Böbrek Nakli Sonrasında Yaşam

... konulu sunumlar: "Böbrek Nakli Sonrasında Yaşam"— Sunum transkripti:

1 Böbrek Nakli Sonrasında Yaşam

2 EVDE DİKKAT EDECEĞİNİZ HUSUSLAR
BÖBREK NAKLİ OLDUKTAN SONRA YAŞAM Böbrek nakli olduktan sonra hastanın sosyal hayata dönmesi, normal bir aile ve ev hayatı sürdürmesi, daha önceden yaptığı işini yapması mümkündür. EVDE DİKKAT EDECEĞİNİZ HUSUSLAR Günlük idrar çıkışınıza dikkat ediniz.(kanlı idrar, idrar yaparken yanma vs. durumunda hastaneye başvurun). İlaçları doktorun söylediği biçimde, aynı saatte alınız ve kendi kendinize ilaç dozunu ve miktarını değiştirmeyiniz ve takip eden doktorunuza danışmadan ilaç almayınız. İlk 3 ay lokanta, sinema, otobüs, tren, cami, kahvehane, tiyatro, düğün, nişan, sünnet düğünü gibi halka açık ve kalabalık yerlere gitmeyiniz. İlk 3 ayda, bir odada iki veya daha çok kişi olduğunda mutlaka maske takınız.

3 EVDE DİKKAT EDECEĞİNİZ HUSUSLAR
Ellerinizi sık sık yıkayınız, vücut ve diş temizliğine dikkat ediniz. Kuş beslemeyiniz, bahçe ve bitkilerle doktor izin verinceye kadar uğraşmayınız. Beş kilogramın üzerinde ağırlık taşımamaya gayret ediniz. Böbrek üzerine bastırmayınız veya buraya baskıya neden olacak egzersiz yapmayınız. İlk bir ay kesinlikle araba kullanmayınız. Sigara içmeyiniz. Alkolden uzak durunuz. Böbrek naklinde ilk üç ay kritik süredir. Bundan sonra rejeksiyon(böbreği vücudun reddi) olasılığı azalmaya başlar.

4 Nabız ve Kan basıncı kontrolü
Vücut ısısı kontrolü Ateşiniz 37 derecenin üzerine çıkarsa ve halsizlik duyuyorsanız hemen kliniğinize başvurunuz. Eğer yola çıkma olanağı yok ise veya çok rahatsız iseniz en yakın organ nakli veya nefroloji kliniğine uğrayın, bizimle onlar temasa geçsin. Nabız ve Kan basıncı kontrolü Kan basıncını (Tansiyon) günde en az iki kez ölçünüz. Tansiyonunuzun aşırı yükselmesini rejeksiyona (böbreği vücudun reddine) ait bir belirti olduğunu daima hatırlayınız. Ağırlık kontrolü Kilonuzu her sabah kahvaltı öncesi,aynı kıyafetlerle ve tuvalete gittikten sonra ölçünüz. Kısa süre içinde aşırı kilo almanın vücutta sıvı birikimini gösterdiğini ve bunun da böbrekte fonksiyon bozukluğu anlamına geldiğini daima hatırlayınız.  

5 İlaçlar Böbrek transplantasyonu olduktan sonra pek çok ilaç kullanmanız gerekecektir. Bunların bir kısmı Bağışıklık Sistemini Baskılayan yani organ reddini engelleyen ilaçlar olup yaşam boyu kullanılması gereklidir Doktorunuza danışmadan rastgele bir ilacı eczaneden alıp kullanmayınız. İlaçlarınızı yalnızca su ile alınız. İlaç emilimini olumsuz etkilediği için meyve suları ile almayınız. BU NEDENLE KULLANDIĞINIZ   İLAÇLARI ASLA KENDİLİĞİNİZDEN KESMEYİNİZ, HERHANGİ BİR İLAÇ DEĞİŞTİRMEYİNİZ. İLAÇ DOZLARI DOKTORUNUZ  TARAFINDAN  AYARLANIR. BU DOZLARI  iLAÇ KARTINIZA YAZIN VE BU KARTI ÜZERİNİZDE TAŞIYIN.

6 Fazla yemek yemekten ,kilo almaktan kaçınınız.
Beslenme Böbrek nakli olduktan sonra zararlı maddelerin yeni böbrek tarafından kandan hızla temizlenmesi,yeni ve normal bir hayata kavuşmak,aynı zamanda kortizonlu ilaçlar (Deltacortil, Prednol, Codelton vb.) da iştahı arttırır. Ayrıca diyetteki kısıtlamalar da organ nakli yapıldıktan sonra, diyaliz dönemine oranla çok azalır. Bu nedenle hastalar böbrek nakli olduktan sonra çok yemek yiyerek kilo alırlar. Kilo artışı ile metabolizma sonucunda ortaya çıkan ve böbrek tarafından uzaklaştırılan atık ürünlerin miktarı artar; bu da böbreğe ayrı bir yük getirir,ayrıca aşırı yemek kan şekerinde de yükselmeye neden olabilir ve böbreğin zarar görme olasılığı artar. Böbrek nakli olduktan sonra: Fazla yemek yemekten ,kilo almaktan kaçınınız. Yemekleri doktorunuz aksine bir şey söylemedikçe tuzsuz ya da az tuzlu pişiriniz. Tuzsuz yemek iştahınızı azaltır. Yemeklerinizi zeytinyağı, ayçiçek yağı, mısırözü gibi sıvı yağlarla pişiriniz. Kızartma yerine ızgara, teflon tavada yağsız pişirme, buğulama,fırında pişirme gibi yöntemleri kullanınız. Mümkün olduğunca az ekmek yiyiniz. Temizliğinden emin olmadığınız yerlerde yemek yemeyiniz.

7 Beslenme Bal, çikolata, reçel, marmelat ve pasta gibi çok fazla şeker içeren gıdalar kan şekeri yüksek olan hastalarda kesinlikle yasaktır. Kan şekeri normal olan hastaların da bunlardan fazla tüketmeleri uygun değildir. Cips, çerez, kuru yemiş gibi atıştırmalık gıdalar sizin için zararlıdır. Bunlardan kaçınmaya özen gösteriniz Günde en az 3 litre su tüketiniz. Kullandığınız ilaçlar kas ve iskelet sistemini olumsuz etkilediğinden süt,yoğurt,peynir vb. besinlerden muhakak tüketiniz. Kırmızı et yerine beyaz et,kola-gazoz gibi içecekler yerine meyve suyu,beyaz ekmek yerine kepek ekmeği tüketiniz. Pastırma,salam,sosis,kokoreç,çiğ köfte vb. yiyecekler yemeyiniz.

8 Aşılar Egzersiz ve Spor
Egzersize başlamak için böbrek naklinden sonra en az 6 hafta beklemek gereklidir. İlk zamanlarda, kortizonlu ilaçlara bağlı olarak adale zafiyeti (kas güçsüzlüğü) olabilir. Yapılacak egzersiz kasın çalışma gücünü arttıracak, tansiyonu düşürecek ve böbreklere yük bindirmeyecek şekilde olmalıdır. Egzersiz yapmadan önce; Doktorunuza kalp ve iskelet sisteminin egzersiz için uygun olup olmadığı ve en iyi egzersizin ne olduğunu danışınız. Aşılar Sonbaharda grip aşısı (canlı olmayan aşı) olmanız sizin kış boyunca olabilecek grip salgınlarından koruyabilir.Herhangi bir aşı olmadan mutlaka doktor ya da transplantasyon ekibinizi bundan haberdar etmelisiniz. Hiçbir canlı ya da atenue (zayıflatılmış) aşı olmamalısınız (Örneğin;Ağızdan çocuk felci,kızamık aşısı gibi). Tetanoz gibi ölü ya da inaktif virüs aşılarını olabilirsiniz.

9 Güneşten Korunma,Havuz-Hamam-Deniz Kullanımı
Yetersiz sağlık koşullarının olabileceği yerlerden kaçının. Nakil sonrası kullanılan ilaçlar (örneğin, Prednol vb.) güneşe karşı hassasiyeti arttırdığı için güneşten korunmanız gerekir. Günlük hayatta güneş ışığına maruz kalacağınız zamanlarda ise yüksek faktörlü güneş koruyucu krem, şapka, gözlük vb. gibi şeyleri kullanarak önlem almanız uygun olacaktır. Eğer riskli bir durumunuz yoksa 3.aydan sonra denize girebilirsiniz. Denize girdiğiniz yerin temiz olmasına dikkat etmeli, deniz suyu yutmamaya özen göstermelisiniz. Havuz, sauna ve hamam gibi yerlerin kullanılması enfeksiyon riski nedeniyle uygun değildir. Herhangi bir tatile çıkmadan önce seyahat planlarınızı doktorunuza bildiriniz.

10 Bitkiler ve Hayvanlar Saksılı ev bitkileri toprak mikroplarından kaynaklanan enfeksiyon tehlikesi nedeniyle önerilmez. Yüksek enfeksiyon riski sebebiyle, transplantasyonun ilk bir yılı bahçe, tarla ve toprak işleriyle uğraşmamalısınız. Daha sonra bahçeyle az az uğraşabilirsiniz; fakat bitki dikimi ya da yaprak toplamak gibi işlerden sakınınız ve her zaman eldiven giyiniz. Enfeksiyon riskini attırması yüzünden ev hayvanları normalde önerilmemektedir. Eğer bir evcil hayvanınız varsa, onun dışkısı ile temas etmekten kaçınmalı ve kafesleri temizlerken lastik eldiven giymelisiniz. En iyisi, bu işi yapmasını başkasından istemektir. Hayvanınızın elinizi ya da yüzünüzü yalamasına izin vermeyiniz; fakat bu kazayla olursa bu bölgeyi hemen su ve sabunla yıkamalısınız. Hayvanınızın yapay kemik, oyuncak, yemek tası gibi gereçlerini temiz ve sizin eşyalarınızdan uzak tutunuz.

11 Cinsel Faaliyet Başarılı transplantasyonlardan genellikle birkaç ay sonra kendinizi yeteri kadar iyi hissettiğinizde cinsel faaliyetlerinize tekrar başlayabilirsiniz. İlk 6 hafta cinsel ilişkide bulunmamalısınız. Çok eşli olanlarla ilişkiye girmekle ve/veya evlilik dışı ilişkilerle cinsel hastalık kapma ihtimali çok fazladır. Bu tip ilişkilerden kaçınınız. Bağışıklığı baskılayıcı ilaçların bazıları doğum kontrol haplarının etkinliğini azaltması sebebiyle bu hapları kullanmanız tavsiye edilmez. Spiral gibi rahim içi araçlar da artan enfeksiyon riski yüzünden pek tavsiye edilmez. Prezervatif  hem enfeksiyonu hem de istenmeyen gebelikleri önlemenin en uygun yoludur. Çocuk Sahibi Olma Böbrek naklinin üzerinden 2 yıl geçmeden hamile kalmanız uygun değildir. Ayrıca, sizin ya da bebeğinizin sağlığını tehdit edebilecek herhangi bir hastalığa sahip olmamanız, iyi bir karaciğer fonksiyonuna sahip olmanız ve düşük dozda bağışıklığı baskılayıcı ilaç almanız gerekmektedir.

12 Rutin kontroller İlk ay daha sık kontrollere gelmelisiniz.
Kontrole gelmeden önce ilaç programınızı, önceki tetkik listenizi mutlaka yanınızda getirin. Diyabetik hasta iseniz aksi istenmediği sürece kliniğe gelmeden insülininizi yapınız ve kahvaltınızı ediniz. İlaçlarınızı kontrol ediniz. Bir sonraki kontrole kadar size gerekli ilaçları liste yaparak doktorunuza yazdırınız. Göz, diş, eklem ağrıları, nezle, öksürük, uçuk, deri döküntüleri, ameliyat bölgenizde şişlik, ağız kuruması, fazla su içme, idrar yanması gibi problemlerinizi mutlaka doktorunuza anlatınız