Yorumlayıcı Paradigma ve Nitel Araştırmanın Bilimsel Araştırma Geleneğindeki Yeri Yrd. Doç. Dr. Cenk Akbıyık.

... konulu sunumlar: "Yorumlayıcı Paradigma ve Nitel Araştırmanın Bilimsel Araştırma Geleneğindeki Yeri Yrd. Doç. Dr. Cenk Akbıyık."— Sunum transkripti:

1 Yorumlayıcı Paradigma ve Nitel Araştırmanın Bilimsel Araştırma Geleneğindeki Yeri
Yrd. Doç. Dr. Cenk Akbıyık

2 Aşağıdaki öneriyle ilgili ne düşünüyorsunuz
Aşağıdaki öneriyle ilgili ne düşünüyorsunuz? İnsan davranışlarını anlamada Fen bilimlerindeki araştırma yöntemleri yetersizdir.

3 Bilimsel araştırmalarla ilgili olarak iki temel paradigmadan söz edilebilir. Bunlar pozitivist ve yorumlayıcı paradigmalardır.

4 Pozitivist Paradigma Pozitivist paradigmanın kökleri aydınlanma düşüncesine kadar uzanır. Aydınlanma dönemi düşünürleri insanın mutluluğu doğru aklı kullanarak yakalayabileceğini düşünmekteydi.

5 Pozitivist Paradigma Galile, Newton gibi bilim insanları bugün de geçerli olan pozitivist paradigmanın temelini oluşturan bilimsel düşünceye ilk biçimini vermiştir.

6 Pozitivist Paradigma Hiyerarşi Evren mekaniktir Gelecek belirlidir Nedensellik zorunludur Nesnellik zorunludur

7 Pozitivist Paradigma Pozitivist paradigma doğru ölçüm ve sayısallaştırma ile anlaşılabileceğini ileri sürer. Pozitivist paradigma toplumsal süreçleri toplumun gözlenebilir, ölçülebilir yanıyla açıklamayı yeterli görür.

8 Yorumlayıcı Paradigma
Yorumlayıcı paradigma, pozitivist paradigmanın alternatifi olarak 20. yüzyılın başlarında yükselmeye başlamıştır.

9 Yorumlayıcı Paradigma
Kuramsal fizikte görecelik ve belirsizlik kuramlarının ortaya atılmasıyla pozitivist paradigmanın nesnellik ilkesi sorgulanmaya başlamıştır. Çünkü belirsizliğe göre yapılan herhangi bir ölçüm gözlenen durumu etkilemektedir.

10 Yorumlayıcı Paradigma
Öte yandan, evrenin birbirinden bağımsız parçalardan değil aksine birbirini etkileyen parçalardan oluştuğu düşüncesinin ortaya çıkması da yorumlayıcı paradigmanın gelişimini etkilemiştir.

11 Yorumlayıcı Paradigma
Yorumlayıcı paradigmaya göre tek bir doğru yoktur. Yorumlayıcı paradigma çoğulcu bakış açısına sahiptir.

12 Yorumlayıcı Paradigma
Yorumlayıcı paradigmaya göre bilim nesnel bilgi üretme süreci değildir. Aksine bilimsel süreç dünyanın göreliliğini temele almalıdır.

13 Yorumlayıcı Paradigma
Yorumlayıcı paradigmaya göre sosyal olgular genellenebilir yasalar üretmekle değil bir durumun kendine özgü boyutlarıyla incelenmesiyle anlaşılabilir.

14 Yorumlayıcı Paradigma
Heterarşi Evren holografiktir Gelecek belirsizdir İlişkiler karşılıklıdır Araştırmacı belli bir bakış açısına sahiptir

15 Yorumlayıcı Paradigma
İlk sosyal bilimciler fen bilimleri gelenekleri içinde yetişmiş bilim insanlarıydı. Nedensellik, nicelleştirme, kontrollü ortamların oluşturulması gibi ilkelere uyarak çalışmalar gerçekleştirdiler.

16 Yorumlayıcı Paradigma
Ancak zamanla sosyal bilimciler fen bilimlerinin kavram ve yöntemlerinin yanı sıra kendi kavram ve yöntemlerini de kullanmaya başladılar. Sosyal bilimciler giderek artan biçimde nitel araştırmalara yönelmektedir.

17 Nitel Araştırmalar Holografik dünya görüşü Önceden kestirilemezlik Durumsallık Öznel gerçeklik Görüş açısı Yorumlama Nitelleştirme Katılım

18 Nitel Araştırmalar Çeşitli bilim dalları nitel araştırmanın gelişimine katkı sağlamıştır.

19 Nitel Araştırmalar Antropoloji, belirli kültürel ortamlarda insan davranışlarını inceler. Kültür analizi (etnografya) çalışmaları antropolojide sıklıkla kullanılır. Kültür analizi, araştırmacının sahada bulunmasını ve doğrudan gözlem yapmasını öngörür.

20 Nitel Araştırmalar Sosyal olguları inceleyen sosyoloji de nitel araştırma yöntemlerinin gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Gözlem ve görüşme gibi nitel veri toplama teknikleri sosyologların katkılarıyla gelişmiştir.

21 Nitel Araştırmalar İnsanları anlamak için onların yaşamlarına yakından bakmak gerektiğini savunan insancıl psikoloji, insanın çevre ile olan etkileşimine vurgu yapan çevre psikolojisi, insanların iletişim sürecini inceleyen sosyal psikoloji gibi disiplinler de nitel yöntemin gelişmesine önemli katkılar sunmuştur.

22 Nitel Araştırmalar Dilin farklı bağlamlarda kullanımını inceleyen dilbilimi ise nitel veri analizine önemli katkılarda bulunmaktadır.

23 Nitel Araştırmalar Nitel araştırma süreci:
Araştırma probleminin belirlenmesi Kuramsal çerçevenin oluşturulması Araştırma sorularının yazılması Araştırma alanının örnekleminin belirlenmesi Araştırmacının rolünün belirlenmesi Veri toplama araçlarının geliştirilmesi Veri toplama Veri analizi Araştırmanın sonuçlarının belirlenmesi

24 Nitel Araştırmalar Nitel araştırmalarda araştırma süreci doğrusal değil esnektir. Geriye dönüşler, tekrarlar olabilir.

25 Nitel Araştırmalar Nitel araştırmada çeşitleme: Çeşitleme (triangulation), farklı veri kaynakları, farklı veri toplama ve analizi yöntemlerini kullanarak sonuçların inandırıcılığını artırmaya yönelik çabalardır. Nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirliğin sağlanmasında kullanılır.

26 Nitel Araştırmalar Nitel araştırmalarda araştırmacı:
Olayları kendi doğallığı içinde ele alır Bireylerin algılarını ortaya çıkarmaya çalışır Olay ve olguları bütüncül yaklaşımla ele alır Veri toplamak için sosyal becerilerini kullanır Ayrıntılı veri toplar Empati becerilerini kullanır Ortamı değiştirmeye, kontrol etmeye çalışmaz Araştırma sürecinde karşılaşabileceği stres, belirsizlik gibi durumlarla baş eder.

27 Ödev Haftaya nitel araştırma sürecini ve bu süreçte dikkat edilmesi gerekenlerin 2-3 sayfalık özetini çıkarınız.