KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ

... konulu sunumlar: "KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ"— Sunum transkripti:

1 KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ
KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ YRD. DOÇ. DR. MAHMUT BOZAN Siyaset Bilimi Ve Kamu Yönetimi Bölüm Başkanı

2 SUUDİ ARABİSTAN Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

3 ÜLKE BİLGİLERİ Resmi Adı : Suudi Arabistan Krallığı(1932)
Yönetim Sistemi: Monarşi İdari Yapı : Üniter Başkent : Riyad (6.7 m.), Cidde (4.6 m), Mekke (1.7 m.), Medine (1.3 m.) Resmi Dil : Arapça Kral : Abdullah Bin Abdulaziz (2005) Veliahtlar :Sultan bin Abdul Aziz(1), Nayef bin Abdul Aziz (2) Nüfus : 26,534,504 (2012) Demografik yapı : Arab %90%, Diğer %10 Din : İslam (%100) Yüzölçümü : 2,149,690  km² (Dünya 13.) Fert B. Milli Gelir : 24,400 $ (2011)-56. Sırada GSYİH : 687.7milyar $ (2011)-24. Sırada Para Birimi : Riyal İşgücü : milyon (2011) İşgücü dağılımı : Tarım %6,7, Sanayi %21,4, Hizmet %71,9 Üye olduğu kuruluşlar: İslam İşbirliği Teşkilatı, İslam Kalkınma Bankası, Afrika Kalkınma Bankası, Arap Ülkeleri Para Fonu, BM, UNESCO, G-20, OPEC, IMF, WHO, IMF, OPEC, WTO vb. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

4 TARİHİ GELİŞİMİ Arap Yarımadası Mezopotamya ile birlikte Dünyanın en eski yerleşim yerlerinden birisini meydana getirir. Araplar bu gölgenin en eski milletlerinden birisidir. Tarihte bilinen ve varlığı fiilen devam en eski mabet/ev Kâbe’dir. Hz. Muhammed'in 571'de Mekke'de doğması, dünya tarihinde yeni bir çağ başlatarak, Arabistan'ın önemini artırdı. Arabistan 622’de Medine’de kurulan ilk İslam devletinden sonra, Emeviler, Abbasiler, Memluklerden sonra Osmanlı hakimiyetine ( ) geçti. Yavuz Sultan Selim ile Hilafet müessesi de Osmanlı Devleti’ne intikal etti. Necit emîri ve vahhabi imamı olan Abdülaziz bin Suud Osmanlı Devleti ile olan mücadelede başarıya ulaşarak 1926'da Hicaz kralı, 1932'de Suudi Arabistan kralı ilan edildi. Abdülaziz El Suud'un ölümünden (1953) sonra yerine geçen oğlu Faysal (1964) 1975'te öldürüldü. Dünyadaki en büyük petrol rezervine ve İslam’ın mukaddes şehirlerine sahip olan Arabistan kritik bir stratejik önemi haizdir ve bu sebeple Suudi Arabistan kraliyet ailesi kontrollü bir şekilde ABD yanlısı politikalar takip etmektedir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

5 SİYASİ SİSTEM Suudi Arabistan, Vahhabi yorumuyla şeriat yasalarının anayasa olarak kabul edildiği bir krallıktır. Devlet kuvvetler birliği esasına göre yapılandırılmıştır. Kral oldukça geniş yetkilere sahiptir. Yasama yetkisi ve anayasayı değiştirme yetkisi kralın elindedir. Kur’an, Hadis ve Sünnet devletin anayasası durumundadır. Hükümet, siyasi sistem ve halefiyet  ile ilgili kurallar 1993’te çıkarılan Temel Yasa ile  yazılı hale getirilmiştir. S. Arabistan'da "siyade" denilen, kral ve onun çevresindeki kişilerin oluşturduğu sınıfın yargı dokunulmazlığı vardır. Yönetim kadrosundakilerin büyük bir çoğunluğu ile kendilerine "emir" denilen idari bölge yöneticilerinin tamamı Suud ailesine mensuptur. Bütün üst kademe yöneticileri kral tarafından tayin edilir. Onlar da kendi emirlerinde çalışacak kişileri tayin ederler. Dernek yöneticilerine varıncaya kadar bütün yetkili kişiler tayinle belirlenir, hiçbir yerde seçim yoluna gidilmez. Yardım kuruluşları ve dernekleri kurma ve kurdurma yetkisi sadece devletin elindedir. Her ne amaçla olursa olsun toplantı ve tören için özel izin gerekir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

6 Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.
KRAL Suudi Arabistan 1932’den bu yana Suud hanedanınca yönetilmektedir. Kral Abdullah bin Abdülaziz, 2005 yılında tahta çıkan 6. kraldır. Suudi Arabistan'da kral seçimi ile ilgili reforma gidilmektedir. Bunun için oluşturulan Biat adlı özel bir konsey gizli oylama yöntemiyle yeni kralı belirleyecektir. 3 aday ise Kral tarafından tespit edilecektir. Hem yürütme gücünü, hem yasama gücünü elinde tutan kral, Bakanlar Kurulu'nu kendi atar ve kararlarını veto etme hakkına sahiptir. Aynı zamanda Başkomutan olan Kral, kendisine yardımcı olmak ve tahta varis olmak üzere bir Veliaht Prens atar. Siyasal parti de, yasama organı da bulunmamakla birlikte, her yurttaş "meclis" diye adlandırılan düzenli dinleme oturumlarına doğrudan başvurarak krala şikâyetlerini iletebilir, yardımını isteyebilir. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

7 YARGI Hukuk sistemi, Şeriat hükümleri üzerine kurulu olup ikili yapıdadır. Özel ve genel yargı arasındaki temel ayrım kullanılan hukuka göre değişmektedir. Şer'î yargı sistemi Adalet Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. "Mahkeme- i Müstacel" olarak adlandırılan yerel mahkemeler ilk derece, "Mahkeme-i Kübra" isimli yüksek şeriat mahkemesi ise ikinci derece yargı organlarıdır. Daha sonraki aşamalarda, dava, sırasıyla Temyiz Mahkemesi'ne, Yüksek Yargı Konseyi'ne ve "Divan-ı Mezalim"e taşınabilir. Ticari uyuşmazlıklar özel komiteler tarafından ele alınmaktadır; Şeriat Mahkemeleri özel bir hüküm yoksa tüm davalara bakar. Bu mahkemeler pozitif hukuku icra etmek zorunda değildir. İhtisas Mahkemeleri alanlarına ilişkin düzenlemelerin ya da ilgili hukuk bölümü kapsamı içinde yargılama yapar. Yasa ve idare hukuku, temelde kamusal ilişkileri ve özel sektöre ait bazı iş ilişkilerini düzenler. Ticari davalara ise çoğunlukla özel yargıda bakılır. Şeriatın normalde bütün herkese karşı işlemesi gerekirken Suudi Arabistan'da "siyade" denilen ve kralla onun çevresindeki kişilerin oluşturduğu sınıfın yargı dokunulmazlığı vardır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

8 YASAMA Kral 1993'te 60 üyeli bir Danışma Meclisi oluşturmuş ve üyelerinin tamamını bizzat kendisi belirlemiştir. Ancak bu meclisin yetkileri oldukça sınırlıdır ve sadece kral istediği zaman toplanmaktadır. 2005 Nisan ayı itibariyle üye sayısı 150’ye yükseltilen Danışma Meclisi’ne, yasa önerme yetkisi 2003 yılında tanınmıştır. Üyeler Kral tarafından dört yıl süreyle atanmaktadır. Şûra Meclisi üyeleri, genel itibarıyla Suudi Arabistan’daki belli başlı aşiretlerin temsilcileri, dini liderleri, önde gelen işadamları ve öğretim görevlileri ile Hükümet yetkililerinden oluşmaktadır. Şura Meclisi yasama çalışmalarında rol almakla beraber, Şura Meclisinde görüşülen yasa tasarıları, Bakanlar Kurulunca kabul edilmesi ve Kral tarafından onaylanması halinde yürürlüğe girebilmektedir. Yerel ve taşra bölgesi meclisi üyelerinin yarısını ve Şura Meclis üyelerinden üçte birinin seçimlere girebilmesi yönündeki niyetlerini, Bakanlar Kurulu Ekim 2003’te ilan etmesine rağmen, dört beş yılı kapsayan bir periyotta aşamalı olarak benzer bir seçim tarihi ele alınmamış veya duyurulmamıştır. Oy kullanma hakkı 21 yaş ve üzeri erkeklere tanınmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

9 Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.
YÜRÜTME Kral Abdullah hem devlet, hem de hükümet başkanı (başbakan) sıfatını taşır (1 August 2005). Başbakan birinci yardımcısı Veliahd Prens Salman’dır (2012). Hükümet fonksiyonları Bakanlar Kurulunca yürütülmektedir. Bakanlar Kurulu kral tarafından 4 yıllık süreler için atanır ve üyelerinin çoğu kraliyet ailesindendir. Danışma Meclisi’nde görüşülen yasa tasarıları, Bakanlar Kurulu’nca kabul edildiği ve Kral tarafından onaylandığı takdirde yürürlüğe girmektedir. Bakanlar Kurulu bu nedenle yasama yetkisine de sahiptir. Bakanlar Kurulu’nda Dışişleri, Savunma, İçişleri ve Yerel Yönetim Bakanları gibi kritik üyeler Hanedan üyesidir. Yönetim kadrosunu oluşturanların büyük bir çoğunluğu Suud ailesine mensuptur. Kendilerine "emir" denilen idari bölge yöneticilerinin tamamı Suud ailesine mensuptur. Yönetimle ilgili önemli kararların aşağı yukarı tümü, Suudi ailesi tarafından alınır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

10 TAŞRA TEŞKİLATI VE MAHALLİ İDARELER
Suudi Arabistan, idarî olarak 13 emirliğe , coğrafi olarak dört bölgeye ayrılmıştır. Coğrafi bölgeler; Hicaz, Asir, Necid ve doğu bölgeleridir. İdari bölgeler (emirlik); El-Baha, Şimal Bölgesi, Cevf, Medine, El Kasım, Riyad, Doğu Bölgesi, Asir, Hail, Cizan, Mekke, Necran, Tebuk’tür. Her bir bölgenin başında, Kraliyet ailesi mensubu bir Emir bulunmaktadır. İdari bölgeler altında yer alan şehirlerin valileri ise yine Kraliyet ailesi mensubu veya Kraliyet ailesine evlilik yoluyla katılmış prenslerdir. Emirler, Bakan düzeyindedirler. İl ve ilçelerde atama yoluyla görevlendirilen belediye başkanları ve şura meclisleri bulunmaktadır. Mahalli idarelerin gelir kaynakları büyük oranda genel bütçeden tahsis edilen ödenekler ile yetkilendirildikleri alanlarda alınan vergilerden oluşmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

11 TÜRKİYE - SA İLİŞKİLERİ
Osmanlı Devleti’nin yıkılması üzerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı topraklarında kurulan devletlerin siyasal bağımsızlıklarını tanıdı. Suud ailesinin kurduğu Necid ve Hicaz Krallığı ile de kuruluşundan hemen sonra 3 Ağustos 1929 tarihinde bir Dostluk ve Barış Antlaşması imzalayarak yeni devletle diplomatik ilişkiler kurmuş, siyasal bağımsızlığını ve ülkesel bütünlüğünü kabul ettiğini ilan etmiştir. 1983’ten sonra ilişkiler gelişme kaydetmiştir. Suudi Arabistan’la ekonomik ilişkilerimiz petrol fiyatlarının artmaya başladığı 1973 yılından itibaren müteahhitlik hizmetleri ve işçi gönderilmesi şeklinde başlamış ve bu ilişkiler 1985 yılında zirveye ulaşmıştır. İkili ilişkilerde en sıkıntılı dönem, 2002 yılında Mekke’deki Ecyad Kalesi’nin yıkımı sonrasında yaşanmıştır. ülke nüfusunun yaklaşık %27’si yabancılardan oluşmaktadır. Halklar arası ilişkiler iyi düzeydedir. Suudi Arabistan’da, çoğu hizmet sektörlerinde çalışan 115 bin civarında Türk vatandaşı bulunmaktadır. Bunların verimliliği ve yeteneklerinin üstünlüğü genel kabul görmektedir. İki ülke arasında yaklaşık beş milyar dolarlık bir dış ticaret hacmi bulunmaktadır. Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

12 ECYAD KALESİ VE OSMANLI ASKERLERİ
Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

13 ECYAD KALESİ VE OSMANLI ASKERLERİ
Ecyad Kalesi: Mekke ( ) Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.

14 PANEL: HAC VE MUKADDES BELDELER
PANELİSTLER: 2. ÖĞRETİM: N. ÖĞRETİM: İbrahim Tarakçıoğlu Derya İsin Ertuğrul Samet Özkaya Merve Kayan Burak Karanfil Necla Ölmez Numan Akyol Büşra Nur Bulut Dr.Mahmut Bozan- Karşılaştırmalı Kamu Yön.