TARİHSEL JEOLOJİ Fanerozoyik 1. Erken Paleozoyik Füsun Alkaya.

... konulu sunumlar: "TARİHSEL JEOLOJİ Fanerozoyik 1. Erken Paleozoyik Füsun Alkaya."— Sunum transkripti:

1 TARİHSEL JEOLOJİ Fanerozoyik 1. Erken Paleozoyik Füsun Alkaya

2 F A N E R O Z O Y İ K PALEOZOYİK MESOZOYİK SENOZOYİK (EONS) ZAMANLAR
(ERAS) F A N E R O Z O Y İ K PALEOZOYİK MESOZOYİK SENOZOYİK 542 my 251 my 65.5 my

3 Devir (Period) (milyon yıl)
Üst Zaman (Eon) Zaman (Era) Devir (Period) (milyon yıl) FANEROZOYİK SENOZOYİK Neojen Paleojen MESOZOYİK Kretase Jura Triyas PALEOZOYİK Permiyen Karbonifer Devoniyen Siluriyen Ordovisiyen Kambriyen

4 P A L E O Z O Y İ K PERMİYEN KARBONİFER DEVONİYEN SİLURİYEN
ORDOVİSİYEN KAMBRİYEN Geç Paleozoyik Erken Paleozoyik

5 ZAMAN -STRATİGRAFİ BİRİMLERİ
ZAMAN BİRİMLERİ ZAMAN DEVİR DEVRE ÇAĞ ZAMAN -STRATİGRAFİ BİRİMLERİ ÜSTSİSTEM SİSTEM SERİ KAT Stratigrafi Birimleri - Hatırlatma

6 ZAMAN -STRATİGRAFİ BİRİMLERİ
KAMBRİYEN DEVRİ KAMBRİYEN SİSTEMİ 488.3 My Geç Üst Orta Orta Erken Alt 542 My ZAMAN BİRİMLERİ ZAMAN DEVİR DEVRE ÇAĞ ZAMAN -STRATİGRAFİ BİRİMLERİ ÜSTSİSTEM SİSTEM SERİ KAT

7 KAMBRİYEN ( 542 – 488.3 my) - Kambriyen Paleozoyik’in ilk devridir.
yılında İngiliz jeolog Adam Sedwick Galler’de (Wales) incelediği istifi bölgenin eski adı olan Cambria’ya izafeten, Kambriyen sistemi olarak adlamıştır

8 KAMBRİYEN Devri / Sistemi
SİSTEM / DEVİR SERİ / DEVRE KAT / ÇAĞ Yerel adlama Kuzey Amerika K A M B R İ Y E N Üst / Geç Şidertiniyen Postdamiyen Kroksiyen Turiyen Orta Mayan Akadiyen Albertan Amgan Lenan Alt / Erken Aldeniyen Jorjiyen Vokoban (ezberlenmeyecek)

9 ORDOVİSİYEN (488.3 – my) - Ordovisiyen Paleozoyik’in ikinci devridir yılında İngiliz jeolog Charles Lapworth Galler’de incelediği istifi eski bir Gal kavmi olan Ordovices’e izafeten Ordovisiyen Sistemi olarak adlamıştır

10 ORDOVİSİYEN Devri / Sistemi
Tremadosiyen Arenigiyen Lanvirniyen Landeliyen Alt / Erken Karadosiyen Aşgiliyen Üst / Geç ORDOVİSİYEN KAT / ÇAĞ SERİ / DEVRE SİSTEM / DEVİR

11 SİLURİYEN ( 443.7 - 416 my) - Siluriyen Paleozoyik’in üçüncü devridir.
yılında, Galler’de çalışan Murchison Galler’de incelediği istifi bu bölgede yaşamış olan Silures kavmine izafeten Siluriyen Sistemi olarak adlamıştır

12 SİLURİYEN Devri / Sistemi
Landoveriyen Venlokiyen Alt / Erken Ludloviyen Pridoliyen Üst / Geç SİLURİYEN KAT / ÇAĞ SERİ / DEVRE SİSTEM / DEVİR

13 KAMBRİYEN ÖNCESİ KAMBRİYEN
PANNOTİYA Pannotiya parçalandı 1.Gondwanaland 2. Lavrensiya 3. Baltika 4. Sibirya 5. Çin 6. Kazakistanya

14 KAMBRİYEN- ORDOVİSİYEN - tektonik
1. Lavrensiya’nın güneyinde, Iapetus okyanusu’nda: TAKONYA ada-yayının gelişmesi. Lavrensiya-Takonya çarpışması, TAKONİYEN OROJENEZİ Gondwana’nın kuzey kenarında: AVALONYA-KADOMİYA alanının gelişmesi, REYİK OKYANUSU’ nun açılması

15 KAMBRİYEN- ORDOVİSİYEN - tektonik
1. Lavrensiya’nın güneyinde, Iapetus okyanusu’nda: TAKONYA ada-yayının gelişmesi. Lavrensiya-Takonya çarpışması, TAKONİYEN OROJENEZİ

16 TAKONYA adayayı’nın coğrafik konumu
Orta Kambriyen

17 Orta Kambriyen’de Lavrensiya’nın güneyinde
TAKONYA adayayı Orta Kambriyen’de Lavrensiya’nın güneyinde (bu günkü kuzey Amerika’nın doğusu) bir ada yayı (veya yayları) gelişti. A B KD GB B A

18 ADAYAYI MODELİ

19 TAKONYA adayayı KD GB Enine kesit Blok diyagram

20 Geç Kambriyen’de bu ada yayı (veya yayları) bir mikro kıtayla (veya mikro kıtalarla) çarpışarak Takonya karasını oluşturdu K G Orta Kambriyen Geç Kambriyen

21

22

23 TAKONİYEN OROJENEZİ (LAVRENSİYA-TAKONYA çarpışması) Erken Ordovisiyen
Geç Ordovisiyen

24 KAMBRİYEN- ORDOVİSİYEN - tektonik
Gondwana’nın kuzey kenarında: AVALONYA-KADOMİYA alanının gelişmesi, REYİK OKYANUSU’ nun açılması

25 AVALONYA-KADOMİYA alanı
KAMBRİYEN ÖNCESİ 600 milyon yıl önce Afrika ve Güney Amerika’nın kuzey sahili açıklarında gelişen dalma-batmaya ilişkin volkanik yay oluştu AVALONYA-KADOMİYA alanı PANNOTİYA

26 KAMBRİYEN ÖNCESİ Avalonya-Kadomiya Pannotiya PANNOTİYA

27 AVALONYA KAMBRİYEN

28 AVALONYA ERKEN ORDOVİSİYEN REYİK

29 - Adını Newfoundland’in Avalon yarım adasından almıştır
-Bileşenleri dalma-batma ile ilişkili mağmatik kompleksler ve bunlardan türeyerek marjinal havzalarda biriken sedimanterlerden oluşur. -Avalonya’da bu günkü İngiltere, Galler, Belçika (Avrupa’nın parçaları) , Doğu Newfoundland, Kuzey Nova Skotiya, Yeni Brunsvik, Doğu Masaşusets (Kuzey Amerika’nın parçaları) yer almaktaydı.

30 -Avalonya ile Gondwana arasında açılan okyanus Reyik Okyanusudur.
Avalonya, Geç Proterozoyik ve Kambriyen’de Gondwanaland’in kuzey kenarının bir bölümüydü Erken Ordovisiyen’de Gondwanaland’den koparak kuzeye doğru hızla kaymaya başladı. -Avalonya ile Gondwana arasında açılan okyanus Reyik Okyanusudur. Avalonya, Ordovisiyen sonunda (Aşgiliyen) Baltika ile çarpıştı Bu çarpışma ile Erken Kaledoniyen (Şelviyen) deformasyonları meydana geldi.

31 YAY ARDI RİFTLEŞME MODELİ

32 GONDWANA nın kuzeyi REYİK OKYANUSU AVALONYA Prototetis-Iapetüs

33 AVALONYA REYİK

34

35

36 KAMBRİYEN- ORDOVİSİYEN - tektonik
Gondwana’nın kuzey kenarında: AVALONYA-KADOMİYA alanının gelişmesi,

37 KADOMİYA Kadomiya alanı (=Batı Kipçak yayı) intraokyanusal (okyanus içi) bir yaydır.

38 KADOMİYA Kadomiya Batı Kipçak yayı

39 KADOMİYA A B

40 KADOMİYA Kadomiya alanı Geç Ordovisiyen-Erken Siluriyen’de Gondwana’ya eklendi. Geç Ordovisiyen Erken Siluriyen

41 Ordovisiyen sonu Siluriyen başı Kadomiya alanı (sarı renkli)

42 Gondwana’nın kuzey kenarında: PALEOTETİS’ in açılmaya başlamasıyla
SİLURİYEN - tektonik 1. Lavrensiya ile Baltika+Avalonya müşterek kıtasının çarpışmaya başlaması KALEDONİYEN OROJENEZİ Gondwana’nın kuzey kenarında: PALEOTETİS’ in açılmaya başlamasıyla HUN KITASI’ nın ayrılması

43 KALEDONİYEN OROJENEZİ
SİLURİYEN - tektonik Lavrensiya ile Baltika+Avalonya müşterek kıtasının çarpışmaya başlaması KALEDONİYEN OROJENEZİ

44 SİLURİYEN - tektonik Erken Ordovisiyen’de Gondwanaland’den ayrılan Avalonya kıtası Ordovisiyen sonu-Siluriyen başında Baltika kıtasına eklendi.

45 SİLURİYEN - tektonik -Iapetus okyanusu kapanmaya devam ettikçe Baltika+Avalonya müşterek kıtası ile Lavrensiya birbirlerine yaklaştılar.

46 SİLURİYEN - tektonik Erken Siluriyen’de, Avalonya-Baltika kıtası Lavrensiya ile çarpışmaya başladı. ÇARPIŞMA Lavrensiya Baltika Iapetus Avalonya Reyik okyanusu

47 SİLURİYEN - tektonik Geç Siluriyen’de Baltika’nın İskandinavya-İngiltere bölümü ile Lavrensiya’nın Grönland-İskoçya bölümü çarpıştı. Bu çarpışmayla Kaledoniyen orojenezi meydana geldi.

48 SİLURİYEN - tektonik Kaledoniyen orojenezi’nin en şiddetli dönemi Geç Siluriyen-Erken Devoniyen’dir

49 Gondwana’nın kuzey kenarında: PALEOTETİS’ in açılmaya başlamasıyla
SİLURİYEN - tektonik Gondwana’nın kuzey kenarında: PALEOTETİS’ in açılmaya başlamasıyla HUN KITASI’ nın ayrılması

50 PALEOTETİS’İN AÇILMASI
Geç Ordovisiyen-Erken Siluriyen’ de Kadomiya Gondwana’ya eklendi. Paleotetis okyanusu yay ardı riftleşme ile açılmaya başladı. Paleotetis’in açılmasıyla Hun kıtası Gondwana’dan ayrıldı

51 Ordovisiyen sonu Siluriyen başı Kadomiya alanı (sarı renkli)

52

53 Zo: Zonguldak İs: İstanbul Ko: Konya To: Toridler

54

55

56 Lavrensiya Baltika Avalonya Gondwana

57

58

59

60

61

62