Jeof. Müh. Oral BAŞER 2009. Bu çalışmada; Güney Ege’de, Muğla-Aydın arasında kalan bölgede oluşan sismik olayların kaynak tipinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.

... konulu sunumlar: "Jeof. Müh. Oral BAŞER 2009. Bu çalışmada; Güney Ege’de, Muğla-Aydın arasında kalan bölgede oluşan sismik olayların kaynak tipinin belirlenmesi amaçlanmaktadır."— Sunum transkripti:

1 Jeof. Müh. Oral BAŞER 2009

2 Bu çalışmada; Güney Ege’de, Muğla-Aydın arasında kalan bölgede oluşan sismik olayların kaynak tipinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.

3 Sismik kaynak tipleri

4 Taş ocakları patlatmaları ya da nükleer patlatmalar bulundukları bölgedeki sismik ağ kayıtlarında gözlenen sismik aktiviteye düzenli olarak kirletici etki yapmaktadır. Bu olaylar kayıtlara deprem olarak geçirildiğinden yapılan sismik risk analizleri ve aktif tektonizma çalışmalarındaki yorumlarda hatalara neden olmaktadır. Yapay ve doğal kaynaklı sismogramlar

5 1. Konum (Lokasyon) 2. Derinlik 3. A S /A P - LogS ile karşılaştırılmasıA S /A P - LogS ile karşılaştırılması 4. Karmaşıklık- Spektral oran (C-Sr)Karmaşıklık- Spektral oran (C-Sr) 5. m b - M s ayrımım b - M s ayrımı 6. P n /S n ve P n /L g genlik oranlarıP n /S n ve P n /L g genlik oranları 7. Koda azalım oranıKoda azalım oranı 8. Diğer basit yöntemler a) İlk hareketin kullanılmasıİlk hareketin kullanılması b) S dalgalarının gözlemlenmesiS dalgalarının gözlemlenmesi c) Frekans içeriğiFrekans içeriği

6

7 UDİM’e ait deprem istasyonları Türkiye maden yatakları haritası- MTA Çalışma bölgesine ait uydu fotoğrafı (Sarı imleçler bölgedeki istasyonları, mavi imleçler madenleri göstermektedir.)

8 Çalışma alanının (Muğla-Aydın) jeolojik haritası

9 Çalışma alanındaki faylar ve son 1 yıl içerisindeki sismik olaylar

10 Bölgedeki sismik olayların yıllara göre dağılımıVerilerin gün içerisinde zamana göre dağılımı 2005-2009 arasında bölgede meydana gelen olayların büyüklük dağılımı

11 Kullanılan depremlerin (beyaz daireler), istasyonların (kırmızı üçgenler) ve taş ocaklarının (mavi yıldızlar) bölgedeki dağılımı VERİLERİN ÖZELLİKLERİ Konum 37.22°-37.50° K enlem ve 27.90°-28.40° D boylamları Büyüklük2≤Md≤3 Zaman2008 yılında saat 8:00 ile 17:00 arası Adet148

12 Çalışmada kullanılan kayıtların örnekleri (06.02.2008 10:18:49 Muğla-Yatağan M:2.4)

13 Çalışmada kullanılan kayıtların örnekleri (02.04.2008 14:52:25 Muğla-Merkez M:2.4)

14 Çalışmada kullanılan kayıtların örnekleri (02.12.2008 10:18:46 Muğla-Merkez M:2.7)

15 Çalışmada kullanılan kayıtların örnekleri (07.06.2008 15:01:48 Muğla-Merkez M:3.0)

16

17 2008060715 kaydının genlik okuma işlemi

18 2008013110 kaydının genlik okuma işlemi

19 2008042809 kaydının genlik okuma işlemi

20 TARİH ZAMAN (GMT) BODTDALTDATMLSBYER As/AplogSAs/AplogSAs/AplogSAs/AplogSAs/AplogS 08.01.200810:23:37.13--1.082.73--1.962.992.544.07 11.01.200815:29:08.85--1.542.90--1.903.121.523.92 13.01.200810:00:58.07--1.222.77--1.763.031.533.77 13.01.200813:01:07.35--2.672.88--2.283.011.923.75 03.02.200815:59:41.78--1.572.82--1.792.862.184.02 04.02.200816:00:03.31--1.363.18--1.523.171.394.09 06.02.200810:18:49.140.683.050.442.78----0.743.78 11.02.200810:37:24.581.193.120.602.90----1.383.82 12.02.200810:15:22.670.813.161.593.14----2.094.20 16.02.200810:39:02.891.713.001.332.83--1.462.901.503.87 08.05.200809:25:59.892.933.02--3.062.75--2.393.90 19.05.200809:07:33.301.332.90--1.552.82--2.643.90 23.05.200815:03:34.831.732.99----1.283.062.163.90 27.05.200809:22:00.651.253.17----1.293.220.923.21 07.06.200815:01:48.87----1.292.761.323.031.244.00 14.06.200809:20:08.732.212.88--1.082.41--0.412.76 14.06.200810:19:36.471.182.91--1.082.66--0.543.02 21.07.200809:02:30.281.082.95--1.622.931.853.212.724.13 08.08.200809:48:39.971.933.02--1.482.561.363.011.703.72 02.12.200810:18:46.340.962.94--1.242.690.612.891.643.80 Kayıtlar üzerinden okunan genlik değerleri

21 YER istasyonundaki A S / A P – LogS değişimi

22 MLSB istasyonundaki A S / A P – LogS değişimi

23 DAT istasyonundaki A S / A P – LogS değişimi

24 DALT istasyonundaki A S / A P – LogS değişimi

25 BODT istasyonundaki A S / A P – LogS değişimi

26 İstasyonDepremPatlatmaToplam BODT34649 DALT32528 DAT51722 MLSB45862 YER31115146 İstasyonlara göre sismik olayların dağılımı

27 Kayıt NO.TARİH ZAMAN (GMT)ENLEM (K) BOYLAM (D)MAG. (Md) 200801301330.01.200813:49:58.7137.200328.20422.7 200802061006.02.200810:18:49.1437.280328.15372.4 200802111011.02.200810:37:24.5837.224528.22282.6 200803281028.03.200810:53:23.1337.221528.2262.9 200804241524.04.200815:04:20.6037.22128.21232.8 200805071507.05.200815:02:35.0837.258528.22082.8 200805080908.05.200809:25:59.8937.233328.26582.8 200805120912.05.200809:12:01.9837.197328.21472.7 200805131513.05.200815:04:48.2937.208328.21072.7 200805141514.05.200815:03:04.1937.317728.22282.6 200805190919.05.200809:07:33.3037.230328.2052.9 200805281428.05.200814:59:17.0637.229328.1852.6 200806041404.06.200814:58:11.2437.23928.21672.7 200806061506.06.200815:01:09.6237.23128.18582.7 200806061506.06.200815:04:06.1337.236228.20722.9 200806090909.06.200809:02:04.3337.225328.20072.6 200806111011.06.200810:04:02.7937.223828.18023 200806241524.06.200815:02:59.7337.236828.19732.9 200806301430.06.200814:58:48.1737.208528.16122.1 200807021202.07.200812:43:51.5037.215228.20882.7 200807140914.07.200809:36:40.6537.243528.26522.6 200807190919.07.200809:09:29.0537.210228.20472.7 200811110911.11.200809:58:01.4537.225228.1712.6 200811151515.11.200815:18:17.1337.236828.16632.8 200811161016.11.200810:00:33.8237.218228.16822.7 200811201520.11.200815:17:18.8137.219528.1592.9 200811291029.11.200810:55:05.7537.219828.18752.6 200812041304.12.200813:42:25.4937.226828.1862.8 200812051005.12.200810:03:03.7837.219828.16682.6 200812061006.12.200810:04:12.3037.236728.18732.5 200812201420.12.200814:54:52.0837.184528.17582.7 A S / A P –log S Ayrım analizi sonucunda depremler

28 BODT istasyonunda kaydedilen patlatma ve deprem kayıtları

29 DALT istasyonunda kaydedilen patlatma ve deprem kayıtları

30 YER istasyonunda kaydedilen patlatma ve deprem kayıtları

31 MATLAB kullanılarak yazılan bir programda tüm verilerin karmaşıklık (C) ve spektral oran (Sr) katsayıları hesaplanmıştır. C ve Sr’nin hesaplanmasında kullanılan zaman pencereleri; t 1 -t 2 =2-4 sn, t 0 -t 1 =P dalgası başlangıç zamanı-2 sn ve frekans bantları; h 1 -h 2 =5-10 Hz, l 1 -l 2 =1-5 Hz’dir.

32 2008013110.YER.BHZ.KO kaydının genlik ve güç spektrumları (Patlatma) Sr: 0.07 C: 0.79

33 2008050809.YER.BHZ.KO kaydının genlik ve güç spektrumları (Deprem) Sr: 0.10 C: 3.95

34 2008013010.YER.BHZ.KO kaydının genlik ve güç spektrumları (Patlatma) Sr: 0.09 C: 0.56

35 2008071409.YER.BHZ.KO kaydının genlik ve güç spektrumları (Deprem) Sr: 0.11 C: 4.53

36 TARİH ZAMAN (GMT) YER TARİH ZAMAN (GMT) YER CSrC 08.01.200810:23:37.130.48220.136902.04.200810:07:12.320.31290.2634 08.01.200810:40:49.400.23310.262202.04.200814:52:25.781.01360.1287 11.01.200810:01:19.560.80720.465909.04.200809:06:48.861.1270.0554 11.01.200810:47:34.961.74890.251110.04.200809:23:33.171.14550.4001 11.01.200815:29:08.850.59250.159312.04.200815:04:42.511.33770.2134 13.01.200810:00:58.070.65280.117813.04.200809:05:40.440.63240.1596 13.01.200813:01:07.351.06020.162915.04.200815:07:46.401.73110.085 17.01.200813:00:05.581.13830.123117.04.200812:55:35.310.41220.8342 19.01.200814:24:44.780.86430.208424.04.200815:04:20.603.62920.1315 21.01.200814:02:06.840.71710.196328.04.200809:13:25.830.64780.128 30.01.200813:49:58.713.65570.144201.05.200809:00:48.880.61790.2623 30.01.200810:01:17.350.48490.091503.05.200809:05:39.250.58050.2945 31.01.200810:06:23.390.62110.075705.05.200812:17:03.501.660.4213 03.02.200815:59:41.780.92520.052707.05.200815:02:35.083.66760.1156 04.02.200816:00:03.310.91670.077908.05.200809:25:59.893.85450.1015 06.02.200810:18:49.143.54770.403912.05.200809:12:01.982.18210.1208 08.02.200812:16:37.952.26620.21513.05.200815:04:48.294.97680.1559 09.02.200810:05:17.372.4590.067414.05.200815:03:04.192.86560.0916 Hesaplanan C ve Sr değerlerine örnekler

37 C-Sr dağılımı

38 İlk uygulama sonucunda deprem olarak belirlenen olayların ikinci uygulama ile tutarlığı % 83.87 olarak belirlenmiştir.

39 Kayıt NO.TARİH ZAMAN (GMT) ENLEM (K) BOYLAM (D)MAG. (Md) 200801301330.01.200813:49:58.7137.200328.20422.7 200802061006.02.200810:18:49.1437.280328.15372.4 200802111011.02.200810:37:24.5837.224528.22282.6 200803281028.03.200810:53:23.1337.221528.2262.9 200804241524.04.200815:04:20.6037.22128.21232.8 200805071507.05.200815:02:35.0837.258528.22082.8 200805080908.05.200809:25:59.8937.233328.26582.8 200805120912.05.200809:12:01.9837.197328.21472.7 200805131513.05.200815:04:48.2937.208328.21072.7 200805141514.05.200815:03:04.1937.317728.22282.6 200805190919.05.200809:07:33.3037.230328.2052.9 200805281428.05.200814:59:17.0637.229328.1852.6 200806041404.06.200814:58:11.2437.23928.21672.7 200806061506.06.200815:01:09.6237.23128.18582.7 200806061506.06.200815:04:06.1337.236228.20722.9 200806090909.06.200809:02:04.3337.225328.20072.6 200806111011.06.200810:04:02.7937.223828.18023 200806241524.06.200815:02:59.7337.236828.19732.9 200806301430.06.200814:58:48.1737.208528.16122.1 200807021202.07.200812:43:51.5037.215228.20882.7 200807140914.07.200809:36:40.6537.243528.26522.6 200807190919.07.200809:09:29.0537.210228.20472.7 200811110911.11.200809:58:01.4537.225228.1712.6 200811151515.11.200815:18:17.1337.236828.16632.8 200811161016.11.200810:00:33.8237.218228.16822.7 200811201520.11.200815:17:18.8137.219528.1592.9 200811291029.11.200810:55:05.7537.219828.18752.6 200812041304.12.200813:42:25.4937.226828.1862.8 200812051005.12.200810:03:03.7837.219828.16682.6 200812061006.12.200810:04:12.3037.236728.18732.5 200812201420.12.200814:54:52.0837.184528.17582.7 İki ayrım metodu sonucunda deprem olarak belirlenen sismik olaylar

40 Depremler ve patlatmaların harita üzerinde gösterimi

41  İlk uygulamada üzerinde çalışılan 148 sismik olayın 31 tanesi deprem olarak, 117 tanesi patlatma olarak tespit edilmiştir.  Bu tespitin doğruluğunu pekiştirmek amacıyla verilere bir diğer ayrım metodu olan C-Sr karşılaştırması uygulanmış ve bu 31 adet depremin 26 tanesi deprem olarak belirlenerek % 83.87 oranında tutarlılık sağlanmıştır. Kalan 5 depremin kayıtları tekrar incelenerek ilk hareket yönlerine, dalga şekillerine ve frekans içeriklerine bakılmış ve deprem olarak kabul edilmiştir.

42  Yapılacak çalışmalarda, kaynak tipi ayrımı analizinde başarı oranını yükseltmek için daha fazla yöntemin artarda uygulanması önerilmektedir.  Herhangi bir sismik ağda kaydedilen olayların kataloglara hatalı geçmemesi için ayrım analizi kesinlikle yapılmalıdır.

43 Arai,N.Y., ‘‘Discrimination by Short-period Seismograms’’, International Institute of Seismology and Eartquake Engineering, Building Research Institute (IISEE), Lecture Note, Global Course, (2004). Baumgardt, D. R., Young, G. B., ‘‘Regional Seismic Waveform Discriminants and Case-Based Event Identification Using Regional Arrays’’, Bulletin of the Seismological Society of America Vol. 80 No. 6, 1874-1892, (1990). Gündüz, H., Güney, B. A., Küsmezer, A., Bekler, F., Öğütçü, Z., ‘‘Contanmination of Seismicity Catalogs by Quarry Blast: An Example From İstanbul and Its Vicinity, Northwestern Turkey’’, Journal of Asian Earth Sciences 34 90-99 (2009). Kafka, A. L., ‘‘Rg as a Depth Discrimination For Earthquakes and Explosions: A Case Study in New England’’, Bulletin of the Seismological Society of America Vol. 80 No. 2, 373-394, (1990). Kim, W. Y., Sipmson, D. W., Richards, P. G., ‘‘Discrimination of Earthquakes and Explosions in the Eastern United States Using Regional High-Frequency data’’, Geophysical Research Letters vol. 20, no. 14, p. 1507-1510, (1993).

44 Koch, K., ‘‘Seismic Event Identification of Earthquake and Explosions in Germany Using Spectral Lg Ratios’’, Pure and Applied Geophysics, 159, 759-778, (2002). Köken, M., ‘‘Aydın İli Çevre Durum Raporu’’, T.C. Aydın Valiliği Çevre ve Orman Müdürlüğü, (2007). Ringdal, F., ‘’Seismological Verification of Comprehensive Test Ban Treaty’’, paper presented in Workshop on Seismological Verification of a Comprehensive Test Ban Treaty, June 4-7, Oslo, Norway (1985). Su, F., Aki, K., Biswas, N. N., ‘‘Discriminating Quarry Blasts From Earthquakes Using Coda Waves’’, Bulletin of the Seismological Society of America Vol. 81 No.1, 162-178, (1991). Stevens, J. L., Day, S. M., ‘‘The Physical Basis of m b :M s and Variable Magnitude Methods for Earthquake/Explosion Discrimination’’, Journal of Geophysical Research, Volume 90, Issue B4, p. 3009-3020, (1985). Şenyürek, B., ‘‘Muğla İli Çevre Durum Raporu’’, T.C. Muğla Valiliği Çevre ve Orman Müdürlüğü, (2004).

45

46

47

48

49

50

51

52

53