Ticari İşletme Hukuku Yrd.Doç. Dr. Mübariz YOLÇİYEV Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD © myolcu.

... konulu sunumlar: "Ticari İşletme Hukuku Yrd.Doç. Dr. Mübariz YOLÇİYEV Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD © myolcu."— Sunum transkripti:

1 Ticari İşletme Hukuku Yrd.Doç. Dr. Mübariz YOLÇİYEV Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD © myolcu

2 Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı I. Kavram İnsanın fikri çalışması sonucu ortaya konulan unsurdur İstenilen yerde ve zamanda muhtevaları tekrarlanabilen unsurdur Eşya değil ve ait olduğu eşyadan farklı bir unsurdur © myolcu

3 Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı II. Tasnifat 1883 Paris Anlaşması 1/2. maddesi: Sınai hakların korunması, patentler, faydalı modeller, endüstriyel tasarımlar, ticaret markaları, hizmet markaları, ticaret unvanları, menşe adları ve mahreç işaretleri, haksız rekabetin önlenmesi gibi hususları kapsar. © myolcu

4 Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı II. Tasnifat 1886 Bern Anlaşması 2. maddesi: (1) "Edebiyat ve Sanat Eserleri" deyimi, ifade şekli ne olursa olsun, edebiyat, bilim ve sanat alanındaki kitaplar, dergiler ve diğer yazılar; konferanslar, kitaplar, vaazlar ve benzer nitelikteki diğer eserler; dramatik veya dramatik müzik eserleri, koreografik eserler ve gösteri eğlenceleri; sözlü veya sözsüz müzikal kompozisyonlar; sinema tekniğine benzer bir yöntemle ifade edilen sinema eserleri; çizim, su. ve yağ. boya resim, mimar., heykeltıraş., oymacı., taşbasma e-r, fotograf tekniğine benzer bir yöntemle ifade edilen fotoğraf eserleri, uygulamalı sanat eserleri; resimlendirmeler, haritalar, planlar, krokiler ve coğrafya topoğrafya, mimarî veya bilimsel üç boyutlu eserler gibi bütün ürünleri içerir. bütün ürünleri içerir. © myolcu

5 Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı II. Tasnifat 1886 Bern anlaşması 2. maddesi: (3) Çeviriler, işlemeler, müzik düzenlemeleri ve edebiyat ve sanat eserlerindeki diğer değişimler, özgün eser üzerindeki haklara zarar vermeksizin, özgün eser olarak konur. (5) Ansiklopediler ve antolojiler gibi içeriği seçme ve düzenlemelerden oluşan ve fikir yaratıcılığı sonucu olan edebiyat ve sanat eserleri derlemeleri, bu gibi derlemelerin bölümlerini oluşturan her eser üzerindeki haklar saklı kalmak kaydıyla korunur. © myolcu

6 Fikri ve Sınai Mülkiyyet Hakkı II. Tasnifat WİPO`nun kuruluş anlaşması olan 1967 Stockholm anlaşması 2. maddesi: Edebi ve sanatsal çalışmalarla ilişkili olduğu kadar, mühendislik tasarımları; Edebi ve sanatsal çalışmalarla ilişkili olduğu kadar, mühendislik tasarımları; Bilgisayar yazılımları ve sanatın diğer alanlarını da kapsayan telif hakları (Copy R..) Buluşlarla ilişkili olarak patentler. Entegre devrelerin dizim-tasarımlarını da içeren, şekillendirme ve yapılandırmayla ilişkili olarak tasarımlar; Ürünün kaynağı ya da sponsorunu tanımlamak için hizmet veya ürünü niteleyen kelime ya da sembollerle ilişkili olarak ticari markalar (trademarks); Gizli bilgiyi korumakla ilişkili ticari sır. 1978 Uluslararası Yeni Bitki Cinslerinin Korunması Birliği’ne dayalı bitki cinslerinin koruması (plant varieties protection); © myolcu

7 Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı II. Tasnifat WTO Kuruluş Anlaşması ve Eki Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) Birinci grup: Fikri mülkiyet hakları bilgisayar yazılımlarını da kapsayan, telif hakkı ve telif haklarıyla ilişkili haklar; İkinci grup: Sınai mülkiyet hakları Sınai mülkiyet hakları Birinci alan: Coğrafi işaretler, ticari markaları, ticaret unvanı, işletme adı gibi ayırt edici işaretlerin İkinci alan: Patentler, faydalı modeller, endüstriyel tasarımlar ve ticari sırlar yer alır. © myolcu

8 Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı II. Tasnifat Fikri haklar: Telif hakkı ve telif haklarıyla ilişkili haklar Yeni bitki ve hayvan türleri üzerindeki haklar Sınai haklar Buluşlar üzerindeki haklar Buluşlar üzerindeki haklar Faydalı modeller üzerindeki haklar Endüstriyel tasarımlar üzerindeki haklar Entegre devreler üzerindeki haklar Markalar üzerindeki haklar Coğrafi işaretler üzerindeki haklar Ticaret unvanı ve işletme adı üzerindeki haklar Ticari sırlar üzerindeki haklar © myolcu

9 Ticaret Unvanı I. Kavram Bir taciri başka bir tacirden ayrırmaya yarayan addır. Ticari işletmeyi şahsileştirir.. Mevzuat: TTK.m. 39-59 düzenlenmekte © myolcu

10 Ticaret Unvanı II. Ticaret Unvanına İlişkin Sistemler A. Kullanımına İlişkin Sistemler 1. Serbestlik sistemi 2. Zorunluluk sistemi 3. Karma sistem B. Düzenlenmesine İlişkin Sistemler 1. Serbestlik sistemi 2. Gerçeklik sistemi 3. Karma sistem © myolcu

11 Ticaret Unvanı A. Kullanımına İlişkin Sistemler 1. Serbestlik sistemi Bu sistme göre, Tacir, unvan kullanıp kullanmamada serbesttir Ticaret unvanını kullanmak tacir için bir hakktır, görev değildir Örneğin, Anglo –Sakson ülkelerinde uygulanmaktdır © myolcu

12 Ticaret Unvanı A. Kullanımına İlişkin Sistemler 2. Zorunluluk sistemi Bu sisteme göre, ticaret unvanını seçmek, kullanmak ve tescil etmek tacir için bir görevdir (yükümlülüktür) Türk Ticaret Kanunu bu sistemi kabul etmiştir © myolcu

13 Ticaret Unvanı 2. Zorunluluk sistemi a) Tacir TU`nını seçmekle yükümlüdür Tacir,... kanuna uygun bir ticaret unvanı seçmek yükümlüdür(m.18/1). b) Tacir TU`nı kullanmakla yükümlüdür Her tacir, Tİ`ne ilişkin işlemleri, TU`la yapmak ve işletmesiyle ilgili senetlerle diğer belgeleri bu unvan altında imzalamak zorundadır (m.39/1). Tescil edilen TU`ı, Tİ`in görülebilecek biryerine okunaklı bir şekilde yazılır. Ayrıca, tacirin işletmesiyle ilgili olarak kullandığı her türlü kâğıt ve belgede, tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesinin adresi ve numarası gösterilir (TTK.m.39/2,c.1-2). © myolcu

14 Ticaret Unvanı 2. Zorunluluk sistemi b) Tacir TU`nı kullanmakla yükümlüdür TTK.m. 39/2, c.3-4: AŞ, Ltd.Ş, ve Sermaye. Pay-a Bölünmüş Kom. şirketlerde, sırasıyla YK baş-kan ve üyelerinin; müdürlerin ve yöneticilerin adları ile soyadları da bu belge ve senetlerde gösterilir. Tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayımlanır © myolcu

15 Ticaret Unvanı 2. Zorunluluk sistemi b) Tacir TU`nı kullanmakla yükümlüdür TTK.m.39`un İhlali Halinde Sorumluluk TTK.m. 51/2: TTK.m.39 ilâ 45. veya 48. maddeleri ihlal edenler, 2.000 TL idari para cezasıyla cezalandırılır. © myolcu

16 Ticaret Unvanı 2. Zorunluluk sistemi c) Tacir TU`nını tescil ettirmekle yükümlüdür TTK.m.40/1 Her tacir, Tİ`nin açıldığı günden itibaren 15 gün içinde, Tİ`sini ve seçtiği TU`nı, işletme merkez-n bulunduğu yer TS`ine tescil ve ilan ettirir TTK.m.40/2 Her tacir kullanacağı TU`nı ve bunun altına atacağı imzayı notere onaylattırdıktan sonra sicil müdürlüğüne verir. Tacir tüzel kişi ise, unvanla birlikte onun adına imzaya yetkili kimselerin imzaları da notere onaylattırılarak sicil müdürlüğüne verilir. TTK.m.40/3 TU`na ve imza örneklerine ilişkin 1. ve 2. fıkra hükümleri bu şubeler de uygulanır. TU`na ve imza örneklerine ilişkin 1. ve 2. fıkra hükümleri bu şubeler de uygulanır. Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça merkezin bağlı olduğu sicile geçirilen kayıtlar şubenin bağlı bulunduğu sicile de tescil olunur. Ancak, bu hususta şubenin bulunduğu yer sicil müdürlüğünün ayrı bir inceleme zorunluluğu yoktur. © myolcu

17 Ticaret Unvanı A. Kullanımına İlişkin Sistemler 3. Karma sistem Bu sisteme göre Ticaret şirketlerinin ticaret unvanını kullanmak zorunlu olduğu halde, gerçek kişi tacirler ve dernek veya vakıflar için bu bir haktır. Örneğin, Azerbaycan, Rusya bu sistemi uygulamaktadır. © myolcu

18 Ticaret Unvanı B. Düzenlenmesine İlişkin Sistemler 1. Serbestlik sistemi Bu sisteme göre, TU`nını hazırlanmasında da tacirler serbesttir. Onlar istedikleri adları TU`nı olarak seçebilirler. TU`nın deviri de bu sistemde serbesttir. Örneğin, Anglo-Sakson ülkeleri bu sistemi uygulamaktdır © myolcu

19 Ticaret Unvanı 2. Gerçeklik sistemi Bu sisteme göre, TU`nı gerçek durumu yansıtmalıdır Tacir kendi ad ve soyadını TU`nı olarak seçebilir. Sorun: TU`nın devri bu sistemde sorundur. Bu sorun sebebiyle Fransa ve İsviçre GS`yi yumşatıp uygulamaktadır Fransa: Miras halinde TU`nun mirasçıya geçmesine ve devre izin vermekte, fakat yeni malik bunu bir ekle kullanabileceğini düzenlemektedir. İsviçre: İsviçre: Herhangi bir maddi sebeple TU`ı gerçek duruma uygun değilse, gerçek duruma uygun hale getirilmelidir (OR.m.953/II). © myolcu

20 Ticaret Unvanı B. Düzenlenmesine İlişkin Sistemler 3. Karma sistem Bu sisteme göre, Tİ`e ilk defa açıldığı zaman TU`nı gerçek duruma uygun olmalıdır. Devir halinde ise bu zorunluk aranmayacaktır. TTK bu sistemi kabul etmiştir. © myolcu

21 Ticaret Unvanı III. TU`nın Devamlılığı ve Devri A. Ticaret unvanının devamlılığı Tİ`e ile ilgili maddi olayların değişmesi TU`nını etkilemez. © myolcu

22 Ticaret Unvanı A. Ticaret unvanının devamlılığı TU`nın Devamlılığına İlişkin Yasal Örnekler: Tİ sahibinin veya bir ortağın TU`da yer alan adı kanunen değişir veya yet- kili makamlar tarafından değiş-se TU olduğu gibi kalabilir (m.47/1). KŞ veya Kom.Ş`e ya da Dİ`ne yeni ortakların girmesi hâlinde TU`ı değişti -rilmeksizin olduğu gibi kalabilir (TTK.m.47/2,c.1). Bu şirketlerden birinin TU`na adı dâhil olan bir ortağın ölümü üzerine mirasçıları onun yerine geçerek şirketin devamını kabul eder veya şirkete girmemekle beraber bu hususta izinlerini yazılı şekilde bildirirlerse şirket unvanı olduğu gibi bırakılabilir (TTK.m.47/2,c.2). Şirketten ayrılan ortağın adı da yazılı izni şartıyla TU`da kalabilir (c.3). Ticari işletmenin devri halinde (m.49/1 ve 2) İflas halinde TU`ı maddi değeri olan bir unsurdur ve masaya dahildir. Miras yloyla intikal durumunda © myolcu

23 Ticaret Unvanı III. TU`nın Devamlılığı ve Devri B. Ticaret unvanının devri TTK.m.49: Ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak başkasına devredilemez (f.1). Bir işletmenin devri, aksi açıkça kabul edilmiş olmadıkça, unvanın da devri sonucunu doğurur (f.2,c.1). Devir hâlinde devralan, unvanı aynen kullanma hakkına sahiptir (f.2,c.2). TTK.m.49`un İhlali Halinde Sorumluluk TTK.m. 51/3: TTK.m.46`yı ihlal edenler veya 49. maddeye aykırı olarak ticaret unvanını devredenlerle devralan ve kullananlar, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır. © myolcu

24 Ticaret Unvanı IV. Ticaret Unvanının Yapısı A. Çekirdek B. Ekler 1. Zorunlu ekler 2. İsteğe bağlı ekler © myolcu

25 Ticaret Unvanı A. Çekirdek TU`da bulunması kanunla zorunlu kılnımış unsurlardır Kural olarak sadece çekirdek içerikle Kanuna uygun TU`ı oluşmuş olur. Öreneğin, Gerçek kişi tacirler için gerçek kişi adı ve soyadı Ticaret şirketleri için Şahıs şirketleri için ortaklardan en az birinin adı ve soyadı ve şirketin türünü gösteren ifade Sermaye şirketleri için iştiğal konusu ve ve şirketin türünü gösteren ifade,çekirdektir. Bununla birlikte, bazen zorunluluk icabı, bazen isteğe bağlı olarak çekirdeke ekler eklenmektedir. © myolcu

26 Ticaret Unvanı B. Ekler 1. Zorunlu Ekler a) Karışıklığn önlenmesi amaçlı zorunlu ekler Bir ticaret unvanına Türkiye’nin herhangi bir sicil dairesinde daha önce tescil edilmiş bulunan diğer bir unvandan ayırt edilmesi için gerekli olduğu takdirde, ek yapılır (TTK.m.45/1). TTK.m.45`in İhlali Halinde Sorumluluk TTK.m. 51/2: TTK.m.39 ilâ 45. veya 48. maddeleri ihlal edenler, 2.000 TL idari para cezasıyla cezalandırılır.” © myolcu

27 Ticaret Unvanı 1. Zorunlu Ekler b) Kanun hükmü gereği zorunlu olan ekler Her şube, kendi merkezinin ticaret unvanını, şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır. Bu unvana şube ile ilgili ekler yapılabilir (m.48/1/c.1). Merkezi yabancı ülkede bulunan bir işletmenin Türkiye’deki şubesinin ticaret unvanında, merkezin ve şubenin bulunduğu yerlerin ve şube olduğunun gösterilmesi şarttır (TTK.m.48/1,c.3). TTK.m.48`in İhlali Halinde Sorumluluk TTK.m. 51/2: TTK.m.39 ilâ 45. veya 48. maddeleri ihlal edenler, 2.000 TL idari para cezasıyla cezalandırılır.” Tasfiye hâlindeki şirket, pay sahipleriyle olan ilişkileri de dâhil, tasfiye sonuna kadar tüzel kişiliğini korur ve ticaret unvanını “tasfiye hâlinde” ibaresi eklenmiş olarak kullanır (TTK.m.533/2). © myolcu

28 Ticaret Unvanı B. Ekler 2. İsteğe Bağlı Ekler Tacir TU`nına isteğe bağlı eklerde ekleyebilir (m.41, 43, 46). © myolcu

29 Ticaret Unvanı B. Ekler Eklere İlişkin Şartlar (m.46): Tacirin, kimliği, işletmesinin genişliği, önemi ve finansal durumu hakkında, 3. kişilerde yanltacak nitelikte bulunmamak, gerçeğe ve kamu düzenine aykırı olmamak şartıyla; her TU`na, işletmenin özelliklerini belirten veya unvanda yer alan kişilerin kimliklerini gösteren ya da hayalî adlardan ibaret olan ekler yapılabilir (m.46/1). Tek başlarına ticaret yapan gerçek kişiler ticaret unvanlarına bir şirketin var olduğu izlenimini uyandıracak ekler yapamazlar (m.46/2). “Türk”, “Türkiye”, “Cumhuriyet” ve “Millî” kelimeleri bir TU`da ancak Bakanlar Kurulu kararıyla konabilir (m.46/3). © myolcu

30 Ticaret Unvanı B. Ekler Eklere İlişkin Şartların İhlalinde Sorumluluk: TTK.m. 51/3: TTK.m.46`yı ihlal edenler veya 49. maddeye aykırı olarak ticaret unvanını devredenlerle devralan ve kullananlar, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır. © myolcu

31 Ticaret Unvanı V. Ticaret Unvanının Tescil Edilebilme Şartları A. Olumlu şartlar 1) Ayrıt edicilik vasfına sahip olmalı 2) Kullanma amacı olmalı B. Olumsuz şartlar 1) Üçüncü kişileri yanıltacak nitelikte olmamalı 2) Gerçeğe aykırı olmamalı 3) Kamu düzenine aykırı olmamalı © myolcu

32 Ticaret Unvanı A. Olumlu şartlar 1) TU`nı ayrıt edicilik vasfına sahip olmalı Ayrıt edicilik 2 anlamda kullanılmakta a) Geniş anlamda Bu anlam mutlak yenilik olark kabul edilmektedir Yani tescili istenilen tanıtma işareti daha önce hiç kullanılmamış olmalı b) Dar anlamda Bu anlam nisbi yenilik olark kabul edilmektedir. Kanun Koyucunun aradığı karışıklığın önlenmesidir. Bu sebeple daha önce kullanılmış olsa bile, karışıklık meydana getirmeyen isteninlen işaret TU`ı olarak tescil edilir. Not: TTK`nu TU`nın tescili için dar anlamda ayrıt edicilik vasfını aramaktadır © myolcu

33 Ticaret Unvanı 2) TU`nını kullanma amacı olmalı Tacir, TU`nını koruma duvarı örmek amacı ile değil, kullanmak amcı ile tescil isteminde bulunmalıdır. Aksi durum, kabul edilmezdir. Zira, 1) Aksi durum, TU`nın seçilmesi ve kullanılması amacına aykırıdr 2) Aksi durum, TMK.m.2`ye (iyiniyet kuralına) aykırıdır 3) Aksi durum 3. kişilerde yanlış kanaatler uyandırabilir (TTK.m.32/2). Şöyle ki, Tacir bir Tİ`e için sadece bir TU`ı tescil ettirebilir (TTK.m.40/1) Tacir bir Tİ`e için koruma duvarını örmek için birden çok TU`ı tescilettirirse, 3. kişilrde birden çok Tİ`nın olduğu kanısı olaşabilir. Not: Birden çok Tİ`si bulunan tacir, her bir Tİ`e için farklı TU`kullanabilir. © myolcu

34 Ticaret Unvanı V. Ticaret Unvanının Tescil Edilebilme Şartları B. Olumsuz şartlar 1) Üçüncü kişileri yanıltacak nitelikte olmamalı 2) Gerçeğe aykırı olmamalı 3) Kamu düzenine aykırı olmamalı © myolcu

35 Ticaret Unvanı VI. Ticaret Unvanının Çeşitleri A. Gerçek Kişilerin TU`ları B. Ticaret Şirketleri C. Tİ`e İşleten Diğer Tüzel Kişiler D. Donatma İştiraki E. Şubeler F. Adi Şirket © myolcu

36 Ticaret Unvanı A. Gerçek Kişilerin TU`ları Kural: Gerçek kişi olan tacirin TU`ı TTK.m.46`ya uygun olarak yapabileceği ekler ile kısaltılmadan yazılacak adı ve soyadından oluşur (m.41/1). Ekler: TU`nına TTK.m.46`nın şartlarına uyarak ekler eklenebilindiği gibi, bazen de bu eklerin eklenmesi zorunludur (TTK.m.45). ÖrneğinEksiz: Eyüp Baycan Kasım Kasımlı Caner Bakuvi Ekli: Eyüp Baycan Limon Üretimi İşletmesi, Bakülü Kasım Kasımlı Caner Bakuvi ve Oğulları © myolcu

37 Ticaret Unvanı B. Ticaret Şirketleri 1. Kollektif Şirketlerin TU`ı Kural: Kollektif şirketin TU`ı, bütün ortakların veya ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketi ve türünü gösterecek bir ibareyi içerir (TTK.m.42/1). Örneğin: Ali Akdeniz Kollektif Şirketi Ali Akdeniz ve Ortakları Kollektif Şirketi Kişi adı ve soyadı kısltılamaz (m.46/1, 41/1, 43/2): Sebep: Karşıklığı önlemek Kişi kimliği ön planda olan şahıs şirketlerinin niteliğine uymak Ekler: Kol.Ş-in TU`nına TTK.m.46`nın şartlarına uyarak ekler eklenebilindiği gibi, bazen de bu eklerin eklenmesi zorunludur (TTK.m.45). © myolcu

38 Ticaret Unvanı 2. Komandit Şirketlerin TU`ı Kural: Adi veya sermayesi paylara bölünmüş Kom. Şir-in TU`ı, komandite ortak- lardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketi ve türünü gösterecek bir ibareyi içerir. (TTK.m.42/2,c.1). Örneğin: Ali Akdeniz Adi (veya Paylı) Komandit Şirketi Ali Akdeniz ve Ortakları (veya Paylı) Komandir Şirketi Kişi adı ve soyadı kısltılamaz (m.46/1, 41/1, 43/2): Ekler: Eklerle ilgili kurallar (m.45 ve 46) burada da geçerlidir. Not: Bu şirketlerin ticaret unvanlarında komanditer ortakların adları ve soyadları veya ticaret unvanları bulunamaz. (TTK.m.42/2,c.2). Adı (komandit) şirketin unvanında bulunan komanditer, üçüncü kişilere karşı komandite bir ortak gibi sorumlu sayılır (TTK.m.321). © myolcu

39 Ticaret Unvanı 3. Anonim Şirketlerin TU`ı Kural: Anonim,..... şirketler işletme konusu gösterilmek ve TTK.m.46`nın hükmü saklı kalmak şartıyla, TU`ını serbestçe seçebilirler (TTK.m.43/1). TU`da “anonim şirket”,...... kelimesinin bulunması şarttır (TTK.m.43/2,c.1). Örneğin: Masera İnşaat Anonim Şirketi; Mesaere İnşaat AŞ (veya AO) TU`da Gerçek Kişi Adı ve Soyadı bulunsa, Bu şirketlerin TU`ında, gerçek bir kişinin adı veya soyadı yer aldığı takdirde, şirket türünü gösteren ibareler, baş harflerle veya başka bir şekilde kısaltma yapılarak yazılamaz (TTK.m.43/2,c.2). Ekler: - Eklerle ilgili kurallar (m.45 ve 46) burada da geçerlidir. - Bazı AŞ`lerde “yatırım ortaklığı”, “holding”, “banka”, “sigorta”, “umumu mağaza” ibarelrinin olması kanunun gereğidir. © myolcu

40 Ticaret Unvanı B. Ticaret Şirketleri 4. Limited Şirketlerin TU`ı Kural:......, limited,..... şirketler işletme konusu gösterilmek ve TTK.m.46`nın hükmü saklı kalmak şartıyla, TU`ını serbestçe seçebilirler (TTK.m.43/1). TU`da “limited şirket”,...... kelimesinin bulunması şarttır (TTK.m.43/2,c.1). Örneğin: Sarıca Balıkçılık Limited Şirketi Sarıca Balıkçılık Ltd. Şti. (veya Ltd) TU`da Gerçek Kişi Adı ve Soyadı bulunsa, TTK.m.43/2,c.2`nin hükmü burada da uygulanır. Ekler: Eklerle ilgili kurallar (m.45 ve 46) burada da geçerlidir. © myolcu

41 Ticaret Unvanı 5. Kooperatiflerin TU`ı Kural:......, kooperatif şirketler işletme konusu gösterilmek ve TTK.m.46`nın hükmü saklı kalmak şartıyla, TU`ını serbestçe seçebilirler (TTK.m.43/1). TU`da “kooperatif”,...... kelimesinin bulunması şarttır (TTK.m.43/2,c.1). Örneğin: Telavi Pancar Kooperatifi Telavi Pancar Koop (veya Koop.O veya Koop.Şti) TU`da Gerçek Kişi Adı ve Soyadı bulunsa, TTK.m.43/2,c.2`nin hükmü burada da uygulanır. Ekler: Eklerle ilgili kurallar (m.45 ve 46) burada da geçerlidir. Kooperatifler ve üst kuruluşlarının unvanlarında, kamu kurum ve kuruluşlarının isimlerine yer verilemez (Koop.K.m.2/4). © myolcu

42 Ticaret Unvanı C. Tİ`e İşleten Diğer Tüzel Kişiler Kural: Tİ`ye sahip olan dernek, vakıf ve diğer tüzel kişilerin TU`ı, adlarıdır (44/1) Örneğin: Melikşah Üniversitesi Hukuk Faklütesi Öğrencileri Derneği Qafqaz Üniversitesi Hacı Zeynalabdin Vakfı TC Devlet Demir Yolları Kayseri Su ve Kanalizasyon İdaresi Sosyla Güvenlik Kurumu © myolcu

43 Ticaret Unvanı D. Donatma İştiraki Kural: Donatma iştirakinin ticaret unvanı, ortak donatanlardan en az birinin adı ve soyadını veya deniz ticaretinde kullanılan geminin adını içerir (m.44/2,c.1). Soyadları ve gemi adı kısaltılamaz (m.44/2,c.2). TU`da ayrıca Dİ`ni gösterecek bir ibare de bulunur (m.44/2/c.3). Örneğin: Ahmet Karacan Donatma İştitaki (Dİ) A. Karacan Donatma İştitaki (Dİ) Palmali Donatma İştiraki (Dİ) © myolcu

44 Ticaret Unvanı E. Şubeler a) Merkezi TR`de Bulunan Şubeler Kural: Her şube, kendi merkezinin TU`nı, şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır (TTK.m.48/1,c.1). Bu unvana şube ile ilgili ekler yapılabilir (TTK.m.48/1,c.2). Örneğin: Halikarnis Balıkçısı Balık Restoranı AŞ`nin İzmir Şubesi Eyüp Oğuz`un İstanbul Şubesi Not: TTK.m. 41 ve 45 şubenin ticaret unvanı hakkında da uygulanır. TTK.m.41: m.46`ya uyulacak ve GK ad ve soyadı kısaltmadan yazılacak TTK.m.45:.. ayırt edilmesi için gerekli olduğu takdirde, ek yapılır. © myolcu

45 Ticaret Unvanı E. Şubeler b) Merkezi TR dışında Bulunan Şubeler Kural: Merkezi yabancı ülkede bulunan bir işletmenin Türkiye’deki şubesinin ticaret unvanında, merkezin ve şubenin bulunduğu yerlerin ve şube olduğunun gösterilmesi şarttır (TTK.m.48/1,c.3). Örneğin: Bakü SOCAR Neft Şirketinin İzmir Şubesi Roma Roventa Joint Stock Company`nin İstanbul Şubesi Not: TTK.m. 41 ve 45 şubenin ticaret unvanı hakkında da uygulanır. © myolcu

46 Ticaret Unvanı E. Şubeler c) Şubelerle İlgili Kuralları İhlal Edenlerin Sorumluluğu TTK.m. 51/2: TTK.m.39 ilâ 45. veya 48. maddeleri ihlal edenler, 2.000 TL idari para cezasıyla cezalandırılır.” © myolcu

47 Ticaret Unvanı F. Adi Şirket Adi şirketlerin ticaret unvanı TTK ile TBK`da düzenlenmemiştir. Yargıtay`a göre: Adi şirketin TU`ı olmaz Bir fikre göre: Donatma iştirakine ilişkin hükümler kıyasen adi şirkete de uygulanabilir. Kanımızca: Kollektif şirketlere ilişkin hükümlerin kıyasen uygulanması daha doğrudur. Kollektif şirketin TU`ı, bütün ortakların veya ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketi ve türünü gösterecek bir ibareyi içerir (42/1). Örneğin: Enver Saraylı Adi Şirketi © myolcu

48 Ticaret Unvanı VII. TU`nı Üzerindeki Hakkın Niteliği Fikri ve sınai mülkiyet hakkıdır Paris Sözleşmesi m.2 ve WTO TRIPS Munhasır haktır Usulen tescil ve ilan edilmiş olan TU`nı kullanma hakkı sadece sahibine aittir (TTK.m.50/1). Türkiye çapında korunur Bir TU`na TC`nin herhangi bir sicil dairesinde daha önce tescil edilmiş bulunan diğer bir TU`dan ayırt edilmesi için gerekli olduğu takdirde, ek yapılır (TTK.m.45/1). Tacir sıfatının kaybedilmesi ile sona erer Ticareti terk eden tacir TU`nın terkinle yükümlüdür (TTK.m.38/2) © myolcu

49 Ticaret Unvanı VII. TU`nın Korunması A. TU`ı Üzerindeki Hakkın İhlali B. Milli Mevzuatla TU`nın Korunması C. Uluslararası Sözleşmelerle TU`nın Korunması © myolcu

50 Ticaret Unvanı A. TU`ı Üzerindeki Hakkın İhlali 1) Haksız Kullanılması TU`nın ticari dürüstlüğe aykırı olark başkası tarafından kullanılması haksız kullanımdır TU`nın kök ifadeleri aynı olmakla birlikte, işletme konuları farklıysa ve bu farklılık TU`dan anlaşılyorsa ihlalden söz edilmez Fakat, kök ifadeler olağan dışı tanınırlığa sahip olursa bu kural uygulanamaz. Örneğin: Beko İnşaat Anonim Şirketi (İhlal var) Türkan Kasırga Taşımacılık Limited Şirketi (ihlal yok) Türkan Kasırga İltişim Teknolojileri Limited Şirketi (ihlal yok) 2) Haksız kullanılan ticaret unvanı tescil edilmesi TTK.m.52 © myolcu

51 Ticaret Unvanı B. Milli Mevzuatla TU`nın Korunması 1) Tescilli TU`nın Korunması 2) Tescilsiz TU`nın Korunması © myolcu

52 Ticaret Unvanı B. Milli Mevzuatla TU`nın Korunması 1) Tescilli TU`nın Korunması a) İdari Yolla Korunma b) Mahkeme yolu ile korunma © myolcu

53 Ticaret Unvanı 1) Tescilli TU`nın Korunması a) İdari Yolla Korunma Tescil edilecek hususların, gerçeği tam olarak yansıtmaları, üçüncü kişilerde yanlış izlenim yaratacak nitelik taşımamaları ve kamu düzenine aykırı olmamaları şarttır (TTK.m.32/3). Yani, TSM`ü tescilli TU`nın korunması ile ilgili olarak gerken özeni göstermekle yükümlüdür. © myolcu

54 Ticaret Unvanı b) Mahkeme yolu ile korunma ba) TU`na İlişkin TTK Hükümler Gereğince Korunma (TTK.m.52/2) (1) Sadece Haksız Kullanım varsa, 1) TU`nın ihlalinin tespiti davası 2) Haksız kullanımın yasaklanması davası 3) Tecavüzün sonucu oluşan maddi durumun ortadan kaldırılması davası 4) Araçların ve ilgili malların imhası davası 5) Haksız kullanılan TU`ı tescil edilmişse değiştirilmesi veya silinmesi davsı © myolcu

55 Ticaret Unvanı b) Mahkeme yolu ile korunma ba) TU`na İlişkin TTK Hükümler Gereğince Korunma (TTK.m.52/2) (2) Haksız Kullanım ve Zarar varsa, Maddi ve manevi tazminat davaları Not: Maddi tazminat olarak mahkeme, tecavüz sonucunda mütecavizin elde etmesi mümkün görülen menfaatinin karşılığına da hükmedebilir (m.52/1,c.2). Mahkeme, davayı kazanan tarafın istemi üzerine, giderleri aleyhine hüküm verilen kimseye ait olmak üzere, kararın gazete ile yayımlanmasına da karar verebilir (m.52/2). © myolcu

56 Ticaret Unvanı b) Mahkeme yolu ile korunma bb) Haksız Rekabete İlişkin TTK Hükümler Gereğince Korunma Başkasının malları, iş ürünleri, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler almak haksız rekabettir (TTK.m.55/a, 4) Haksız rekabet halinde uygulanacak sorumluluk TTK.m.56-58 arasında düzenlenmiştir © myolcu

57 Ticaret Unvanı b) Mahkeme yolu ile korunma bc) Genel Hükümler Gereğince Korunma (1) Adın Korunması Hükmleri Gerğince Korunma Adının kullanılması çekişmeli olan kişi, hakkının tespitini dava edebilir (TMK.m.26/1). Adı haksız olarak kullanılan kişi, buna son verilmesini; haksız kullanan kusurlu ise ayrıca maddî zararının giderilmesini ve uğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsa manevî tazminat ödenmesini isteyebilir (TMK.m.26/2. © myolcu

58 Ticaret Unvanı b) Mahkeme yolu ile korunma bc) Genel Hükümler Gereğince Korunma (2) Haksız Fiil Hükmleri Gerğince Korunma Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür (TBK.m.49/1). Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür (TBK.m.49/1). Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür (TBK.m.49/2). © myolcu

59 Ticaret Unvanı B. Milli Mevzuatla TU`nın Korunması 2) Tescilsiz TU`nın Korunması a) Haksız Rekabete İlişkin TTK Hükümler Gereğince Korunma Başkasının malları, iş ürünleri, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler almak haksız rekabettir (TTK.m.55/a, 4) b) Genel Hükümler Gereğince Korunma (1) Adın Korunması Hükmleri Gerğince Korunma (TMK.m.26) (2) Haksız Fiil Hükmleri Gerğince Korunma (TBK.m.49) © myolcu

60 Ticaret Unvanı C. Uluslararası Sözleşmelerle TU`nın Korunması Paris K.m.8: Bir ticaret unvanı, bir ticari markasının bir kısmını oluştursun veya oluşturmasın, Birliğin bütün ülkelerinde başvuru ve tescil zorunluluğu olmaksızın korunacaktır Bu korunma İçin Şartlar: 1) TU`nı yaygın bilinirliğe sahip olmalı 2) Haksız Kullanılırsa müşteriler karışıklığa düşmeli 3) Zarar veya zarar tehlikesi mevcut olmalı Not: Bunları iddia eden ispat etmeli. © myolcu

61 Ticaret Unvanı C. Uluslararası Sözleşmelerle TU`nın Korunması Yaptırımlar (Paris.K.m.9) (1) Hukuka aykırı olarak bir TM`sını veya TU`nı taşıyan bütün mallara, bu marka veya TU`nın yasal koruma altında olduğu Birlik ülkelerine ithalinde el konulacaktır. (2) El koyma işlemi, hukuka aykırı olarak markalamanın yapıldığı ülkede veya malların ithal edildiği ülkelerde de aynı şekilde uygulanacaktır. (3) El koyma, savcılığın veya başka bir yetkili makamın veya gerçek veya tüzel kişi olan herhangi bir ilgilinin talebi üzerine herbir ülkenin kendi mevzuatına göre yapılacaktır. © myolcu

62 Ticaret Unvanı C. Uluslararası Sözleşmelerle TU`nın Korunması Yaptırımlar (Paris.K.m.9) (4) Resmi makamlar transit mallara el koyma zorunluluğunda değildir. (5) Bir ülkenin mevzuatı mallara ithal esnasında el koymayı uygun bulmadığı takdirde, el koyma yerine ithal yasağı veya ülke içinde el koyma uygulanacaktır. (6) Bir ülkenin mevzuatı, mallara ithal esnasında el koyulmasını, ithalin yasaklanmasını veya ülke içinde el koyulmasını uygun görmediği takdirde, mevzuat uygun bir şekilde değiştirilinceye kadar, bu önlemler yerine bu gibi durumlarda ülkenin vatandaşlarına sağladığı dava hakkı ve yasal yollar uygulanacaktır. © myolcu

63 İşletme Adı I. Kavram İşletme sahibi ile ilgili olmaksızın doğrudan doğruya işletmeyi tanıtmak ve benzer işletmelerden ayırt etmek için kullanılan adların da sahipleri tarafından tescil ettirilmesi gerekir (TTK.m.53/1). II. TU`na İlişkin Kuralların İA`ya Uygulnması Tescil edilen işletme adları hakkında da 38, 45, 47, 50, 51 ve 52 nci maddeler uygulanır (TTK.m.53/2). III. İA`nın Kullanımı Zorunlu değildir Kullanılırsa TTK.m.53/1 gereğince TS`ye tescili zorunludur. Esnaflar da İA`ı kullanabilirler IV. Düzenlenmesi Serbestlik sistemi uygulnaır TTK.m.45 ile 46`nın hükümleri saklıdır © myolcu

64 İşletme Adı V. Devri TU`dan farklı olarak Tİ`den ayrı devr olunabilir (TTK.m11/3). Zira, TTK.m.49, TTK.m.53/2`de gösterilmemiştir VI. İA`ı Üzerindeki Hak Fikri ve sınai mülkiyet hakkıdır Munhasır Tİ`e sahibine ait bir haktır (TTK.m.50, 52) Türkiye çapında korunur (TTK.m.45) VII. Korunması TTK.m.52, haksız rekabet hükümleri ve genel hükümler gereğince korunur © myolcu

65 Teşekkürler...