Yrd.Doç.Dr. Gürcan Topçu SEÇİM ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİVERSİTESİ

... konulu sunumlar: "Yrd.Doç.Dr. Gürcan Topçu SEÇİM ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİVERSİTESİ"— Sunum transkripti:

1 Cinsel İstismar Olgusu İle Çalışma (REHBER ÖĞRETMENLER İÇİN) DOSYA:1 ANNE BABA EĞİTİMİ
Yrd.Doç.Dr. Gürcan Topçu SEÇİM ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİVERSİTESİ REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ

2 Cinsel istismar nedir? (Kaynak mebk12.meb.gov.tr)
Çocuğun, bir erişkinin cinsel isteklerinin doyumu için kullanılması ya da kullanılmasına göz yumulmasıdır. Cinsel organlarını okşama, mastürbasyon, oral-genital temas, anal ilişki, teşhircilik, röntgencilik, para karşılığı çocuğun fuhuşa ve pornografiye yönlendirilmesi cinsel istismar olarak ele alınmaktadır. Ensest nedir? Kanunen evlenmelerine izin verilmeyen iki kişi arasındaki cinsel ilişkiye verilen addır. Ensest; anne babadan biriyle, üvey baba dahil olmak üzere bir akraba ile annenin erkek arkadaşı ya da ebeveyn rolü üstlenen birisi ile söz konusu olabilir.

3 ENSEST VE CİNSEL İSTİSMARA YÖNELİK YANLIŞ İNANIŞLAR
MİT:Çocuklukta cinsel istismara pek rastlanmaz. GERÇEK:Her dört kadından biri, her on ya da yedi erkekten biri; 18 yaşına kadar en az bir kez cinsel olarak istismar edilmektedir. MİT: çocukların büyük çoğunluğu bir yabancı tarafından saldırıya uğrar. GERÇEK: istismara uğrayan çocukların %80 i tanıdıkları birisi tarafından istismar edilmektedir.

4 MİT: İstismarcılar genelde şüpheli görünür.
GERÇEK: Görünümleri diğer insanlardan farklı değildir. MİT: Çocuklar herşeyi çabuk unuturlar. GERÇEK: Birkez bile yaşansa cinsel istismar çocuğun ruh sağlığını önemli ölçüde etkiler. MİT:İstismara genelde yoksul ailelerin çocuklarında rastlanır. GERÇEK: Her türlü ailede istismara rastlanır.

5

6

7 İSTİSMARCI KİMDİR? İstismarcıların büyük çoğunluğu erkektir ve çoğunluğu çocuğun ailesinden biri ya da tanıdığı bir kişidir. Bu kişiler genellikle çekingen, kendine güveni ve saygısı olmayan kişilerdir.

8 İstismar Sürecinin Aşamaları
HAZIRLIK Çocuk ile yalnız kalma, kandırma, güven sağlama, çocuktan yardım isteme çocuğa cinsel ilişkiyi oyun gibi doğal bir etkinlik içersinde, sevginin bir biçimi olarak sunma, şiddet ya da tehdit kullanma. CİNSEL ETKİLEŞİM; ......çıplaklığa maruz bırakma………… dokunma………okşama………cinsel ilişki..

9 İSTİSMARIN ORTAYA ÇIKIŞI
Görülme….. İhbar İstenmeyen Gebelik Cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklara yakalanma gibi nedenler YA DA... BELİRTİLERİN FARKEDİLMESİ VE ŞÜPHELENME İLE...

10 BELİRTİLER İnsan resimlerinde cinsel organları çizmesi, sürekli yaşına uygun olmayan cinsel içerikli oyunlar oynaması. Başka hiçbir nedenle açıklanamayan regresyon belirtileri, uyku bozuklukları (uyuyama, sürekli kabus görme) Yeme bozuklukları, Okul başarısında sebepsiz ani düşüş Sebepsiz görünen okulu reddetme,

11 BELİRTİLER sosyal etkinliklere katılmada azalma. Suça yönelme,
Davranış problemleri/bozuklukları, Gizemlilik, Olağandışı saldırganlık, İntihar davranışı Cinsellikle ilgili her şeyden kaçınma ya da aşırı ilgi gösterme, Baştan çıkarıcı davranışlarda bulunma Depresyon belirtilerinin başlaması.

12 ÇOCUKLAR VE GENÇLER İSTİSMARA UĞRADIĞINDA
Başlarından geçeni çoğunlukla paylaşmazlar Kendilerini yalnız ve korunmasız hissederler İstismara, istismarcıya, kendilerine ve kendilerini koruyamayan yetişkinlere öfke duyarlar Güvendikleri kişi ya da kişiler tarafından aldatıldıkları için üzüntü hissederler

13 İstismarı durduramadıkları için,
Böyle bir deneyime katıldıkları için, Bedenlerinin verdiği tepki için suçluluk duyarlar Hem öfke hem üzüntü ve hem de belki her şeye rağmen hala istismarcıya sevgi duyuyor olmalarından dolayı duygusal bir karmaşa yaşarlar.

14 Cinsel İstismardan etkilenme
İSTİSMARIN SIKLIĞINA, SÜREKLİLİĞİNE, TÜRÜNE VE İSTİSMARCININ KURBANA YAKINLIK DERECESİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞMEKTEDİR.

15 CİNSEL İSTİSMARIN ETKİLERİ
Depresyon, kaygı ve endişe, suçluluk duygusu, korku, cinsel işlev bozukluğu ve toplumsal geri çekilme. Utanç kurbanlarda evrensel bir duygudur. Buradaki utanç “cinsellikten alınan” hazdan duyulan utançtır.

16 Bedeninin kirli olduğunu hissetme, cinsel organlarında bozukluk olduğundan korkma olabilir.
Erkeklerde ileriki yaşlarda suça yönelme, intihar girişimi, madde kullanımı ve cinsel istismarda bulunma görülebilir. İstismara uğrayan çocukların ileriki yaşlarda İSTİSMARCI olmasına da rastlanmaktadır. Bu çocuklar erişkinlikte de tecavüz ya da fiziksel olarak istismar edici ilişkileri daha sık yaşamaktadır.

17 ANNE BABALARA NELER ÖNERİLEBİLİR ?

18 Çocuğunuzun istismara uğradığını düşünüyorsanız
Yaşadıklarını anlatması konusunda onu cesaretlendirirken, olmayan şeyleri anlatmaması konusunda uyarın. Çocuğunuza inanın Yanlış bir şey yapmadığı konusunda ona güvence verin. Çocuğun anlatmasını engelleyecek duygusal tepkilerden kaçının. Olağan davranın Çocuğu suçlamayın, suçlanacak olan istismarcıdır.

19 İSTİSMAR SONRASINDA Çocuğunuza güvende olduğu duygusu verin. Artık kimsenin ona zarar veremeyeceği ve onu koruyacağınız konusunda güvence verin. İstirmarcı ile ilgili yapılacak yasal işlemler v.b. Konuları yanında tartışmayın. Konuyu sürekli çocuğun yanında konuşup tartışarak gündemde tutmayın. İstismar sonrasında; Olanları tamamen de unutmaya çalışmayın.Çocuk konuyla ilgili konuşmak istediğinde mutlaka konuşup onu rahatlatın.

20 AŞIRI koruyucu olmayın, kısıtlamayın
AŞIRI koruyucu olmayın, kısıtlamayın. Bu, çocuğa ‘sen artık farklısın ya da suçlusun’ mesajı verebilir. Tekrar olmaması için cinsel istismar konusunda eğitim verin

21 Anne ve Babaların Duyguları
Çaresizlik,yas ve aldatılmışlık İntikam Çocuğa ve diğer çocuklara karşı aşırı koruyucu ve kollayıcı tutumlar Utanç Olayın inkarı Kızgınlık Suçluluk, öfke

22 Şok, inanamama Çocuktan uzaklaşma Evlilik sorunları Aile içinde karşılıklı suçlamalar nedeniyle eşler birbiriyle büyük sorunlar yaşayabilir. Olaylarda ebeveynlerden herhangi birinin ihmali dahi olsa artık yapılacak tek şey birlikte hareket ederek çözüm arayışına girmektir.

23 Çocuğunuz istismar edilen değil de istismar eden ise ne yapılmalı?
Durumu kabullenmek hiçbir anne baba için kolay değildir. Böyle bir olayla karşılaşıldığında mutlaka iyi bir araştırma yapılmalıdır. Tamamen reddedici bir tutum takınmak ileride çok daha büyük sorunlara yol açabilir. Çocuk ( ya da ergen) yaptığı bir yanlışta ailesinin desteğini hissederse aynı davranışa devam edecektir.

24 Çocuğunuz bir başkasını istismar ettiyse...
Çocuk kendisi de daha önce istismara uğramış ama söyleyememiş olabilir. Çocuğun cinsellikle veya karşı cinsle ilgili merakı giderilememiş olabilir. O güne kadar farkedilmeyen ruhsal bir rahatsızlığı olabilir. Böyle durumlarda mutlaka bir uzmandan (psikiyatrik) destek almak gerekir. istismara uğrayan çocuklarda olabilecek ikincil yaralar : Yaşanan olay sonrasında çocuğun yaşayacakları travmanın etkisinin daha da derin olmasına sebep olabilir.

25 İkincil Yaralar Damgalanma Aile için (çocuğa inanmama, olanlardan dolayı çocuğu suçlama) Bireysel düzeyde (Seksüel davranışlar nedeniyle tekrar istismara uğrama, dışlanma cezalandırılma) İyileştirici olmayan tedavi (profesyonel olmayanların ya da konuyu basite indirgeyenlerin yaklaşımları)

26 ÇOCUĞU CİNSEL İSTİSMARDAN KORUMAK
Çocuklara “iyi” ve “kötü” dokunma arasındaki farkı öğretin. Örn.’’Eğer birisi (bu tanıdığın biri dahi olsa!!!) sana, seni rahatsız edecek biçimde dokunuyorsa (özellikle de özel bölgelerine) bu kötü dokunmadır, buna izin vermemelisin, hemen oradan uzaklaşıp bir yetişkinden yardım istemelisin’

27 Onlara bedeninin özel bölgelerini ve hiç kimsenin bedeninin özel yerlerine dokunulmaması gerektiğini öğretin. Çocuklarınıza bedenlerinin kendilerine ait olduğunu öğretin ki, kendilerine dokunulmasını istemiyorlarsa rahatlıkla söyleyebilsinler. Çocuklarınıza “hayır” demeyi öğretin.

28 ’’ birisi sana istemediğin şeyler yaptığında ya da yaptırmaya çalıştığında ona hayır diyebilirsin. Bu yanlış bir şey değildir’’ Öncesinde de Çocuklara; insanları öpmesi, sarılması ya da kendisini öptürmeye izin vermesi konusunda baskı yapılmaması gerekir. Çocuğa rahat konuşabileceği, güvenilir, koruyucu ve koşulsuz sevgi sunulan bir ortam sağlayın.

29 Soruları cevapsız bırakılmamalıdır.
Onları soru sormak ya da kendi deneyimlerini anlatmak konusunda cesaretlendirin. İstismar konusundan size ya da bir erişkine söz etmesinin öneminden bahsedin. Çocuklara erişkinlerle yapılacak her türlü cinsel davranışın yanlış olduğundan söz edin. Onlara istismar girişimde bulunan bir erişkine karşı, çocuğunuzu sonuna kadar destekleyeceğiniz ve koruyacağınız konusunda güvence verin.

30 Çünkü istismarcı bu konuyu kimseye anlatmaması konusunda tehdit edip çocuğu susturabilir.
Çocuklarınızın arkadaşlarını ve ailelerini iyi tanıyın. İzniniz olmadan kimsenin arabasına binmemesi gerektiğini öğretin. Cinsel kimlik oluşumu, aynı cinse ya da karşı cinse duyulan erotik ilgiler, cinsel saplantılar, cinsel korkular çocuklukta oluşmaktadır.

31 Çocuklukta cinsel eğitimin amacı
Çocuğa “cinsellik yemek yemek, su içmek kadar doğal bir olaydır” mesajını iletmektir. Elbette sınırları da çizmek gerektiği unutulmamalıdır. NORMAL Cinsel Gelişim Davranışları 0-4 yaş; ara sıra cinsel organlarına eller, cinsel organlarını gösterir, cinsel organlar arasındaki farkı keşfetme /ilgilenmeye başlar, evcilik ve doktorculuk oynama (taklit ve model alma) 5-8yaş; kendine dokunma, cinsel içerikli şakalar yapma, diğer çocuklarla oynarken kendisinin doktor rolünü oynamayı isteme, öpme, cinsel sözcükler içeren mektupler yazmak,

32 9-12yaş; Öpme/ sevgilisinin olduğunu söyleme, kendisinin cinsel organına dokunma, kendi cinsinden olanlarla cinselliği konuşma, cinsel organların ve işlevleriyle ilgilenme, kitap ve magazinlere ilgi duyma, cinsel içerikli şiirler, mektuplar yazma (Bu davranışlarından dolayı onu azarlamak, hırpalamak ya da sert bir biçimde cezalandırmak yanlıştır.)

33 OKUL ÇAĞI ÖNCESİ CİNSEL EĞİTİM
YANLIŞLAR Susmak, çocuğa cevap vermemek, Çocuğu azarlayıp susturmak yada anlayamayacağı karışık cevaplar vermek. Çocuğa yanlış bilgi vermek.

34 DOĞRULAR Yapılacak en iyi şey ilgisini başka bir yöne çekmek, boş kalmasını engellemektir. Soruları mutlaka doğru ve yaşına uygun biçimde cevaplandırılmalıdır. Sorduğundan fazlasını anlatmaya gerek yoktur. 2. Yaştan itibaren cinsiyet farkıyla ilgili sorular gelmeye başlar.

35 Üç- dört yaşından sonra çocuklar bebeklerin nasıl dünyaya geldiğini sormaya başlar.
Açıklama için notlara başvurabilirsiniz. Kız çocukları ‘anne benim neden pipim yok?’ gibi bir soruyla aslında ‘ben eksik miyim’ endişesini dile getirmektedir. Çocuğa bütün kadınları böyle olduğu, vücutlarının eksiksiz ve tam olduğu söylenmelidir. 2-3 yaş için sadece her iki cinsin organlarının farklı olduğunu söylemek yeterlidir. Kızlar ……. böyledir. Erkekler ……… böyledir gibi..

36 YAS GURUPLARINA GÖRE SORULAR VE CEVAPLAR:
7 Yas öncesi: -Neden annemin memeleri var, babamin yok? Annen bir kadin, baban bir erkek. Erkeklerin memeleri yoktur. Kadinlar ise çocuk sahibi olabildikleri için memeleri vardir. Çocuk dogduktan sonra annelerin memelerinden gelen sütle bebekler beslenir. -Bebekler annelerin karnina nasil giriyor? Anne ve babalarin vücutlari birbirine çok uygundur ve birbirleri ile çok yakinlastiklarinda bir bebek olusabilir. Bu bebek annelerin karninda büyür.

37 7 Yas sonrasi: -O küçük delikten bebekler nasil çikiyor
7 Yas sonrasi: -O küçük delikten bebekler nasil çikiyor? Bebegin çiktigi delik çok esnek birseydir ve dogum olacagi zaman bebegin içinden çikabilecegi kadar büyüyebilir. -Eger bebek yapmak istemiyorsaniz neden beraber yatiyorsunuz? Çünkü büyükler birbirlerini çok sevdiklerinde bazen sadece birbirini sevmek yada öpmek yeterli olmaz. O zaman birbirine gerçekten çok yakin olmak isterler.

38 Ergenlik : -Orgazm ne demektir
Ergenlik : -Orgazm ne demektir? Yetiskin bir kadin ve erkegin ancak cinsel iliskide bulundugunda yasayabilecegi çok özel bir duygudur. -Regl ne demektir? Yetiskin kadinlar ayda bir kez vajinalarindan kanarlar. Buna Regl yada aybasi denir. Bunun sebebi kadinlarin yumurtaliklarindan her ay 1 yumurtanin döllenmek üzere hazirlanmasidir. Eger döllenme yani bebegin olusumu gerçeklesmezse bu yumurta bir miktar kan ile vücuttan atilir ve ertesi ay yeni bir yumurta olusur. Her genç kiz yaslari arasinda ilk kez regl olur.

39 Kalabalik bir ortamda çocugumuz bizi utandiracak sorular sordugunda nasil davranabiliriz?
1-Zaman kazanmaya çalisabiliriz: ?Evet, bu iyi bir soru? türünde bir yanit size düsünme firsati yaratir. 2-Kismi cevaplandirma: konu ile ilgili akliniza gelen ilk yaniti verin ama ilk firsatta bu konu üzerine düsünüp bir dahaki sefere daha açiklayici olun. 3-Erteleme: ?bu soru çok özel bir soru ve bunu seninle daha sonra ikimiz basbasa iken konusmak isterim. 4-Gözlerini kapatin ve bu isi bitirin: Eger yeterince özgüvenli iseniz ve cinsellikle ilgili açik bir tutumunuz varsa söyle bir cevap verebilirsiniz ?Bu bir prezervatif. Annenle baban simdilik baska bir bebek istemedikleri için bunu kullaniyorlar.

40 Temel Noktalar Çocuğun akademik, ruhsal, fiziksel, sosyal, sağlık vb. yönlerden en iyi durumda olmasını sağlayacak tüm tedbirlerin alınması, Zaman yitirmeme, geciktirici faktörleri ortadan kaldırmaya yönelik yönelik adımları gerçekleştirme, Kurum içi ve kurumlar arası işlemlerin gerçekleştirilmesinde sorumlulukları uygun biçimde yerine getirme. İzleme ve desteğin sürdürülmesi.

41 Eğitim - Video aamir khan eğitim