İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi,

İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi,
ADLİ TOKSİKOLOJİ Doç. Dr. ABDİ ÖZASLAN İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı

19.08.2012 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.
Zehirin sözlük anlamı; “Canlı organizmaya girdiğinde sağlığında bozulmaya, hatta ölüme yol açan mineral, bitkisel, hayvansal veya sentez yoluyla üretilmiş maddedir”. Adli toksikoloji Zehirlenme olgularının hukuksal boyutta incelenmesidir. 2 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

‘Bütün maddeler zehirdir. İlacı zehirden ayıran dozudur.’ Paracelsus ( ) 3 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Zehirlenmede Ortaya Çıkan Etki
Zehirin yapısına, Uygulama yoluna (maruziyet şekli), Temas süresine, Temas tekrarına, Kişisel duyarlılığa bağlıdır. 4 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Doz tanımları Etkin Doz (ED) Toksik Doz (TD) Letal Doz (LD) 5 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

DOZ-YANIT İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ -1
Uygulanan toksik maddenin miktarı ile biyolojik sistemin yanıt değeri arasındaki ilişkidir. LD50 belirli bir maddenin tek dozla test edilen hayvanların % 50’sini istatistiksel olarak öldürmesi beklenen mg/kg cinsinden miktarıdır. 6 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

DOZ-YANIT İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ -2
Herhangi bir kimyasal maddenin ya hep ya hiç yanıtı için en düşük etkin dozuna eşik dozu denir. Eşik dozu deneysel olarak belirlenemeyen bir dozdur. 7 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Ulusal Zehirlenme Merkezi Verilerine Göre Sık Rastlanılan Zehirlenmeler -1 İlaçlar; Analjezik, Antidep, Antihist, Antihipert. v.b. Tarım ilaçları ve böcek öldürücüler; Organofosfatlı, Karbamatlı, Piretin grubu v.b. Ev içi kimyasallar; Çamaşır suyu, Lavabo açıcı, Kireç sökücü, Deterjan, Naftalin v.b. 8 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Ulusal Zehirlenme Merkezi Verilerine Göre Sık Rastlanılan Zehirlenmeler -2 Zehirli gazlar; Karbonmonoksit, boğucu gazlar, Bitki ve besinler; Mantar, delibal, kayısı çekirdeği, salon bitkileri v.b. Zehirli hayvan ısırmaları ve sokmaları; Akrep, yılan, örümcek, arı v.b. 9 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Zehirlenmelerin Sınıflandırılması
Kaynaklarına göre, Maruziyet süresi ve sıklığına göre, Orijinlerine göre zehirlenmelerdir. Etki yerlerine göre, Toksikolojik analiz yöntemlerine göre, 10 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Kaynaklarına Göre Zehirlenmeler;
Bitkisel kaynaklı; Belladon, çeşitli alkaloidler ve kalp glikozidleri, Hayvansal kaynaklı; Yılan, akrep, örümcek zehirleri ve insülin, Mineral kaynaklı; Kurşun, civa, arsenik, Sentez kaynaklı; DDT, paration, amfetamin, 11 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Maruziyet süresi ve sıklığına göre;
Akut zehirlenmeler, Subakut zehirlenmeler, Kronik zehirlenmeler, 12 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Orijinine göre; Kaza; Gerçek anlamda kaza, Tedavi ve Mesleki zehirlenmeler, İntihar; En sık reçete ile alınmış ilaçlar olmak üzere en kolay ulaşılabilinenler. Cinayet; Arsenik tuzları, civa tuzları, koroziv asitler, striknin, uyuşturucular, barbitüratlar, siyanür, organofosfatlı insektisitler ve diğer pestisitlerle akanitin, fosfor, çinkosülfür ve radyoaktif maddeler) 13 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Zehirlenme Olgularında Adli Görev;
Zehirlenmeler adli olgulardır. Bu nedenle adli makamlara ve sağlık müdürlüklerine bildirilmeleri yasal zorunluluktur. Bu görevin ihmali hekimler için TCK’nın ve CMK’un maddeleri kapsamında suç niteliğindedir. CMK 89 kapsamında otopsi yapılır. 14 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Adli Otopsiler –İst. 2010 Ateşli Silah Yaralanması Kesici, kesici-delici, delici, ..alet yaralanmaları Künt Travma Yüksekten Düşme Trafik Kazası Patlamaya Bağlı Ölümler Yanığa Bağlı Ölümler Ası Bağla boğma, elle boğma ve diğer mekanik asfiksi Suda Boğulma Karbonmonoksit Zehirlenmeleri Uyutucu, uyuşturucu Zehirlenmeleri Alkol (etil, metil) Zehirlenmeleri İlaç Zehirlenmeleri Diğer Zehirlenmeler Ölü Doğum Çocuk Ölümleri ? Patolojik Ölümler İhtisas Kuruluna Sevk Diğer TOPLAM 15 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Adli Toksikolojide Zehirlenme iddiası vardır. Diğer incelemelere sekonder olarak rutin bir işlem sonucu saptanır. * Otopsi yapan hekim iddiaya ve/veya bulgulara uygun örnekler almalıdır. 16 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Zehirlenme Olgularında Otopsi;
Zehirlenmelerin çoğunda otopsi bulguları yetersizdir. Çünkü bu maddeler nadiren korozif veya tahriş edici özelliğe sahiptir. Tanı, öykü ve olayla ilgili koşulların incelenmesinin yanı sıra vücut sıvıları ve dokuların toksikolojik analizine dayanır. 17 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Otopsi Öncesi Maddenin alınma ve ilk belirtilerin başlama zamanı, şekli, bir hastaneye başvurmuş ise ilk fizik muayene ve laboratuvar bulguları ile uygulanan tedavi şeması (dozları) ve klinik gidişin yanı sıra terminal tablo bilgileri de not edilmelidir. 18 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Dış Muayenede Saptanabilecekler
Zehirlenme olgularında dış muayenede genellikle belirgin bir bulguya rastlanmaz . Ancak; i.v. ilaç kullanımında ciltte iğne izi, atrofik skar veya ülserasyon, yılan, akrep, böcek ısırık/sokmalarına bağlı zehirlenmelerde ciltte ısırık, sokma izi görülebilir. 19 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

İç Muayenede Saptanabilecekler -1
Ağız ve burun boşluğu; Toz ya da renkli materyal kalıntıları (tablet ya da kapsül kalıntıları, pestisit ya da herbisit artıkları ve intranazal ilaç kullanımı) Nazal septum Perforasyonu; Kokain Beyin Koku ve renk değişikliği; Karbolik asit, alkoller, siyanür, metil salisilat 20 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Gastrointestinal sistem; Çok sayıda ilaç tableti (Aldıktan sonra kısa sürede ölümlerde), plastik paketler (paket vücut sendromu), koku (alkoller, karbolik asit, siyanür), irritasyon ve nekroz (asitler, alkaliler, ağır metaller), Karaciğer; Parankimatöz dejenerasyon (fosfor, karbon tetraklorür, glikoller), nekroz (fosfor, karbontetraklorür, mantar zehirlenmesi), 21 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Böbrekler; Kanama (ağır metaller, kantarid), parankimatöz tubulus dejenerasyonu ve/veya korteks nekrozu (fosfor, karbon tetraklorür, zehirli mantarlar), papilla nekrozu (fenasetin), Kalp; Subendokardiyal kanamalar (arsenik), Kan; Renk değişikliği (CO, siyanür), Kusmuk; Renk değişikliği (borik asit ve bakır sülfat). 22 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Toksikolojik İnceleme Örnekleri
Rutin olarak sistematik toksikolojik analiz için genellikle kan, idrar, mide içeriği ile karaciğer ve böbrek örnekleri alınmaktadır. Toksikolojik analiz için öncelikle periferik kan (özellikle femoral kan) tercih edilmelidir. Çürümüş cesetlerde karaciğer, böbrek ve kas örneklerinin yanı sıra beyin, saç ve kemik gibi bazı başka örneklerin alınması da faydalıdır. 23 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Postmortem biyolojik sıvıların saklama ve taşınmasında en uygun malzeme cam kaplardır. Genel olarak 50 ml’lik kültür tüpleri kan ve idrar örnekleri için en iyi seçimdir. Daha küçük tüpler (örneğin 15, 20 ve 30 ml) daha az miktarda alınan kan, viterus humour ve safra örnekleri için uygundur. 24 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Kan örnekleri sodyum florid ekleyenerek korunmalıdır. Bazı laboratuvarlar florid koruyucuya ek olarak potassium oxalate, EDTA veya 5 mg/mL konsantrasyonunda sodium citrate gibi antikoagülanlar eklenmesini de isteyebilir. İdrar, safra, vitreus dokuları gibi örnekler genellikle koruyucuları gerektirmemektedir. Ancak, alkol analizi için örneklere sodyum veya potasyum florid eklenmelidir. 25 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Plastik taşıyıcılar, gastrik içerik ve solid organ örneklerinin toplanması için uygundur. Tüm örnekler iki hafta kadar kısa bir dönem saklanacaksa (+4°C) buzdolabı ısısında, uzun dönem saklanacaksa (-20°C) derin dondurucu ısısında muhafaza edilmelidir. Saç ve tırnak örnekleri için uygun ortam oda ısısında muhafaza edilmeleridir. 26 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Rutin Toksikolojik Örnek Toplama Kılavuzu
(Hearn L. Postortem Toxicology) ÖRNEK Miktar Hangi Olgularda alınmalı? Açıklamalar Kalp kanı ml Her zaman %2 sodyum florid ve potasyum oksalat ile korunmalı, Mümkünse bir kısmı koruyucu olmadan saklanmalı Periferik kan 5-10 ml Toksikolojik testlerinin tamamlanması için Mümkünse femoral ve subklavian kan alımalı Kan pıhtısı Tüm pıhtı Travma vakaları İdrar Hepsi Herhangi bir miktarda toplanmalı (1 ml’den az olsa bile) immunassay için Safra Kontaminasyonu azaltmak için safra kesesini bağla, karaciğerden önce topla Vitreus humor Her iki göz içi sıvısı tek tüpe konulmalı Sermet Koç, Otopside Doğru Toksikolojik Örnekleme, 1. Adli Toksikoloji Günleri, 15 Nisan 2011, İstanbul. 27 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Örneklerde Aranan Maddeler
Kan ve İdrar İç Organlarda Aranan Maddeler İç Organlarda Arananlar Alkol Karbonmonoksit Esrar Opiad ve türevleri Kokain Amfetaminler Halüsinojenler Fare zehirleri … … Salisilatlar Barbitüratlar Fenotiazinler Benzodiazepinler Pirazolon Trisiklik antidepresanlar İnsektisitler Striknin 28 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

ALKOL ZEHİRLENMELERİ 29 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

ALKOL ENTOKSİKASYONLARI
Alkol toplumda kullanımı en çok istismar edilmesi ve sebebiyet verdiği kazalar ile kriminal olaylar nedeniyle adli olgularda en çok saptanan toksik maddedir. Adli toksikolojide en sık karşılaşılan alkol türleri etil alkol ve metil alkoldür. 30 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

ETİL ALKOL Etil alkol başlıca iki yoldan elde edilir; Fermantasyon yolu: Başlıca yaş ya da kuru meyve ve tahıllarda bulunan şekerin maya mantarları tarafından fermente edilmesidir. Fermantasyonla elde edilen alkol konsantrasyonu %15-17’dir. Ortamdaki alkol bu düzeyin üstüne çıkarsa mantarları öldüğünden fermantasyon durur. Bu şekilde elde edilen içkilere bira, şarap, vermut ve likör örnek gösterilebilir. 31 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Distilasyon yolu: Fermantasyon sonucu elde edilen ve sudan daha düşük kaynama noktasına sahip bulunan etil alkolün buharlaştırılarak sudan ayrılması ve toplanmasıdır. Alkol oranı % arasındadır. Rakı, votka, cin, viski, kanyak distilasyon yolu ile elde edilen içkilere örneklerdir. 32 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Alkolün Emiliminde Etkili Faktörler
Miktarı ve içim hızı, İçecekteki alkol oranı (alkol oranı %10-30 arasındaki içecekler en hızlı emilir) İçecekle alınan diğer yiyeceklerin varlığı (mide boşken emilim hızlı, yağlı besinler alkol emilimini yavaşlatır) Kişiye ait faktörler (tolerans, cinsiyet, kilo, fiziksel yapı, GİS mukozal yüzey alanı- kanlanması ve hareketliliği, diabet, gastrektomi v.b. Durumlar ile psikojenik faktörler) etkilidir. 33 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Etil Alkol Metabolizması -1
Etil alkol Glutamat NMDA reseptörlerini bloke eder ve GABA reseptörlerinin indirekt agonistidirler. Ayrıca membran akışkanlığını artırırlar. Alkol  Asetaldehit  Asetik asit  Su + CO2 Alkol dehidrogenaz Aldehit dehidrogenaz (Disülfiramın etki basamağı) Oral alınım sonrası alkol özefagustan hızla mideye geçer. Alkolün emilimi % 20 mide, % 80 ince barsak mukoza yüzeylerinden olur. 34 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Etil Alkol Metabolizması -2
Kronik alkol içiciler diğer içicilere göre alkolü daha hızlı metabolize ederler. İçilen alkolün yaklaşık % 90’ı karaciğerde metabolize olurken, % 10 kadarı metabolize olmadan akciğer böbrek, tükürük ve terle atılmaktadır. Etil alkol saatte mg metabolize olur. Bu bilgi geriye dönük alkol miktarını saptamada yardımcıdır. 35 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Etil Alkolün Etkisi Düşük dozlarda inhibitör merkezleri baskıladığı için stimülan etkilidir. Yüksek dozda depresandır. Alkol intoksikasyonundaki kişi baş dönmesi, bulantı, kusma, konuşma güçlüğü, terleme, sıkıntı hissi, yürüme bozukluğu gibi şikayetlerden bilincin bozuk ya da kapalı olduğu ağır tablolara kadar değişen belirtilerle gelebilir. 36 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Kan Alkol Konsantrasyonuna Bağlı MSS Etkileri
BAC (mg/100ml) Kişideki davranış değişiklikleri ve klinik bulgular 10-50(0,1-0,5) Düşüncede açıklık, kendine güven, atılganlık, konuşkanlık, iyimserlik 51-100(0,51-1) Serebellar ve motor hareketlerde hafif bozulma, yüksek komplike iradeli fonksiyonlarda bozulma, fazla konuşma, gülme, hafif duygusallaşma (1,01-1,5) Hareketlerde uyumsuzluk; konuşma, yürüme bozukluğu, huzursuzluk (1,51-2) Belirgin sarhoşluk, amaca yönelik koordine hareketlerin belirgin olarak yapılamaması, ataksiler, mide bulantısı (2,01-2,5) RAS hareketlerinde bozulma, kusma, baş dönmesi, hipotansiyon, solunumun bozulması, konfüzyon-amnezi, komaya yakın dönem (3,01-3,5) Kusmaya bağlı aspirasyon tehlikesi, stupor, koma >350 Solunum yüzeyel, düzensiz, kalp atımı alınmaz, kan basıncında ileri derecede düşme, solunum depresyonuna bağlı olarak yavaş yavaş yavaş gelişen ölüm 37

Promil gram: Bir litre kandaki alkol miktarının gram cinsinden ifadesidir. % mg alkol miktarını promil grama çevirmek için mg olarak ifade edilen miktarı 10 ile çarpıp 1000’e böleriz. 38 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Adli tıp uygulamasında, klinik bulguların da desteklemesi şartıyla, 200 mg/100 ml üstündeki kan alkol düzeyinin “yaşamsal tehlike” oluşturduğu kabul edilmektedir. Ancak literatürde 1500 mg/100 ml kan değeri ile hayatta kalan olgular vardır. 39 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

ÖLÜM Alkol etkisi altındaki kişi tüm travmalara açık olduğundan; trafik kazası, düşme, elektrik çarpması, yanma v.b. travmalar veya gıda aspirasyonu, mide kanaması v.b. patolojiler sonucu ölüm gerçekleşebilir. Otopsi bulguları; Akut etil alkol intoksikasyonunda bulgular nonspesifiktir. 40 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Kronik Etil Alkol Entoksikasyonunda Otopsi Bulguları -1
Travmalara maruz kalma, beslenme bozuklukları, portal hipertansiyon, varisler, gastrointestinal kanama, alkolik hepatit, kronik pankreatit, akut hemorajik pankreatit, kronik gastrit, peptik ulcus, aklorhidri bulgularına rastlamak mümkündür. 41 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Kronik Etil Alkol Entoksikasyonunda Otopsi Bulguları -2
Başlangıçta hepatosteatoza bağlı hepatomegali, soluk sarı renkli görünüm, ileri aşamada kıvamı sert, gri-sarı renkli küçük karaciğer , makronodüler siroz görülür. Beyin, beyincikte atrofi, yan ventriküller ve interhemisferik fissürlerde dilatasyon gelişir. 42 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

METİL ALKOL Odunun distilasyonundan elde edilir. Sıklıkla kaza nadiren intihar orijinlidir. Oksidasyona uğramadan toksik değildir. Alınan metil alkolün % 58’i absorbe edilir. GİS’den çok çabuk absorbe edilir. 43 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Metil alkolFormaldehitFormik asitCO2+H2O Alkol dehidrogenaz Aldehid dehidrogenaz Metil alkolün toksik etkisi formik asidin birikimine bağlıdır. 44 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Metil alkol alımını takiben toksik bulguların görülmediği yaklaşık saatlik tipik bir belirtisiz dönem vardır. Örnek alım, saklama ve analiz yöntemi etil alkol ile aynıdır. 45 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Adli tıp uygulamasında; klinik bulguların da desteklemesi şartıyla, kan metil alkol düzeyinin 30mg/100ml üzerinde veya görme fonksiyonlarına ait problemlerin olması halinde ‘yaşamsal tehlike’ oluşturduğu kabul edilmektedir. mg/100 ml kan değeri sınır letal düzey kabul edilir. 46 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Fizik muayenede; nefeste alkol kokusu, MSS belirtileri, Kussmaul solunum, solunum depresyonu, görmede bulanıklık, parıldama, fotofobi, görme alanı bozuklukları ya da ‘kar fırtınası’ görüntüsünden ışık algılanmasının tamamen kaybına kadar çeşitli görme bozuklukları, bulantı, kusma, karın ağrısı saptanabilir. 47 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Kronik zehirlenme olgularında körlük gelişirken, akut zehirlenme olgularında körlük gelişmeden ölüm gerçekleşir. 48 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Metil Alkol Otopsi Bulguları
Spesifik patolojik bulgu yoktur. Uzun süre metil alkole maruz kalan kişilerde optik sinirde atrofi, pankreasta hemorajik nekroz sahaları, MSS’de dejeneratif değişiklikler, karaciğer ve böbrekte yağ infiltrasyonu, kalp kasında yağlı dejenerasyon gibi bulgulara rastlanabilir. 49 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

UYUŞTURUCU - UYUTUCU MADDE ZEHİRLENMELERİ
50 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Uyuşturucu Madde Kullanımıyla İlgili Sorunlar
En önemli sağlık sorunlarından biri! Toplumun; özellikle çocuk ve gençlerin eğitimi yetersiz. Hekimlerin eğitimi yetersiz! Koruyucu sağlık hizmetleri yetersiz! Kavram kargaşası var. 51 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

“Uyuşturucu (Narkotik) Madde” Tanımı:
Gerçek anlamı  Yalnızca haşhaştan elde edilen afyon, morfin v.b. uyuşturucu maddeleri kapsar. Geniş anlamı  Uyuşturucu/uyutucu maddeler dışında; uyarıcı, hallüsinojen… psikotrop tüm ilaç veya ilaç olmayan kimyasal maddeleri kapsar. * Hukuken geniş anlamı geçerlidir. 52 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Uyuşturucu-uyutucu maddeler  Morfin, eroin, kodein, benzodiazepinler,.. Uyarıcı maddeler  Amfetamin, kokain,.. Hallüsinojenler  LSD, meskalin, esrar,.. 53 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma TCK Madde 34
Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle, işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez. İradî olarak alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisinde suç işleyen kişi hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz. 54 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

TCK Madde Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin imal ve ticareti ile ilgili suçları içermektedir. 55 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

İtiyat Kavramı =Alışkanlık=Habituation Psikolojik Bağımlılık Tolerans, Fiziksel bağımlılık Ø 56 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

İptila Kavramı = Addiction  Fiziksel Bağımlılık Tolerans (+), Yoksunluk Sendromu (+) 57 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Haşhaş (Papaver somniferum)
Gelincikgillerden bir bitki Olgunlaşmamış kapsülü çizilince süt gibi beyaz, yapışkan bir sıvı çıkar. Sonra, havanın etkisi ile kahverengiye dönüşür. “afyon sakızı” 58 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Afyon Grubu Narkotikler (Opiumlar)
I. Afyonun Doğal Alkaloidleri a) Fenantren Grubu Afyon Alkaloidleri  MORFİN  TEBAİN  KODEİN  OKSİMORFON b) İzokinolin Grubu Afyon Alkaloidleri  PAPAVERİN  NARKOTİN  NARSEİN 59 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Yarı Sentetik Narkotik Analjezikler
II. Fenantren Grubu alkoloidlerin  a) Esterleşme ürünleri  EROİN  DİONİN b) Oksitlenme ürünleri  DİLAUDİD DİKODİD c) Oksitlenme ve esterleşme ürünleri  PARAKOİD  FOLKODİN  METOPON  LEVORFANOL 60 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

III. Sentetik Analjezikler  MEPERİDİN  ALFAPRODİN  FENAZOSİN  PİMİNODİN  ANİLERİDİN  METHADON  ETANSÜLFAT 61 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

MORFİN (C17H19NO3) =Morphium, Morphia, Morphin
Yunan mitolojisinde uyku ve rüya tanrısı Morpheus’tan gelir. Ancak, yıllarında bulunmuştur. Bu gurubun prototipi ve Afyonun en önemli alkoloididir. 62 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Vücuda alımı: Subkutan alınır. Bazen IV’de alınır. Buruna solüsyon halinde de uygulanabilir. Emilimi: Alınma yoluna bağlı SC  % 60’ı ilk 30 dk emilir. Burundan  daha çabuk. 63 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Atımı: % 90’ı 24 saatte glomerül filtrasyon ile atılır. Atılım 3-6 güne kadar uzayabilir. Metabolitleri; Morphine-3-glucronide, Morphine-6-Glucronide, Morphine-3,6-diglucronide, Morphine sülfat. Lethal Doz (yetişkin): 200 mg. Bağımlılarda 10 kat fazlası tolere edilebilir. Morfin safra, feçes ve fetüse geçer. 64 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

EROİN: Diasetil morfin’, ‘Diamorfin’, ‘Asetomorfin
İlk olarak 1898’de sentezlenmiş . Tüm uyuşturucu maddeler içinde en yaygın ve ucuz olanıdır. Morfinden 2-3 kat daha etkilidir. Piyasada en fazla % 87 saflıkta bulunur. 65 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Eroin Değişik katkı maddeleri içerir. -Seyrelticiler: laktoz, fruktoz, karbonat, … Katkı maddeleri: kinin, prokain, amfetamin, salisilik asit, strikinin,.. İlk kez morfinmanlarda sık görülen Tbc öksürüğünün tedavisi için kullanılmış. 66 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

EROİN Morfin bağımlılığı tedavisinde kullanılmış yıl sonra morfinden daha güçlü bağımlılık yaptığı anlaşılınca vazgeçilmiş. 1936 yılında Türkiye’de “Harika ilaç! Zihni açar, neşelendirir.” reklamları ile çıkmış. Letal doz 200 mg olmakla birlikte bağımlılar 10 kat fazla miktarını kullanabilmektedir. Emilimi hızlıdır. 67 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Eroin Metabolizması Kanda hızla 6-monoasetil morfin’e (6-MAM) hidrolize olur ve yavaş yavaş morfine dönüşür. Yarı ömrü 20 dk.nın altındadır. % 80’i ilk 24 saatte Morfin-3-glucronid, serbest morfin, 6-MAM, eroin olarak idrarla atılır. 68 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

KODEİN (C18H21NO3) =Metil morfin, Morfin monometil eter, Morfin 3-metil eter codicept  İlk kez 1832’de izole edilmiştir. Vücuda alımı: Genellikle oral alınır. SC ve İV olarak da kullananlar vardır. Ekspektoran ve analjeziklerde bulunur. 69 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Kodein  Atımı: % 84’ü 24 saatte idrarla atılır. %  konjuge kodein, % 5-10  konjuge morfin, %  norkodein. Lethal doz (yetişkin): 800 mg. Bağımlılarda 10 kat fazla Çocuklarda 40 mg. toksik etki. 70 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

MSS Belirtileri: Analjezi Uyuşukluk(eklemlerde ağırlaşma, vücut ısısı  ) Ruhi değişiklikler(öfori, depressif değ.) Bilinç bulanıklığı 71 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Uyutucu ve Uyuşturucu Madde Etkileri
Solunum Sistemi: Solunum etkilenir  Depresyon (Kodein dışında) Akciğer ödemi Kardiovasküler Sistem: Belirsiz Ortostatik hipotansiyon Siyanoz 72 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Uyutucu ve Uyuşturucu Madde Etkileri
GİS Belirtileri: Bulantı, kusma Dermal Etkiler: Isınma hissi, hiperemi, pruritis, terleme, ürtiker İdrar yapma güçleşir, idrar azalır Myozis İskelet kasları flask hale gelir. 73 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Yoksunluk Sendromu =(Abstinance Syndrome), (Withdrawal Symptoms)
Belirtiler maddeyi alması gereken zamandan biraz önce başlar. 8-12 saat sonra: lakrimasyon, rinore, terleme 36-72 saat sonra () Artan irritabilite , uykusuzluk 74 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Anoreksi, lakrimasyon , yoğun terleme GIS semp.(bulantı,kusma, ağrı,diare) Sol sayısı () - kan basıncı () Flashing Kaz derisi görünümü (pilomotor aktivite) SSS hipereksitabilitesi Ejakülasyon, orgazm.  7-8 gün sonra kendiliğinden iyileşme 75 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Orijin Kaza - Doz aşımı, - tolerans bozulması, İntihar - Altın vuruş Cinayet (?)  araştırılmalı! 76 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Otopsi Bulgular nonspesifik. İğne izleri, keloid, abse Akciğer ödemi (narkotik A.C.) Organlarda komplikasyon bulguları. Materyal alımı önemli. 77 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Ölüm Mekanizmaları Solunum depresyonu Gıda aspirasyonu (% 5-6) Anaflaktik reaksiyonlar Geç komplikasyonlar * İstanbul adli otopsilerinde eroin ölümleri yılda ort olgu (3200 otopside) 78 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

DİĞER ÖNEMLİ ENTOKSİKASYONLAR
Kokain Amfetaminler (Ecstasy,captogon,,,) Esrar LSD (liserjik asit dietil amid) Meskalin (meksika kaktüsü, siyah mantar) Phensiklidin (melek tozu) Volatil ve solvent maddeler (!) 79 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

KOKAİN Güney Amerika’da yetişen Erythroxylum coca adlı bitkinin yapraklarından elde edilir. Vücuda sigara gibi içmek, i.v. enjeksiyon, mukoza(burun, rektum, vajina) veya ağız yoluyla alınır. 80 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Beyin korteksinin uyarılması ile öfori, anksiyete, ajitasyon, delirium, psikoz, paranoid hezeyanlar, halüsinasyonlar, korku hissi oluşturur. Psikotik bir reaksiyonu takiben delirium tablosu ve agresyon ortaya çıkabilir. Bu kişiler etrafa saldırarak vücutlarında yara meydana getirebilir. 81 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Tremor, tonik-klonik konvülzyonlar, hallüsinasyonlar, Midriazis Vazokonstrüksiyon, hipertermi, taşikardi gibi sempatomimetik semptomlar gelişir. 82 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Yüksek dozda MSS depresyonu ve vital merkezlerin dejenerasyonuna bağlı ölüm, Kalp yetmezliği, intraserebral ve subaraknoidal kanamalar; özellikle aort ve Berry anevrizması olan kişilerde rüptüre bağlı ölüm gelişebilir. 83 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Kokain vücutta çok çabuk hidrolize uğrayarak inaktive olur. % 85-90’a kadarı ekgonin metil ester ve benzoil ekgonin olarak idrarla vücuttan atılır. 84 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

8 saaten uzun bir süre önce alınmışsa kanda kokain aramak pratik olarak anlamsızdır. İmmunoassay yöntemleri ile kullanımından yaklaşık saat sonrasına kadar idrarda bulunabilir. Letal doz ortalama 1,2 gramdır. Kişiye ve alım şekline göre değişkenlik gösterir. 85 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

AMFETAMİNLER MSS’de sempatik stimülasyon yapar. Fiziksel performansı artırır, sistolik-diastolik basıncı artırır, solunumu stimüle eder, Yüksek ateş ve hipertansiyon sonucu öldürücü intrakranial kanama ve kardiyak aritmilere yol açar. 86 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Hiperterminin neden olduğu ‘Stroke Sendromu’ ölümle sonuçlanabilir. Uzun süreli kullanımda hipereksitasyon, halüsinasyonlar ve tehlikeli psikotik reaksiyonlara yol açar. 87 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Kullanım Alanları, Tıpta merkezi sistemin uyarılması gereken durumlarda, Narkolepside, Çocuklarda dikkat bozukluğu durumlarında, Zayıflama kürlerinde kullanılır. 88 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Etkili ve letal doz arasında geniş farklılık bulunmaktadır. Amfetamin metabolitleri genel olarak idrarda 2-3 gün kadar tespit edilebilmektedir. Kısa sürede tolerans gelişirse de opium türevlerinde olduğu gibi fiziksel tipte bir bağımlılık yapmamaktadır. 89 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

ESRAR Kenevir ve kendir adı verilen ve ılıman iklimlerde yetişen bitkilerden elde edilir. Bu bitkilerin sap, çiçek ve yapraklarında değişik oranlarda bulunur. ‘Marijuhana’ terimi de kullanılmaktadır. Etken maddesi Tetrahidro kanabinol (THC). 90 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Esrar en yaygın sigara şeklinde kullanılır. Nargile, sıvı, enjeksiyon şeklinde ve ağızdan bal ve tatlı ile karıştırılarak da kullanılabilir. Sindirim yoluyla alındığında etkisi 3 kat daha fazladır. Etkisi solunum yoluyla alındığında 2-4 saat, sindirim yoluyla alındığında 5-12 saat sürer. 91 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Sigara olarak alındığında akciğerlerden %80’i, sindirim yoluyla alındığında tamamı emilir. THC kanda kendisi ancak birkaç saat süre ile bulunur. İdrar örneğinde ilk 2 gün içerisinde Delta-9-THC-9-COOH saptanabilmektedir. THC yağ dokusunda birikir. 92 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Bir dozun vücuttan atılımı 30 günde tamamlanır. Her ne kadar esrar entoksikasyonuna bağlı ölüm olayı söz konusu değilse de, kriminal olaylarla reddedilmez bir ilişkisi bulunmaktadır. 93 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

LSD (LYSERGİC ACİD DİETHYLAMİDE)
Çavdar mahmuzundan (ergot) elde edilen yarı sentetik bir maddedir. Seratonin ve dopamin metabolizmalarının etkiler, 5HT2 reseptörlerini uyarır. Etkisi 4-10 saat kadar sürer. 94 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Hipereksitabilite, ataksi, korku ve sıkıntı hissi, kendini kontrol edememe, paranoid semptomlar, dokunma halüsinasyonları, yanlış muhakeme, midriazis, taşikardi, hipertansiyon gibi sempatomimetik etkiler, psikoz, agresyon, kendine zarar verme, titremeler, reflekslerde artış, cinayet işleme ve intihara eğilim görülür. 95 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Ağır Metaller Aliminyum Talyum Arsenik Nikel Civa Kadmiyum Kurşun
Bakır Ağız, Solunum, Cilt, Mukoza, Göz ve Parenteral yolla vücuda girer. 96 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Ağır Metal İçeren Ürünler
Endüstriyel ürünlerin üretiminde ağır metaller yoğun bir biçimde kullanılmaktadır. (Cıvalı amalgam dolgular, kurşunlu boyalar ve su boruları, işlenmiş gıdalar, kozmetik ürünler, diş macunları, şampuan, saç ürünleri gibi) 97 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Ağır Metallerin Etkilediği Sistemler
Kan ve dolaşım sistemi, GİS. Ürogenital Sistem Cilt Hormonal Sistem, Sinir Sistemi, Enerji Üretimi ve Enzimler Bağışıklık Sistemi. 98 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

TARIM İLACI ZEHİRLENMELERİ
Tarımsal ürünlere zarar veren ve ürün kaybına neden olan hastalık, zararlı ve yabancı otları yok etmek için, Kimyasal silah (sinir gazları, sarin, somon) olarak kullanılır. Kontakt etki (deri, mukoza, göz) Sistemik etki (Ağız, Solunum) 99 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Tarım İlaçları İnsektisit : Böcek öldürücüler Fungisit : Mantar öldürücüler Nematisit : Nematod öldürücüler Herbisit : Ot öldürücüleri Rodentisit : Fare öldürücüler * Bitki korumada kullanılan diğer maddeler. 100 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Asetilkolinesteraz Enzim İnhibitörleri
Organofosfatlı böcek öldürücüler Metil parathion, Diazinon, Dichlorvos, Chlorpyrifos, Malathion, Bromophos. Organoklorlu böcek öldürücüler DDT, Endosulfan Karbamatlı böcek öldürücüler Aldicarb, Carbofuran, Carbosulfan, Methomyl, Dioxacarb, Carbaryl Piretrin ve piretroidler Cypermethrin, Cyhalothrin, Deltamethrin, Permethrin 101 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Tarım İlaçlarının Etkileri
Akut Zehirlenme Kronik Zehirlenme Allerjik Etki Kanserojenik Etki Çesitli Organ ve Dokularda Birikme 102 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Organik Fosfat Zehirlenmesi
Asetilkolin Esteraz enzim inhibisyonu Asetilkolin yükselişi Kolinerjik sistemin aktive oluşuna bağlı Muskarinik, Nikotinik ve SSS. bulguları ortaya çıkar. Solunum Depresyonuna bağlı ÖLÜM OTOPSİDE: Sarımsak kokusu alınır. 103 Doç. Dr. A.ÖZASLAN: CTF. ADLİ TIP ANABİLİM DALI.

Teşekkürler … abdioz@istanbul.edu.tr
104

İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi,

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi,"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi,

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi,"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim