“6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KANUNU VE MESLEK HASTALIKLARI

... konulu sunumlar: "“6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KANUNU VE MESLEK HASTALIKLARI"— Sunum transkripti:

1 “6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KANUNU VE MESLEK HASTALIKLARI
İŞYERİ HEKİMLERİ İÇİN YENİ İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KANUNU EĞİTİM SEMİNERLERİ SEMİNER 5 “6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KANUNU VE MESLEK HASTALIKLARI İşçi Sağlığı Ve İşyeri Hekimliği Komisyonu

2 Meslek hastalıklarını önleme “2. ve 3
Meslek hastalıklarını önleme “2. ve 3. basamakta meslek hastalıkları yönetimi” Bir öneri Prof. Dr. Arif Çımrın Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hast. AD ISAMER Y.K. Üyesi

3 Yararlandığım kaynaklar Sunumlar
Dr. Rana Güven Dr. Alp Ergör Dr. İbrahim Akkurt Dr. Nazmi Bilir

4 Plan Tanım Durum Sebep Öneri

5 Tanımlar

6 Meslek hastalığı NEDİR?

7 ETMEN çalışan meslek hastalığı
A Ergör

8 Meslek Hastalığı, Tanım
İşyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastalıkların ortak adıdır. WHO ve ILO; Zararlı bir etkenle bundan etkilenen insan vücudu arasında, çalışılan işe özgü bir neden-sonuç, etki-tepki ilişkisinin ortaya konabildiği hastalıklar grubu. İş Sağlığı ve güvenliği Kanunu (6331, 20/6/2012) (Madde-3): Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalığı tanimlar, İşle İlgili Hastalıklar; İşle ilgili hastalıklarda temel etken işyeri dışındadır. İşe girmeden önce var olan veya çalışırken ortaya çıkan herhangi bir sistemik hastalık yapılan iş nedeniyle daha ağır seyredebilmektedir. Hastalığın ilerlemesine neden olan etkenlerin çalışma ortamında ortadan kaldırılmaması nedeniyle mevcut hastalığın şiddetlenmesi durumudur. WHO; Yalnızca bilinen ve kabul edilen meslek hastalıkları değil, fakat oluşmasında ve gelişmesinde çalışma ortamı ve çalışma şeklinin, diğer sebepler arasında önemli bir faktör olduğu hastalıklardır. Kısaca çalışma koşulları nedeniyle doğal seyri değişen hastalıklardır . ÇSGB. Meslek hastalıkları rehberi 2011, Ankara

9 Türkiye ve dünyadaki durum

10 Seçilmiş Üç Avrupa Ülkesi, Türkiye ve Dünya’da
Çalışma Yaşamı ve Sağlık İlişkisi Göstergeleri Örnekleri * Ölçüt Finlandiya İspanya Bulgaristan Türkiye Dünya Ölümlü iş kazası sıklığı (y binde) 2.2 9.2 3.4 15.5 20.0 Beklenen iş kazası sayısı** 49 600 /2.2milyon /13.2 milyon /3.0 milyon /21.6 milyon /2.2 milyar Bildirilen meslek hastalığı sıklığı (o binde) 15.2 1.2 * 0.8 60.0 Beklenen meslek hastalığı sıklığı 60 bin – 150 (+) bin Beklenen fatalite hızı (y binde) 2.9 8.9 11.4 19.1 14.0 İş Sağlığı Hizmetlerinin Kapsayıcılığı (%) 87 40 - 12-15 5-55 * Sistem dönüşümünden sonra kayıt sistemindeki sorunlara bağlı * Rantanen ve ark. FIOH, 2002 ** Hamalainen, Takala, Saarela 2005 A Ergör

11 TÜİK, 2007 “İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri”
Son 12 ay içinde bir işte çalışmış olanlara “bu dönemde bir iş kazası geçirdiniz mi? ve işe dayalı bir sağlık problemine maruz kaldınız mı?” %2.9 iş kazası %3.7 çalıştığı işle bağlantılı bir rahatsızlık SGK, n: “işle bağlantılı sağlık problemi” yaşadığı tahmin edilebilir. Tüm sigortalılar için

12 Türkiye’ de durum neden bu noktada ?

13 Ülkemizde meslek hastalığı yasal bir tanımdır!
Sorun: Ülkemizde meslek hastalığı yasal bir tanımdır!

14 Meslek hastalıkları Klinik süreç Yasal süreç
Meslek hastali[I tanisinin yasal boyutu\ tibbi boyutunu baski altina almaktadir/ Ortaya .ikan sa[lik srunlari g’zlenerek sorun alanlarinin bel’rlenerek sa[lik sorunlarinin ortaya .ikmasinin ,nlenmes’ ya da ;’ddetlenmes’n’n ,n]n] alacak .ali;malar yapilamamaktadir

15 Tüm olgular sigortacılık kapsamında değerlendirilmektedir
Tüm olgular sigortacılık kapsamında değerlendirilmektedir. Bu da işçinin tazminat kaygısı ile iş kaybına yol açmaktadır.

16 /İş yeri müfettiş raporu SGK-İKMH-Malul. Dair-Kurul
YASAL MH = İK “İLLİYET BAĞI” İÇİN BU ZORUNLUDUR MH Şüphesi (tıbbi/yasal) Hekim – Hasta – Medya –vb. MHH – Ünv. SB EH YOK Tıbbi olarak MH var Ünv, MHH, BK İlgili Sig. Müd. İKMH Şb. /İş yeri müfettiş raporu SGK-İKMH-Malul. Dair-Kurul Mahkeme Meslek hastalığı tanısının kesinleşmesi ve sigortacılık yönünden değerlendrmelerde Son derecede karmaşık ve yavaş işleyen bir süreç işlemektedir SGK Yüksek Sağlık Kurulu VAR YOK ADLİ TIP KURUMU MKGAO TTD 16.Yıllık Kongresi 16

17

18 TTD 16.Yıllık Kongresi akkurtbr@gmail.com
Sonunda hilkat garibesi bir durum ortaya çıkmakta. Meslek hastalığı ölümcül bir durum gibi algılanmakta ve devlet paliyatif çözümler üretmek zorunda kalmaktadır. Ama hiçbir zaman meslek hastalığının indeks vaka gibi kullanılarak korucuyucu önlem alınması süreci işletilememektedir B’lg’z’s’zl’k\ ekonom’k kaygilar\ ‘;g]c]n]n ucuzlu[u\ denet’m mekan’zmalarindak’ kisitliliklar\ KOBI lerde ISG yapilanmasindak’ yeters’zl’kler Sa[lik sorunu ve kaynaklari erken d,nemde taninamadi[indan\ ‘nsan pazari ya;anmaktadir TTD 16.Yıllık Kongresi 18

19 TTD 16.Yıllık Kongresi akkurtbr@gmail.com
ILO- KORUNMA STRATEJİSİ İyileşme Sağlık Klinik öncesi anormallikler Manifest hastalık Maluliyet Tersiyer korunma Tedavi Rehabilitasyon Primer Korunma Sekonder Korunma Halbuki biz biliyoruz ki, meslek hastalığı klinik tanısı olan olgular, sigortacılık kaygıları olmaksızın değerlendirilebilse, birer indeks vaka olarak sorunlu çalışma alanlarının erkenden belirlenerek işyerlerinde hastalığın şiddetlenmesinin önü alınabilir hem de diğer çalışanların sağlıklarını koruyacak önlemlerin zamanında alınmasına olanak sağlanabilir. Çalışanlar sağlıklarını kaybetmez ve üretim sürecinde yer alabilirler. ÖLÜM TTD 16.Yıllık Kongresi 19

20 155 ve 161 sayılı ILO Sözleşmelerine göre iş sağlığı tanımı:
“Çalışanın çalışma ortamını, koşullarını, ilişkilerini ve çevresini, kendisini güdüleyen bir çalışma yürütecek bir biçimde etkileyebildiği; sağlıklı ve güvenli bir üretim ortamının ürünü olan bedensel, ruhsal, toplumsal optimal (en uygun) iyilik halinde olmaktır”. Bir başka söylemle, “iş sağlığı”: Çalışanın durumunu ya da sağlığını ve güvenliğini olumsuz etkileyen tehlike ve riskler ile bu tehlike ve riskleri önlemek ya da çalışanları bunlardan korumak için örgütlenmiş iş sağlığı sistemi arasındaki ilişkilerin bileşkesidir.

21 Evrensel bakış bellidir;
İnsan sağlığını koru Toplum sağlığını koru KAZAN

22 Gelinen nokta;

23 Küresel ekonomiye entegrasyon sürecinde çözüm arayışı
Meslek hastalığı yokmuş gibi görünüyor Meslek hastalıklarının tespit edilemiyor Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Politika Belgesi ( ) Hedef: “yüzbin işçide iş kazası oranının %20 azaltılması, “beklenen ancak tespit edilememiş meslek hastalığı vaka sayısı tespitinin %500 artırılması” Artık devlet de bu durumdan rahatsız ve bir çıkış aramaktadır Meslek hastalıklarının tespit edilemediği yıllarını kapsayan Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Politika Belgesi’nde de belirtilmiştir. Hedef: “yüzbin işçide iş kazası oranının %20 azaltılması, “beklenen ancak tespit edilememiş meslek hastalığı vaka sayısı tespitinin %500 artırılması”

24 Küresel olarak çalışma ortamı ve koşullarının değişimi
Esnek çalışma modelleri Taşeronlaşma İşyeri kavramının değişmesi Uğraş alanlarının farklılaşması Yeni teknolojilerin yol açtığı yeni risk alanları, faktörleri Ama bu süreçte tüm tarafların samimi olması gerekmektedir. Devletin de kararlı olması gerekir

25 SGK istatistikleri 2010 İşçi sayısı 10.030.810 İşyeri sayısı 1.325.749
İş kazası MH sayısı İşyeri (1-250işçi) %99,8 İşçi sayısı işçilerin %83,8’ i İş kazalarının %79.2’ si İşyerleri ezici bir çoğpunlukla küçük orta ölçeklidir

26 kayıtlı çalışan (% 36,5’i) iş kazaları ve meslek hastalıkları SGK istatistiklerinde yer almamaktadır. 5510 sayılı SSGSS Kanunu’nda iş kazası ve meslek hastalığı tanımları yapılırken “kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan” sigortalılar da tanımlara dahildir. 4-1/a (hizmet akdine göre çalışanlar) “zorunlu sigortalı” TOPLAM n: (Çıraklar, Tarımda çalışanlar, Kendi hesabına ve bağımsız çalışanlar) n: (4-1/c; devlet memuru) Kayıt dışı çalışma Kayıt dışı çalışanların oranı %39 Tarım dışı çalışanlarda %25.5 Ve kayıt dışı çalışmaya göz yumulduğu bile söylenebilir sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunu 2011 yılı

27 Olgu 1 41y, erkek, polikliniğe müracaat
3-4yıldır Öksürük, hırıltı, tıkanma hissi 1yıl önce bulantı, göz kararması ile acile müracaat Sigara 20 yıl 5-6adet/gün FM: soluk, bilateral solunum sesi şiddetinde azalma dışında olağan Havayolu hastalığı (astım, bronşiolitis..)

28 Olgu 1 9 yıl metal kumlama (4saat/gün)
3 yıl galvaniz fab (taşlama) Zn, Fe, Al, Pb, asid vb) Metal toksisitesi ??

29 Olgu 1 -sorunlar İşyerinde çalışırken fonksiyonel değerlendirme olanağı yok İşyerine ait bilgi edinmek mümkün değil Periyodik muayene bilgileri ve güvenilirlikleri ? (klinik, radyolojik, laboratuvar) İşyeri ortam analiz bilgileri ve güvenilirlikleri ? İşyerini gezme / değerlendirme yetkisi yok Benzer olguların varlığını öğrenme “ “ Konu ile ilişkili birimlerle eşgüdüm olanağı yok

30 Olgu 1 -sorunlar Meslek hastalıkları polikliniği
Sevk mekanizmaları net değil Birinci basamak hekimi ile iletişim kopuk İlgili diğer kuruluşlar ile iletişim yok Kısıtlılıklar Hekim Laboratuvar olanakları Birimler arasında koordinasyon Yönetimin konuya bakışı Ücretlendirme

31 Tanı koymanın sosyoekonomik sonuçları
Olguya katkı sağlamıyor. İş kaybı Gelir kaybı İşyerine katkı sağlamıyor İşgücü kaybı Üretim kaybı Tazminat korkusu Sektöre / ekonomiye katkı sağlamıyor

32 Ne yapılabilir?

33 Yasal düzenleme 1. Meslek hastalığının sigortacılık boyutu yeniden tanımlanmalı 2. Meslek hastalığı bildirimi sigortacılık sürecine esas teşkil etmemeli

34 Koruma politika ve süreçleri
İşyeri ve çalışanların değerlendirilmesi a. merkezi denetim mekanizmalarının dikey yapılanmasının yatay ve multidisipliner olarak yeniden planlanmasi b. paydaşların bu mekanizmada eşit olarak görevlendirilmeleri c. cezalandırmayı değil, bildirimi ve izlemi teşvik eden yapılanma İŞVEREN Koruma politika ve süreçleri Basın Duyarlılık Sağlık B ve ÇSGB Denetim Tanı süreçleri SORUMLULAR? STÖ – M Kuruluşları Duyarlılık, eğitim Üniversiteler Eğitim Sendikalar Duyarlılık - izlem

35 Sağlık Bakanlığı Genelgesi 13.06.2011
•“Meslek Hastalığı Tanı Kodlarının Aile Hekimliği Bilgi Sistemi ve Hastane Yazılım Sistemine Entegrasyonu” •WHO/SDE/OEH/ meslek ve hastalık ilişkilerini gösteren referans, tercüme edilerek tıpta uzmanlık dernekleri ve ilgili kurumların görüşleri alımış ve ülkemiz koşullarına uyarlanmıştır. •Aile Hekimleri, Devlet Hastaneleri ve Eğitim ve Araştırma Hastaneleri tarafından kullanılan yazılım sistemlerine “Meslek Hastalığı Tanı Kodları” nın entegrasyonu yapılmıştır. •“ICD-10 İçindeki Meslek Hastalıklarına İlişkin Kodlar Tablosu” ile “Meslek Hastalığı (ICD-10) ve Meslek Kodlarının (ISCO-88) Eşleştirilme Tablosu ilgili adreste yayınlanmıştır

36 Meslek hastalığı tanısı ve bildirimi
Liste sistemi kaldırılmalı Her sağlık sorunu calışma ortamı ile ilişkili olabilir Ulusal bildirim sistemi - Beyana dayalı bildirim - 1., 2. ve 3. basamakta hekimin iş ile ilişkili hastalık/saglık sorunu bildirimi yetkisi olmalı

37 İşyeri Düzeyi - Sorun kaynağı yönünden gözden geçirilmeli
Tanı konusunda olgu ve isveren bilgilendirilmeli (İndeks vaka) ilgili birim/işyeri - Sorun kaynağı yönünden gözden geçirilmeli - Düzenleme önerileri ve yapilanlarin değerlendirilmesi Olgunun izlenmesi / rehabilitasyon için işbirliği - iş değişikliği, eğitim, işyeri içinde görev değişikliği, vb

38 Eğitim İşveren eğitimi=
bildirimin, iş koşullarının izleminin ekonomik/yasal avantajları Hekim / Hemşire / Mühendis eğitimi= (lisans /lisans üstü) erken tanı, işyeri ve çalışan izlemine aktif katılım Çalışanların eğitimi= işyeri, okul, sendika vb Toplumsal duyarlılığın arttırılması= medya yolu ile farkindalık yaratma

39 Yürütme erk’ inin kararlılığına gereksinim var !
Anayasanın 8. maddesine göre Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir. Bizler çalıştaya hazırız

40 Teşekkür ederim

41 1. Meslek Hastalıkları (Occupational Diseases); Genellikle tek bir etkenle meydana gelen, özgün ve kuvvetli bir mesleki ilişkinin ortaya konması ile meslek hastalığı tanısı konur. 2. İşle İlgili Hastalıklar (Work Related Diseases); Pek çok etkenin bir arada görüldüğü, çalışma ortamının rol oynayabildiği, birlikte farklı risklerin de yer aldığı, karmaşık bir etyolojiye sahip hastalıklardır. 3. Çalışanları Etkileyen Hastalıklar (Diseases Affecting Working Populations); İşle ilgili bir ilinti olmamasına karşın mesleki zararlı etkenlerle ortaya çıkışı artan hastalıklardır. ÇSGB. Meslek hastalıkları rehberi 2011, Ankara