN KURULUŞU

16 ‘SE’LERİN MERKEZLERİNİN BULUNDUKLARI ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI Merkez Ülke ‘SE’ Sayısı Merkez Ülke ‘SE’ sayısı Almanya27Slovakya1 Hollanda8Norveç2 Belçika7Litvanya1 Avusturya5Kıbrıs1 İsveç5İngiltere3 Lüksemburg2Lichtestein1 Macaristan2Finlandiya1 Fransa4Slovakya1 Estonya2

17 Bu tablodan anlaşılacağı gibi, Alman şirketlerinin Avrupa Şirketi statüsünde kurulma konusunda bariz bir üstünlüğü bulunmaktadır. Şuanda toplamda tescillenmiş 73 adet Avrupa Şirketi bulunmaktadır. ‘SE’LERİN MERKEZLERİNİN BULUNDUKLARI ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI

18 Şuanda Avrupa Şirketi kurmakla ilgilenen ve küresel pazarda faaliyet göstermekte olan yaklaşık 16 şirket bulunmaktadır. (2008 itibari ile) Türkiye’de de faaliyet gösteren ‘Fortis’ bankacılık sektöründe Avrupa Şirketi olmaya çalışan şirketler arasındadır. ‘SE’LERİN MERKEZLERİNİN BULUNDUKLARI ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI

19 Kuruluşta İzlenen YolSayı Birleşme Yoluyla Kuruluş12 Dönüşüm Yoluyla Kuruluş16 Yavru Şirket Yoluyla Kuruluş5 Holding Yoluyla Kuruluş1 ‘SE’LERİN KURULUŞ ŞEKİLLERİNE GÖRE DAĞILIMI 18 Avrupa Şirketi ise ‘Tekil’ yapıdadır.

20 AVRUPA ŞİRKETİNİN YAPISI VE ORGANLARI a-)İkili Düalist Yapı b-)Tekli monist yapı c-)İkili ve tekli yapıya ilişkin ortak kurallar d-)Genel Kurul

21 İŞÇİLERİN YÖNETİME KATILIMI Avrupa Şirketinin bütün olarak anlaşılabilmesi için tüzük hükümlerine ilaveten işçilerin yönetime katılmalarına ilişkin yönerge hükümleri önemlidir. Kurumsal yönetim anlayışı çerçevesinde sosyal barışın temel dinamiklerinden olan bu kurum, birlik bünyesinde hükümlerde farklı düzeylerde tarihsel birikimlere dayanmakla birlikte bugün gelinen düzey emek sermaye denge arayışına tatminkar bir yanıt verebilecek niteliktedir.

22 İŞÇİLERİN YÖNETİME KATILIMI Yönergede genel hükümler ve müzakere prosedürü ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

23 Avrupa Şirketi; Kıta Avrupa'sında egemen olan yaklaşıma göre şirketin idare merkezi nerde bulunuyorsa şirket o ülkenin tabiatında olacaktır.

24 Türk Hukuku Açısından Avrupa Şirketi Türk ticaret kanununda 42/4’te ‘merkezleri Türkiye dışında bulunan ticari işletmelerin Türkiye’deki şubeleri kendi memleket kanunlarının ticaret unvanları hakkındaki hükümleri saklı kalmak kaydıyla yerli ticari işletmeler’ gibi tescil olunur.

25 Türk Hukuku Açısından Ülkemizin içinde bulunduğu Avrupa Birliğine tam üyelik müzakere süreci kimi zaman çeşitli ve konjoktürel nedenlerle zor dönemlerden geçse de, bir uluslar arası hukuk müessesi olarak Avrupa şirketinin Türk hukukundaki konumunun değerlendirilmesi mevcut ticaretin hacmi ve giderek yoğunlaşmakta olan ilişkilerde yaşanması muhtemel hukuki problemler göz önüne alındığında önem arz etmektedir. Son olarak Türk mevzuatında yapılan bir takım değişikler ve yasalaşma aşamasına gelmiş kanun tasarıları hükümleri ışığında AB Hukuku ve Türk Hukuku’nun bu konu bağlamında uyumlaştırılması hususuna yer verilecektir. Ülkemizin içinde bulunduğu Avrupa Birliğine tam üyelik müzakere süreci kimi zaman çeşitli ve konjoktürel nedenlerle zor dönemlerden geçse de, bir uluslar arası hukuk müessesi olarak Avrupa şirketinin Türk hukukundaki konumunun değerlendirilmesi mevcut ticaretin hacmi ve giderek yoğunlaşmakta olan ilişkilerde yaşanması muhtemel hukuki problemler göz önüne alındığında önem arz etmektedir. Son olarak Türk mevzuatında yapılan bir takım değişikler ve yasalaşma aşamasına gelmiş kanun tasarıları hükümleri ışığında AB Hukuku ve Türk Hukuku’nun bu konu bağlamında uyumlaştırılması hususuna yer verilecektir.

26 Türk Hukukuna göre İdare merkezi Türkiye dışında bulunan bir şirketin, konumuz açısından Avrupa Şirketi’nin, Türk Hukukuna göre yabancı bir şirket olduğu söylenebilir. İdare merkezi Türkiye dışında bulunan bir şirketin, konumuz açısından Avrupa Şirketi’nin, Türk Hukukuna göre yabancı bir şirket olduğu söylenebilir.

27 SONUÇ Gerek akademik gerekse de yasama faaliyetleri açısından oldukça uzun bir süre üzerinde çalışılarak nihayet 2001 yılında tamamlanan Avrupa Şirketi’nin Statüsü’ne ilişkin Tüzük ve bunun tamamlayıcısı olan İşçilerin Yönetime Katılımına İlişkin Yönerge her şeyden önce büyük bir uzlaşma örneği olarak değerlendirilmelidir.

28 İşçilerin katılımı konusundaki Yönerge’nin getirdiği seçimlik ikili-tekli yapı olanağı ile kapsayıcı bir kimlik taşıdığı, ancak özellikle ters dönüşüm için öngörülen sürelerin tamamlanmasıyla katılım konusunda daha az katı kurallara sahip üye ülkelere kayma eğilimi belirebileceği, bu durumda ulusal hukuklara yapılan atıflar nedeniyle uygulamada problemler yaşanmasının önüne geçilemeyeceği, İşçilerin katılımı konusundaki Yönerge’nin getirdiği seçimlik ikili-tekli yapı olanağı ile kapsayıcı bir kimlik taşıdığı, ancak özellikle ters dönüşüm için öngörülen sürelerin tamamlanmasıyla katılım konusunda daha az katı kurallara sahip üye ülkelere kayma eğilimi belirebileceği, bu durumda ulusal hukuklara yapılan atıflar nedeniyle uygulamada problemler yaşanmasının önüne geçilemeyeceği,

29 ancak her şeye rağmen daha önceden bütün üye ülkelere kabul görmeyen böyle bir düzenlemenin bir Avrupa Şirketi’nin tescili için zorunlu sayılmasının cok temel bir ilerleme sayılması gerektiği ifade olunabilir. ancak her şeye rağmen daha önceden bütün üye ülkelere kabul görmeyen böyle bir düzenlemenin bir Avrupa Şirketi’nin tescili için zorunlu sayılmasının cok temel bir ilerleme sayılması gerektiği ifade olunabilir.