SINAV KAYGISI ve BAŞEDEBİLME YOLLARI

... konulu sunumlar: "SINAV KAYGISI ve BAŞEDEBİLME YOLLARI"— Sunum transkripti:

1 SINAV KAYGISI ve BAŞEDEBİLME YOLLARI

2

3 KORKU VE KAYGI-ENDİŞE Korku ile kaygı birbirinden farklıdır ancak çoğu kişi bunu birbirine karıştırır. Korkunun belli ve gözle görünen bir sebebi vardır. Mesela odada cam kabın içindeki bir fareyi gördüğümüzde korku duyarız. Ancak o fare ortadan kaldırıldığında korkumuz da gider. Kaygı ise bilinemeyene karşı verilen korku tepkisidir; kişinin bir uyaranla karşı karşıya kaldığında yaşadığı, bedensel, duygusal ve zihinsel değişimlerle kendini gösteren bir uyarılmışlık durumudur. Eğer fareyi orada göremeyip, kaçtığını öğrenirsek, hissettiğimiz korku değil kaygı olur. Çünkü kaygı, kişiye rahatsızlık veren olayın kendisinden değil, kişi için taşıdığı anlamdan kaynaklanmaktadır.

4 Anlam Vermek ve Kaygı Seviyesi
Dünyaya ait hiçbir nesne ya da olay “Mutlak İyi” ya da “Mutlak Kötü” değildir. “iyilik” ve “kötülük” kavramlarının taşıdığı anlam, kullanan kişiye göre değişir. “Management of Stress”…Stres Yönetimi… Normal düzeydeki bir kaygı kişiye, istek duyma, karar alma, alınan kararlar doğrultusunda enerji üretme ve bu enerjiyi kullanarak performansını yükseltme açısından yardımcı olur. Ancak yaşanan kaygı çok yoğun ise, kişinin, enerjisini verimli bir biçimde kullanması, dikkatini ve gücünü yapacağı işe yönlendirmesi engellenir. Kişi potansiyelini tümüyle kullanamaz ve istenen performansa erişemez. Tabi hiç kaygı duymayan da bunun gibidir.

5 Sınav Kaygısı Sınav Kaygısı, kaygının özel bir türüdür. Sınav öncesinde öğrenilen bilgilerin sınav sırasında açığa çıkarılmasına engel olan ve öğrencinin sınav anında potansiyelini tam olarak kullanmasını engelleyip başarıyı düşüren yoğun kaygı durumudur. Sınav kaygısı sınav anında veya herhangi bir değerlendirilme durumunda ortaya çıkar.

6

7

8 Sınav Kaygısı Seviyesi-1
1- Anlam vermek bakımından kaygı: Sınavı önemsemeyen bir öğrenciyle sınavı önemseyen öğrencinin hâli “Küllü cahilin cesur!..” SORUN: Kişinin sınava ilişkin yaptığı değerlendirme yanlışıdır. Birçok öğrenci sınavın kendi kişiliklerini, yaşamdaki duruşlarını, kimliğini değerlendirdiğini düşünür. Oysa sınavda sınanan insanın kişiliği, varlığı, kimliği değil belirli bir alandaki bilgisidir. Bir şeyi hak ettiği yerden başka yere koymak zulümdür. Sınava da hak ettiği kadar değer ve önem vermek gerek daha fazlası kişinin kendine zulmüdür. Kaygıya eğilimli kişilik yapısı (mükemmeliyetçi, rekabetçi) ergenlik çağı özellikleri ile birleşince kaygı yoğunlaşır.

9 Sınav Kaygısı Seviyesi-2
2- Anlam vermeye bağlı çalışma düzeyi bakımından kaygı: Sınava çok iyi çalışmış bir öğrenciyle hiç çalışmamış bir öğrenci kaygı bakımından aynı mıdır? Sınava yarım yamalak çalışmış bir öğrencinin kaygısı mı çoktur, yukarıdakilerin mi? İçi arınmamışsa, neler bekler insanı; kendi kendisiyle ne savaşlar eder boşuna! Tutkuları içinde, ne kemirici kaygılar, ne korkular içinde kıvranır insan! Ne çöküntüler yapar bizde gurur, şehvet, öfke, gevşeklik ve tembellik!

10 Kaygı Seviyesi-3 3- Dış Uyaranlardan Kaynaklanan Kaygı:
Sosyal çevrenin beklentileri ve baskısı Sınavı kazanamazsam ailem ne der?..

11 Kaygı Seviyesi-3(devam)
3- Dış Uyaranlardan Kaynaklanan Kaygı (devam): Başkasıyla karşılaştırılma durumu: Şu salak yapar da ben yapamazsam… Sınav esnasında karşılaşılabilecek bazı olaylar… Bazı beslenme çeşitleri (kafeinli içecekler vs), kaygıyı arttırabileceği gibi, bazıları da (vitamin içerenler) kaygının olumsuz etkilerini azaltır.

12 Paradigma Yanlışları-1
1. “Ya Hep Ya Hiç” türü düşünme biçimi: Bu şekilde düşünenler dünyayı siyah ya da beyaz olarak algılarlar, onlar için gri yoktur. Yaptıkları iş, gösterdikleri performans kendilerini tam anlamıyla tatmin etmiyorsa mutsuz olurlar ve kendisilerini başarısız olarak değerlendirirler. Örnek: Çocukların sadece yarısına okuma yazma öğretebildim ben iyi öğretmen değilim. 2. Aşırı Genelleme: Tek bir olumsuz olaydan yola çıkarak, olayın ardından gelen herşeyi başarısızlık ve yenilgi olarak değerlendiren bir yaklaşımdır. Örnek: Eyvah sınava 10 dakika geç kaldım. Hangi işi doğru dürüst yapabiliyorum ki zaten…

13 Paradigma Yanlışları-2
3. Zihinsel Süzgeç: Zihinde yalnızca olumsuz ayrıntılar seçilir ve onlara yoğunlaşılır; böylece gerçeğin tümü olumsuzlaştırılır. 4. Olumluyu Geçersiz Kılmak: “Evet aldığım puan sınıfın en yüksek puanı. Ama o gün şansım yaver gitti. Bunun böyle devam etmeyeceğinin farkındayım.” 5.Hemen Bir Sonuca Varmak: Elinde düşüncelerini destekleyecek kesin ve mantıklı kanıtlar olmadığı hâlde olumsuz yargı yapma eğilimi “Öğretmenim bugün bana hiçbir şey sormadı.Geçen hafta düşük not aldığım için bana hâlâ kızgın olmalı. Sabahleyin bana “günaydın” bile demedi.Artık beni sevmediğine eminim.”

14 Paradigma Yanlışları-3
6. Aşırı Büyütme ya da Aşırı Küçültme: Kendi başarısızlıklarını ve başkalarının başarılarını abartması, kendi değerli özellikleri ile başkalarının hatalarını önemsiz görmesi ve küçültmesi. “Benim okulda başarısız olmaya hakkım yok. Kardeşimin de dersleri kötü ama o daha çok küçük.” 7. Duygusal Mantık Yürütme: “İçimde büyük sıkıntı var. Belli ki, bugünkü sınavım kötü geçecek.” 8. –meli, -malı Cümleleri: Kendisini suçluluk duyguları altında tutarak yapılacak her şeyi yerine getirecekmiş gibi bir inanca kapılması ve kendisini “yapmalı” ve “yapmamalı” kelimelerinin gücüne inandırmaya çalışması. Arkadaşlarımı kaybetmemek için sürekli gülümsemeli, sorunlarımı dışarı vurmamalı ve onlara “hayır” dememeliyim.

15 Paradigma Yanlışları-4
9. Etiketleme: Etiketleme, uç noktadaki aşırı genellemedir. Bu düşünce tarzına eğilimli olan kişi, bir olaydaki hatayı açıklamak ve davranışın üzerinde durmak yerine, olayın içindeki kişilerin kişiliğine olumsuz göndermeler yapar. “Yine düşük puan aldım. Ne aptalım ben!” 10.Kişiselleştirme: Kişinin herhangi bir olayla ilgisi ve sorumluluğu olmadığı halde bu olayın nedenini kendisiymiş gibi görmesi. “Arkadaşlarım istedikleri gibi eğlenemiyorlar, ben olmasam belki daha çok eğleneceklerdi.”

16 Bakış Açısı Buraya kadarki kaygı kaynakları:
“Bir adama kırk kere deli dersen..” Bardağın yarısının dolu mu yoksa boş mu olduğu ile alakalı bakış açısı Polyannacılık oynamak

17 Sınav Kaygısıyla Başetmek-1
1- Zihinsel Yaklaşım: Sınav kaygısı ile baş edebilmek için kişinin kendi kendisiyle olumlu diyalog içerisinde olması gerekir. (siyah-beyaz köpek) Stresle başa çıkmanın en önemli yolu pozitif olmaktan geçer .Öncelikle göremediğimiz ve bilemediğimiz ancak stres yaratan sorunu ortaya çıkarmalıyız. Bunun için kendimiz ve çevremizin daha iyi farkında olmalı, objektif olarak gözlemlemeliyiz. Stresi bizim dışımızdaki etkenlerin değil, kendimizin yarattığının farkında olmalıyız. Stres yaratan olaylara bu gözle yaklaşmalı, her zaman farklı bir çözümün bulunduğunu bilmeliyiz. Sadece işe ve sorumluluklara değil, kendimize de vakit ayırmalı,sorunlardan çıkış için pozitif düşünüp, bizim gibi düşünen insanlarla birlikte olmaya özen göstermeliyiz.”

18 Olumlu Zihinsel Yaklaşım
Sınav amaç değil, daha başarılı bir gelecek için araçtır, esas sınav sınavı kazandıktan sonra başlar…(ÖSS birincilerinin üniversitedeki halleri) Bir yere kadar çalışmak, ya sonra… “Savaşta her tedbiri alırsın ama yine de başka şeylerle karşılaşabilirsin…” “Savaşta her yeri kapamaya çalışan bir ordu her yeri açık bırakmış olur..”(Alman Atasözü) Dereceyi hedefleyen ama sınav saatini kaçıran öğrenci Olacak olan olur, olmayacak olan olmaz…(master sınavı)

19 Sınav Kaygısıyla Başetmek-2
2- Bedensel Yaklaşım: A) Yapılan bedensel uygulamalar da kişinin kendisini rahatlatmasını sağlayabilir. B) Nefes ve gevşeme egzersizleri

20 A) Fizik egzersizinin yararları:
Kas gevşemesi Zihinsel gevşeme Yapılan işte etkinliğin artması Enerjide artış Endişelerde azalma Daha iyi sağlık Duygusal rahatlık Kendine güven artışı Gerginlik damarlarda daralmaya neden olduğu için hücrelere giden kan miktarında azalma olur. Bu da hücrelerin yetersiz beslenmesi demektir. Bu durumda vücutta salgılanan bazı maddeler öğrenmeyi zorlaştırır ve hücrelerin kapasitelerini tam manasıyla kullanamamasına neden olur. Fiziksel egzersizden sonraki rahatlama sırasında salgılanan seratonin adındaki madde öğrenmek için gerekli olan zihinsel ortamın doğmasına neden olur. Bir fizik egzersizi programı tamamlandığı zaman yorgunluk hissedilmemeli. Zıplayarak yapılan yorucu hareketlerden kaçınılması. Sağa sola eğilme. Öne eğilerek eli yere değdirme, dizleri bükerek yere eğilip hareketler yapın.

21 B) Doğru nefes vücudu rahatlatır, gevşemeyi sağlar. Vücutta daha fazla oksijen yakılmasından dolayı, öğrenme sırasında beyinde meydana gelen protein bağlarının kurulmasını sağlar. Oksijenin vücudun en uç noktasına gitmesini ve stresin ortadan kalkmasını ya da azalmasını sağlar. Doğru nefes alma nasıl olmalı: Doğru nefes almada akciğerin tamamı oksijen ile dolar. Sağ elinizin avuç içini midenize, sol elinizi göğsünüze koyun. Nefes aldığınızda sağ eliniz hareket ediyorsa doğru nefes alıyorsunuz demektir. Günde defa doğru nefes alma egzersizi yapmak kaygıyı düşürür.

22

23 Sınav Kaygısıyla Başetmek-3
3- Sistematik Yaklaşım: Sistematik Problem çözme tekniğinin beş aşaması bulunmaktadır: 1- Problemi belirleme 2- Seçenek hazırlama 3- Bir çözümü seçme 4- Eyleme geçme 5- Sonuçları değerlendirme

24 Sınav Kaygısıyla Başetmek-4
4-Zamanla İlgili: Kaygı, zamanın nasıl kullanıldığına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Etkili zaman planlaması için; Sınava Hazırlık Aşamasında: Zaman cetvelleri kullanma Yapılacak işleri planlama Düzenli olma Sınav Esnasında: Soru başına düşen süre Kolaydan zora Sınav zamanını planlama “Dün, öldü; bugün, can veriyor; yarın ise henüz doğmadı. Zamanınızı bu açıdan görün ve faydalı işler yapın.” (Mutasavvıf Bişr-i Hafi)

25 Herkes kadar yaparsanız; hiçbir şey yapmamışsınız demektir.
Anahtar sizsiniz!..

26

27 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM