KURUMLAR VERGİSİNDE MUAFİYET, İSTİSNA VE İNDİRİMLER

KURUMLAR VERGİSİNDE MUAFİYET, İSTİSNA VE İNDİRİMLER
YMM SAKIP ŞEKER ANKARA, SAMSUN S.M.M.M.O. Meşrutiyet Cad.29/17 Kızılay / ANKARA pbx

Kooperatiflerde Kurumlar Vergisi Muafiyeti-1
Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, - Ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, -Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, -Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve -Sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunan ve bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler KURUMLAR VERGİSİNDEN muaftır.

Yapı Kooperatifleri İçin Özel Koşul-2
Yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf olabilmesi için yukarıdaki koşullara ek olarak (kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında) aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir. -Kooperatifin inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine, -Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere, -Yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen, -Yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olması, Gerekir.

KDV Yönünden-3 Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri KDV’den istisna edilmiştir. İşyeri yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri ile bunların üyelerine olan işyeri teslimleri KDV’ne tabidir. Net alanı 150 m2’ye kadar konut teslimleri KDV’den istisna edilmiştir. Konut yapı kooperatiflerinin üyelerine olan konut teslimlerine ilişkin istisna tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır.

Kooperatiflerde Ristrun İstisnası-4
Kooperatif muafiyetinden yararlanamayan kooperatiflerin yararlanabileceği diğer bir vergi avantajı ise risturn istisnasıdır. Kooperatif ortaklarının yönetim gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan harcanmayarak iade edilen kısımlar ile aşağıda belirtilen kooperatiflerin ortakları için; 1) Tüketim kooperatiflerinde, ortakların kişisel ve ailevî gıda ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıkları malların değerine, 2) Üretim kooperatiflerinde, ortakların üreterek kooperatife sattıkları veya kooperatiften üretim faaliyetinde kullanmak üzere satın aldıkları malların değerine, 3) Kredi kooperatiflerinde, ortakların kullandıkları kredilere göre hesapladıkları risturnlar kurumlar vergisinden istisnadır. Bu risturnların ortaklara dağıtımı, kâr dağıtımı sayılmaz.

Ortak Dışı İşlemlerde Ristrun İstisnasının Hesabı-5
Ortaklardan başka kimselerle yapılan işlemlerden doğan kazançlar ile ortaklarla ortaklık statüsü dışında yapılan işlemlerden doğan kazançlar hakkında risturnlara ilişkin istisna hükmü uygulanmaz. Ortak dışı işlemler ile ortak içi işlemlerin birlikte yapılması halinde ristrun istisnasına iasabet eden kazanç kısmı, ortaklarla yapılan iş hacminin genel iş hacmine olan oranı esas alınarak hesaplanır.

OSB’lerin Kurumlar Vergisi Muafiyeti-1
Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin alt yapılarını hazırlamak ve buralarda faaliyette bulunanların; arsa, elektrik, gaz, buhar ve su gibi ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kamu kurumları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce birlikte oluşturulan ve kazancının tamamını bu yerlerin ortak ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanan iktisadî işletmeler Kurumlar Vergisinden muaf tutulmuştur.

OSB’lerde Muafiyetin Sınırı ve KDV-2
OSB’lerin arsa, elektrik, gaz, buhar ve su dı-şındaki satışlarından doğan kazançlar kurumlar vergisine tabi midir? Ortak ihtiyaçların görülmesi için gerekli olan (banka, PTT v.s.) işyerlerinin kira gelirleri de kurumlar vergisinden muaf tutulmalıdır. Ortak ihtiyaç-ların görülmesi dışında kalan faaliyet gelirleri (kantar işletmeciliği v.b) sorun yaratmaktadır. Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri KDV’nden istisna edilmiştir.

KV’ den İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLAR
İştirak Kazançları İstisnası Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası A.Ş’lerin Yurtdışı İştirak Hisselerini Elden Çıkarmalarına İlişkin İstisna Emisyon Primi İstisnası Yatırım Fon ve Ortaklıkların Kazançlarına İlişkin İstisna Taşınmaz ve İştirak Hisseleri Satış Kazancı İstisnası Bankalara veya TMSF’ye Borçlu Olan Kurumlara İlişkin İstisna Bankalara Tanınan Taşınmazlar,İştirak Hisseleri, Rüçhan Hakkı Satışlarından Doğan Kazançlara İlişkin İstisna

İstisnalar (Devam) Yurtdışı Şube Kazançları İstisnası
Yurtdışı İnşaat, Onarma, Montaj ve Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazançlara İlişkin İstisna Özel Okul ve Rehabilitasyon Merkezi İşletilmesinden Elde edilen Kazançlara İlişkin İstisna Kooperatiflerde Risturn İstisnası Yatırım İndirimi İstisnası OHAL ve KÖY’lerde Geçici İstisna Türk Uluslar arası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletilmesi ve Devrinden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna Teknokentlerde Yapılan Faaliyetlere İlişkin Kazanç İstisnası Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna Lisanslı Depoculuk Kanunu’na tabi ürün senetlerinin elden çıkarılmasına ilişkin istisna ( GVK,Geçici Md:76)

İştirak Kazançları İstisnası
Tam mükellefiyete tabi bir kurumun sermayesine katılınması nedeniyle elde edilen bir kazanç olmalı Kara katılma imkanı veren kurucu senetleri ve intifa senetleri de aynı nitelikte olup istisnadan faydalanır Mükerrer vergilendirmeyi önleme amacı var. Ancak ana şirkette vergileme yapılmamış olsa dahi istisna geçerli GVK 75/3 kapsamındaki yönetim kurulu başkan ve üyelerine verilen kar payları da iştirak eden kurumda istisnadan faydalanır İştirakin oranı ve süresinin önemi yok

Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası
Yurt dışında iştirak edilen kurum anonim veya limited şirket statüsünde olmalı İştirak edilen kurumun merkezi Türkiye’de olmamalı Yurtdışındaki iştirakin sermayesinin en az %10’una sahip olunmalı Kazancın elde edildiği tarih itibariyle iştirak payı aralıksız en az bir yıl elde bulundurulmalı İştirak kazancı için en az %15 oranında vergi ödenmiş olmalı Yabancı kurumun faaliyet konusu finansman temini, sigortacılık veya menkul kıymet yatırımı ise yurtdışında ödenen vergi yükü en az %20 olmalı İştirak kazancının kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olması Yukarıdaki koşullar topluca dikkate alınmalıdır Transfer edilen kazancın Türk Lirasına çevrilmesi zorunlu değildir Kur farkları istisna kazancın hesabında dikkate alınmayacak Yurt dışı inşaat işleri için zorunluluk nedeniyle kurulan şirketlerden elde edilen iştirak kazançları hiçbir koşula bağlı olmaksızın kurumlar vergisinden istisna

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazançlarının Durumu
Tam mükellef gerçek kişi ve kurumların doğrudan veya dolaylı olarak ayrı ayrı ya da birlikte sermayesinin, kar payının veya oy kullanma hakkının en az %50’sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri yurt dışı iştiraklerinin kurum kazançları, dağıtılsın veya dağıtılmasın belli koşulların varlığı halinde ( iştirakin gayrisafi hasılatının %25 veya fazlasının hizmet gelirlerinden meydana gelmesi, bilanço karı üzerinden %10 ‘dan daha az vergi yükü taşıması, iştirakin yıllık cirosunun 100 bin TL’yi aşması) Türkiye’de kurumlar vergisine tabidir. Belirtilen koşulları taşımayan yurt dışı iştiraklerden elde edilen kazançlar her hal ve takdirde Türkiye’de beyan edilecek. Kontrol edilen yurt dışındaki iştirakin yurt dışında ödemiş olduğu gelir/kurumlar vergileri Türkiye’de hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilir.

Yurtdışı İştirak Hisselerinin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlara İlişkin İstisna
İstisnadan tam mükellef anonim şirketler yararlanabilecektir Yurt dışındaki iştirakin anonim veya limited şirket statüsünde olması Kurumun aralıksız olarak en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamının %75 veya daha fazlasının yurtdışı iştirak hisselerinden oluşması ve yurtdışı iştiraklerinin her birinin sermayesine en az %10 oranında iştirak edilmesi Satışa konu iştirak hissesinin en az iki tam yıl aktifte bulundurulması Yurtiçi iştirak hisselerinin satışında kazancın %75’i istisna olduğu halde yurt dışı iştiraklerde istisna oranı %100. Ayrıca, söz konusu kazancın işletmeden çekilmesi yasağı da yok. Yararlanabilecek mükellef sayısı son derece sınırlı

Emisyon Primi Kazancı İstisnası
-Anonim şirketlerin gerek kuruluş gerekse sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse senetlerinin itibari değerinin üzerinde bir bedelle elden çıkarılması halinde oluşan kazançlar” emisyon primi” veya “hisse senedi ihraç primi” olarak adlandırılmaktadır -Emisyon primlerinin bir kazanç mı yoksa sermaye yedeği mi olduğu tartışmalıdır. -Şirketlere yeni ortak alınmasında önemli bir teşvik unsuru olup, eski ortakların elde ettiği kazanç vergi dışında tutulmakta ve kazanç (prim) şirkette kaldığı için şirketin büyümesinde kullanılmaktadır. Emisyon primlerinin ortaklara dağıtılmaması esastır.

Menkul Kıymetler Yatırım Fon ve Ortaklıklarının Portföy İşletmeciliğinden Doğan Kazanç İstisnası
Türkiye’de kurulu; -Menkul kıymetler yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları -Altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları -Girişim sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları -Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları -Emeklilik yatırım fonlarının kazançları -Konut finansman fonları ile varlık finansman fonlarının kazançları Söz konusu fon ve ortaklıkların portföy yapısının en az %51’i devamlı olarak Türkiye’de kurulu borsalarda işlem görmesi gerekmektedir.

Taşınmazlar,İştirak Hisseleri, Rüçhan Haklarının Satış Karının %75’inin İstisna Edilmesi-1
Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerine kayıtlı taşınmazlar ve iştirak hisselerinin satışına ilişkin öteden beri süre gelen %100’lük istisna %75 oranına çekilmiştir. Bununla birlikte istisnanın kapsamı genişletilmiştir. Buna göre kurumların; kurucu sentleri intifa senetleri Rüçhan haklarının satışından doğan kazançlar da %75’i istisna kapsamına dahil edilecektir. Satıştan zarar doğması halinde zararın da %75’inin kanunen kabul edilmeyen gider kabul edileceğine ilişkin tartışmalar netlik kazanmamıştır.Bize göre zararın tamamı matrahın tespitinde indirilebilir.

İştirak Hisseleri ve Taşınmazlar-2
İstisna satışın yapıldığı yılda uygulanacaktır. Diğer bir ifade ile istisna da tahsil esası değil tahakkuk esası geçerlidir. Satışı izleyen 2.yılın sonuna kadar tahsilat yapılmaz ise istisna hakkı iptal edilecektir. -Söz konusu istisnadan yararlanılması için kazancın sermayeye ilave şartı kaldırılmıştır. 5 yıl süre ile özel fonda tutulması yeterlidir. -Fon hesabına alma zamanı kurumlar vergisi beyannamesinin verilme tarihine kadardır. -Satışların nakit karşılığı yapılması gerekmektedir. (devir,temlik, takas, hariç). Borca karşılık rızaen devir ve icra yoluyla satışlarda da istisnadan faydalanılabilir. -2009 yılında TL’nin üzerinde istisnadan faydalanan kurumların ayrıca YMM raporu düzenlettirmesi gerekir. Tam tasdik sözleşmesi bulunanlarda ayrıca rapora ihtiyaç yoktur. -Kooperatifler de söz konusu istisnadan faydalanabilir.

Taşınmazdan Maksat: Arazi tapu siciline kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar.Ancak tapu kütüğüne işlenmiş olan taşınmaz lehine kurulan en az 30 yılın üzerinde kurulan irtifak haklarının ( üst hakkı, mecra hakkı,kaynak hakkı… gibi) satışı istisna kapsamındadır.(Tapu Sicil Tüzüğü, md:10) kat mülkiyetine kayıtlı bağımsız bölümler. Madenler taşınmaz sayılmadığı için maden arama ve işletme haklarının satışı bu kapsamda değerlendirilmez Cins tashihi yapılmayan binaların satışında istisna uygulanmaz. Ancak, kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren 2 yıl geçen ve satış tarihinde cins tashihi yapılan taşınmazlar istisnadan faydalandırılır.

Satış vaadi sözleşmesi ile yapılan satışlar geçersizdir Aktifleştirilen yenileme harcamaları iki yılın hesabında dikkate alınmaz Tamamlanmayan binalarda arsaya isabet eden kısım istisnadan yararlandırılır OSB’lerce katılımcılara tahsis edilen ancak tapu kaydı katılımcı üzerinde bulunmayan arsaların satışı istisna kapsamında değildir. Finansal kiralama yöntemiyle edinilen taşınmazlarda 2 yılın hesabı tapuya tescilden itibaren Devir, bölünme ve birleşmelerde 2 yılın hesabı ilk iktisap tarihidir.

İstisnadan Faydalanamayacak Olanlar-5
Menkul kıymet ve taşınmaz ticaretiyle uğraşanlar Esas faaliyeti taşınmaz kiralama işi olanların bu amaçla sahip oldukları taşınmaz satışları Kat karşılığı inşaat işlerinden elde edilen taşınmazlar Para karşılığı olmayan devir, trampa ve temlikler karşılığı yapılan satış işlemleri (Rızaen veya icra yoluyla satışlar hariç) Satan kurumun mali yapısında bir iyileşme olması gerekir. Arsanın satılıp yerine arsa alınması şirketin mali yapısı üzerinde olumlu etki yapmaz. Özel durumlar dikkate alınabilir

İştirak Hisselerinde İktisap Tarihi-6
Bedelsiz hisselerde iktisap tarihi, bedelli ilk iktisap tarihi esas alınır Rüçhan hakkı kuponlarını ellerinde bulunduranların rüçhan hakkı kuponları karşılığında itibari değeri ile yeni hisse senedi iktisabında iktisap tarihi eski senetlerin iktisap tarihi esas alınır. Aynı kuruma ait iştirak hisselerinin değişik tarihlerde edinilip bir kısmının satılması halinde gerek 2 yılın hesabında gerekse maliyet bedelinin tespitinde FİFO yöntemi kullanılmalıdır.

Maliye Bakanlığı İştirak Hissesinden Maksadın;7
“Anonim şirketlerin hisse senetleri Limited şirketlerin iştirak payları Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komanditer ortağa ait ortalık payları İş ortaklarının ortaklık payları Adi ortaklıkların ortaklık payları” olduğu şeklinde açıklama yapmıştır. ( 49 ve 1 nolu KVK Tebliğleri) GVK’nın 75/2’ nci maddesinde “iştirak hisseleri” tabirinden; limited şirket, iş ortaklığı, kooperatif ve komandit şirketlerdeki komanditer ortaklık paylarının anlaşılması gerektiği belirtilmiştir. KVK’nın 5/1’nci maddesinin (c) alt bendindeki iştirak hissesi tanımına anonim şirketlere iştirak edilmesinden elde edilen hisselerin (bilançoda duran varlıklar hesap grubunda gösterilen bağlı kıymetler, iştirakler ve bağlı ortaklıklar) dahil edilmesi doğru olmakla birlikte, KDV Kanunu’nun 17/4 (r) bendindeki iştirak hissesi tabirine anonim şirket hisselerinin dahil olmadığı görüşündeyim. Keza, (g) bendinde hisse senetlerinin teslimi her halde KDV’den istisna edilmiştir.

Diğer Konular Muvazaa olmadıkça grup şirketlerle olan işlemler de söz konusu istisnadan yararlandırılabilir. Eski işyerinin satılıp yeni bir işyeri alınmasında ekonomik katkı varsa istisnadan faydalanılacaktır. Organize sanayi bölgesi dışındaki taşınmazın satılıp OSB’nde yeni bina alınması veya yatırım yapılması kanunun amacına uygundur. Vade farkı ve kur farkları istisnadan yararlan-dırılmayacaktır. İstisnadan yararlanılması zorunlu değildir.

İştirak Hisselerine Ait Finansman Giderleri-8
İştirak hisseleri alımlarıyla ilgili finansman giderleri hariç,kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin giderlerin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerden doğan zararlar istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez. Hisse senetleri alış bedeli ile değerlenir. Vadeli alımlarda ödenen finansman giderlerinin doğrudan gider yazılması gerekir.Hissenin satış tarihinden sonra ödenecek finansman giderlerinin de özel hüküm gereği zarar yazılması mümkün. Taşınmaz satışların da ise finansman giderleri maliyete ilave edilenler hariç gider kabul edilmeyecektir. Değerini kaybeden iştirak hisseleri için değer düşüklüğü karşılığı ayrılabilir mi? (VUK, Md: ) Kusurluluk halinin olaya etkisi?

İştiraklerden Elde Edilen Bedelsiz Hisselerin Kaydı-9
Kar yedeklerinden sağlanan bedelsiz hisseler iştirak eden kurumda sermaye yedeği mi, kar yedeği mi olarak muhasebeleştirilmeli? Tebliğde kar yedeği olarak kaydedilmesi gerektiği ve iştirak kazancı istisnası olarak beyannamede indirilmesi gerekmektedir. 1 nolu KVK Genel Tebliğinde sermaye yedeklerinden kaynaklanan bedelsiz hisselerin iştirak edenler yönünden aktif ve pasifte bir artışa neden olmaması gerektiği, aktifte tutulan hisselerin sadece adedinin değişeceği, bedelinde bir değişme yapılmayacağı belirtilmiştir. Bu durumda hisselerin birim maliyet bedeli bedelsiz hisselerin oranı ölçüsünde düşecektir.

İştirak Hisseleri ve taşınmazlar-10
Ancak, sermaye düzeltme olumlu farklarından kaynaklanan bedelsiz hisselerin iştirak eden şirkette kaydında mükerrer maliyet artışına neden olmamak için senedin üzerinde yazılı değer dikkate alınmayıp adet olarak kayıtlarda izlenmelidir. Keza, iştirak eden şirkette daha önce iştirakler hesabı enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş olmalıdır. Enflasyon düzeltmesine tabi tutulan iştirak hisselerinin satışında enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan zararın durumu ile değerini tamamen yitiren iştirak hisselerinin kayıtlardan çıkarılması veya tasfiye ve iflas halinde pasif kalemlerdeki enflasyon düzeltme farklarının işletmeden çekilmesi veya başka hesaba nakledilmesi ne anlama gelmektedir? Tartışmalı bir konu. Satış yoksa enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan zarar geçerli olmalı.

Bankalara Veya TMSF’ye Borçlu Olan Kurumlara Tanınan İstisna-1 Bankalara borçları nedeniyle kanuni takibe alınmış veya TMSF’ye borçlu olan kurumlar ile bunların kefillerinin ve ipotek verenlerin sahip oldukları -taşınmazlar -iştirak hisseleri -kurucu senetleri -intifa senetleri -rüçhan haklarının Borca karşılık bankalara veya TMSF’ye devrinden sağlanan hasılatın borcun tasfiyesinde kullanılan kısma isabet eden kazancın TAMAMI kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. -örneğin, x bankasına 100 YTL borç için ipotek gösterilen taşınmazın bankaya 300 YTL’ye devrinde, hesaplanan kazancın 200*1/3=66,66 YTL’si için istisna uygulanacaktır.Taşınmazın aktifte 2 yıl kalma şartı aranmayacaktır.

Bankalara Tanınan İstisna ve Özel Ayrıcalık-2
Bankalar tarafından kanuni takibe alınmış alacakları nedeniyle iktisap ettikleri -taşınmazlar -iştirak hisseleri -kurucu senetleri ve intifa senetleri -rüçhan haklarının Satışından doğan kazançların %75’i kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. İstisnadan yararlanılması için bankanın söz konusu iktisadi kıymetleri aktifinde 2 tam yıl bulundurma zorunluluğu yoktur. Bu hüküm bankalar için önemli bir ayrıcalıktır.

Yurtdışı Şube Kazançları
Kurumların yurt dışında bulunan işyerleri ve kanuni temsilcilik aracılığıyla elde ettikleri kazançlar için; Doğduğu ülkede en az %15 oranında vergi ödenmiş olması ( Esas faaliyeti finansal kiralama, finansman temini, sigorta hizmetleri, menkul kıymet yatırımı olan şubelerde en az %20 gelir/kurumlar vergisi ödenmiş olması) Elde edildiği hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi Hallerinde kurumların yurt dışındaki şubelerinden elde ettikleri kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilecektir.

Yurtdışı İnşaat, Onarma, Montaj ve Teknik Hizmetlerden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna -1 -Kurumların yurtdışında yaptıkları inşaat,onarma ,montaj işleri ve teknik hizmetlerden sağlanan ve Türkiye’deki hesaplarına intikal ettirilen kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. -İstisnadan yararlanmak için hasılatın döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi zorunlu değildir. -Türkiye’deki hesaplara intikal ettirilmeyen söz konusu kazançların istisnadan yararlandırılıp yararlandırıl-mayacağı açık değildir. Tebliğde “söz konusu kazançların Türkiye’deki genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanılması için yeterlidir” ifadesi kullanılmıştır.

Merkez ve Şube Cari Hesaplarının Değerlemesi-2
Yurt dışındaki şantiye veya şubelere gönderilen mallar ihracat kapsamında değerlendirilecektir Yurt dışına gönderilen avanslar değerlemeye tabi tutulmayacaktır. Bu konu bize göre tartışmalıdır. KVK’nın 5/3. maddesine göre yurt dışına gönderilen kredilere ait Türkiye’de ödenen faiz ve hesaplanan kur farkları Türkiye’deki vergiye tabi gelirlerden indirilemez. Geçici ihraç kapsamında yurt dışına gönderilen makine ve teçhizat için Türkiye’de amortisman ayrılamaz. Ortak genel giderlerden yurt dışındaki işlere pay verilmesi gerekebilir. Yurt dışına ait giderler ayrıştırılmalı

Yurtdışında Yapılan İşler Nedeniyle Sonradan Ödenen Faiz ve Kur Farkları-3
Yurt dışındaki işlerle ilgili olarak alınan kredilerle ilgili olarak iş tamamlandıktan sonra ortaya çıkan veya vadesi işin tamamlandığı tarihten sonra gelen faiz ve kur farkları Türkiye’deki merkezden ödenecektir. Ancak, Tebliğe göre, yurt dışındaki inşaata harcanan kredi tutarı kadar kısmın Türkiye’ye getirilmiş olması gerekmektedir. Bize göre Türkiye’de gider yazılabilecek tutar söz konusu iş nedeniyle Türkiye’ye getirilen kazancı aşmamalıdır. Aşan kısım kanunen kabul edilmeyen gider kabul edilmelidir.

Teknik Hizmetlerde İşyeri Zorunluluğu-4
Tebliğe göre teknik hizmetlerden elde edilen kazançların söz konusu istisnadan yararlanabilmesi için bu işler için yurt dışında işyeri veya kanuni temsilci aracılığıyla yapılması gerekmektedir. Türkiye’de çizilen projeler için istisnadan yararlanılamaz. Bu tür hizmetleri ihracat olarak değerlendirmek gerekir. Sondaj işi gibi teknik hizmetler bizzat yurt dışında yapılmış olacağından işyeri koşulu aranmaması gerekir. Teknik hizmetlerde işyeri tutma zorunluluğu olduğu halde inşaat işlerinde böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. Keza, yurt dışındaki bir inşaat işinin fiilen yurt dışında yapılması mümkün değil, ancak teknik hizmetlerde yurt dışındaki bir işin Türkiye’den yürütülmesi mümkündür.

Yurtdışı İşlere Ait Defter Tutulması-5
Yurt dışında şube vasıtasıyla faaliyet gösterilmediği durumlarda ilgili ülke mevzuatına göre defter de tutulmayabilmektedir. Bu durumda yurt dışındaki işlere ait gelir ve giderler Türkiye’deki defterlerde izlenebilir. Fatura Türkiye’den kesilmekle birlikte istisnadan yararlanılabilir. Yurt dışındaki şubeler vasıtasıyla elde edilen kazançların yabancı ülke mevzuatına göre Türkiye’deki sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi gerekir. Diğer bir ifade ile inşaat işi ilgili ülkede her yıl itibariyle beyan ediliyorsa Türkiye’deki hesaplara da geçici vergi dönemleri dahil her yıl itibariyle intikal ettirilmelidir. Yurt dışındaki faaliyet sonucunun sadece net kar/zarar olarak mı yoksa brüt tutarlar itibariyle mi Türkiye’deki sonuç hesaplarına intikal ettirilmelidir. Tahakkuk ettirilen yurt dışı kazançlar sonuç hesabına intikal ettirilen tarihteki döviz kuru üzerinden değerlendirilmelidir.

Eğitim Öğretim Amaçlı İstisna
Okul öncesi eğitim, İlk öğretim, Özel eğitim, Orta öğretim, BK vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve Kamu Yararına Çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin İşletilmesinden elde edilen kazançlar 5 yıl süre ile kurumlar vergisinden istisnadır istisnadan faydalanmak için Maliye Bakanlığına başvurulması gerekmektedir. Dershane işletmeleri bu istisnadan faydalanamayacaktır. Okulların büfe, kafeterya,kantin ve kitap satış yerleri de istisnadan faydalandırılmayacaktır.

Türk Uluslar Arası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilere İlişkin İstisna
4490 Sayılı kanun kapsamındaki TUG Siciline kayıtlı gemilerin ve yatların işletilmesinden ve devrinden elde edilen kazançlar gelir/kurumlar vergisinden istisnadır. Söz konusu kazançların ortaklara dağıtılması halinde GVK 94/6 ve KVK 30. maddelerine göre yapılması gereken stopajlar için istisna geçerli değil İstisna kapsamındaki zarar ve giderler diğer vergiye tabi faaliyet gelirlerinden indirilemez. Gelir ve giderlerin ayrıştırılması gerekir. Time charter işletmeciliği ( geminin bir kısmının veya tamamının taşıtana tahsis edilmesi )kapsamındaki faaliyetler de istisna kapsamında değerlendirilecektir. Kiralamalar hariç

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Kapsamındaki İstisna
TGB’leri yönetici şirketleri ile bu bölgelerde faaliyet gösteren gelir/kurumlar vergisi mükelleflerinin münhasıran bu bölgedeki; Yazılım Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar tarihine kadar Gelir/kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve ar-ge personelinin ücretleri de gelir/damga vergisinden istisna

Serbest Bölge Kazançlarında İstisna-1
Serbest Bölgeler Kanununda 5084 sayılı kanunla tarihinde yapılan değişiklikle serbest bölgeler-deki gelir/kurumlar vergisi istisnasına son verilmiştir. Ancak, daha önce faaliyet ruhsatı bulunan mükelleflerin ruhsat süresi sonuna kadar eski uygulamadan yararlan-masına imkan tanınmıştır. İmalat faaliyetlerine ilişkin gelir/ kurumlar vergisi istisnası ise Türkiye’nin AB’ye üye olacağı yıla kadar devam edecektir. Serbest bölge kazançlarının dağıtılması halinde stopaj hesaplanacaktır Bu bölgelerde istihdam edilen personelin ücretlerine ilişkin istisna ise (üretim faaliyetinde çalışanlar hariç) tarihinde sona ermiştir. .

5810 sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler-2
5810 sayılı kanunla SBK nunda yapılan değişiklik sonucun-da serbest bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az %85’ini yurt dışına ihraç eden mükelleflerin üretim faaliye-tinde istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler tarihinden itibaren gelir vergisinden istisna edilmiştir. BK’nun ihracat oranını %50’ye indirme yetkisi bulunmaktadır. Gelir vergisi istisnasından yararlandırılan personele ilişkin listenin muhtasar beyanname ile her ay vergi dairesine bildirilmesi ve hesaplanması gereken verginin tecil ettirilmesi gerekmektedir. (Bk: 1 nolu SBK Genel Tebliği) (Bu tebliğin bir bölümünün yürütülmesi Danıştay 4. Dairesince durdurulmuştur. Bk. 1Nolu SBK Sirküleri) Serbest bölgelerdeki söz konusu vergi avantajından yararlanılması 42 nolu YMM Genel Tebliği ile YMM’lerce düzenlenecek “Serbest Bölge Faaliyet Tasdik Raporu” na bağlanmıştır. Tecil edilen veya ödenen gelir vergisi stopajları YMM raporuna istinaden terkin veya iade edilecektir.

Lisanslı Depoların Ürün Senetlerinin Elden Çıkarılmasına İlişkin İstisna
3100 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu’nun teşvik edilmesi amacıyla ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar tarihine kadar gelir/ kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. (GVK,Geçici Md:76) Ürün senetlerinin el değiştirmesi ile birlikte ürünlerin mülkiyeti de el değiştirmektedir.İstisna edilen bu kazançlar üzerinden GVK,94/11’nci madde uyarınca gelir vergisi tevkifatı (zirai ürünlere ilişkin stopaj) da yapılmayacaktır.

Yatırım İndirimi Devreden yatırım indirimi tutarları Anayasa mahkemesinin tarih ve E:2006/95;K:2009/144 sayılı iptal kararı gereği 2009 yılı beyannamesinde indirim konusu yapılabilir. Kararın Resmi Gazetede yayımlanmasının 2010 yılı Ocak ayında yapılmış olmasının bir önemi bulunmadığı görüşündeyim. Geçici vergi dönemlerinde indirim haklarını kullanamayanlar kurumlar vergisi beyanname-sinde bu haklarını kullanabilirler. İsteyen mükellefler beyannamelerini ihtirazi kayıtla da verebilir.

AR-GE İNDİRİMİ VE UYGULAMASI Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin sap-tanmasında kullanılan en önemli ölçü birimi kişi başına düşen GSMH’dır. Bunun yanında bir takım göstergeler de gelişmişlik ve refah düzeyinin saptanmasında kullanılmaktadır. Bilimsel ve teknik araştırma çalışmaları açısından, bir ülkedeki araştırma ve geliştirme faaliyetleri için yapılan harcamaların GSYİH’ye oranı ile araştırmacı sayısının çalışan nüfusa oranı da o ülkenin gelişmişlik göstergelerinden birisi olarak kabul edilmektedir.

TÜİK tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre Türkiye’de araştırma ve geliştirme (A r- Ge) harcamalarının GSYİH’ya oranı 2003 yılında % 0 61; 2004 yılında ise % yılında % 0 79 olarak hesaplanmıştır. AB ülkeleri ortalaması sırasıyla, %1,76; %1,73 ve %1,74 ‘tür.10 bin çalışan nüfusa düşen tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısı (TZE) ise 2003 yılında 18,1; 2004 yılında 18,3;2005 yılında 22 kişidir. AB ülkeleri TZE ortalaması ise 2003 yılında 98, 2004 yılında 99 kişidir. Ar-ge konusunda TÜBİTAK başta olmak üzere, DTM, DPT, TTGV, KOSGEB ve AB fonlarından özel sektör projelerine maddi destek sağlanmaktadır. .

5746 sayılı Kanunla Ar-ge indirimi 1. 4
5746 sayılı Kanunla Ar-ge indirimi tarihinden itibaren 2023 yılı sonuna kadar %100’e çıkarılmıştır. Bu oran daha önce %40 idi. 500 veya daha fazla ar-ge personeli istihdam eden ar-ge merkezlerinde bu oran bir önceki yıla göre yapılan ilave harcama için %50 fazlasıyla dikkate alınacaktır.

5520 sayılı KVK’nun 10.maddesinin 1’nci fıkrasının (a) bendinde kurumlar vergisi matrahının tespitinde kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, mükelleflerin münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının yıllarında %100’ünü kurum kazancından “ Ar-Ge İndirimi” olarak indirebilecekleri hükmüne yer verilmiştir.

Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılmayan amortismana tâbi iktisadî kıymetler için hesaplanan amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz. Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devreder.

AR-GE FAALİYETLERİNİN TANIMI VE KAPSAMI
AR-GE FAALİYETLERİNİN TANIMI VE KAPSAMI. Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyeti, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni bilgileri elde etmek veya mevcut bilgilerle yeni malzeme, ürün ve araçlar üretmek, yazılım üretimi dahil olmak üzere yeni sistem, süreç ve hizmetler oluşturmak veya mevcut olanları geliştirmek amacıyla yapılan düzenli çalışmaları ifade etmektedir. Yapılan bir harcamanın Ar-Ge indirimine konu edilebilmesi için Ar-Ge faaliyeti kapsamında yapılmış olması gerekmekte olup aşağıda belirtilen amaçlara yönelik faaliyetler Ar-Ge faaliyetleridir:

Bilimsel ve teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik bilgilerin elde edilmesi, Yeni yöntemlerle yeni ürünler, madde ve malzemeler, araçlar, gereçler, işlemler, sistemler geliştirilmesi, tasarım ve çizim çalışmaları ile yeni teknikler ve prototipler üretilmesi, Yeni ve özgün tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri, Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin araştırılması veya geliştirilmesi, Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite, standart veya performansını yükseltici yeni tekniklerin /teknolojilerin araştırılması.

AR-GE FAALİYETİNİN SINIRI
Ar-Ge faaliyeti, esas itibarıyla denemelerin son bulduğu, ilk üretimin yapıldığı aşamada sona erer. Ar-Ge projesi neticesinde elde edilen ürünün pazarlanabilir aşamaya geldiği andan itibaren Ar-Ge projesi bitmiş sayılır. Bu tarihten sonra yapılan harcamalar Ar-Ge harcaması kapsamında değerlendirilmez.

Ar-Ge Gider Çeşitleri 1 nolu KVK Genel Tebliğinde mükelleflerin Ar-Ge indiriminden yararlanabilmeleri için işletmelerin ayrı bir Ar-Ge departmanı kurmalarının zorunlu olduğu belirtilerek Ar-Ge faaliyetinin kapsamında değerlendirilecek gider çeşitlerinin;” -İlk Madde ve Malzeme Giderleri, -Personel Giderleri, -Genel Giderler, - Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler , -Vergi, Resim ve Harçlar, -Amortisman ve Tükenme Payları, -Finansman Giderleri”nden ibaret olduğu belirtilmiş olup, bu giderler arasında amortismana tabi iktisadi kıymet alımlarına ilişkin harcamalar sayılmamıştır.

İstisna Kapsamındaki Faaliyetler Çerçevesinde Yapılan Ar-Ge Harcamaları İçin Ar-Ge İndiriminden Yararlanılamaz KVK’nın 5/3. madde hükme göre, teknoloji geliştirme bölgelerinde veya serbest bölgelerde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinden bir kazanç doğması ve bu kazançla ilgili olarak 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesinde ya da 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesinde yer alan istisnadan yararlanılacak olması durumunda, istisna uygulanacak kazancın elde edilmesine yönelik olarak yapılan harcamalar Ar-Ge indirimi kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Ar-Ge Departmanının Teknoloji Geliştirme Bölgesi veya Serbest Bölgede Bulunmasına Rağmen Söz Konusu Kazanç İstisnasından Yararlanılmaması Halinde Ar-Ge İndirimi Özellikle Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunundaki ar-ge personeline tanınan vergi avantajlarından yararlanmak amacıyla ar-ge faaliyetlerini teknokentlerde yürüten mükelleflerin bu bölgelerdeki ar-ge harcamaları üzerinden hesaplayacakları ar-ge indirimini diğer vergiye tabi kazançlarından indirmeleri mümkün bulunmaktadır. Diğer bir ifade ile teknoloji geliştirme bölgelerinde veya serbest bölgelerde yürütülen Ar-Ge faaliyetlerinin işletmenin merkez faaliyetiyle ilgili olması ve anılan kanunlarda yer alan kazanç istisnalarına konu olmaması durumunda, bu tür harcamalar Ar-Ge indirimi kapsamında değerlendirilecektir.

Özetle, hem ar-ge indiriminden hem de söz konusu bölge kazançlarına ilişkin kurumlar vergisi istisnasından birlikte yararlanılması mümkün değildir.

AR-GE HARCAMALARININ KAYDI VE AMORTİSMANI
1 Nolu KVK Genel Tebliğinde mükelleflerin hesap dönemi içerisinde gayrimaddi hakka yönelik yaptıkları araştırma ve geliştirme harcamalarının tamamını aktifleştirmek zorunda oldukları belirtilmiştir. Aktifleştirme işlemine söz konusu projenin tamamlandığı tarihe kadar devam edilmesi gerekmektedir. Proje olumlu veya olumsuz sona ermeden yapılan harcamalar üzerinden amortisman hesaplanmamalıdır. Proje sonucu ortaya bir gayrimaddi hak doğması halinde, aktifleştirilmesi gereken bu tutar, amortisman yoluyla itfa edilmelidir. Bir hakkın doğup doğmadığı elde edilen gayrimaddi hakkın bir “patent”te ( gayrimaddi hakka) bağlanmasıyla anlaşılır. Hakların faydalı ömrü 5 yıl olarak belirlendiğinden, projenin tamamlanıp aktife alındığı yıldan ( geçici vergi dönemi dahil) itibaren amortisman ayrılmaya başlanmalıdır.

Örneğin; bir kurum tarafından 3 yıl süreli Ar-Ge projesi hazırlanarak Ar-Ge faaliyetine başlanılmıştır. İkinci yılın sonunda, kurum Ar-Ge projesinin gerçekleşmesinin mümkün olmadığı düşüncesiyle projeden vazgeçme kararı almıştır. Dolayısıyla, projenin başlama tarihinden itibaren aktifleştirilen Ar-Ge harcamaları, projeden vazgeçildiği tarih itibarıyla doğrudan gider yazılabilecektir İster aktifleştirilsin ister doğrudan gider yazılsın ilgili dönemde yapılan ve yukarıdaki bölümde belirtilen Ar-Ge harcamalarının tamamı üzerinden Ar-Ge indirimi ayrıca hesaplanacak ve yıllık beyanname üzerinde kazançtan indirim konusu yapılacaktır.

Tekdüzen Hesap Planı açıklamalarına göre Ar-Ge harcamalarının 750- Araştırma ve geliştirme Giderleri hesabında izlenmesi, bu hesabın dönem sonlarında 751 nolu yansıtma hesabıyla 263- Araştırma ve Geliştirme Giderleri hesabına devredilmesi gerekmektedir. 750 nolu hesabın alt hesaplarının aşağıdaki şekilde oluşturulması gerekmektedir ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ İlk madde ve malzeme giderleri Personel giderleri Genel giderler Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler Vergi, resim ve harçlar Amortisman ve tükenme payları Finansman giderleri Ar-ge faaliyetinde kullanılmak üzere satın alınan amortismana tabi iktisadi kıymetler ise ar-ge harcamaları dışında 253- Tesis Makine ve Cihazlar hesabında izlenmeli, sadece amortismanları ar-ge maliyetine alınmalıdır.

AR-GE İNDİRİMİNİN HESABI VE BEYANNAMEDE GÖSTERİMİ Mükellefler, Ar-Ge harcamalarının %40’ı oranında hesaplayacakları Ar-Ge indirimini, beyanname üzerinden hesaplanan kurum kazancından indirebileceklerdir. Ar-Ge indirimi, Ar-Ge faaliyetine başlandığı andan itibaren hem yıllık beyannamede hem de geçici vergi beyannamelerinde uygulanabilecektir. Hesaplanan Ar-Ge indirimi tutarı, mükellefler tarafından yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ile geçici vergi beyannamesinin ilgili satırına yazılarak kazançtan indirilecektir. İlgili dönemde kazancın yetersizliği nedeniyle indirim konusu yapılamayan Ar-Ge İndirimi tutarı sonraki hesap dönemlerine devredecektir. Alanında uzman kuruluşlarca hazırlanan “Ar-Ge Projesi Değerlendirme Raporu” nun olumsuz olması halinde, Ar-Ge indirimi dolayısıyla eksik ödenen vergiler mükelleften cezalı olarak geri alınacaktır.

-Mükelleflerin Ar-Ge projesi kapsamındaki harcamalarını, işletmenin diğer faaliyetlerine ilişkin harcamalarından ayırarak, Ar-Ge indiriminin doğru hesaplanmasına imkan verecek şekilde muhasebeleştirmeleri gerekmektedir. -Ar-ge indirimi Maliye Bakanlığınca 2008 yılı için bastırılan beyanname formatında “kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler” bölümünde gösterilmiş, ancak kazanç yetersiz ise izleyen yılda indirime imkan olduğu dipnotta belirtilmiştir. -Kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar ise beyannamede “zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler” bölümünde gösterilecektir.

İndirimin Süresi ve Endeksleme
Kurumun ar-ge indirimini karşılayacak kazancı bulunmadığı takdirde aşan kısım izleyen yılın kazancından indirilecektir. Kullanılamayan ar-ge indirimi (5746 sayılı kanun kapsamındaki harcamalar hariç) izleyen yılda TÜFE endeksi veya yeniden değerleme oranı uygulanarak güncellenemeyecektir. Ar-ge indiriminin ar-ge harcamasının yapıldığı hesap döneminde indirilmesi esastır. Yılı içerisinde indirilmeyen veya indirimi unutulan durumlarda ilgili dönem beyannamesinin düzeltilmesi gerekir. Ar-ge indiriminden yararlanan mükellefler indirim hesabının doğru şekilde yapılıp yapılmadığını tevsik etmek amacıyla yeminli mali müşavirlik ar-ge indirimi tasdik raporu düzenletmeleri gerekmektedir. Tam tasdik sözleşmesi bulunan mükelleflerin ayrıca ar-ge indirimi tasdik raporu düzenlettirmesine gerek bulunmamaktadır.

AR-GE DESTEKLERİNİN GELİR YAZILIP YAZILMAYACAĞI 94/6401 sayılı İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı çerçevesinde Para–Kredi Koordinasyon Kurulunun 9/9/1998 tarih ve 98/16 sayılı Kararına istinaden yayımlanan 98/10 sayılı Araştırma–Geliştirme (Ar-Ge) Yardımına İlişkin Tebliğ çerçevesinde Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından, sanayi kuruluşlarının uzman kurumlar tarafından Ar-Ge niteliğine sahip olduğu tespit edilen projeleri kapsamında izlenip değerlendirilebilen giderlerin belli bir oranı hibe şeklinde karşılanmakta veya bu projelere geri ödeme koşuluyla sermaye desteği sağlanmaktadır. Söz konusu devlet destekleri TÜBİTAK’ın denetiminde yürütülmektedir.

1 nolu KVK Genel Tebliğinde şu açıklamalara yer verilmiştir
1 nolu KVK Genel Tebliğinde şu açıklamalara yer verilmiştir.” Yukarıda belirtilen mevzuat çerçevesinde hibe şeklinde sağlanan destek tutarları ile diğer kurumlardan bu mahiyette sağlanacak her türlü destek tutarları, ticari kazancın bir unsuru olarak kazanca dahil edilecektir. Maliyetleri, bu tür desteklerle karşılanan Ar-Ge harcamaları da Ar-Ge indiriminin hesabında dikkate alınacaktır.”

5746 Sayılı Kanunun Getirdikleri Yenilikler
1-Ar-Ge İndirimi %40’tan %100’e çıkarılmıştır Ayrıca, 500 ve üzerinde tam zamanlı eşdeğer ar-ge personeli istihdam eden ar-ge merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan ar-ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı kadar ilave ar-ge indirim hakkı tanınmaktadır. Örneğin, bir ar-ge merkezinin 2008 yılı ar-ge harcamaları toplamı 100 YTL, 2009 yılı harcamaları 150 YTL ise 2009 yılı için yararlanılacak ar-ge indirim tutarı /2=175 YTL olarak hesaplanacaktır. Fazla harcama yapan büyük ar-ge merkezleri desteklenmektedir. 2-Kazanç yetersizliği nedeni ile yılı içinde indirilemeyen ar-ge indirimi izleyen yıllarda yeniden değerleme oranındaki artış kadar artırılarak kullanılabilecektir.

3-Ar-Ge Personeline Gelir Vergisi Stopajı istisnası getirilmektedir.
Buna göre; Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-ge merkezlerinde, Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslar arası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen ar-ge ve yenilik projelerinde, Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde, Rekabet öncesi işbirliği projelerinde,

Çalışan ar-ge ve destek personelinin (destek personeli toplam personelin %10’unu aşamaz) bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücret gelirlerinin %80’i gelir vergisinden istisna edilmiştir. Doktoralı personelde bu oran %90 oranında uygulanacaktır. Daha önce gelir vergisi istisnasından yararlanılabilmesi için personelin bizzat Teknoloji geliştirme Bölgesinde çalışması gerekmekteydi. Yeni düzenleme ile şirketler teknokentlerde şube açmadan çalıştırdıkları personelden kanunda belirtilen oranda gelir vergisi istisnası uygulayabilecektir. Ancak, söz konusu istisnadan yararlanabilmek için projenin TÜBİTAK veya kanunla kurulan vakıflar ya da kamu kurum ve kuruluşlarınca desteklenmiş olması gerekmektedir.

4- 5 yıl süre ile ar-ge personelinin sigorta primi işveren payının yarısı Maliye Bakanlığınca karşılanacaktır. Ar-ge personelinden ücret geliri için gelir vergisi stopajı istisnası uygulananların SSK primi işveren payına ilişkin destek her bir personel için en fazla 5 yıl devam edebilecektir. Bu destekten yararlanılması için Tübitak’tan yazı alınıp sigorta müdürlüğüne başvurulması gerekmektedir. 5-Damga Vergisi İstisnası Bu kanun kapsamındaki her türlü ar-ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna edilmektedir.

6-Hibe şeklindeki destekler gelir veya kurumlar vergisine tabi kazancın hesabında dikkate alınmayıp özel bir fon hesabında tutulacak. Söz konusu gelirler elde edildiği yılı izleyen 5 yıl içinde işletmeden çekilemeyecek, ancak sermayeye ilavesi kar dağıtımı sayılmayacaktır. Söz konusu gelirler ilgili yılda yapılan ar-ge harcaması tutarının hesabında dikkate alınamayacaktır. Örneğin, bir kurum 2009 yılında YTL ar-ge harcaması yapmış ise, bu harcama karşılığında TÜBİTAK ve benzeri bir kurumdan YTL hibe desteği almış ise ar-ge indirimine esas tutar YTL olarak dikkate alınacaktır. Ar-ge indirimine esas harcamanın işletmenin öz kaynaklarından yapması amaçlanmıştır.

Ar-ge İndirimi Yönünden 5520 Sayılı Kanun Hükümleri İle 5746 Sayılı Kanun Hükümleri Arasında Fark Var Mıdır? Gelir İdaresi Başkanlığınca basımı ve dağıtımı yapılan yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde Ar-Ge İndirimi bölümünde iki ayrı indirim satırı açılmıştır. 1. Satır: 5520 Sayılı Kanuna Göre Ar-Ge İndirimi 2. Satır: 5746 Sayılı Kanuna Göre Ar-Ge İndirimi. Beyanname üzerindeki bu durum Ar- Ge indiriminin uygulanmasında bazı tereddütlerin doğmasına neden olmaktadır.

İki Farklı Ar-Ge İndirimi mi Var!
Bilindiği gibi 5746 sayılı kanun geçici nitelikte bir kanun olup yılında sona erecektir sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile 193 Sayılı Gelir vergisi Kanununda yer alan Ar-Ge indirimlerinin yer aldığı hükümler yönünden bir süre sınırlaması söz konusu değildir sayılı Kanun “özel” nitelikte bir kanun olduğu ve mükellefler yönünden 5520 veya 193 sayılı kanuna göre daha avantajlı olduğu için yılları arasında yapılan Ar-Ge harcamalarına ilişkin Ar-Ge indiriminin 5746 sayılı kanuna göre hesaplanması gerekmektedir.

Özel Hüküm-Genel Hüküm
. İki kanun hükmü arasındaki farklılıklar aşağıdaki gibi özetlenebilir. 5520 sayılı Kanun genel nitelikte, 5746 sayılı Kanun özel niteliktedir. Özel hüküm genel hüküm çatışmasında özel hükmün önceliği vardır. Bu nedenle mükelleflerin Ar-Ge indirimini uygulamasında 5746 sayılı kanunu tercih etmeleri gerekir

İndirimli Kurumlar Vergisi-1(Md:32/A)
Kurumlar Vergisi Kanunu’na 5838 sayılı Kanun ile tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe giren “indirimli kurumlar vergisi” uygulamasından; -Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumların, -İş ortaklıklarının, -İnşaat taahhüt işlerinin, -4283 sayılı Yap İşlet Modeli elektrik enerjisi üretim tesislerinin kurulması ve işletilmesine ilişkin Kanun kapsamında yapılan yatırımların, (HES’ler bu kapsamda değil) -3996 sayılı Bazı yatırımların Yap İşlet Devret Modeli çerçevesinde yaptırılmasına ilişkin Kanun kapsamında yapılan yatırımların, -Rödovans sözleşmesi kapsamındaki yatırımların, kazançları yararlandırılmayacaktır.

İndirimli kurumlar vergisi-2
Söz konusu uygulamadan yararlanabilmek için yatırımın yatırım teşvik belgesine bağlanmış olması gerekmektedir. Teşvik sisteminde 3 farklı kategori var; 1. Genel teşvik, 2.Bölgesel teşvik, 3.Büyük yatırımların teşviki Maliye Bakanlığının indirimli kurumlar vergisinin usul ve esaslarını belirleme yetkisi bulunduğu halde bugüne kadar bu yetkisini kullanmamıştır. Diğer bir ifade ile herhangi bir tebliğ yayımlamamıştır. Böyle bir tebliğde kısmen eski kısmen yeni teşvik mevzuatına göre tamamlanan yatırımlarda indirimin ne şekilde hesaplanacağı, indirim hakkından yararlananlardan YMM tasdik raporu istenip istenmeyeceği belirtilmelidir.

İndirimli Kurumlar Vergisi-3
İndirimli Kurumlar Vergi’si sadece yeni yapılan yatırımdan elde edilen kazanca yatırıma katkı oranında ve bölgeler itibariyle farklı oranlarda uygulanacaktır. Yeni yapılan yatırım dışındaki hali hazırdaki yatırımlardan elde edilen kazanca standart (%20) kurumlar vergisi uygulanacaktır. İndirimli kurumlar vergisi uygulaması özetle, devletin daha az vergi alarak yatırımcıyı işletme döneminde dolaylı şekilde desteklemesini sağlayan bir yöntemdir. Yatırım döneminde teşvik yok. Kaldırılan yatırım indirimi uygulamasında indirim mükellefin tüm kazancından yapıldığı için teşvik yatırım dönemini de kapsamaktaydı.

Yatırıma katkı oranı-4 Örneğin, 1. bölgedeki Ankara’da yatırım katkı oranı bölgesel yatırımlarda %10 ve uygulanacak kurumlar vergisi oranı %20 yerine %15 olacaktır. BKK’na göre KV indirim oranı %25’tir. ( 0,20*%75= 0,15) Buna göre 10 milyon TL değerindeki bir yatırım için devletin Ankaralı yatırımcıya desteği (katkısı) %10 üzerinden 1 milyon TL’dir. Bu 1 milyon TL destek devletin %20 yerine %15 oranında indirimli kurumlar vergisi almasıyla dolaylı şekilde finanse edilecektir. Bu durumda 10 milyon TL değerindeki yatırımdan elde edilecek kazancın 20 milyon TL’si 5 puan indirimli kurumlar vergisi ile vergilendirilecektir. Yatırım katkı tutarı: ( x %5)= TL’ye ulaşıncaya kadar mükellef %20 yerine %15 oranında kurumlar vergisi ödeyecektir. Bu durumda devletin katkısı yatırım aşamasında değil, işletme aşamasında gerçekleşecektir. 1. bölgede büyük ölçekli yatırımlarda yatırıma katkı oranı %25’tir. Yatırıma tarihine kadar başlanması halinde bölgeselde katkı oranı %20, büyük ölçeklide %30, İndirim oranı %50 olacaktır.

Mükelleflere ve Meslek Mensuplarına Yeni Yükümlülükler
TRANSFER FİYATLAMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI İÇİN İSTENEN RAPOR, FORM, BİLGİ VE BELGELER 1- BEYANNAME EKİNDE VERİLMESİ GEREKEN FORM İlişkili kişilerle işlemi bulunan bütün kurumlar vergisi mükellefleri Transfer Fiyatlandırması ve Örtülü Kazanç Dağıtımı ile ilgili bir Formu doldurmak ve kurumlar vergisi beyannamesi ekinde vergi dairesine vermek zorundadır. İlişkili kişiler ile işlemi olmayan mükellefler söz konusu formu doldurmayacaktır. Sadece işlemin bulunduğu bölüm doldurulacaktır.

Formun Doldurulmasında Dikkat Edilecek Hususlar
Kurumlar Vergisinden istisna işlemleri bulunan kurumlar da (serbest bölgelerde ve Teknokentlerde bulunanlar gibi) Transfer Fiyatlandırması kapsamında değerlendirilmelidir. Keza, istisna kazançların ortaklara dağıtımı kar payı sayılmaktadır. Kurumlar vergisi hesaplanmamakla birlikte kar payı stopajı söz konusu olabilir. Bilgiler kişi bazında değil toplu olacaktır. KDV ve ÖTV hariç tutarlar yazılmalıdır. Taşınmaz alımları ve satımları Varlıklar bölümündeki 5.satırda (Diğer) belirtilmelidir. Devir, bölünme ve hisse değişim işlemleri de bu satırda gösterilmelidir.

2- İSTENMESİ DURUMUNDA VERİLECEK TF RAPORU
a) Büyük Mükellefler Vergi Dairesine kayıtlı mükellefler Yurtiçi + Yurtdışı işlemler için, b) Serbest bölgelerdeki kurumlar vergisi mükellefleri yurt içi işlemleri için c) Diğer kurumlar vergisi mükellefleri ise Sadece Yurtdışı işlemleri için Kurumlar vergisi beyannamesi verme süresine kadar hazırlayacakları raporu istenmesi durumunda İdareye veya vergi inceleme elemanına verecekler. Raporun mükellef tarafından imzalanması gerekmektedir.

3- BİLGİ VE BELGE VERME ZORUNLULUĞU
a) Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Mükellefleri ile serbest bölgelerdeki kurumlar vergisi mükellefleri yurt içi işlemlerine ait Hazırladıkları Raporu b) Diğer Kurumlar Vergisi Mükellefleri Yurtiçi işlemleri için bilgi ve Belgeleri Yurtdışı işlemleri için raporu (Serbest bölgelerdekiler hariç) c) Gelir Vergisi Mükellefleri Yurtiçi + Yurtdışı işlemlerle ilgili bilgi ve belgeleri İdareye veya vergi inceleme elemanına ibraz etmesi zorunludur.

KURUMA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
Vergi Kimlik No Kurum Sicil No Kurum Unvanı Faaliyet Kodu İrtibat Telefonu ve Faks No Vergilendirme Dönemi

I-TRANSFER FİYATLANDIRMASI KAPSAMINDAKİ İLİŞKİLİ KİŞİLERE İLİŞKİN BİLGİLER
Yurt İçinde Bulunan İlişkili Kişi Adı-Ünvanı Vergi Kimlik No/ T.C.Kimlik No Yurt Dışında Bulunan İlişkili Kişi Adı-Ünvanı İlişkili Kişinin Bulunduğu Ülke 1 2 3 4 5

Yapılan İşlemlerin Toplamı
II-İLİŞKİLİ KİŞİLERLE GERÇEKLEŞTİRİLEN TRANSFER FİYATLANDIRMASINA İLİŞKİN İŞLEMLER Alım (YTL) Satım Varlıklar 1. Hammadde-Yarı Mamul 2. Mamul-Ticari Mallar 3. Gayri Maddi Haklar/Varlıklar (Edinilen veya kullanılan) 4. Kiralamalar 5. Diğer (Belirtiniz) Hizmetler 6. İnşaat-Onarım-Teknik 7. Araştırma ve Geliştirme 8. Komisyon 9. Mali İşlemler 10. Ödünç Para/Kredi- Faiz 11. Gayri Nakdi Krediler 12. Mevduat/Repo-Faiz 13. Vadeli İşlemler (Türev ürünler) 14. Menkul Kıymetler 15. Sigorta 16. Diğer İşlemler 17. İkramiye ve Benzeri Ödemeler 18. Grup İçi Hizmetler 19. Yapılan İşlemlerin Toplamı

Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi Maliyet Artı Yöntemi
III-TRANSFER FİYATLANDIRMASINA KONU OLAN İŞLEMLERDE KULLANILAN YÖNTEMLER Alım (YTL) Satım Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi Maliyet Artı Yöntemi Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi Kâr Bölüşüm Yöntemi İşleme Dayalı Net Kâr Marjı Yöntemi Mükellefçe Belirlenen Yöntem Toplam İşlem Tutarı

IV-KURUMUN YURTDIŞI İŞTİRAKLERİNE İLİŞKİN BİLGİLER
Yurtdışı İştirakin Unvanı Kanuni veya İş Merkezinin Bulunduğu Ülke Kurumun Sermaye, Oy veya Kâr Payı Oranı Gayrisafi Hasılatı 1 2 3 4 5

V-ÖRTÜLÜ SERMAYE UYGULAMASINA İLİŞKİN BİLGİLER
Aktif Toplamı Toplam Borçlar Öz Sermaye Tutarı Toplam Faiz Giderleri Toplam Kur Farkı Giderleri Ortak veya Ortaklarla İlişkili Kişilerden Temin Edilen Borçların En Yüksek Olduğu Tarihteki Toplam Tutarı

Bu form, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından doldurulacaktır
Bu form, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından doldurulacaktır. Formda yer alan transfer fiyatlandırması, kontrol edilen kurum kazancı ve örtülü sermayeye ilişkin işlemlerin bir veya birkaçının bulunması durumunda sadece bu işleme ilişkin kısım doldurulacak olup, formda belirtilen söz konusu işlemlerin bulunmaması durumunda bu form doldurulmayacak ve beyanname ekinde de gönderilmeyecektir.

ÖRTÜLÜ SERMAYE UYGULAMASINA İLİŞKİN BÖLÜM
Formun Örtülü Sermaye Uygulamasına ilişkin Bilgiler bölümündeki Toplam Faiz Giderleri satırına, sonuç hesaplarına intikal ettirilsin veya ettirilmesin kurumun ilişkili kişilerden almış olduğu borçlar nedeniyle hesaplanmış olan faizler dahil edilmelidir. Tebliğde “maliyetlere ve faaliyet giderlerine intikal etmiş olan faiz giderleri” ifadesi kullanılmıştır.Borçlanmalar nedeniyle hesaplanan faizler 780 no’lu hesapta izleneceği için bu hesabın tutarı yazılmalıdır. Bu hesaptan duran varlık hesaplarına veya stoklara pay verilmesi ya da satılan mal maliyetine pay verilmesinin önemi olmamalıdır. Yine açıklamalar bölümünde Formun Toplam Kur Farkı Giderleri satırına ilişkili kişilerden temin edilen borçlar nedeniyle maliyetlere ve faaliyet giderlerine intikal etmiş olan kur farkı giderlerinin yazılacağı belirtilmiştir.

TRANSFER FİYATLANDIRMASI KAPSAMINDAKİ İLİŞKİLİ KİŞİLERE İLİŞKİN BİLGİLER 1 seri numaralı Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ gereğince ilişkili kişi kapsamında değerlendirilen ve gerek yurt içinde gerekse yurt dışında bulunan gerçek kişi ve kurumlara ilişkin bilgiler yazılacaktır. Örneğin, bir şirketin hem yurt içinde hem yurt dışında ilişkili olduğu gerçek kişi ve kurumlar bulunmasına rağmen ilgili hesap döneminde sadece yurt dışında bulunan ilişkili kişilerle işlem yapmış olması durumunda, forma sadece yurt dışında bulunan ilişkili kişi adı ve ünvanı ile bulunduğu ülke yazılacaktır.

İLİŞKİLİ KİŞİLERLE GERÇEKLEŞTİRİLEN TRANSFER FİYATLANDIRMASINA İLİŞKİN İŞLEMLER Bu bölümde yer alan işlemlerin alım ve satımından kastedilen; alım satımın yapılması ya da hizmetin alınıp verilmesi olarak anlaşılmalıdır. Örneğin, kiralama veya kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler mal veya hizmet alım ya da satımıdır.

“Alım” sütununa, ilişkili kişi tarafından sağlanan işlem tutarı, “Satım” sütununa ise ilişkili kişiye sağlanan işlem tutarı yazılacak olup, kurumlar vergisi mükelleflerinin bir hesap dönemi içerisinde ilişkili kişilerle gerçekleştirdikleri tüm işlemlerine ilişkin alım ve satım tutarlarının yazılması gerekmektedir. “Varlıklar” bölümünün 3 numaralı satırında yer alan Gayri Maddi Haklar/Varlıklar, patent, ticari marka, ticari unvan, tasarım ya da model gibi sınaî varlıkların kullanım hakkı ile edebi, sanatsal eserlerin mülkiyet hakları ve ticari bilgi birikimi (know how), ticari sırlar gibi fikri hakları kapsamaktadır. “Diğer İşlemler” bölümünün 18 numaralı satırında yer alan Grup İçi Hizmetler, ilişkili şirketler arasında gerçekleşen, genellikle aynı gruba bağlı şirketlerden birinin diğerlerine verdiği hizmetleri ifade etmektedir.

TRANSFER FİYATLANDIRMASINA KONU OLAN İŞLEMLERDE KULLANILAN YÖNTEMLER Bu bölüme, ilişkili kişilerle yapılan işlemlerde kullanılan yöntemlere ilişkin alım ve satım tutarları yazılacaktır. -Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi -Maliyet artı yöntemi -Yeniden satış fiyatı yöntemi -Kar bölüşüm yöntemi -Net kar marjı yöntemi -Mükellefçe belirlenen yöntem KURUMUN YURT DIŞI İŞTİRAKLERİNE İLİŞKİN BİLGİLER Kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği hesap döneminde, kurumların yurtdışı iştiraklerinin bulunması halinde doldurulacaktır.

Tablodaki sütunlar itibarıyla, iştirak edilen her bir yurtdışı iştirak için ayrı ayrı olmak üzere, yurtdışı iştirakin; Unvanı, Kanuni veya iş merkezinin bulunduğu ülke, Toplam gayrisafi hasılatı ile yurtdışı iştirakte kurumun sermaye, oy veya kâr payı oranı (hangi oran daha yüksekse o oran dikkate alınacaktır) yazılacaktır.

ÖRTÜLÜ SERMAYE UYGULAMASINA İLİŞKİN BİLGİLER Kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği hesap döneminde ortak veya ortakla ilişkili kişilerden temin edilen bir borç bulunması halinde aşağıda yer alan açıklamalar çerçevesinde doldurulacaktır. -“Aktif Toplamı”: Kurumun hesap dönemi başında çıkartılmış olan bilânçosunda yer alan toplam yazılacaktır. -“Toplam Borçlar”: Kurumun hesap dönemi başında çıkartılmış olan bilânçosunda yer alan bilgilere göre doldurulacaktır. Kısa ve uzun vadeli borçların toplamı buraya yazılacaktır.

-“Öz Sermaye Tutarı”: Kurumun öz sermayesi bilanço aktif toplamından borçların indirilmesinden sonra kalan tutardır. Bu tutar dönem başı bilançosundaki Öz kaynaklar toplamına eşit olmalıdır. -“Toplam Faiz Giderleri”: Ortak veya ortakla ilişkili kişilerden temin edilen borç nedeniyle hesap dönemi içinde gerçekleşen ve maliyetlere veya faaliyet giderlerine intikal etmiş olan faiz giderlerinin toplamı yazılacaktır. Toplam Kur Farkı Giderleri”: Ortak veya ortakla ilişkili kişilerden temin edilen borç nedeniyle hesap dönemi içinde gerçekleşen ve maliyetlere veya faaliyet giderlerine intikal etmiş olan kur farkı giderlerinin toplamı yazılacaktır.

-“Ortak veya Ortakla İlişkili Kişilerden Temin Edilen Borçların En Yüksek Olduğu Tarihteki Toplam Tutarı”: İlgili hesap döneminde ortak veya ortakla ilişkili kişilerden temin edilen borçların en yüksek olduğu tarihteki toplam tutarı yazılacaktır. Birden fazla ilişkili kişiden borç alınması halinde bunların en yüksek olduğu tarihteki tutar yazılacaktır.

SON Kurumlar vergisi beyannamelerini hatasız düzenlemeniz dileğiyle,
Saygı ve sevgilerimle…

KURUMLAR VERGİSİNDE MUAFİYET, İSTİSNA VE İNDİRİMLER

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "KURUMLAR VERGİSİNDE MUAFİYET, İSTİSNA VE İNDİRİMLER"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

KURUMLAR VERGİSİNDE MUAFİYET, İSTİSNA VE İNDİRİMLER

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "KURUMLAR VERGİSİNDE MUAFİYET, İSTİSNA VE İNDİRİMLER"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim