Toraks Derneği Tütün ve Sağlık Çalışma Grubu

... konulu sunumlar: "Toraks Derneği Tütün ve Sağlık Çalışma Grubu"— Sunum transkripti:

1 Toraks Derneği Tütün ve Sağlık Çalışma Grubu
NİKOTİN BAĞIMLILIĞININ BİYOLOJİK TEMELLERİ VE KLİNİK DEĞERLENDİRMESİ Dr.Oğuz Kılınç Toraks Derneği Tütün ve Sağlık Çalışma Grubu

2 Sigara içindeki kimyasal maddeler
Sigara dumanında kanserojen, irritan özelliklere sahip 4000’den fazla kimyasal madde vardır Bu maddelerden NİKOTİN, bağımlılık yapıcı özelliğe sahiptir

3 Nikotin Bağımlılık yapıcı, psikoaktif bir ilaçtır
Beyinde norepinefrin ve dopamin düzeylerini direkt olarak yükseltir Stimülan ve öforik etki oluşur

4 SSS- Nikotin ilişkisi N. Accumbens (Dopamin)
Kişinin kendini iyi hissetmesini sağlayan hormon Locus coeruleus (Noradrenalin) Yoksunluk semptomlarından sorumlu hormon . Beyindeki ‘ödüllendirme’ yolu (mesolimbic system) ‘yoksunluk semptomları’ yolu (locus coeruleus)

5 Tekrarlanan nikotin alımları Nucleus accumbens’deki dopamin salgısını 2 kat artırır
Core 50 Nicotine 40 SF 30 (pg/20 m) 20 Dopamin 10 30 60 90 120 150 Zaman (dk) Serum fizyolojik Nikotin

6 Nikotin reseptör sayısını artırır
Sigara içimi beyinde Nikotin reseptör sayısını artırır 400 350 ** Sigara içmeyen 300 Sigara içen 250 Reseptör yoğunluğu (fmoles/mg protein) 200 * ** 150 * ** 100 50 Gyrus Rectus Median Raphe Nucleus Cerebellar Cortex Medulla Oblongata Formation Hippocampal Neocortex Hippocampal

7 Nikotinin fizyolojik ve davranış üzerine etkileri
Norepinefrin ve dopamin salgısını, Enerjiyi, Konsantrasyonu, El - göz koordinasyonunu artırır Öfori yapar İştahı azaltır

8 Nikotinin istenmeyen etkileri
Fizyolojik ve psikolojik bağımlılık yapar Nikotin kan konsantrasyonu azalınca yoksunluk belirtileri ortaya çıkar Bu etkiler nedeniyle sigara içimi bağımlılık düzeyinde devam eder

9 Nikotin yoksunluk belirtileri
Huzursuzluk Anksiyete Uykuda bozukluk Konsantrasyon güçlüğü Göz- el koordinasyonunda bozulma İştahda artış Depresyon Halsizlik Aşırı sigara içme isteği

10 Nikotin bağımlılığı sağlığı tehdit eden bir hastalıktır
Konsantrasyonda artış Öfori İştah azalması Enerjide artış Fizyolojik bağımlılık Psikolojik bağımlılık Kanser KOAH KVS hastalıkları Yaşam süresinde kısalma

11 Nikotin bağımlılığının oluşması
DENEME Mezolimbik sistemde dopamin yanıtının duyarlılaşması Hafif içiciler Ağır içiciler Sigarayı deneyenlerin hangi grupta yeralacağını bugün için bilemiyoruz

12 Nikotin bağımlılığının doğal seyri
Nikotin yan etkilerine karşı tolerans Nikotin kan düzeyinin sürdürülmesi için 2-3 sigaradan sigaraya Alışkanlığın yıl sürmesi Sigaraya bağlı bir hastalık gelişmesi ve ölüm

13 Nikotin bağımlılığının 3 boyutu vardır
“Bağımlılık üçgeni” olarak isimlendirilir Nörokimyasal alışkanlık Psikolojik

14 Bağımlılığı nasıl değerlendirelim?
Fagerström bağımlılık skalası EMASH skalası

15 Fagerström skalası Günde ne kadar sigara içiyorsunuz?
< 10 0 31> İlk sigaranızı sabah kalktıktan ne kadar sonra içersiniz? İlk 5 dk içinde 6- 30 dk dk 1 saatten >

16 Fagerström Skalası Sigara içme yasağı olan yerlerde zorlanıyor musunuz? Evet 1 Hayır 0 En fazla vazgeçmek istemediğiniz sigara hangisi? Sabah ilk sigara 1 Diğerleri 0 Günün ilk saatlerinde daha sonraki saatlere göre daha sık mı içiyorsunuz? Günün büyük bölümünü yatakta geçirmenize yolaçan bir hastalığınız olsa da içer misiniz?

17 Fagerström Değerlendirme
0-2 Çok düşük 3-4 Düşük 5 Orta 6-7 Yüksek 8-10 Çok yüksek

18 Günde ne kadar sigara içiyorsunuz?
EMASH Günde ne kadar sigara içiyorsunuz? > 15 adet İlk sigaranızı sabah kalktıktan ne kadar sonra içersiniz? Uyandıktan sonra 30 dk içinde İki soruya da “evet” yanıtı verenler yüksek düzeyde bağımlılığı olanlar olarak kabul edilmelidir