SPOR HUKUKUNDA VERGİLENDİRME VE FİNANSAL (MALİ) FAIR PLAY 4.12.2014 ZEYNEP MÜFTÜOĞLU HOŞ.

... konulu sunumlar: "SPOR HUKUKUNDA VERGİLENDİRME VE FİNANSAL (MALİ) FAIR PLAY 4.12.2014 ZEYNEP MÜFTÜOĞLU HOŞ."— Sunum transkripti:

1 SPOR HUKUKUNDA VERGİLENDİRME VE FİNANSAL (MALİ) FAIR PLAY 4.12.2014 ZEYNEP MÜFTÜOĞLU HOŞ

2 I. BÖLÜM: SPOR HUKUKUNDA VERGİLENDİRME İLKELERİ A.SPORCULARIN VERGİLENDİRİLMESİ B. SPOR KULÜPLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ C. TFF’NİN VERGİLENDİRİLMESİ II. BÖLÜM: FİNANSAL FAIR PLAY

3 I. BÖLÜM: SPOR HUKUKUNDA VERGİLENDİRME İLKELERİ A.SPORCULARIN VERGİLENDİRİLMESİ Sporcu- gerçek kişi- gerçek kişiler için öngörülen vergilere tabi Gelir vergisi: gerçek kişilerin gelirinin safi tutarını vergilendirir. Bu nedenle sporcular elde ettikleri kazançlar üzerinden gelir vergisi ödemekle yükümlüdürler. Gelir nedir unsuları nelerdir? - gelir vergisinin konusu: gelir - vdo: gelirin elde edilmesi - gelir: bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı

4 GVK, 3. BÖLÜM: “Ücretler” Md 61: “ Ücret, işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. … “Bu kanunun uygulanmasında, aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılır: … 6. Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler.”

5 Bu madde gereği sporcuların kazancı ücret niteliğindedir ve GVK’ya göre vergilendirilmesi gerekir Kanun, profesyonel- amatör sporcu ayrımı yapmamaktadır, bu nedenle iki şekilde çalışan sporcular da ücret geliri elde eder ve GVK’ya göre vergilendirilir. Kapsam: sporcuların vergilendirilecek gelirlerinin kapsamı sadece ücret olarak aldıkları ödemeler değil; araba, ev gibi ayınlar da dahil tüm karşılıklardır.

6 * Yabancı sporcular: - Tam yükümlü olanlar Türkiye’de yerleşmiş olanlar 1 yıl içinde altı aydan fazla Türkiye’de oturanlar (uyruk önemli değil) (Türkiye’de ya da başka bir ülkede elde ettiği tüm kazançlar vergilendirilir fakat GVK 123 hükmü gereği yurtdışında elde ettiği kazanç için benzer çeşit bir vergi vermiş olması durumunda bu vergi Türkiye’de ödeyeceği vergiden düşürülür)

7 - Dar yükümlü olanlar: Bu şartları taşımayan Sadece Türkiye’de bir kulüpte futbol oynadığı için burada olan sporcular Dar yükümlülüğün şartları: -sporun Türkiye’de ifa edilmesi, edilmekte olması, -Türkiye’de değerlendirilmesi- ödemenin Türkiye’de yapılması -Yurtdışında yapılıyorsa dahi Türkiye’de ödeyenin nam ve hesabına yapılıyor olması (sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançlar vergilendirilir)

8 SPORCU ÜCRETLERİNİN TÜRLERİ Aylık Ücret Transfer ücreti Prim Sponsorluk Geliri Diğer Sporculara, farklı adlar altında birçok parasal ve ayni menfaat sağlanmaktadır. Bunlar, adları ücret olmasa da GVK’da düzenlendiği üzere ücret gibi vergilendirilecektir. “Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı”na göre ücretin sözleşmede yer alması zorunludur. Ücretin asgari ücret altında olması yasaktır. Günümüzde özellikle futbolda transfer ücretleri oldukça yüksek olduğundan kulüplerle net ücret üzerinden anlaşır; sporcuların vergileri genellikle kulüpleri tarafından ödenir.

9 Aylık Ücret: TFF Transfer Talimatına göre sözleşmede asgari tutarın altında olmayacak şekilde bir aylık ücret belirlenmesi ve ödenmesi zorunludur. Aylık ücret de GVK’nın ilgili maddesinde ücret kategorileri arasında yer aldığından vergilendirilir. Transfer ücreti: Transfer: Sporcu ve antrenörlerin klüp değiştirmesi. Profesyonel futbolcular ya da ilk defa profesyonel olacak futbolcular için kullanılabilir. Bonservis: Bir kişinin ayrıldığı yerden, görevini iyi yaptığının belirtilmesi amacı ile verilen belgedir. Birtakım durumlarda transfer edilen sporcunun kulübüne bonservis de ödenir. Sporcuların bu gelirleri de ücret olarak vergilendirilir.

10 Sponsorluk Geliri: Sponsorluk, sporun hedeflediği kitleyle doğrudan iletişimini sağlamayı amaçlayan faaliyettir. Bağış ya da yardım olarak alınmaz/ verilmez. Reklam niteliğinde de değildir. Sponsorluk bir pazarlama aracı olarak işlev görmektedir. Futbolcular bireysel olarak ya da takım olarak ya da bir spor organizasyonu teşvik edilebilir. Verilen teşvik para olarak ya da malzeme sağlama gibi ayni edim ya da hizmetler de olabilir. GVK ve KVK, spor faaliyetlerine yapılan sponsorluklardan a. Amatör spor dalları için yapılan sponsorluğun tamamını; b. Profesyonel spor dalları için yapılan sponsorluğun %50’sini matrah tespitinde indirilebilecek gider olarak belirlemektedir. Sponsorluk nedeniyle gelir elde eden sporcu ise ücret elde etmiş gibi vergilendirilecektir.

11 Prim: Prim, kulübü tarafından futbolcuyu isteklendirip verimini artırmak veya sonucu daha kolay ve çabuk ulaşmasını sağlamak amacıyla verilen paradır. Belirli bir usulü olmayıp maç başına, sezonluk, sezon sonu şeklinde ödenebilir. GVK ilgili madde sair ödemeler dediğinden prim de ücret olarak vergilendirilir. Diğer: Sporculara, ilgili federasyon ve spor Genel Müdürlüğü tarafından sağlanan her türlü menfaat adı ne olursa olsun ücret gibi vergilendirilir. (Örnek: ev, araba…)

12 İSTİSNALAR: - Amatör sporcuların yarışmalara katılmaları sonucunda aldıkları ikramiyeler, ödüller ve bu nitelikteki kazanımlar GVK 29/1 (3) gereği gelir vergisinden müstesnadır. (Profesyonel sporcuların yarışma, müsabaka, maç sonrasında elde ettikleri kazanımlar ücret gibi vergilendirilir) - GVK 23/1(15) gereği, 100 kişiden az işçi çalıştıran işyerlerinde 1; 100 kişiden fazla işçi çalıştıran işyerlerinde 2 amatör sporcunun milli müsabakaya iştirak etmesi durumunda bu sporculara ödenen ücretler gelir vergisinden müstesnadır. - Sporculara verilen giyim eşyası ve spor eşyaları ücrete dahil değildir; vergilendirilmez.

13 İNDİRİLECEK GİDERLER: GVK 63 gereği ücretin vergilendirilecek safi miktarına ulaşmak için sporcunun elde ettiği menfaatlerden aşağıdaki kalemler indirilebilir: – Devlet Memurları Kanunu, OYAK veya benzeri kurumlar için yapılan kesintiler, – SSK gereği sandıklara ödenen aidat ve primler, – Emeklilik ve hayat sigortası ödemeleri, – Sendikalara ödenen aidatlar

14 VERGİLENDİRİLME USULÜ: GVK geçici 72. md gereği 31/12/2017 tarihine kadar sporculara yapılan ödemelerden şu oranlarda tevfikat yapılacaktır: a) Lig usulüne tabi spor dallarında; 1) En üst ligdekiler için % 15, 2) En üst altı ligdekiler için % 10, 3) Diğer liglerdekiler için % 5, b) Lig usulüne tabi olmayan spor dallarındaki sporculara yapılan ödemeler ile milli sporculara uluslararası müsabakalara katılmaları karşılığında yapılan ödemelerden % 5.

15 - Sporcuların başka faaliyetler nedeni ile gelir elde etmeleri halinde bu gelirler için verecekleri beyannamelere yukarıda sayılan vergilendirilmiş gelirler eklenmez. - Bu hükmün yürürlüğe girdiği 2008 yılının temmuz ayına kadar uygulanmakta olan son usül gelirlerin %15 oranında tevkifata tabi tutulması idi. - Tevkifat bağlı olunan kulüp (dernek) ya da anonim şirket tarafından yapılır. Bu kişiler verginin tam olarak kesilmesinden ve usulü görevlerin yerine getirilmesinden vergi sorumlusu olarak sorumludurlar.

16 B. SPOR KLÜPLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ Spor kulüpleri dernek olarak kurulmaktadır. (Bazı durumlarda A.Ş. olarak) Dernekler Kanununda dernek: - kazanç paylaşımı dışında, -kanunlarla yasaklanmamış - belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere - en az yedi gerçek veye tüzel kişinin - bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları - tüzel kişiliğe sahip kişi topluluğudur

17 Spor kulübü kurulması: AY 33 gereği herkes önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma hakkına sahiptir. Dernekler Kanununa göre ise spor faaliyetlerine yönelik olan dernekler, başvurmaları halinde spor kulübü, gençlik kulübü, gençlik ve spor kulübü kurabilirler.

18 ! Dernekler vergiden muaf tutulmakta olup; KVK’nın kurumlar vergisi yükümlülerini düzenleyen maddesi gereği bu derneklerin işlettikleri iktisadi işletmeler kurumlar vergisi yükümlüsü olacaklardır. Derneklerin işlettiği iktisadi işletme olma kriteri: - Derneklere ait ya da bağlı olma+ - sermaye şirketi ya da kooperatif olarak kurulmamış olma+ - ticari, sınai veya zirai alanda - devamlı olarak faaliyette bulunma Spor kulüplerinin bu özellikleri taşıyan oluşumlarının elde ettikleri gelirler kurumlar vergisi yükümlüsüdürler.

19 - Spor kulüplerinin sadece spor ve idman faaliyetleri nedeniyle elde ettikleri gelirleri muafiyet kapsamındadır. Diğer ticari kazançlar (forma, ayakkabı satışı, otopark işletmeciliği, restoran/ otel/büfe/plaj işletmeciliği…) kurumlar vergisine göre vergilendirilirler. Derneklerin birtakım defter tutma, beyanname düzenleme, denetimden geçme gibi usuli yükümlülükleri bulunmaktadır. Dernek gelirleri, alındı belgesi, dekont, hesap özeti gibi belgelerle; Dernek giderleri, fatura, fiş, makbuz gibi belgelerle kayıt altına alınır. (Derneklerin vergi yükümlülüklerine ait usuli görevleri: Dernekler Kanunu+ ilgili yönetmelikler+VUK)

20 Buna ek olarak kulüpler, iktisadi işletmelerinin mal ve hak kiralaması işlemleri gm dışındaki diğer mal ve haklarının kiralanması işlemleri stadlardaki büfe ve işyerlerinin kiraya verilmesi maç hasılatları, spor loto-toto isim hakkı gelirleri spor malzemesi ve hediyelik eşya satışları yayın hakkı gelirleri reklam gelirleri gibi işlem ve faaliyette bulunmaları durumunda KDV ödemekle de yükümlü olur. KDV: (kısaca/çok özet şekilde)ticari, sınai, zirai faaliyetlerde mal teslimi, hizmet ifası, ithalat

21 Kulüplerin tevkifat yapma yükümlülüğü: 1. kurum kazancı dağıtmaları halinde - dağıtılan bu kazançtan %15 kesinti yapmak+ - vergi sorumlusu olarak vergiyi ödemek zorundadırlar. 2. Kulüp işleri için faydalanılan - serbest meslek işleri - çitçilerden alınan zirai mahsullerin bedellerinin ödenmesi - esnaflardan mal ve hizmet alını yapmalarında..vb durumlarda karşı taraf için doğan gelir vergisi yükümlülüğünü vergi sorumlusu olarak yerine getirmekte; bu hak edişleri ödemeden önce %15 stopaj yapmaktadır.

22 Kısaca kulüplerin vergi yükümlülüğü: -Kulüpler dernek olarak kurulmakta, dernekler kurumlar vergisinden muaf tutulmaktadır. -Derneklerin iktisadi işletmeleri kurumlar vergisi yükümlüleri arasında sayıldığından kulüplerin, iktisadi işletme niteliği taşıyan oluşumları kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdür -Kulüpler için öngörülen vergi muafiyeti sadece spor ve idman faaliyetleri için geçerlidir, diğer kazançları, taşıdıkları niteliğe göre vergilendirilecektirler -Kulüplerin birtakım şekli vergi ödevleri (fatura saklama, beyanname…) bulunmaktadır -Kulüplerin birtakım hallerde KDV ödeme yükümlülükleri bulunmaktadır -Kulüplerin vergi kesintisi yapmaları gereken hallerde vergi sorumlusu olarak bu verginin tam ödenmesi ve şekli gerekliliklerin yerine getirilmesi görevleri bulunmaktadır.

23 C. TFF’NİN VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜLERİ TFF Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’a göre gelirleri: Futbol bahis oyunlarından kulüplere verilen isim hakkının %15’i Başvuru harçları Para cezaları Kulüplerin yayın organları ile yapacağı Sözleşmelerin gelirlerinin %10’u Sponsorluk sözleşmelerinden elde edilen gelirler Resmi ve özel müsabakalardan elde edilen gelirler Kulüp ve sporculardan elde edilen aidat vb gelirleri Malvarlığından ve bunların devir, kiralarından elde edilen gelirler Kurduğu ya da ortak olduğu iktisadi teşebbüslerden elde edilen gelirler Bağış, yardım Diğer

24 Kuruluş kanununda düzenlendiği üzere TFF’nin tüm gelirleri vergiden muaftır; Bu muafiyet - iktisadi işletmelerin gelirlerini - Gelir Vergisi Kanunu gereği - Kurumlar Vergisi Kanunu gereği yapılacak kesintileri kapsamaz.

25 II. BÖLÜM: FINANSAL FAIR PLAY Fair Play Neden Doğdu?: Futbolun her geçen gün daha geniş kitlelere ulaşması - endüstrileşme - ticarileşme - parasallaşma Sporun finansallaşması kulüplerin de finansallaşması sonucunu doğurdu. Artan ilgi nedeniyle gelir gider artışı Sistemin ve özellikle kulüplerin bu çarkı döndürebilmek için gittikçe daha büyük gelirlere ihtiyacı oldu.

26 Kulüpler birtakım gelir yaratma yöntemleri geliştirseler de yaratılan bu gelirler giderleri karşılama konusunda birçok zaman başarılı olamıyor. Özellikle sporcu transferleri kulüpler için çok büyük bir kalem oluşturmaktadır. Gelirlerin giderleri karşılamaması kulüp bütçelerinin artan açıklar vermesine neden olduğundan sistemin sürdürülebilirliği tehlikededir.

27 Çözüm Çalışmaları: - Kulüp Lisanslama Sistemi: UEFA’nın, futbolun yaşadığı sorunları hafifletmek amacıyla 2004 yılında geliştirdiği yöntemdir. Temelinde bir denetim sistemidir. UEFA’ya bağlı federasyonların mali, yönetsel,sportif açılardan ve tesis koşulları bakımından değerlendirilmesi ve daha disiplinli bir yapıya kavuşturulması amaçlanmıştır.

28 - Finansal Fair Play: Getirilen kriterler futbolda yaşanan sorunların çözülmesinde yeterli olmadığından kulüpleri finansal açıdan daha sağlıklı bir mali yapıya sahip olmalarına ve rekabetin daha adil işleyebileceği bir sistem kurulma hedeflerine odaklanan finansal fair play uygulaması oluşturuldu

29 Temel Hatlarıyla FFP: Başlangıcı: 2012-2013 sezon başı idi fakat İngiltere’nin talebiyle 2014- 2015 sezonuna ertelenmiştir. Kulüplerin, UEFA’nın organizasyonlarına katılabilmesi için bir ön kriter niteliğindedir. Yaptırım: Avrupa kupalarına katılmaktan men edilmektir. Yekti: Ülke federasyonlarında. Federasyonların denetimlerinden geçerek olumlu görüş alan kulüpler UEFA’nın organizasyonlarına katılabilecek.

30 Usûl: 2009 yılında FFP and Social Responsibility Committee kuruldu. Komite başkanlığını 2011 yılına kadar Şenes Erzik yapmıştır. Günümüzde ise komite başkanlığı Peter Gillieron tarafından yürütülmektedir. Bunun yanında UEFA tarafından düzenlenen “UEFA Club Licencing and Fiancial Fair Play Regulations” yönetmeliği FFP uygulamasının ayrıntılarını düzenlemektedir. (Kriterler AB tarafından da desteklenmekte ve özellikle rekabet hukuku formlarında uyumlaştırılarak birlikte hukuku haline getirilmesi önerilmektedir)

31 FFP Amaçları: Kulüpleri, futbolun finansmanında daha rasyonel olmaya ve mali disiplini sağlamaya yöneltmek, Artan ücret, maaşlar ve transfer harcamalarının kulüp bütçeleri üzerindeki baskısını ve enflasyonist etkisini hafifletmek, Kulüpleri alt yapıya ve genç futbolcuların yetiştirilmesine yönelik uzun dönem yatırımlara özendirmek, Avrupalı futbol kulüplerinin sürdürülebilirliğini sağlamak ve bu amaçla onları finansal olumsuzluklardan korumak,

32 Kulüplerin kaynaklarını ve pasiflerini, onların üçüncü kişi ya da kurumlara karşı olan yükümlülüklerini yerine getirebilmelerine olanak sağlayacak şekilde düzenlemek, Gelirlerinden fazla para harcamamalarını sağlamak, Kulüpleri, gelirlerini korumaya teşvik etmek, Bonservis ve futbolcu ücretlerini sınırlandırmak Kulüpleri gelirleri ve bütçeleri oranında rekabet etmeye cesaretlendirmek,

33 FFP’nin Getirdiği Yenilikler: Kulübün yöneticilere, şirket ortaklarına ve ilişkili şirketlere olan borçlarının 2012-2013 sezonuna kadar ödenmiş olması zorunluluğu getiriliyor Kulüpler 2012-2013 sezonundan itibaren denk bütçe ilkesini benimseyecek ve uygulayacak yani gelirlerinden fazla gider yapamayacak Kulübün toplam borcu, toplam gelirin %100’ünü geçemeyecek

34 Futbol dışı gelirler kulüp geliri sayılmayacak, örneğin birtakım borçlar gelir kalemleri arasında sayılamayacak Gelir gider örnek: - naklen yayın geliri, stadyum gelirleri, lisanslı ürün satışları, gayrimenkul gelirleri ve benzeri tüm gelirleri - futbolcu ücretleri, bonservis bedelleri, teknik adam ücretleri ve benzeri giderler

35 Bütün borçlar kapatılarak, hiçbir kulüp ya da yasal otoriteye vadesi geçmiş borç bulundurulamayacak Öz sermayenin eksiye düşmesine izin verilmeyecek. Başa baş noktası yakalanana kadar kulüplere belirli süreler tanınacak Kulüp, futbolcularına, toplam gelirlerinin %70’ini aşan ücret, maaş ve prim ödemesi yapamayacak ! Bütçesi 5 milyon euronun altındaki kulüpler FFP kriterlerinden muaf tutulacak

36 Kulüplerin, ilişkili şirketler ile yaptıkları işlemlerde olağanın altında ya da üstünde bedeller kararlaştırılması halinde gelir gider hesapları bu tür işlemlerin emsal bedelleri üzerinden hesaplanacak Futbolculara ödenecek bonservisler tek seferde değil; amortisman mantığıyla, futbolcu ile akdedilen sözleşme süresince parça parça ödenecek Kulüplerin altyapı, stadyum, antrenman sahası gibi konularda yaptıkları yatırımlar başa baş noktasının hesaplanmasına dikkate alınmayacak Yöneticiler kulüp için ceplerinden harcama yapamayacak (kulüp sahibi kulübe borç verirse gelir sayılmacayak; hibe ederse gelir sayılacak)

37 Takvim: Kulüplerin hesapları 2014- 2015 yılından itibaren denetlenemeye başlandı. Bu denetim 2011-2012 ve 2012-2013 sezonlarını da kapsamakta Bu sezonlar için gittikçe azalan “kabul edilebilir zarar” miktarları saptandı. 2011 yılından itibaren kabul edilebilir zarar miktarı 45 milyon euro. 2013 yılından itibaren bu sınır 30 milyona düşmekte; kulüplerin her geçen yıl başa baş noktasına biraz daha yaklaşması gerekmekte

38 Sorunlar: Komite başkanlarına dair tartışmalar Kulüplere futbol dışı para akımı yasaklamasının yeterli denetlenememesi UEFA’nın kulüplere bu denli bir müdahale hakkı olup olmadığı tartışmalı Avrupa liglerinde oynayan bazı takımların uyum isteksizliği/tereddütü Transfer harcamaları ve gelir gider dengesi aranması kriterinin rekabetin adil işlemesi amacına ne kadar hizmet edebildiği tartışması.

39 Güncel konular üzerine tartışma...