UYGARLIK TARİHİ Tarih Öncesi Çağlar.

... konulu sunumlar: "UYGARLIK TARİHİ Tarih Öncesi Çağlar."— Sunum transkripti:

1 UYGARLIK TARİHİ Tarih Öncesi Çağlar

2 Konu Başlıkları Jeolojik Çağlar
Avcı-Toplayıcı Göçebe yaşam biçiminden yerleşik yaşama neden ve nasıl geçilmiştir. Hayvanların evcilleştirilmesi ve Tarım nerede, ne zaman ve nasıl başlamıştır. Köy tipi yerleşimler ilk kent devletlerine nasıl dönüşmüştür. Uygarlığın doğuşunu hazırlayan koşullar nelerdir.

3 Başlangıç Evrenin başlangıcı yaklaşık 15 milyar yıl öncedir.
Dünyamız ise yaklaşık 4,5 milyar yıl önce Big Bang adı verilen büyük bir patlama sonucu meydana gelmiştir. Yaklaşık 4 milyar yıl önce ilk organik moleküller ortaya çıkmıştır. İlk basit tek hücreli canlılar yaklaşık 3,6 milyar yıl önce ortaya çıkmıştır. Çok hücreli organizmalar yaklaşık 1,7 milyar yıl önce ortaya çıkmıştır.

4 Dinozorlar Dinozorlar 230 milyon yıl önce yaşamışlardır.
Bu dönemde dinozorlar, çok gelişmiş ve dünyadaki hakim canlı türü durumuna gelmişlerdir. Ancak dönemin sonunda (yakl.65 milyon yıl önce) dinozorların soyu, büyük ihtimalle dünyaya düşen bir meteorun neden olduğu iklimsel değişiklikler yüzünden tükenmiştir.

5 Jeolojik Zamanlar ve önemli Evrimsel Gelişmeler
DÖNEM YIL ÖNCE EVRŞMSEL GELİŞMELER Arkeozoyik 4 milyar Yaşamın Başlangıcı Proterozoyik 3.5 milyar Tek hücreli canlılar,çok hücreliler Birinci Zaman (Paleozoyik) Kambriyen 570 milyon Yaşamın patlaması Ordovisyen 500 milyon İlk omurgalılar Silüryen 430 milyon İlk balıklar Karbonifer 350 milyon İlk sürüngenler Permiyen 280 milyon Memeli benzeri sürüngenler İkinci Zaman (Mezozoyik) Trias 230 milyon İlk dinozorlar, ilk memeliler Jura 180 milyon Dinozorların hakimiyeti Kretase 135 milyon Dinozorların sonu, ilk kuşlar Üçüncü Zaman (Senozoyik) Plaeosen 65 milyon Memeli türlerinde artış Eosen 55 milyon İlk primatlar Oligosen 38 milyon Primatların gelişimi Miyosen 25 milyon Pliosen 5 milyon İlk homininler (insan ataları) Dörüncü Zaman (Kuvaterner) Pleistosen 2 milyon İlk insanlar Holosen 10 bin Tarımın başlaması

6 1 milyar yıl= 24 saat Büyük Patlama (Big Bang)
1 Ocak (Yakl.15 milyar yıl önce) Samanyolu Galaksisi’nin oluşmaya başlaması 1 Mayıs (Yakl.10 milyar yıl önce) Güneş Sistemin’in oluşumu 9 Eylül (Yakl. 5 milyar yıl önce) Dünya’nın şekillenmesi 14 Eylül (Yakl. 4.5 milyar yıl önce) Dünya’da ilk yaşam belirtisi 25 Eylül (Yakl. 4 milyar yıl önce) En eski fosillerin tarihi 9 Ekim (Yakl. 3.6 milyar yıl önce) Fotosentez yapabilen en eski bitki fosillerinin tarihi 12 Kasım (Yakl. 2.8 milyar yıl önce)

7 Yeni yılın ilk saniyeleri
31 Aralık İlk İnsanlar 22:30 Taş aletlerin yaygın olarak kullanımı 23:00 Ateşin Kontrollü olarak kullanılması 23:46 Avrupa'da Üst Paletolitik mağara resimleri 23:59 Tarımın başlaması 23:59:20 İlk kentler 23:59:35 Yazının keşfi 23:59:56 İsa'nın doğuşu Avrupa'da Rönesans 23:59:59 Şimdi Yeni yılın ilk saniyeleri

8 İnsanlar 55 milyon yıl önce ilk Primatlar.
5 milyon yıl önce ilk Homininler. 2 milyon yıl önce ilk insanlar. Australopithus, Homo habilis, Homo erectus, Homo heidelbergensis, Homo neanderthalensis, Homo sapiens. Homininleri diğer Primatlardan ayıran en önemli özellikleri bipedalizmdir.

9 Tarih öncesi (Prehistoria) Çağlar
Tarih öncesi (Prehistoria) Çağlar için arkeologlar ve Eskiçağ tarihçileri “Üç Çağ Sistemi” dedikleri bir sınıflandırma yapmışlardır. Bu sınıflandırmada araç gereç yapımında kullanılan ham madeler esas alınmıştır ve üç evreye bölünmüştür. Bunlar sırasıyla: Taş Çağı, Tunç Çağı, Demir Çağıdır.

10 Üç Çağ Sisteminde Taş Çağı
ÇAĞLAR DÖNEMLER YIL Taş Çağları Paleolitik Alt Paleolitik G.Ö.2,5 mio Orta Paleolitik G.Ö Üst Paleolitik G.Ö Mezolitik Mezolitik / Epipaleotik G.Ö Neolitik Çanak Çömlek Öncesi G.Ö Çanak Çömlekli Neolitik M.Ö Bakır Çağı Kalkolitik Erken, Orta ve Geç M.Ö – 3.500

11 Paleolitik Çağ Yontma-Eski Taş Çağ
G.Ö. 2,5 mio Alt Paleolitik G.Ö.2,5 mio Orta Paleolitik G.Ö Üst Paleolitik G.Ö

12 Paleolitik Çağ Günümüzden 2.5 milyon yıl önce başlamış olan 4. Zaman’a (Kuvaterner) denk gelmektedir. Paleolitik Çağ, yani eski Taş Çağı, insan elinden çıkan ilk ürünler olan taş aletlerin yapıldığı çağdır. Bu taş aletler en eski teknolojiyi temsil ederler. Paleolitik Çağ insanları, avcılık ve besin toplayıcılığı ile geçinen göçebe topluluklardır. Bu topluluklar, sadece geçici konak yerlerinde ikamet etmişlerdir. Bunlar da genellikle doğal olarak korunaklı mağaralar ve kaya altı sığınaklarıdır.

13 Paleolitik Çağ Avcı-Toplayıcı topluluklar
Avcı-Toplayıcı topluluklar besin ihtiyaçlarını avlanarak ve çeşitli bitki, meyve, yemiş ve kökleri toplayarak karşılarlar. Avcı toplayıcı geçim biçimi, bir bölgedeki besin kaynakları azaldıktan sonra yeni besin kaynaklarına ulaşabilmek için yer değiştirmeyi zorunlu kılar. Böylece Avcı-Toplayıcılar bir süre sonra başka bir yere göç ederler. Avcı-Toplayıcılar, besin kaynaklarından yeterli biçimde faydalanabilmek için küçük gruplar halinde yaşarlar. Bu çağ, ilk yerleşimlerin ortaya çıkmaya başladığı Mezolitik Çağın (Epipaleotik Çağ) başlamısıyla sona erer.

14 Sanatın Doğuşu Günümüzden yaklaşık 35 bin yıl önce Avrupa, Afrika ve Avustralya’da ilk sanatsal ürünler ortaya çıkmıştır. Bunlar Mağara resimleridir. Genellikle bizon, mamut, yabani geyik, aslan, ayı ve yaban keçisi gibi hayvan figürleri resmedilmiştir. Hayvan betimlemeleri çok doğal ve gerçekçidir. Resimler oldukça başarılı bir teknikle ve çeşitli doğal boyalar kullanılarak yapılmıştır.

15 Sanatın Doğuşu Resimler, mağaraların yaşanan kısımlarında değil, güçlükle ulaşılabilen derin ve karanlık kısımlarında bulunmuşlardır . Hayvan resimleri dışında spiraller, zikzaklar, düz paralel çizgiler gibi çeşitli geometrik şekiller de resmedilmiştir. Üst Paleolitik Dönemde mağara resimleri dışında taştan, fil dişinden ve kilden küçük heykelcikler de yapılmıştır.

16 Sanatın Doğuşu Bu heykelcikler arasında göğüsleri, kalçaları ve karın kısımları abartılı bir biçimde betimlenmiş; ancak yüzleri işlenmemiş kadın heykelcikleri özel bir öneme sahiptir. Venüs adı verilen bu heykelcikler günümüzden yıl öncesinden itibaren yaygın bir biçimde üretilmiştir. Bu heykelciklerin ana tanrıçayı veya doğurganlığı simgelediği düşünülmüştür. Ancak bunlar tabii ki sadece birer yorumdur.

17 Mağara Resimleri

18 Neanderthal İnsanı

19 Venüs Heykelcikleri

20 Sanatın Doğuşu Bu dönemde ayrıca takılar ve süslenme davranışları da ortaya çıkmıştır. Köklerinden delinmiş hayvan dişleri, kemik, geyik boynuzu ve fil dişinden yapılmış boncuklar takı yapımında kullanılmıştır.

21 Mezolitik (Epipaleolitik) Çağ
G.Ö

22 Mezolitik (Epipaleolitik) Çağ
Bu Çağ, geçici iskan yerlerindeki hayatın sona erdiği ve yerleşik yaşama doğru yönelimin gerçekleştiği bir geçiş evresidir. Bu dönemin süresi, yaşandığı bölgeye göre değişir. Avrupa’da Mezolitik toplumlar yaklaşık M.Ö. 3000’lere kadar varlık gösterirken Ortadoğu’da 10 bin yıl önce Epipaleolitik kültürler sona ermiş ve Neolitik Çağ başlamıştır.

23 Mezolitik (Epipaleolitik) Çağ
Avrupa’da son buzul çağının bitişiyle birlikte, buzullar kuzeye doğru çekilmiş, deniz seviyesi yükselmiş, Avrupa’da ağırlıklı olarak iğne yapraklı ormanlar ortaya çıkmış ve sulak alanlar genişlemiştir. İnsanlar, buzulların erimesiyle açılan yeni alanlara doğru yayılmışlar ve avcı-toplayıcılık, geçim biçimi olmaya devam etmiştir.

24 Mezolitik (Epipaleolitik) Çağ
Özellikle nehirlerde ve genişleyen sulak alanların kıyılarında balıkçılık gelişmiştir. Besin kaynaklarının bol olduğu su kenarlarında sabit, kalıcı yerleşimler kurulmuştur. Böylece bu dönemde yerleşik yaşam başlamıştır. Mezolitik Çağ yerleşimleri, nehir ve göl kenarlarında bulunan küçük köyler şeklindedir.

25 Mezolitik (Epipaleolitik) Çağ
Günümüzden yaklaşık 12 bin yıl önce, Ortadoğu ve Doğu Akdeniz çevresinde başlayan bu kültür evresi, kendisini takip eden Neolitik Çağ’a öncülük etmiştir. Buzul Çağların’nın bitişini izleyen dönemde, iklim ve bitki örtüsü Ortadoğu ve Doğu Akdeniz bölgesinde de değişmiş ve bu değişiklikler kültüre de yansımıştır. Bu bölgede sıcak ve yağışlı iklim, başta arpa ve buğday olmak üzere bir çok yabani tahıl türünün bol miktarda yetişmesini sağlamıştır.

26 Mezolitik (Epipaleolitik) Çağ
Bol miktarda yetişen bu yabani tahıllar, insanlar için önemli bir besin kaynağı haline gelmiş, bunların toplanması ve depolanmasıysa yerleşik hayata geçmeyi zorunlu kılmıştır. İnsanların köylerinin çevresindeki yabani tahılları topladığı ve depoladığı bu yeni yaşam biçimi, tarımın keşfine doğru giden yolda atılan en önemli adım olmuştur.

27 Mezolitik (Epipaleolitik) Çağ
Bu döneme ait aletler bir önceki döneme göre daha küçüktür ve daha ince bir işçilik göstermektedir ve çakmak taşından üretilmişlerdir. Bu dönemin başka bir önemli özelliği ise Natufyen evresidir. Natufyen, Doğu Akdeniz bölgesinde günümüzden 12 bin ila 10 bin yıl öncesinde yaşamış olan topluluklara özgü bir kültürel evredir.

28 Natufyen Natufyen’in en önemli özelliği, standartlaşmış yapılardan oluşan ilk düzenli köy yerleşimlerinin ortaya çıkmasıdır. Bu yerleşimlerin nüfusunun yaklaşık kişi olduğu tahmin edilmektedir. Bu kültürde insanlar ölülerini oturdukları evlerin tabanlarına gömmüşlerdir. Bu adet, evle kurulan duygusal bağın bir işareti olarak tahmin edilmektedir.

29 Neolitik Çağ G.Ö

30 Neolitik Çağ Taş Çağlarının sonuncusu olan Neolitik, Yeni Taş Çağı anlamına gelmektedir ve bazen Cilalı Taş Çağı olarak da adlandırılmaktadır. Neolitik Çağ’da yaşanan kültürel gelişmeler, taş aletlerdeki yeniliklerden çok daha fazlasıdır. Bu Çağ’da Tarım keşfedilmiş ve hayvanlar evcilleştirilmiştir.

31 Neolitik Çağ Neolitik, aslında başlangıç ve bitişi kesin tarihlerle sınırlanan bir dönem olmaktan çok, tarımın başladığı ve hayvanların evcilleştirildiği bir kültür evresi olarak tanımlanabilir. Bu gelişmeler, dünyanın çeşitli yerlerinde farklı tarihlerde yaşanmıştır.

32 Neolitik Çağ Neolitik Çağa ait diğer bir yenilik ise çanak çömlek yapımının başlamasıdır. Neolitik Çağ yerleşimleri daha önce sözünü ettiğimiz Natufyen yerleşiminin devamıdır. Bu yerleşimlerin bazılarında bu evrede de kısmen yabani tahıl toplayıcılığı devam etmiştir.

33 Neolitik Çağ’da Tarım Tarımın geliştiği ilk yer , Orta Doğu’da verimli hilal adı verilen bölgedir. İlk defa tarıma alınan buğdayın ana vatanının Urfa ve Diyarbakır arasındaki Karacadağ olduğunu ortaya konulmaktadır. Bununla beraber tarım, dünyanın başka yerlerinde, örneğin Amerika kıtasında ve Güneydoğu Asya’da birbirinden bağımsız olarak daha sonra başlamıştır.

34 Verimli Hilal

35 Neolitik Çağ’da Tarım Tarım Ortadoğu’da günümüzden yaklaşık yıl önce, Güneydoğu Asya’da günümüzden 8000 yıl önce ve Orta Amerika’da ise günümüzden 5000 yıl önce başlamıştır. Ancak bu bölgelerde tarımı yapılmaya başlanan bitki türleri farklıdır. Ortadoğu’da arpa, buğday; Güneydoğu Asya’da pirinç ve Orta Amerika’da ise mısır tarıma alınan ilk bitkilerdir.

36 Neolitik Çağ’da Tarım Tarım bu merkezlerde başladıktan sonra hızla diğer bölgelere de yayılmıştır. Böylece tarımın keşfine dek, tüm insan topluluklarının esas geçim biçimi olan avcı-toplayıcılık, giderek azalmış ve marjinal bir hale gelmiştir

37 Neolitik Çağ’da Tarım Doğu Akdeniz, Kuzey Suriye, Kuzey Mezopotamya ve Güneydoğu Anadolu’daki yoğun tahıl toplayıcılığına dayalı Mezolitik yerleşimler, yavaş yavaş tarımsal üretime geçerek Neolitik yerleşimlere dönüşmüşlerdir. Yerleşik yaşam, tarımın keşfinden önce başlamıştır. Yabani tahıl toplayıcılığına dayanan geçim biçimi, yerleşik yaşamı zorunlu kılmıştır.

38 Neolitik Çağ’da Tarım Yerleşik yaşamın başlamasından ve ilk köylerin oluşmasından sonra bir nüfus artışı olmuştur. Tahıl toplayıcılığı, köylerde artan nüfusu beslemekte yetersiz kalmış olabilir. Böylece insanlar, besin sorununa yeni çözüm yolları aramaya yönelmiş ve yabani bitkileri denetim altına almayı keşfederek tahıllarını artık kendileri üretmeye başlamışlardır.

39 Neolitik Çağ’da Tarım Yabani tahılların bol miktarda bulunması ve insanların bunları topluyor olmaları, tarımın keşfinde en önemli etkendir. Bu sayede insanlar bu tahılların doğal özelliklerini gözlemlemiş ve bu tahılları denetim altına almanın da yollarını keşfetmiş olabilirler. Buğday ve arpa, Ortadoğu’da tarımı yapılan ilk bitkilerdi. Bu bitkileri mercimek, nohut, bakla ve diğerleri izlemiştir.

40 Neolitik Çağ’da Tarım İnsan müdahalesiyle daha çok ürün veren, dayanıklı ve iri taneli tahıllar ve baklagiller üretilmiştir. Tarımla birlikte doğada bulunan besinlerin tüketilmesine dayanan geçim biçimine alternatif olarak doğanın denetim altına alındığı yeni bir geçim biçimi doğmuştur. Neolitik Çağ, üretici ekonomiye geçişin çağıdır. Tarihçiler, insanlık tarihindeki en önemli gelişmenin yiyecek üretiminin başlaması olduğunu öne sürerler.

41 Hayvanların evcilleştirilmesi
Neolitik Çağ’da tarımdan hemen sonra gerçekleşen en önemli yenilik, hayvanların evcilleştirilmesidir. Köpek daha Mezolitik Çağ’da evcilleştirilmiştir. Bu nedenle köpek, evcilleştirilen ilk hayvan olma özelliğine sahiptir. Neolitik Çağ’da ise beslenme amaçlı olarak koyun, keçi, domuz ve sığır evcilleştirilmiştir.

42 Hayvanların evcilleştirilmesi
İnsanlar evcilleştirdikleri hayvanların sütünden ve yününden faydalanmışlardır. Evcilleştirme süreci, daha çok süt, daha kaliteli yün ve daha fazla et veren ve kolay evcilleşebilen uysal hayvanların seçilmesiyle gerçekleşmiştir. İlk zamanlarda evcil hayvan sayısı az olduğu için avcılık da devam etmiştir. Ancak zamanla evcil hayvanların sayısı artmış ve avcılık giderek azalmıştır.

43 Hayvanların evcilleştirilmesi
Evcilleştirilen hayvan türü bölgelere göre farklılıklar göstermektedir. Örneğin Afrika’da sığır ve keçi, Doğu Asya’da domuz, Güney Amerika’da ise lama evcilleştirilmiştir. At, deve ve kümes hayvanları ise daha geç dönemlerde evcilleştirilmişlerdir.

44 Neolitik Çağ Neolitik Çağ’da bakır da kullanılmaya başlanmıştır.
Bakır ısıtılıp dövülerek şekillendirilmiş; takı, küçük iğne, olta gibi aletler yapılmıştır. Bu dönemde obsidyen ve bakırın yanında deniz kabukları, kaliteli çakmak taşı ve değerli renkli taşların ticareti yapılmıştır.

45 Obsidyen Taşı

46 Neolitik Çağ Çanak çömlekli Neolitik çağ, sadece çanak çömlek yapımının başlamasından çok daha fazla şey ifade eder. Çanak çömlek öncesi Neolitik Çağ, besin üreticisi yaşam tarzına doğru bir geçiş aşamasıdır. Ancak çanak çömlekli Neolitik’te artık besin üretimine dayalı ekonomi tamamen yerleşmiş, avcılık ve toplayıcılık terkedilmiştir. Bu dönem yerleşimlerinden bazıları kişilik nüfusa sahiptir.

47 Kalkolitik Çağ Neolitik Çağ’ın sonuna doğru ölülerin evlerin tabanına gömülmesi adeti ortadan kalkmış ve ölüler yerleşim yerlerinin dışına gömülmeye başlanmıştır. Kalkolitik Çağ aynı zamanda Bakır Çağı olarak da bilinmektedir. Geç Neolitik’ten sonra yaklaşık M.Ö ’lerde başlar ve Tunç Çağı’nın başlaması ile birlikte M.Ö. 3500’lerde sona erer.

48 Kalkolitik Çağ M.Ö – 3.500

49 Kalkolitik Çağ Neolitik Çağ’a özgü çiftçiliğe dayalı köy yaşamı, birçok yerde uzun süre devam etse de bazı bölgelerdeki köylerin büyüyüp gelişerek kentlere dönüştükleri görülür. Kalkolitik Çağın en önemli özelliği, bu dönemde köylerin kentlere dönüşmesi ve tarımcı köy toplumlarından kent devletlerinin doğmasıdır.

50 Kalkolitik Çağ Bu dönemde bölgeler arası sosyo-ekonomik açıdan bir farklılaşma ortaya çıkmıştır. Dünya tarihinde ilk kez ekonomik çıkar bölgeleri oluşmuştur. Ekonomisi tahıl tarımına dayalı toplumlarda kuraklık büyük bir risk anlamına gelmektedir. Bu nedenle kıtlık riski bulunan bölgelerde artı ürün üretmek ve bunları depolamak son derece önemlidir.

51 Kalkolitik Çağ Kuraklık riskinin az olduğu ve doğal besin kaynaklarının bol olduğu bölgelerde ise artı ürün bu kadar büyük bir anlam ifade etmez. Ekonomik merkez, doğal imkanların zengin olduğu bölgelerden, sulamalı tarım yapma imkanının bulunduğu Dicle ve Fırat arasındaki Mezopotamya bölgesine kaymıştır. Mezopotamya bölgesi, daha kuzeydeki Güneydoğu Anadolu bölgesine göre daha kurak ve doğal besin kaynakları sınırlı bir bölgedir.

52 Kalkolitik Çağ Bu yüzden Kalkolitik Çağ’da sosyal ve ekonomik gelişmeler, doğal koşulların insanları zorladığı yerlerde gerçekleşmiştir. Bu bölgelerde artı ürüne sahip olan yerleşimler, avantajlı duruma geçerler ve bu onlara önemli bir güç kazandırır.

53 Kalkolitik Çağ – Sulamalı Tarım
Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki Mezopotamya bölgesinin kurak olması ve kuru tarımın nüfusu beslemeye yetmemesi, sulamalı tarımı zorunlu kılmıştır. Bu bölge sulama kanallarının yapılabilmesi ve sulu tarımın başlayabilmesi için uygun koşullara sahiptir. Sulu tarımın başlamasıyla birlikte ürün fazlası, yani artı ürün de ortaya çıkmıştır.

54 Kalkolitik Çağ – Artı Ürün
Bu artı ürün, bölgede büyük değişimlere neden olmuştur. Her şeyden önce bu artı ürünün üretimi ve depolanması için büyük bir organizasyon gerekmiştir. Üretimin planlanması, sulama kanallarının (40 metre uzunluğunda olanlar bile vardır) yapılmasında insanların çalıştırılması, elde edilen ürünün bir merkezde toplanarak depolanması ve elbette bu ürünün korunması gerekmiştir.

55 Kalkolitik Çağ Tapınak ekonomisi adı verilen bir sistem, Kalkolitik Çağ’da yavaş yavaş kurumsallaşmıştır. Tapınak ekonomisinde üretilen ürün, dini merkez olan tapınakta toplanır ve yeniden halka dağıtılır. Tapınağa getirilen ve dağıtılan ürünün kaydını din adamları, yani tapınağın rahipleri tutar. Bu sistemde ekonomi ve din iç içedir. Üretimi tapınaklar ve rahipler kontrol eder.

56 Kalkolitik Çağ Böylece toplumda net bir tabakalaşma ortaya çıkar.
Üretenler ve üretimi kontrol edenler arasındaki ayrım çok belirgindir. Tapınak rahipleri en üst tabakayı oluşturur. Bütün bu gelişmeler, toplumsal hayata bir çeşitlilik getirmiştir.

57 Kalkolitik Çağ Yeni bir toplum modeli şekillenmeye başlamıştır.
Sulu tarım, artı ürün ve artan sosyal dinamizmle birlikte Mezopotamya’da nüfus da artmıştır. Bu dönemde ticaret de gelişmiştir. Mezopotamya ve Anadolu, İran, Hindistan, Pakistan, İndus Vadisi ve Güney Arabistan arasında geniş bir ticaret ağı kurulmuştur.

58 Ugarlığın Doğuşu Sulamalı tarım ve artı ürünün ortaya çıkması.
Artı ürün üretiminin organize edilmesi. Artı ürünün buna sahip olmayan ve potansiyel bir tehlike oluşturan göçebe-hayvancı topluluklara karşı korunması.

59 Ugarlığın Doğuşu Üreten ve üretimi kontrol eden ekseninde toplumsal tabakalaşmanın ortaya çıkması. Nüfus artışı, yerleşimlerin büyümesi, ticaret ve mesleki uzmanlaşmanın artması .... Bir devlet organizasyonunun ortaya çıkmasını sağlamıştır.

60 Ugarlığın Doğuşu Sulama kanallarının yapımında insanların kitleler halinde çalıştırılması ve birilerinin de bu işi yönetmesi ve planlaması gerekmiştir. Aynı şekilde tapınaklar ve anıtsal binaların inşasında da insanlar çalıştırılmıştır. Bunlar için büyük çaplı bir organizasyona ihtiyaç duyulmuştur. Böyle organizasyonda liderlere ve onların yardımcılarına gereksinim duyulmuştur.

61 Ugarlığın Doğuşu Bu amaçla oluşturulan bütün kurumlar sonuçta devlet bürokrasisine dönüşmüşlerdir. Toplumsal tabakalaşmanın artması, insanların kaynaklara ulaşımları arasında bazı farklılıklar doğurmuştur. Toplumun en üstündeki tabaka güç ve zenginliğe sahip olmuştur.

62 Ugarlığın Doğuşu Karmaşık bir toplumsal yapıya sahip büyük ölçekli kent yerleşimlerinde merkezi bir devlet organizasyonu; ekonomik, siyasal, askeri ve yasal konuların bir sisteme oturtulmasını sağlamıştır. Mezopotamya dışında Mısır, İndus Vadisi, Çin, Orta ve Güney Anadolu kültürlerinde de yukarıda sayılan benzer nedenlerle ilk devletler ortaya çıkmıştır.

63 Ugarlığın Doğuşu İlk devletlerin ortaya çıkmasıyla birlikte uygarlığın da başladığı kabul edilmektedir. Uygarlık tarihsel olarak devlet, üretim ve iş gücünün denetimi, toplumsal tabakalaşma, mesleki uzmanlaşma, anıtsal yapılar, yazı ve büyük nüfuslu yerleşimler gibi gelişmelerle özdeşleştirilmektedir.

64 Ugarlığın Doğuşu Uygarlığın doğuşunu hazırlayan nedenler sırasıyla;
Yerleşik yaşama geçiş, tarımın, özellikle de sulu tarımın başlaması, artı ürünün yaratılması ve kent devletlerin ortaya çıkışı olarak sayılabilir.