AHMET YİĞİTALP. Yetişkin Eğitimi ve İletişim MevzuatYetişkin Eğitimi 1 2 45 23 15 İlave Çalışma Notları İşyerinde Eğitim 5 İHE İGU-C İGU-B İGU-A 17 11.

... konulu sunumlar: "AHMET YİĞİTALP. Yetişkin Eğitimi ve İletişim MevzuatYetişkin Eğitimi 1 2 45 23 15 İlave Çalışma Notları İşyerinde Eğitim 5 İHE İGU-C İGU-B İGU-A 17 11."— Sunum transkripti:

1 AHMET YİĞİTALP

2 Yetişkin Eğitimi ve İletişim MevzuatYetişkin Eğitimi 1 2 45 23 15 İlave Çalışma Notları İşyerinde Eğitim 5 İHE İGU-C İGU-B İGU-A 17 11 10 7 38 7 7 2,5 1,5 1 3 İletişim 2 3

3 1

4 İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1.Eğitim programlarını hazırlar ve uygular 2.Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçleri temin eder 3.Çalışanların bu programlara katılmasını sağlar 4.Eğitime katılanlar için katılım belgesi düzenler 1.Eğitim programlarını hazırlar ve uygular 2.Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçleri temin eder 3.Çalışanların bu programlara katılmasını sağlar 4.Eğitime katılanlar için katılım belgesi düzenler Madde 5/1 1

5 GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ KURULAN İŞYERLERİNDE EĞİTİM İşveren, geçici iş ilişkisi kurulan diğer işverene Kanunun Madde-16/1. fıkrasındaki hususlar ile ilgili bilgi verir; geçici iş ilişkisi kurulan işveren bu konular hakkında çalışanlarına gerekli eğitimin verilmesini sağlar. Kanunun Madde-16/1. Fıkrasındaki Hususlar;  İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler.  Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar.  İlkyardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler. İşveren, geçici iş ilişkisi kurulan diğer işverene Kanunun Madde-16/1. fıkrasındaki hususlar ile ilgili bilgi verir; geçici iş ilişkisi kurulan işveren bu konular hakkında çalışanlarına gerekli eğitimin verilmesini sağlar. Kanunun Madde-16/1. Fıkrasındaki Hususlar;  İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler.  Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar.  İlkyardım, olağan dışı durumlar, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler. 1 Madde 5/2

6 ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ KURULAN İŞYERLERİNDE EĞİTİM 4857 sayılı İş Kanununun 2. maddesinin 7. fıkrasında belirtilen asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, alt işverenin çalışanlarının eğitimlerinden, asıl işveren alt işverenle birlikte sorumludur. 1 Madde 5/3

7 EĞİTİM BELGESİ OLMADAN ÇALIŞTIRMA YASAĞI Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde işveren, çalışanı eğitim aldığına dair belde olmadan işe başlatamaz İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları işe başlatamaz. Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde işveren, çalışanı eğitim aldığına dair belde olmadan işe başlatamaz İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları işe başlatamaz. Madde 5/4

8 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ Eğitimler çalışanlara işe başlamadan önce verilir İşveren, çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın yapacağı iş ve işyerine özgü riskler ile korunma tedbirlerini içeren konularda öncelikli olarak eğitilmesini sağlar. Eğitimler çalışanlara işe başlamadan önce verilir İşveren, çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın yapacağı iş ve işyerine özgü riskler ile korunma tedbirlerini içeren konularda öncelikli olarak eğitilmesini sağlar. 1 Madde 6/2

9 5 Ayrıca Eğitim Çalışma yeri veya iş değişikliği, iş ekipmanının değişmesi, yeni teknoloji uygulanması gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkacak yeni riskler ile ilgili eğitimler ayrıca verilir. İlave Eğitimler İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde çalışmaya başlamadan önce; Kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, Korunma yolları ve Güvenli çalışma yöntemleri …..ile ilgili ilave eğitim verilir. Bilgi Yenileme Eğitimleri Herhangi bir sebeple 6 aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir. Özel Eğitimler İşyerinde onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimler. Destek elemanlarına ve çalışan temsilcilerine, görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verilir.

10 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ Verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda belirtilen düzenli aralıklarla tekrarlanır; Az tehlikeli sınıfta: 3 yılda en az 1 defa Tehlikeli sınıfta : 2 yılda en az 1 defa Çok tehlikeli sınıfta: 1 yılda en az 1 defa Verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda belirtilen düzenli aralıklarla tekrarlanır; Az tehlikeli sınıfta: 3 yılda en az 1 defa Tehlikeli sınıfta : 2 yılda en az 1 defa Çok tehlikeli sınıfta: 1 yılda en az 1 defa 1 Madde 6/4

11 EĞİTİMİN MALİYETİ VE EĞİTİMDE GEÇEN SÜRELER İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Çalışanlar, uygulamaya konulan eğitim programları çerçevesinde; 1.İSG eğitimlerine katılırlar. 2.Eğitimlerde edindiği bilgileri yaptığı iş ve işlemlerde uygularlar. 3.Bu konudaki talimatlara uyarlar. İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır. Çalışanlar, uygulamaya konulan eğitim programları çerçevesinde; 1.İSG eğitimlerine katılırlar. 2.Eğitimlerde edindiği bilgileri yaptığı iş ve işlemlerde uygularlar. 3.Bu konudaki talimatlara uyarlar. 1 Madde 8/1

12 EĞİTİM PROGRAMLARININ HAZIRLANMASI – 1 İşveren, yıl içinde düzenlenecek eğitim faaliyetlerini gösteren yıllık eğitim programının hazırlanmasını sağlar ve onaylar. Eğitim programlarının hazırlanmasında çalışanların veya temsilcilerinin görüşleri alınır. İşe yeni alımlarda veya değişen şartlara göre yeni risklerin ortaya çıkması durumunda yıllık eğitim programlarına ilave yapılır. İşveren, yıl içinde düzenlenecek eğitim faaliyetlerini gösteren yıllık eğitim programının hazırlanmasını sağlar ve onaylar. Eğitim programlarının hazırlanmasında çalışanların veya temsilcilerinin görüşleri alınır. İşe yeni alımlarda veya değişen şartlara göre yeni risklerin ortaya çıkması durumunda yıllık eğitim programlarına ilave yapılır. 1 Madde 10/1-3

13 EĞİTİM PROGRAMLARININ HAZIRLANMASI – 2 İlgili mevzuatın değişmesi veya çalışma şartlarına bağlı olarak yeni risklerin ortaya çıkması halinde, …………….yıllık eğitim programına bağlı kalmaksızın çalışanların uygun eğitim almaları sağlanır. İlgili mevzuatın değişmesi veya çalışma şartlarına bağlı olarak yeni risklerin ortaya çıkması halinde, …………….yıllık eğitim programına bağlı kalmaksızın çalışanların uygun eğitim almaları sağlanır. Madde 10/4

14 EĞİTİM PROGRAMLARININ HAZIRLANMASI – 3 Yıllık eğitim programında verilecek eğitimlerin;  Konusu: Konu  Hangi tarihlerde düzenleneceği: Tarih  Eğitimin süresi: Süre  Eğitime kimlerin katılacağı: Katılımcılar  Eğitimin hedefi ve amacı : Amaç …………………hususlarına yer verilir. Yıllık eğitim programında verilecek eğitimlerin;  Konusu: Konu  Hangi tarihlerde düzenleneceği: Tarih  Eğitimin süresi: Süre  Eğitime kimlerin katılacağı: Katılımcılar  Eğitimin hedefi ve amacı : Amaç …………………hususlarına yer verilir. Madde 10/5

15 EĞİTİM SÜRELERİ – 1 Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde;  Az tehlikeli işyerleri için: en az 8 saat,  Tehlikeli işyerleri için: en az 12 saat,  Çok tehlikeli işyerleri için : en az 16 saat ……olarak her çalışan için düzenlenir. Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde;  Az tehlikeli işyerleri için: en az 8 saat,  Tehlikeli işyerleri için: en az 12 saat,  Çok tehlikeli işyerleri için : en az 16 saat ……olarak her çalışan için düzenlenir. 1 Madde 11/1

16 EĞİTİM SÜRELERİ – 2 Eğitim sürelerinin bütün olarak değerlendirilmesi esas olmakla birlikte 4 saat ve katları şeklinde; işyerindeki vardiya ve benzeri iş programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde verilebilir. Madde 11/3

17 ASGARİ İSG EĞİTİMLERİ / Ek-1 / Madde-11/2 1. GENEL KONULAR 1-) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler 2-) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları 3-) İşyeri temizliği ve düzeni 4-) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar 2. SAĞLIK KONULARI 1-) Meslek hastalıklarının sebepleri 2-) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması 3-) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri 4-) İlkyardım 3. TEKNİK KONULAR 1-) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri 2-) Elle kaldırma ve taşıma 3-) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma 4-) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı 5-) Ekranlı araçlarla çalışma 6-) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri 7-) İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması 8-) Güvenlik ve sağlık işaretleri 9-) Kişisel koruyucu donanım kullanımı 10-) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü 11-) Tahliye ve kurtarma Belirtilen eğitim sürelerinin Ek-1’de yer alan konulara göre dağıtımında, işyerinde yürütülen faaliyetler esas alınır. AÇIKLAMLAR Çalışanlara işe başlamadan önce verilecek olan İSG eğitimleri hariç olmak üzere, Genel konular işverence gerekli ve yeterli sistemin kurulması halinde uzaktan eğitim şeklinde verilebilir.

18 EĞİTİMİN TEMEL PRENSİPLERİ – 1 Eğitimin verimli olması için, eğitime katılacakların ihtiyacı olan konuların seçilmesine özen gösterilir. Eğitim çalışanların kolayca anlayabileceği şekilde teorik ve uygulamalı olarak düzenlenir. Eğitimler çalışanlara bireysel ya da gruplar halinde uygulanabilir. Çalışanların, İSG konusunda sahip olması gereken bilgi, beceri, davranış ve tutumlarının ayrı ayrı ve ölçülebilir bir biçimde ortaya konması esastır. Eğitimin verimli olması için, eğitime katılacakların ihtiyacı olan konuların seçilmesine özen gösterilir. Eğitim çalışanların kolayca anlayabileceği şekilde teorik ve uygulamalı olarak düzenlenir. Eğitimler çalışanlara bireysel ya da gruplar halinde uygulanabilir. Çalışanların, İSG konusunda sahip olması gereken bilgi, beceri, davranış ve tutumlarının ayrı ayrı ve ölçülebilir bir biçimde ortaya konması esastır. Madde 12/1-3

19 EĞİTİMİN TEMEL PRENSİPLERİ – 2 İşverenin kendi belirleyeceği bir yöntem ile bireysel seviye tespiti yapılarak çalışanların eğitim öncesi seviyesi belirlenir. İSG eğitimleri; çalışanlarda İSG’ne yönelik davranış değişikliği sağlamayı ve eğitimlerde aktarılan bilgilerin öneminin çalışanlarca kavranmasını amaçlamalıdır. İşverenin kendi belirleyeceği bir yöntem ile bireysel seviye tespiti yapılarak çalışanların eğitim öncesi seviyesi belirlenir. İSG eğitimleri; çalışanlarda İSG’ne yönelik davranış değişikliği sağlamayı ve eğitimlerde aktarılan bilgilerin öneminin çalışanlarca kavranmasını amaçlamalıdır. Madde 12/4-5

20 EĞİTİMİN TEMEL PRENSİPLERİ – 3 Eğitimin sonunda ölçme ve değerlendirme yapılır. Değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkin olup olmadığı belirlenerek ihtiyaç duyulması halinde; Eğitim programında değişiklik yapılır Eğiticilerde değişiklik yapılır Eğitim tekrarlanır Eğitimin sonunda ölçme ve değerlendirme yapılır. Değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkin olup olmadığı belirlenerek ihtiyaç duyulması halinde; Eğitim programında değişiklik yapılır Eğiticilerde değişiklik yapılır Eğitim tekrarlanır 1 Madde 12/5

21 EĞİTİMİN TEMEL PRENSİPLERİ – 4 Çalışanlara işe başlamadan önce verilecek İSG eğitimleri hariç olmak üzere, Ek-1’de belirtilen genel konular işverence gerekli ve yeterli sistemin kurulması halinde uzaktan eğitim şeklinde verilebilir. Madde 12/6

22 EĞİTİMİ VEREBİLECEK KİŞİ VE KURULUŞLAR 1.İşyerinde görevli iş güvenliği uzmanları (A, B, C) 2.İşyerinde görevli işyeri hekimleri, 3.Üniversiteler 4.Kamu kurumlarının eğitim birimleri 5.Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları 6.Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları 7.Bakanlıkça yetkilendirilmiş OSGB’ler 8.İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları eğitim merkezleri 1.İşyerinde görevli iş güvenliği uzmanları (A, B, C) 2.İşyerinde görevli işyeri hekimleri, 3.Üniversiteler 4.Kamu kurumlarının eğitim birimleri 5.Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları 6.Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları 7.Bakanlıkça yetkilendirilmiş OSGB’ler 8.İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları eğitim merkezleri Ek-1’deki eğitim programında yer alan konulara göre; uzmanlık alanları dikkate alınarak belirlenmesi kaydıyla verilir. 1 Madde 13/6

23 EĞİTİMİ MEKANI Eğitimler, uygulamaların da yapılmasına imkân verecek uygun ve yeterli bir mekanda yapılır. Eğitim mekanlarında, uygun termal konfor şartları ve yeterli aydınlatma sağlanır. Eğitimde kullanılacak araç ve gereçlerin, günün teknolojisine uygun olması sağlanır. Eğitimler, uygulamaların da yapılmasına imkân verecek uygun ve yeterli bir mekanda yapılır. Eğitim mekanlarında, uygun termal konfor şartları ve yeterli aydınlatma sağlanır. Eğitimde kullanılacak araç ve gereçlerin, günün teknolojisine uygun olması sağlanır. Madde 14/1

24 EĞİTİMİN BELGELENDİRİLMESİ Düzenlenen eğitimler belgelendirilir ve bu belgeler çalışanların özlük dosyalarında saklanır. Eğitim sonrası düzenlenecek belgede eğitime katılan kişinin;  Adı, soyadı, görev unvanı  Eğitimin konusu, süresi  Eğitimi verenin adı, soyadı, görev unvanı, imzası  Eğitimin tarihi ve yeri  Eğitimlerin işyeri dışındaki bir kurum tarafından verilmesi durumunda bu kurumun unvanı da düzenlenen sertifikada yer alır. Düzenlenen eğitimler belgelendirilir ve bu belgeler çalışanların özlük dosyalarında saklanır. Eğitim sonrası düzenlenecek belgede eğitime katılan kişinin;  Adı, soyadı, görev unvanı  Eğitimin konusu, süresi  Eğitimi verenin adı, soyadı, görev unvanı, imzası  Eğitimin tarihi ve yeri  Eğitimlerin işyeri dışındaki bir kurum tarafından verilmesi durumunda bu kurumun unvanı da düzenlenen sertifikada yer alır. 1 Madde 15/1

25 Tehlike SınıfıEğitim Aralığı (Yıl)Eğitim Süresi (Saat) Az Tehlikeli3 Yılda bir8 Saat Tehlikeli2 Yılda bir12 Saat Çok Tehlikeli1 Yılda bir16 Saat 2 Eğitimi Verebilecek Kişi ve Kuruluşlar 1 İşyerinde görevli iş güvenliği uzmanları (A, B, C) 2 İşyerinde görevli işyeri hekimleri 3 Üniversiteler 4 Kamu kurumlarının eğitim birimleri 5 Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları 6 Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları 7 Bakanlıkça yetkilendirilmiş OSGB’ler 8 İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları eğitim merkezleri Not; Ek-1’deki eğitim programında yer alan konulara göre; uzmanlık alanları dikkate alınarak belirlenmesi kaydıyla verilir.

26 2

27 YETİŞKİN (ANDROGOJİ) Kendi yaşamını yöneten, sorumluluğunu üstüne alan, kendi kararlarını vermeye kendini hazır hisseden, fiziksel ve psikolojik gelişimini tamamlamış, uygun ve doğru davranabilen, olgunluğa ulaşmış kişidir. Androgoji; Yunanca andır (yetişkin) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı anlamına gelmektedir. Kendi yaşamını yöneten, sorumluluğunu üstüne alan, kendi kararlarını vermeye kendini hazır hisseden, fiziksel ve psikolojik gelişimini tamamlamış, uygun ve doğru davranabilen, olgunluğa ulaşmış kişidir. Androgoji; Yunanca andır (yetişkin) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı anlamına gelmektedir. Tanım

28 Yetişkinin Fiziksel Gelişim Özellikleri 20-25 yaşları arasında en yüksek düzeyde olan görme gücünde, 40-45 yaşlarında birden bire düşme görülür. 1 GÖRME YETENEĞİ Yaşın ilerlemesine bağlı olarak yetişkinin işitme gücünde azalma olmaktadır. Bu nedenle, eğitsel etkinliklerde öğretici, ses tonunu iyi ayarlamalı, dudak mimikleri yetişkin tarafından görülecek biçimde konuşmaya özen gösterilmeli ve görsel-işitsel araçların kullanımı ön plana çıkartılmalıdır. İŞİTME YETENEĞİ 2 Yetişkinin yaşının ilerlemesiyle ısıya uyum sağlaması güçleşmektedir. Dış koşullar değişse de vücut iç ısısının aynı kalması gerektiğinden bu ileriki yaşlardan istenilen ölçüde düzenli olamamaktır. ISIYA UYUM YETENEĞİ 3 Yaş ilerledikçe iç salgı bezlerinin etkinliği azaldığından hücreler daha çabuk yıpranır. Ayrıca, kas gücünde de azalma olduğundan, istenilen hızda bir çalışma ortaya konulamaz. Bunun için de yetişkin eğitime daha az zaman ayırabilir. ÇALIŞMA GÜCÜ 4 Yetişkinlerde yaş ilerledikçe öğrenme gücü azalmaz, öğrenme hızı azalır. 20 – 25 Yaşlarında : En Hızlı 26 – 45 Yaşlarında : Hızlı 46 – 60 Yaşlarında : Yavaş Öğrenme hızında 42-45 yaşlarına kadar yılda %1 azalma, 45'inden sonra ise önemli oranda azalma olur. ÖĞRENME GÜCÜ 5

29 Yetişkinlerde öğrenme hızının yavaşlama nedeni, onların öğretilen bilgi ve becerileri bir sürece tabi tutmalarından kaynaklanmaktadır. Yetişkin Eğitiminde Acele Etmemek Gerekir!!! Yeterince zaman ayırmak koşuluyla, her yetişkin her türlü bilgiyi öğrenebilir. Zaman sınırlandırılması getirilmediğinde öğrenme gücünde 20 ile 60 yaşlan arasında önemli bir fark yoktur. Yetişkin, önce yeni ya da kendisinin bilmediği bir bilgi ve becerinin, olayın ve olgunun var olduğunu duyar ve farkına varır. 1 Farkına Varma (Farkında Olma) Konuya ilgi duyar ve bu yeniliğin/bilginin yararlı ve üstün yanlarını merak ederek öğrenmek ister. Duyum düzeyindeki konu hakkında daha detaylı bilgi toplamaya çalışır. İlgilenme (Dürtü-Merak) 2 İlgilendiği konuda daha detaylı bilgi edinen yetişkin, bu bilgi ve becerinin kendisine getireceği maliyet ve yararları konusunda bir değerlendirme ve hesaplama yapar. Karlı bulursa denemek ister. Değerlendirme (Kişisel Fayda) 3 Öğrendiği bilginin kendisine getireceği yararı ve karlılığı küçük bir uygulama ile dener ve sonuçlarını gözler. Deneme sonunda da yararlı ve karlı olduğu kanısına varır ve inanır ise uygulama yapmak ister. Kesin kararını deneme sonuçlarına göre verir. Deneme (Yapabilme) 4 Yetişkin, bilgiyi ve konuyu benimsemiştir, gerekli girişimlerde bulunarak uygulamaya geçer. Uygulama (Kesin Karar) 5

30 ÖĞRENME TANIMI Bireyin çevresiyle etkileşimde bulunarak geçirdiği yaşantılarının ürünü olan; kalıcı izli davranış değişikliğidir. 1.Öğrenme yaşantı ürünüdür 2.Öğrenmede davranış değişikliği vardır 3.Öğrenme çevreyle etkileşim sonucu oluşur 4.Öğrenme kalıcı ve izlidir Bireyin çevresiyle etkileşimde bulunarak geçirdiği yaşantılarının ürünü olan; kalıcı izli davranış değişikliğidir. 1.Öğrenme yaşantı ürünüdür 2.Öğrenmede davranış değişikliği vardır 3.Öğrenme çevreyle etkileşim sonucu oluşur 4.Öğrenme kalıcı ve izlidir Tanım 1

31 ÖĞRETİM TANIMI «Planlı ve programlı öğretme etkinlikleridir.» «Bireylere hayatta gerekli olan bilgi ve kabiliyetlerin sistematik bir şekilde verilmesidir.» «Planlı ve programlı öğretme etkinlikleridir.» «Bireylere hayatta gerekli olan bilgi ve kabiliyetlerin sistematik bir şekilde verilmesidir.» Tanım

32 EĞİTİM TANIMI «Bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla, «kasıtlı (amaçlı-bilinçli) olarak istendik (toplumca uygun görülen-istenilen yönde) davranış değişikliği» meydana getirme sürecidir.» Bu tanıma göre; 1.Eğitim sürecinde bireyin kendi yaşantıları esas alınır, 2.Kişinin davranışlarındaki değişme kasıtlı olarak gerçekleştirilir, 3.Eğitim sürecinde, bireyin davranışlarının toplumca istenilen yönde değiştirilmesi amaçlanır, 4.Eğitim ömür boyu devam eden bir süreçtir, «Bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla, «kasıtlı (amaçlı-bilinçli) olarak istendik (toplumca uygun görülen-istenilen yönde) davranış değişikliği» meydana getirme sürecidir.» Bu tanıma göre; 1.Eğitim sürecinde bireyin kendi yaşantıları esas alınır, 2.Kişinin davranışlarındaki değişme kasıtlı olarak gerçekleştirilir, 3.Eğitim sürecinde, bireyin davranışlarının toplumca istenilen yönde değiştirilmesi amaçlanır, 4.Eğitim ömür boyu devam eden bir süreçtir, Tanım

33 ÖĞRETİM – EĞİTİM FARKI Öğretimde kişinin tutum ve davranışlarını değiştirme amacı güdülmez. Sadece bilgi yükleme amaçlanır. Eğitimde ise kişinin tutum ve davranışlarını değiştirme amaçlanır. Bilgi yükleme amaçlanmaz. Öğretimde kişinin tutum ve davranışlarını değiştirme amacı güdülmez. Sadece bilgi yükleme amaçlanır. Eğitimde ise kişinin tutum ve davranışlarını değiştirme amaçlanır. Bilgi yükleme amaçlanmaz.

34 Öğrenen Kasıtlı Örgün ve Yaygın (Halk) Eğitim (Okul, Kurs, Kongre, Toplantı) Öğrenen Kasıtsız Algın (İnformel) Öğrenme (Çevre, Aile, Kitle İletişim Araç) Okullarda yapılan eğitimler bu tür eğitimlere örnektir. Sabahleyin müzik dinlemek amacıyla radyoyu açan birisinin, sağlık konusunda bir konuşma ile karşılaşması ve bunu dinlemesi bu tür öğrenmeye bir örnektir. Algın (İnformel) Öğrenme (Bireysel-Kişisel Öğrenme) Rastgele (Doğal) Öğrenme (Çevre) Laboratuvarda kasıtlı olarak bir araştırma yürüten bilim adamının öğrenmesi, merak ettiği bir konuyu inceleyen, bilgi toplayan bir insanın öğrenmesi buna örnektir. Çevremizle doğal etkileşimimizin sonucunda öğrendiklerimiz bu gruba girer. Bu yolla öğrenmeye başladığımızı ve bu çeşit öğrenmeyi ömür boyu sürdürdüğümüz bilinmektedir. Öğreten KasıtlıÖğreten Kasıtsız Öğrenen Kasıtlı Öğrenen Kasıtsız

35

36 5 1 İhtiyaçları doğrultusunda (eksikliğini giderici ve geliştirici bilgiyi) öğrenirler. 2 Öğrenmeye hazır olduklarında öğrenirler. 3 Kişisel kaygıları vardır güvenli ortama gereksinim duyarlar (Başarısızlıktan, anlaşamamaktan, becerileri uygulayamamaktan korkarlar) 4 Hemen yada kısa sürede uygulayabilecekleri bilgi ve becerileri öğrenmek isterler. 5 Özgün ve özel bir birey olarak görülmek isterler (Herkesten farklı bilgi, görgü ve deneyime sahiptirler. Saygı ve etkinliklere katılmayı beklerler. 6 Özgüvenlerini korumak isterler (başarılarının takdir edilmesini beklerler) 7 Öğrenme sürecine etkin bir şekilde katılmak isterler (Program ve etkinlikler hakkında bilgi verilmeli, geri bildirimde bulunulmalı) 8 Kendi tecrübelerini açıklamak ve tartışmak isterler. Yetişkin öğrenme sürecine katılmalıdır. 9 Kendileri ve eğitmenleri için beklenti düzeyleri yüksektir. Olumlu geri bildirim (+ feedback) verilmesini beklerler (Konuya ait geri bildirim yapılmalı, olumlular söylenmeli, evet-doğru-çok iyi-iyi soru…) 10

37 11 Grup etkileşiminden hoşlanırlar. 12 Eğitim içeriğin belirlenmesinde yer almak isterler. 13 Eğitimde çeşitlilik isterler (farklı eğitim yöntemleri uygulanmasını isterler) 14 Sertifika gibi ödüller almaları öğrenme cesaretini arttırır. 15 Zamanları değerlidir, verimli kullanmak gerekir. 16 Eğitim kendi konularıyla ilgiliyse motive olurlar. 17 Eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını isterler. 18 Pratik düşünürler, pratik ve güncel konular verilmesini ister. 19 Eğitimin sonuçlarını bilmek-değerlendirmek isterler. Öğrendiklerini hemen uygulamaya koymazlar. 20

38 21 Sorumluluk ve benlik duyguları gelişmiştir. 22 Bilgi, beceri, alışkanlık ve hareketlerini geliştirecek, problemlerini kendi başına çözebilecek yöntemleri kazanmak isterler. 23 Eğitmen ile aralarındaki ilişkinin arkadaş-meslektaş ilişkisi gibi olmasını ister. 24 Yetişkin, güdülenmesi ve başarılı olması için eğitimin amaç ve hedeflerini bilmelidir. 25 Öğretim yetişkinin sosyal rollerini ve yeteneklerini geliştirici olmalıdır. 26 Yetişkinin deneyimleri öğrenme kaynağıdır. Geçmiş deneyimlerin öğrenmeyi etkilediği göz önünde tutulmalı ve yeni öğrenilenler ile eskiler bütünleştirilmelidir. 27 Öğrenilecek konunun ayrıntısı yapısallaştırılmalıdır. 28 Bilgiler basitten karmaşığa gitmeli ve kavrayarak öğrenme sağlanmalıdır. 29 Öğrenilenler arasındaki bağlantının yetişkin tarafından keşfedilmesi sağlanarak ve uygulama ile öğrenmenin kalıcılığı ve farklı alanlara aktarılabilmesi gerçekleştirilmelidir. Öğrenme sonunda geri bildirimle doğru ve yanlışlar verilerek, öğrenmede olumlu tutum geliştirilmelidir. 30

39 31 Sürekli değerlendirme ve kendi kendini değerlendirme ile öğrenme arttırılmalıdır. 32 Yetişkinin eğitim programı işlevsel ve dinamik olmalıdır. Bireyin ve toplumun değişen gereksinimlerine göre sürekli şekillendirilmelidir. 33 Yetişkin öğrenme engelleri olan olumsuz eğitim ortamı, ilgi duymama, uyumsuzluk, kendisine yararlı olacağına inanmama, sosyal statü, korkma, bunalma, öfke, korku ve baskı akılda tutulmalıdır. 34 Yetişkinler daha çok kendi kendilerine bağımsız olarak öğrenmeyi tercih ederler. 35 Yetişkinler öğrenmeye karşı farklı motivasyonlara sahiptirler. 36 Yetişkin eğitiminde fiziki ve psikolojik çevre son derece önemlidir. 37 Yetişkin eğitiminde eğitmenin görevi sadece rehberlik etmektir. 38 Yetişkinlikle öğrenme kabiliyetinin gerilemesi arasında zorunlu bir ilişki yoktur. 39 Öğrenme konusunda yetişkin tecrübesi önemli bir yer tutar. Öğrenme için yeterli zaman verilmelidir. 40

40 3

41 Eğitim Programının Tasarımı 1.Eğitim gerekliliklerinin (ihtiyacının) belirlenmesi 2.Eğitim amacının ve içeriğinin tespit belirlenmesi 3.Eğitim metodunun (yönteminin) seçilmesi 4.Eğitimin gerçekleşmesi (yapılması) 1.Eğitim gerekliliklerinin (ihtiyacının) belirlenmesi 2.Eğitim amacının ve içeriğinin tespit belirlenmesi 3.Eğitim metodunun (yönteminin) seçilmesi 4.Eğitimin gerçekleşmesi (yapılması) 1

42 YAPILACAK ÇALIŞMALAR 1.Kim yada kimler eğitim verecek? 2.Kimlere eğitim verilecek? 3.Hangi eğitimler verilecek? 4.Nerede eğitim verilecek? 5.Ne zaman eğitim verilecek? 6.Nasıl eğitim verilecek? 7.Eğitim nasıl değerlendirilecek? 1.Kim yada kimler eğitim verecek? 2.Kimlere eğitim verilecek? 3.Hangi eğitimler verilecek? 4.Nerede eğitim verilecek? 5.Ne zaman eğitim verilecek? 6.Nasıl eğitim verilecek? 7.Eğitim nasıl değerlendirilecek?

43

44 Hiçbirimiz hepimiz kadar akıllı değiliz… «Öğrencinin aktif katılımını sağlayan ve eğiticinin kolaylaştırıcı, destekleyici, rehberlik eden, öğrenci merkezli yaklaşım interaktif yaklaşımdır.» Katılımcıların ve eğiticinin karşılıklı etkileşimlerinin sağlanması, öğrenilenlerin kalıcı olmasını sağlar. «Öğrencinin aktif katılımını sağlayan ve eğiticinin kolaylaştırıcı, destekleyici, rehberlik eden, öğrenci merkezli yaklaşım interaktif yaklaşımdır.» Katılımcıların ve eğiticinin karşılıklı etkileşimlerinin sağlanması, öğrenilenlerin kalıcı olmasını sağlar.

45 İNTERAKTİF EĞİTİM PROGRAMI AŞAMALARI 1.Eğitici (Moderatör), 2.Eğitim Araçları, 3.Eğitim Teknikleri, 1.Eğitici (Moderatör), 2.Eğitim Araçları, 3.Eğitim Teknikleri,

46 MODERATÖR «Başkan, Toplantı Başkanı, Forum Yöneticisi, Rehber» «Moderatör; öğreten (eğitici) değil, öğrenme sürecini kolaylaştıran rehberlik eden kişidir.»  Sağlıklı ve dengeli bir kişilik,  Yeterli genel kültür,  Açık fikirlilik ve kendine güven,  Mesleki ve toplumsal ideallere bağlılık,  Kendi konusu ve eğitim konusunda bilgi ve beceri,  Yetişkin psikolojisi konusunda bilgi,  Liderlik vasfı, «Moderatör; öğreten (eğitici) değil, öğrenme sürecini kolaylaştıran rehberlik eden kişidir.»  Sağlıklı ve dengeli bir kişilik,  Yeterli genel kültür,  Açık fikirlilik ve kendine güven,  Mesleki ve toplumsal ideallere bağlılık,  Kendi konusu ve eğitim konusunda bilgi ve beceri,  Yetişkin psikolojisi konusunda bilgi,  Liderlik vasfı,

47 İşitsel Araçlar  Radyo,  Teyp,  Pikap,  Ses Bantları  Radyo,  Teyp,  Pikap,  Ses Bantları Görsel Araçlar  Kitap, Dergi, Broşür  Yazı Tahtaları  Resimler  Gerçek Eşyalar, Modeller  Projektörler  Kitap, Dergi, Broşür  Yazı Tahtaları  Resimler  Gerçek Eşyalar, Modeller  Projektörler 1 2 Görsel-İşitsel Araçlar  Film,  Televizyon,  Video,  DVD,  Akıllı Tahtalar  Film,  Televizyon,  Video,  DVD,  Akıllı Tahtalar 3

48 G-İ Araçların Dezavantajları  Öğrencilerin düşünmelerini azaltabilir  Kimi durumlarda dili daha çok kullanmayı gerektirmeyebilir  Aracın temini pahalı ve sürekli taşınması zahmetli olabilir  İstenilen her aracı anında etkili bir şekilde kullanmak için gerekli zaman ve hazırlık yeterli olmayabilir  Bazı araçları n kullanımında ilgi çabuk dağılabilir.  Öğrencilerin düşünmelerini azaltabilir  Kimi durumlarda dili daha çok kullanmayı gerektirmeyebilir  Aracın temini pahalı ve sürekli taşınması zahmetli olabilir  İstenilen her aracı anında etkili bir şekilde kullanmak için gerekli zaman ve hazırlık yeterli olmayabilir  Bazı araçları n kullanımında ilgi çabuk dağılabilir. G-İ Araçların Avantajları  Öğrencilerin güdülenme düzeyleri artar.  Öğrenmeyi somutlaştırır.  Bir yaşantı ortamı sağlar.  Öğretme ve öğrenme sürecine çeşitlilik ve değişiklik katar.  Laf kalabalığını önler ve zamanı daha iyi değerlendirmeyi olanaklı kılar.  Öğrenilecek konular üzerinde daha etkili alıştırma ve pratik yapmayı sağlar.  Öğrencilerin güdülenme düzeyleri artar.  Öğrenmeyi somutlaştırır.  Bir yaşantı ortamı sağlar.  Öğretme ve öğrenme sürecine çeşitlilik ve değişiklik katar.  Laf kalabalığını önler ve zamanı daha iyi değerlendirmeyi olanaklı kılar.  Öğrenilecek konular üzerinde daha etkili alıştırma ve pratik yapmayı sağlar. 1 2 G-İ Araçların Eğitim Ortamına Katkısı  İşitsel araçları önceden, her derste kullanılabilir.  İşitsel araçların kullanımı kolay ve araçlar ucuzdur.  Görsel araçlar sınıf ortamına getirilmesi olanaksız cisim, olgu ve olayları olduğu anda, olduğu gibi gösterir-duyurur.  TV ve video heyecan verici ve açıklayıcı, ilgi çekici, sürükleyicidir  Öğrenmeyi teşvik edicidir.  Bilginin sunuluşunda ve akışında düzen sağlar  Öğrenci tepkilerini gözleme olanağı verir.  Hareket, renk ve ses boyutlarıyla öğrenme kolaylaşır.  Kullanımdan sonra öğrencileri etkinliklere yöneltir.  İşitsel araçları önceden, her derste kullanılabilir.  İşitsel araçların kullanımı kolay ve araçlar ucuzdur.  Görsel araçlar sınıf ortamına getirilmesi olanaksız cisim, olgu ve olayları olduğu anda, olduğu gibi gösterir-duyurur.  TV ve video heyecan verici ve açıklayıcı, ilgi çekici, sürükleyicidir  Öğrenmeyi teşvik edicidir.  Bilginin sunuluşunda ve akışında düzen sağlar  Öğrenci tepkilerini gözleme olanağı verir.  Hareket, renk ve ses boyutlarıyla öğrenme kolaylaşır.  Kullanımdan sonra öğrencileri etkinliklere yöneltir. 3

49 Bireyselleştirilmiş öğretim Programlı öğretim Bilgisayar destekli öğretim Anlatım Bireyselleştirilmiş öğretim Programlı öğretim Bilgisayar destekli öğretim Anlatım Sunum Drama Rol Yapma-Rol Play (Canlandırma) Grup Tartışmaları (İkili Tartışmalar) Soru-Cevap (Soru-Yanıt) Beyin fırtınası (Brain Storming) Gösteri (Demonstration) Benzetim (Simulation) Eğitsel Oyunlar Örnek Olay İncelemeleri Video Gösterimleri ……………………vb. Sunum Drama Rol Yapma-Rol Play (Canlandırma) Grup Tartışmaları (İkili Tartışmalar) Soru-Cevap (Soru-Yanıt) Beyin fırtınası (Brain Storming) Gösteri (Demonstration) Benzetim (Simulation) Eğitsel Oyunlar Örnek Olay İncelemeleri Video Gösterimleri ……………………vb. AlanAlanVerenVeren Bireysel Öğretim Teknikleri Bireysel Öğretim Teknikleri İnteraktif-Grup-Yüzyüze-Katılımcı Eğitim Teknikleri İnteraktif-Grup-Yüzyüze-Katılımcı En iyi interaktif eğitim yöntemi; eğitimin amacına uygun olanıdır. 2

50 Eğitim YöntemiAlıcılık % İşiterek (İ)20 Görerek (G)30 İşiterek + Görerek50 İ+G+ İfade Ederek (İE)70 İ+G+İE+ Yaparak (Y)90

51 Eğitim Yöntemi – Hatırlama Oranları Hatırlama (3 Gün Sonra) Okuma 10 Duyma 20 Görme 30 Söyleme 40 Görme + Duyma 60 Görme-Duyma-Söyleme 80 Görme-Duyma-Söyleme-Yapma 90 «Ne kadar fazla duyu organına hitap edilirse, alıcılık ve kalıcılık açısından o kadar başarılı olunur!!!» 1

52 4

53 1 Duyguların, düşüncelerin, tutumların, tavırların, haber ve mesajların bir kişi, bir grup ya da bir kurum tarafından bir kişi bir grup ya da bir kuruma karşılıklı olarak iletilmesidir. 2 İki ya da daha fazla sayıdaki insan arasındaki sesler, yüz ifadeleri, mimikler ve vücut hareketleri yoluyla iletilen ve anlam taşıyan her şeyi içeren bir kavramdır. 3 Bir kişiden diğerine bilgi aktarımıdır. 4 Bilgi verme aracıdır. 5 Katılanların bilgi ve sembol üreterek birbirlerine ilettikleri ve bu iletileri anlamaya yorumlamaya çalıştıkları bir süreçtir. 6 Bilgilerin, fikirlerin, düşüncelerin ve duyguların ifade edilmesi ve karşılıklı olarak değiş tokuşun yapıldığı bir süreçtir. 7 İnsanlar veya grupların birbirlerini etkilemek için ortaya koydukları her türlü bilinçli veya bilinçdışı davranışlar 8 İki birim arasındaki her türlü bilgi alışverişi veya kişiler veya gruplar arasındaki mesaj aktarımıdır. 9 İnsanlar kendilerini anlayabilmek, başkalarına anlatabilmek, başkalarını tanımak ve etkilemek amacıyla kullandıkları bir süreçtir.

54 İLETİŞİMİN AMACI  İnsanlar iletişimi kendilerini anlayabilmek, başkalarına anlatabilmek, başkalarını tanımak ve etkilemek amacıyla kullanırlar.  İletişimin amacı ender anlamda bilginin taşınmasıdır.  Bilginin taşınması ve belirsizliğin giderilmesidir.  İnsanların duygularını, düşüncelerini ve isteklerini karşısındakilere aktarmasıdır.  Toplumsal güvenin sağlanmasıdır.  Toplumsal rol ve sorumlulukların yerine getirilmesidir.  İnsanın kendisini ve başkalarını taşımasına yardım etmesidir.  Alıcıda bir etki oluşturmasıdır.  Alıcıda bir davranış değişikliği oluşturmasıdır.  İnsanlar iletişimi kendilerini anlayabilmek, başkalarına anlatabilmek, başkalarını tanımak ve etkilemek amacıyla kullanırlar.  İletişimin amacı ender anlamda bilginin taşınmasıdır.  Bilginin taşınması ve belirsizliğin giderilmesidir.  İnsanların duygularını, düşüncelerini ve isteklerini karşısındakilere aktarmasıdır.  Toplumsal güvenin sağlanmasıdır.  Toplumsal rol ve sorumlulukların yerine getirilmesidir.  İnsanın kendisini ve başkalarını taşımasına yardım etmesidir.  Alıcıda bir etki oluşturmasıdır.  Alıcıda bir davranış değişikliği oluşturmasıdır.

55 İNTERAKTİF EĞİTİMDE İLETİŞİM AŞAMALARI 1.Başlangıç 2.Isınma 3.Sözlü iletişim 4.Sözsüz iletişim 5.Sunuma giriş 6.Sunum özetleme 7.Etkili soru sorma 1.Başlangıç 2.Isınma 3.Sözlü iletişim 4.Sözsüz iletişim 5.Sunuma giriş 6.Sunum özetleme 7.Etkili soru sorma 1

56 DOĞRU SÖZCÜK SEÇİMİ 1.Her zaman bilinen sözcükler kullanın, 2.Az sözcük kullanın, 3.Güçlü sözcükler kullanın, 4.Kolay kelimeler kullanın, 5.Aktif sözcükler kullanın, 6.Doğru deyimler kullanın, 7.Teknik sözcükleri dikkatli kullanın, 1.Her zaman bilinen sözcükler kullanın, 2.Az sözcük kullanın, 3.Güçlü sözcükler kullanın, 4.Kolay kelimeler kullanın, 5.Aktif sözcükler kullanın, 6.Doğru deyimler kullanın, 7.Teknik sözcükleri dikkatli kullanın,

57 DİNLEME DÜZEYLERİ – EMPATİ 1.Dinlememe, 2.Umursamaz dinleme, 3.Dinliyormuş gibi yapma, 4.Seçerek dinleme, 5.Dikkatli dinleme (İletişimin en temel kuralı) 6.Empatiyle dinlemek «Empati; Kişinin kendisini diğerinin yerine koyarak ne hissettiğini anlamaya çalışmasıdır. 1.Dinlememe, 2.Umursamaz dinleme, 3.Dinliyormuş gibi yapma, 4.Seçerek dinleme, 5.Dikkatli dinleme (İletişimin en temel kuralı) 6.Empatiyle dinlemek «Empati; Kişinin kendisini diğerinin yerine koyarak ne hissettiğini anlamaya çalışmasıdır. Tanım 1

58 Dış Ortam (Çevre) İç Ortam (Alıcı-Vericinin Ruh Hali) Kaynak; Başkası ile paylaşacak fikre sahip olan kişi, grup, kurum Alıcı; Kaynaktan gelen mesajın iletici bir kanalla ulaştığı kişi, grup, kurum Geri Bildirim – Geri Besleme (açıklama, tartışma, önerme…,) [Yoksa: İletim / Varsa: İletişim] Mesaj İleti Feedback – Dönüt ; kaynaktan gelen mesaja alıcının gösterdiği tepkinin tekrar kaynağa ulaşma süreci Kanal; Mesajın alıcıya iletilmesini sağlayan araç ve yöntemler. Ne kadar çok duyu organı devreye girerse iletişim o derece etkin olur Mesaj; İletişime esas olan haber, bilgi, hareket, jest, mimik, ses, ışık, resim, yazı, işaret vb. semboller Deşifre Yorum

59