MESLEK HASTALIKLARI SİNEM GÜNAYDIN / B

... konulu sunumlar: "MESLEK HASTALIKLARI SİNEM GÜNAYDIN / B"— Sunum transkripti:

1 MESLEK HASTALIKLARI SİNEM GÜNAYDIN / B120112073
HİLAL YILDIRIM / B FUNDA KAYA / B SAMİHA YANIK / B

2 MESLEK HASTALIĞI NEDİR?
Meslek hastalıkları, işyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastalıkların ortak adıdır. Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Çalışma Örgütü ; zararlı bir etkenle bundan etkilenen insan vücudu arasında, çalışılan işe özgü bir neden-sonuç, etki-tepki ilişkisinin ortaya konabildiği hastalıklar grubu olarak tanımlanmaktadır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 14üncü maddesinde “Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir” şeklinde tanımlanmaktadır.

3 Meslek Hastalığının Tarihçesi
Koşucuların hastalıklarından söz etmiş, gladyatörler için özel diyet tarif etmiştir Aristotle (M.Ö ) Hipoccrates (M.Ö ) Kurşun zehirlenmesinin başlıca belirtilerine Konunun ülkemizdeki gelişimini ise Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri olmak üzere iki ayrı dönem itibarı ile incelemeliyiz. Sanayileşmenin henüz oluşmadığı ve fabrika denilecek büyüklükte işyeri sayısının çok az olması bu konudaki çalışmaların gecikmesine neden olmuştur. Bu döneme ilişkin önemli yasaların 1865 yılında Ereğli kömür havzalarında çalışan işçilerin çalışma koşullarını düzeltmek için olarak çıkarılan Dilaver Paşa Nizamnamesi ve yine aynı işkoluna yönelik olarak 1869 yılında çıkarılan Maadin Nizamnamesidir. Maadin Nizamnamesi : İşçilerin dinlenme ve tatil zamanları, çalışma saatleri, ücretleri ve ücretlerin ödeme biçimi, barınma ve iş kazalarına karşı koruyucu önlemler, madenlerde bir doktor ve ilaçların bulundurulması, kaza halinde durumun derhal o yerdeki memura ya da maden mühendisine bildirilmesi, iş kazasına uğrayan işçilere ve ölümleri halinde ailelerine mahkemece kararlaştırılacak bir tazminat ve yardım parası verilmesi şeklinde getirilen hükümler, sosyal hayatı düzenleyen ilk belgeler ve çalışmalar olması bakımından önemlidir. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu” nun 180. maddesi ile en az elli işçi çalıştıran işyeri sahiplerine hekim bulundurma ve hastaları tedavi etme zorunluluğu getirilmiştir Ayakta durarak çalışanların varislerine işaret etmiştir Juvenal (M.S

4 Georgius Agricola ( ) radon gazı ve akciğer kanseri ilişkisini, tozlu ortam ve pnömokonyoz ilişkisini anlamlandırmış ve “madenci hastalığı” adı vermiştir. Ayrıca korunmaya yönelik tavsiyelerde bulunmuş. Paracelsus( ) ise madenden çıkardıklarımız karşısında madencilerin sağlıklarını ödüyoruz şeklinde iş sağlığının önemini vurgulamış ve 3 ciltlik bir kitap kaleme almıştır.

5 İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Dr.Bernardino Ramazzini ( ) iş ile hastalık arasındaki ilişkinin önemini kalıcı olarak tıbba kazandırmıştır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Hizmetleri Şubesi

6 Büyük teknolojik uyanışın görüldüğü 18’inci Yüzyılın ikinci yarısında fabrikalarda iş ve çevre koşulları çalışanların sağlığını koruyacak şekilde düzenlenmemiştir. Genel yaşam koşulları, toplumsal refah, beslenme ve hijyen alışkanlıklarının da etkisi ile bu yüzyılda tarihte hiç görülmemiş bir sıklıkta insanlar meslek hastalıkları nedeniyle acı çekmişlerdir. Civa, kurşun zehirlenmesi, solunum sistemi hastalıkları gibi bazı hastalıklar bu dönemde öne çıkmaktadır.

7 Ülkemizde çalışma koşullarını düzenlemeyi hedefleyen ilk yazılı metin 1865’de yayınlanan ve kömür madenlerindeki çalışma koşullarını düzenleyen Dilaver Paşa Nizamnamesi’dir yılında Maadin Nizamnamesi ile madenlerde Maden Mühendisi, bir eczane ve hekim bulundurmak zorunluluğu getirilmiştir.

8 Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) 1945 yılında iş kazaları ve meslek hastalığı pirimi toplayarak bu alanda sosyal güvenlik ihtiyacını karşılamıştır. Bu yıllarda, meslek hastalıkları ile ilgili var olan bilgi eksiği ve kurumun bu alandaki işlevlerini yerine getirirken diğer devlet hastanelerinden yararlanamaması nedeniyle SSK 1949 yılında ilk hastanesini İstanbul Nişantaşı Meslek Hastalıkları Hastanesi olarak kurmuştur. Ülkemizde Ankara, İstanbul ve Zonguldak olmak üzere 3 tane meslek hastalıkları hastanesi bulunmaktadır.

9 Halen ülkemizde bulunan üç meslek hastalıkları hastanesi’nin (Ankara,İstanbul ve Zonguldak) yanı sıra 2008 yılından bu yana devlet üniversiteleri hastaneleri ile 2011 yılından itibaren Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri, sigortalının çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranlarının tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemek üzere yetkilendirilmişlerdir. Meslek hastalıkları tıbbi tanılarını koymaya yetkili hastane sayıları artırılarak ülke çapında meslek hastalıkları tanısında beklenen artışa katkı sağlanması amaçlanmıştır.

10

11 Hangi hastalıkların meslek hastalığı sayılacağı ve bu hastalıkların, işten fiilen ayrıldıktan en geç ne kadar zaman sonra meydana çıkması hâlinde sigortalının mesleğinden ileri geldiğinin kabul edileceği Meslek Hastalıkları Listesine göre tespit ve tayin edilir.

12 Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) 2005 yılı verilerine göre :
Bir yıl içerisinde dünyada 2.2 milyon insan iş kazası veya meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetmektedir. İşe bağlı ölümlerin beşte dördü (1.7 milyon) meslek hastalığı nedeniyle meydana gelmektedir. 270 milyon kişi iş kazasına maruz kalmakta, yüzde onu kalıcı ya da uzun süreli sakatlıkla sonuçlanan 160 milyon meslek hastalığı vakası bildirilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tahminlerine göre ; dünyada her yıl yeni meslek hastalığı vakası meydana gelmekte ve bunların ’i hayatını kaybetmektedir .

13 MESLEK HASTALIĞI TANISI NASIL KOYULUR?
"16 Haziran 2006 tarihinde sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre (Madde 14): Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğunun;  a) Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından usulüne uygun olarak düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi, b) Kurumca gerekli görüldüğü hallerde, işyerindeki çalışma şartlarını ve buna bağlı tıbbî sonuçlarını ortaya koyan denetim raporları ve gerekli diğer belgelerin incelenmesi sonucu Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmesi zorunludur."       Meslek hastalığı, işten ayrıldıktan sonra meydana çıkmış ve sigortalı olarak çalıştığı işten kaynaklanmış ise, sigortalının bu Kanunla sağlanan haklardan yararlanabilmesi için, eski işinden fiilen ayrılmasıyla hastalığın meydana çıkması arasında bu hastalık için Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zamanın geçmemiş olması şarttır. Bu durumdaki kişiler, gerekli belgelerle Kuruma müracaat edebilirler. Herhangi bir meslek hastalığının klinik ve laboratuar bulgularıyla belirlendiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin işyerindeki inceleme sonunda tespit edildiği hallerde, meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık Kurumun veya ilgilinin başvurusu üzerine SGK Yüksek Sağlık Kurulunun onayı ile meslek hastalığı sayılabilir.

14 Belirtiler nelerdir? Ciltte kaşıntılar ve egzama
Gözlerde kaşıntı ve kızarıklık Burun ve koku alma bozuklukları Solunum yolları tahrişleri Öksürük Hırıltılı solunum Nefes darlığı Bronşit Akciğer ödemi, pnömoni Mide bulantısı İştahsızlık Kusma Kramp

15 MESLEK HASTALIĞI ÖNLENEBİLİR Mİ?
Kesinlikle önlenebilir. Önlemek için: 1- Önce o işyerindeki tehlikeler saptanmalıdır. 2- Tehlikelerin giderilmesi için çalışmalar yapılmalıdır. 3- İşçiler tehlikeler ve yol açtıkları hastalık belirtileri üzerine eğitilmeli, sürekli uyarılmalıdır. 4- Erken tanı için periyodik muayeneler ve biyolojik-çevresel ölçümler yapılmalıdır. 5- Bu bulgularına ışığında çalışma ortamı ve süresi yeniden düzenlenmelidir.

16 İşyeri ortamında: * Hijyen kurallarına uyulmalı, çay ve yemek molalarından önce mutlaka eller bol sabunlu su ile yıkanmalı, * İşyerinden ayrılmadan önce duş yapılabilmesi için yeterli duş bulunmalı, * Her işçinin iş kıyafetleri ve harici kıyafetlerin ayrı ayrı bölümlerde bulunduğu elbise dolapları olmalı, * Yeterli ve temiz havalanma sağlanmalı, * İşin özelliğine göre sık sık ve sürekli eğitimler verilmeli, * İşin özelliğine göre, ortaya çıkan zararlı etkenler uygun tekniklerle uzaklaştırılarak izin verilen değerlerin üzerine çıkmasına engel olunmalı,

17 Gerekiyorsa maske tıkaç vs gibi kişisel koruyucular kullanılmalı,
* Gerekiyorsa maske tıkaç vs gibi kişisel koruyucular kullanılmalı, * Mümkün ise işyeri hekimi istihdam edilmeli, değilse ortak işyeri hekimi temin edilmeye çalışılmalı, * İşyeri hekimi, Sigorta Müfettişi, İSGÜM veya Meslek Hastalıkları Hastanesi görevlilerinin uyarı ve tavsiyelerine dikkatle uyulmalı, * Ortamdan uzaklaştırma amacı ile istirahat verilmiş ise, ekonomik nedenler, kalifiye eleman bulamama veya işi zamanında yetiştirme gibi bahaneler ileri sürülmemeli, istirahat kesinlikle uygulanmalı, * Hastane incelemeleri sonucu iş değişikliği kararı verilmiş ise, işveren yönünden çalıştıracak eleman bulamama, işçi yönünden işini kaybetme korkusu gibi nedenler ileri sürülmemeli, iş değişikliği mutlaka uygulanmalıdır.

18 İŞÇİYE AİT KORUNMA

19

20 Meslek Hastalığını Önlemede İşveren Sorumluluğu
• İşe giriş ve gerekli ise "Ağır ve Tehlikeli İşler Raporu" için gerekli muayeneler yapılmadan işçi çalıştırılmamalıdır. • İşçilerin yapılacak iş ve ortam risklerinden korunmak için eğitimini sağlamalıdır. • İşçilere düzenli kişisel koruyucu donanımların temini ve kullanılmasının sağlanmasından sorumludur. • İşyerinde ortam risklerinin değerlendirilerek, gerekli tedbirlerin alınmasından sorumludur. • İşyeri ortamında gerekli hijyen koşulları sağlanmalıdır • İşyeri ortamında temiz hava sirkülâsyonu sağlanmalıdır • İşlem sırasında ortaya çıkan zararlılar uygun yollarla uzaklaştırılmalıdır • Periyodik muayeneler zamanında yaptırılmalıdır • İşyeri Hekimi, Sigorta Müfettişi, İSGÜM ve Meslek Hastalıkları Hastaneleri görevlilerinin uyarı ve tavsiyeleri yerine getirilmelidir. • İstirahat ve işyeri değişikliği kararları derhal uygulanmalıdır.

21 Meslek hastalığının oluşmasında işverenin ihmali saptandığında, sigorta işçiye ödediği tazminatın bir bölümünü işverene rücu edebilir.

22 Meslek hastalığının tespit edilmemiş olması, hastalığın var olmadığını göstermez. Meslek hastalığı tanısı, beraberinde *tazminat * yüksek iş göremezlik ödentisi * yatırım ve cezai sorumluluk getirdiği için saklanmaya çalışılabilmektedir.

23 Meslek Hastalıkları, Neden Olan Etmenlere Göre Sınıflandırılabilir:
1. Kimyasal kaynaklı meslek hastalıkları 1.1. Ağır metaller 1.2. Çözücüler 1.3. Gazlar 2. Fiziksel kaynaklı meslek hastalıkları 2.1. Gürültü ve titreşim 2.2. Yüksek ve alçak basınçta çalışma 2.3. Soğuk ve sıcakta çalışma 2.4. Tozlar 2.5. Radyasyon 3. Biyolojik kaynaklı meslek hastalıkları 3.1. Bakteri kaynaklı olanlar 3.2. Virus kaynaklı olanlar 3.3. Biyoteknoloji kaynaklı olanlar. 4. Psikolojik kaynaklı olan meslek hastalıkları 5. Ergonomiye özensizlikten kaynaklanan meslek hastalıkları

24 Kimyasal Kaynaklı Meslek Hastalıkları
Bu grupta kurşun, civa, krom, kadmiyum, nikel gibi metaller; benzen, toluen , triklor etilen , hekzan gibi çözücüler, zehirli gazlar, pestisid maddeler, asitler ve alkaliler gibi çeşitli kimyasal etkenler bulunmaktadır . Bunlardan bir kısmı zehirlenmelere , bazıları kanser türlerine yol açarken kimileri de bağımlılık ve davranış değişikliği gibi bozukluklara neden olurlar.

25 Kimyasal Kaynaklı Meslek Hastalıkları
Ayakkabı imalatı Akü üretim Petrokimya Boya sanayi

26 Kimyasal Kaynaklı Meslek Hastalıkları Mesleki Cilt Hastalıkları

27 Tahriş edici maddelerle temas sonucu oluşan KONTAKT DERMATİT
Ev kadınları Berberler İnşaat İşçileri Boyacılar Sağlık Personeli Metal İşçileri Aşçılar Fırıncı Ve Pastacılar Balıkçı Bahçıvan Lastik-plastik Sanayi

28 Sıva-çimento Maden işçileri Kot taşlama Ağaç işçiliği

29 Fiziksel Kaynaklı Meslek Hastalıkları
Sıcaklık Gürültü Radyasyon Titreşim Basınç Ayrıca tekrarlayan işlere bağlı olarak ortaya çıkan kas-iskelet sistemi hastalıkları da olabilir.

30 8 saatlik çalışma süresi için kabul edilebilir gürültü düzeyi 85 dB dir.
Gürültü seviyesi 70 db üzeri ise; fiziksel, ruhsal, zihinsel tepki başlar. Yavaş yavaş işitme kaybı gelişir.

31 Titreşim-Reynoud Hastalığı
• 1 Hz - Kemik ve eklem zararları • 10 Hz - Sinir, dolaşım ve hareket sistemi zararları • 500 Hz- Dolaşım ve sinir sistemi zararları

32 GÜRÜLTÜ Kağıt endüstrisi inşaat otomotiv Tekstil-dokuma Demir-çelik

33 fırınlar Yol işçileri Sıcakta çalışma haddehane

34 25 kg’yi aşan yükleri itmek, taşımak ve kaldırmak için ekipman kullanılmalıdır.
Elle taşınan yüklerde vücut dik olmalı, yük vücuda yakın tutulmalı ve belli aralıklarla dinlenme yapılmalıdır.

35

36 Elle vidalama, makineye malzeme besleme, paketleme, seri üretimde tekrarlayan iş kaynaklı kas incitme risk vardır Doğal bir vücut pozisyonunda, uzanmadan, eğilmeden ve çömelmeden çalışılmalıdır.

37 Biyolojik Kaynaklı Meslek Hastalıkları
Meslek hastalığına neden olan etkenler vücuda ; akciğerler ( solunum ) deri ( emilim ) ağız ( sindirim ) olmak üzere başlıca üç yoldan girmektedirler Meslek hastalıkları: akut (saatler , dakikalar içinde ) kronik ( günler , yıllar içinde ) ortaya çıkabilirler.

38 Biyolojik Kaynaklı Meslek Hastalıkları
Karşılaşma yolları: Su ve hava yolu ile bulaş Kolera, tifo, .. 2. Kan ve vücut sıvıları HBV, HIV-AIDS, 3. Damlacık ya da yakın temas Tbc, menenjit, Vektörler Sıtma, … Zoonozlar Lejyonella, antraks, SARS

39 şarbon hayvancılık Deri sektörü sağlık

40 ETKENLER MESLEK HASTALIKLARI

41

42 İNSANLAR ve ÜLKE EKONOMİSİ ZARAR GÖRÜR
Sonuç olarak; Çalışanın sağlığı korunmaz ise; Ölümler artar Hastalıklar artar Sakatlıklar artar İşgücü kaybı artar İNSANLAR ve ÜLKE EKONOMİSİ ZARAR GÖRÜR

43

44 BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER