Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
SGK EMEKLİLİK İŞLEMLERİ DAİRE BAŞKANI
KISA VE UZUN VADELİ SİGORTA KOLLARI İLE GENEL SAĞLIK SİGORTASINDA GETİRİLEN DÜZENLEMELER CEVDET CEYLAN SGK EMEKLİLİK İŞLEMLERİ DAİRE BAŞKANI EKİM 2008
2
Sosyal Güvenlik Sistemi
Ülkemizde SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında 16,3 milyon aktif sigortalı bulunmaktadır. Çalışanların bakmakla yükümlü olduğu kişilerle beraber sosyal güvenlik şemsiyesi 60 milyona yakın kişiyi kapsamaktadır. Yeşil Kart’lılar da ilave edildiğinde sağlık hizmetleri karşılananların oranı nüfusun %90’ını geçmektedir. %90 rakamına bakılacak
3
Mevcut Kurumlar: SİGORTALI VE EMEKLİ DOSYA SAYILARI
4
Sosyal Güvenlik - Mali Yapı (2007 Yılı 12 aylık fiili nakit akım tablosuna göre)
(Milyon YTL) SSK Bağ-Kur Emekli S. TOPLAM Gelir 33.813 6.299 16.762 56.875 Prim Geliri 29.563 5.742 8.746 44.052 Gider 46.628 13.458 21.829 81.915 Emekli Aylıkları 29.410 8.102 14.800 52.312 Sağlık Gideri 14.738 3.052 2.194 19.984 Fark 12.815 7.159 5.067 25.040 Transfer 14.156 6.229 12.675 33.060
5
BÜTÇE TRANSFERLERİ (%GSMH) ARTIŞ EĞİLİMİNDEDİR
1999 prime esas kazanç taban ve tavanlar artırıldı, enflasyona bağlandı – 2000’de enflasyon oranında artırılmadı. 2000, 2004 ve 2006 yılında prim yapılandırmaları nedeniyle gelirler yükseldiğinden açık azalmaktadır.
6
BÜTÇE TRANSFERLERİ Sosyal Güvenlik Kurumları 2007 yılında 25 milyar YTL açık vermiş ve 33 milyar YTL bütçeden transfer yapılmıştır. Bu 2007 bütçe gelirlerinin %17,4’üne tekabül etmektedir. Yapılan transferlerin GSMH oranı 5,1’e çıkmıştır. Maastrich kriterlerine göre sosyal güvenlik dahil bütçe açıklarının GSMH oranı en fazla %3 olmalıdır. Bu da AB yolunda önümüze engel olarak çıkacaktır.
7
Nüfus Yapısındaki Değişim; Genç bir nüfuza sahibiz fakat hızla yaşlanıyoruz
8
Genç nüfusumuza rağmen aktif pasif oranımız çok düşüktür.
Aktif/Pasif Dengesi Genç nüfusumuza rağmen aktif pasif oranımız çok düşüktür. OECD kriterlerine göre 4 çalışana 1 emekli olması gerekmektedir. 6-7 çalışana 1 emekli olabilecek bir nüfus yapımız var. Ancak erken emeklilik ve kayıtdışı isdihdam nedeniyle 2 çalışana 1 emekli oranını dahi tutturamıyoruz. %90 rakamına bakılacak
9
Erken emeklilik Erken emeklilik, çalışma süresinden fazla emeklilik süresini doğurmuştur.Bu gün SSK da kadınlar 44 erkekler 48 yaşında emekli olabilmektedir.Buna göre Kadınlar ortalama 30 yıl, erkekler ise 21 yıl emekli maaşı alabilmektedir.
10
Sigortalı Sayılanlar 4/a Kapsamında Sigortalı Sayılanlar (SSK’lılar
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar (Hizmet akdi kavramı içine İş kanunundaki ‘iş sözleşmesi’ tanımı da eklenmiştir) 4/b Kapsamında Sigortalı Sayılanlar (BAĞKUR’lular): Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar ile aynı şekilde tarımsal faaliyette bulunanlar, şirket ortakları ve muhtarlar,isteğe bağlı sigortalılar, serbest avukat ve noterler bu kapsamda değerlendirilmektedir. 4/c Kapsamında Sigortalı Sayılanlar (ES Mensubu): Kamu idarelerinde kadrolu çalışanlar ile yine 4/a ve 4/b kapsamına girmeyen sözleşmeli ve seçimle görev yapanlar bu kapsamda değerlendirilmektedir.
11
5510 SAYILI YASADAN ÖNCEKİ UYGULAMADA SİGORTA KOLLARI
12
5510 SAYILI KANUNDA SİGORTA KOLLARI
Kısa vadeli sigorta kollarına kanunun 4. maddesi (a) ve (b) bendine göre sigortalı olanlar tabidir. (c) bendine(memurlar) göre sigortalı olanlar hakkında bu sigorta kolu uygulanmaz.
13
Uzun Vadeli Sigorta Kolları ve Sağlanan Yardımlar
14
Yaşlılık Aylığı Ana Parametrelerde Yapılan Değişiklikler
Prim Ödeme Gün Sayısı Aylık Bağlama Oranı Güncelleme Katsayısı
15
Yaşlılık Aylığı Alma Şartları (Yaş, Prim Ödeme Gün Sayısı)
Emeklilik Koşulları SSK BK (1479) ES İlk Kurulduğunda 25 Yıl Gün + 60 Yaş 15 Yıl Gün Yaş 30 Yıl Gün + 50 Yaş 2000 Öncesi 20-25 Yıl Gün 20-25 Yıl Gün 2000 Sonrası 25 Yıl Gün Yaş 25 Yıl Gün Yaş Yeni Yasa ile 4/a Gün +65 Yaş (Erkeklerde 2046 Bayanlarda 2048) 4/b ve 4/c 9000 Gün + 65 Yaş (Erkeklerde 2046 Bayanlarda 2048)
16
Yaş: 4447 sayılı Kanuna göre 2000 yılından sonra ilk defa işe giren kadın sigortalılar 58, erkek sigortalılar ise 60 yaşında emekli olacaklardır. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda mevcut çalışanların emeklilik yaşı konusunda herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.
17
Yaşlılık Aylığı Yaş: Bu Kanunda, 2036 yılında kadar emeklilik yaşında bir değişiklik bulunmamaktadır yılından sonra emekli olacaklarda ise kademeli bir artışla erkeklerde 2046 yılında, kadınlarda 2048 yılında 65 yaş uygulanacaktır. Emeklilik yaşında getirilen kolaylıkla da Kanundan sonra ilk defa işe giren sigortalıların SSK’lı iseler 7200 günü, Bağ-Kur veya Emekli Sandığına tabi iseler 9000 günü tamamladıkları tarihte geçerli olan yaş ne ise hangi tarihte emekli olurlarsa olsunlar, bu yaştan emekli olabileceklerdir.
18
Kademeli Yaş Artışı YIL Emeklilik Yaşı BAYAN ERKEK 59 61 60 62 63 64
59 61 60 62 63 64 65 Tarihinden itibaren
19
EMEKLİLİK YAŞLARI (YIL)
EMEKLİLİK YAŞLARI (YIL) ÜLKELER KADIN ERKEK YUNANİSTAN 65 İSPANYA* İRLANDA İTALYA 60 HOLLANDA PORTEKİZ İSVEÇ LİTVANYA 59 62,5 POLONYA SLOVENYA 63 KIBRIS MACARİSTAN 62 NORVEÇ 67 İSVİÇRE 64 AMERİKA ** Kaynak: Avrupa Birliği ve Avrupa Ekonomik Alanındaki Ülkelerin Sosyal Koruma Alanında Ortak Bilgi Sistemleri, 2006, (MISSOC-2006) Edward Whitehouse " OECD, Latin Amerika/Karayipler, Doğu Avrupa/Merkez Asya Ülkelerinde Emeklilik Sistemi Analizi",OECD-2003 *İspanya'da tehlikeli işlerde çalışanların emeklilik yaşlarında farklılıklar oluşabilmektedir. ** 2027 yılına kadar kademeli olarak 67'ye yükseltilecektir.
20
Dünyada Emeklilik Yaşları Ve Yaşam Beklentisi
Ülke Emeklilik Yaşı Yaşam Beklentisi* Kadın Erkek Macaristan 62 85,0 80,8 Almanya 65 86,6 83,2 Japonya 88,7 85,8 ABD 67 87,3 83,8 Slovakya 85,1 81,1 Meksika 84,8 80,9 Polonya 60 85,6 81,5 Türkiye 58 (44) 60 (48) 83,0 80,0 Yaşam beklentisi; 65 yaşındaki yaşam beklentisi, 2040 yılı projeksiyonudur *2040 yılı için, 65 yaşındaki bir kişinin yaşam beklentisidir.
21
Aylık bağlama oranı Yürürlüğe Girecek Yasa Mevcut Sistem
SSK İlk on yıl için % 3,5, sonraki on beş yıl için % 2, sonraki yıllar için % 1,5 ( 25 yıl için ortalama % 2.6) Yeni dönemde halen sistem içinde Kanunun yürürlük tarihinde henüz 3600 günü doldurmamış sigortalılar için 3600 günün kalan her 360 günü için %3 (Son Gün ), İlk kez çalışmaya başlayanlarda her yıl için % 2.0 BK ES Yüzde elli baz üzerine her yıl için % 1 ilave ( 25 yıl için ortalama % 3)
22
Yaşlılık Aylığı Alt sınır aylığı:
Mevcut uygulamada SSK’lılar için aylık bağlandığı tarihteki asgari ücretin % 35’i olarak uygulanmaktadır.Bağ-Kur’da alt sınır uygulaması yok.(223 ytl) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda, sigortalının hizmetinin geçtiği yıllara ait asgari kazançlarının güncellenmiş değerinin % 35’i, bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu olan sigortalılar için % 40’ı olarak düzenlenmiştir.
23
Geçmiş Yıllar Kazançlarının Güncellemesi (Güncelleme Katsayısı)
Mevcut sistem Yürürlüğe Girecek Yasa SSK Kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık tahsis talep tarihine kadar TÜFE * GSYİH kadar Mevcut kamu çalışanları için son aylık, Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa göreve başlayan kamu görevlileri ile 4 (a) ve 4 (b) kapsamındaki sigortalılar için TÜFE + %30 GSYİH BK ES En son maaşına göre
24
Ölüm Aylığında Yapılan Değişiklikler
Mevcut Sistem Yürürlüğe Girecek Yasa SSK 5 yıldan beri sigortalı olup en az 900 gün prim ödenmesi Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen 4/a sigortalıları için 5 yıldan beri sigortalı bulunup fiilen çalışma karşılığı 900 gün, 4/b ve 4/c sigortalıları için 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm primi bildirilmiş olması şartları aranmaktadır. Yasadan önce vefat etmiş 5 yıldan fazla 10 yıldan az hizmeti olan DM’nın hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanma imkanı getirildi. BK En az 5 yıl ( 1800 gün) prim ödenmesi ES En az 10 yıl (3600 gün) fiili hizmetinin bulunması koşuluyla
25
GELİR VE AYLIKLARIN BİRLEŞMESİ -1
AYLIK SAHİBİ AYNI SİGORTA KOLU (AYLIK) FARKLI SİGORTA KOLU (GELİR/AYLIK) Hem malüllük hem de yaşlılık aylığına hak kazanılması Yüksek olan aylık, eşit ise yaşlılık aylığı bağlanır. Malûllük, yaşlılık, ölüm sigortaları ve vazife malullüğü ile iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından hak kazanılan aylık ve gelirler birleşirse, sigortalıya veya hak sahibine bu aylık veya gelirlerden yüksek olanın tamamı, az olanın yarısı, eşitliği halinde ise iş kazası ve meslek hastalığından bağlanan gelirin tümü, malûllük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığının yarısı bağlanır. Malûllük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı ile birlikte, ölen eşinden dolayı da aylığa hak kazanılması her iki aylık bağlanır. Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklar, Yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı, Birden fazla çocuğundan aylığa hak kazanan ana ve babaya en fazla ödemeye imkân veren ilk iki dosyadan yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın yarısı, Hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, Tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak aylığı, vazife malullüğüne hem de malullük aylığına hak kazananlara bu aylıklardan yüksek olanı, aylıkları eşitse yalnızca vazife malullüğü aylığı, hem vazife malullüğü hem de yaşlılık aylığına hak kazananlara, bu aylıkların her ikisi,
26
GELİR VE AYLIKLARIN BİRLEŞMESİ -2
GELİR SAHİBİ AYNI SİGORTA KOLU (GELİR) FARKLI SİGORTA KOLU (GELİR/AYLIK) Sürekli iş göremezlik geliriyle birlikte ölen eşinden dolayı da gelire hak kazanan eşe, her iki geliri, Malûllük, yaşlılık, ölüm sigortaları ve vazife malullüğü ile iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından hak kazanılan aylık ve gelirler birleşirse, sigortalıya veya hak sahibine bu aylık veya gelirlerden yüksek olanın tamamı, az olanın yarısı, eşitliği halinde ise iş kazası ve meslek hastalığından bağlanan gelirin tümü, malûllük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığının yarısı bağlanır. Ana ve babadan ayrı ayrı gelire hak kazananlara, yüksek olan gelirin tamamı, az olanın yarısı, Birden fazla çocuğundan gelire hak kazanan ana ve babaya, en fazla ödemeye imkân veren ilk iki dosyadan yüksek olan gelirin tamamı, düşük olan gelirin yarısı, Hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm gelirine hak kazananlara , tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak geliri, Evliliğin ölüm nedeniyle sona ermesi durumunda sonraki eşinden de gelire hak kazananlara tercih ettiği geliri,
27
GELİR VE AYLIKLARIN BİRLEŞMESİ
Kanunun yürürlük tarihinden önce bir veya birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlar Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce birden fazla dosyadan gelir veya aylık alınması durumunda, bu gelir ve aylıklar ödenmeye devam olunur. Ancak, Kanunun yürürlük tarihinden sonra bu dosyalara ek olarak yeni bir dosyadan gelir veya aylık alınmasına hak kazanılması halinde, yeni bağlanacak dosyadaki gelir ve aylık miktarı da dahil olmak üzere mukayese yapılarak en düşük miktarlı dosya kapsamdan çıkarılır ve kalan dosyalardaki karşılaştırmalar Kanunun 54 üncü maddesine göre yapılır. Bu işlem, her durum değişikliğinde veya yeni bir dosyadan gelir ve aylığa hak kazanılması halinde tekrarlanır.
28
ERKEK ÇOCUKLARIN AYLIKTAN YARARLANMA ŞARTLARI
ÖLÜM SİGORTASI ERKEK ÇOCUKLARIN AYLIKTAN YARARLANMA ŞARTLARI 5510 Sayılı Kanun (Madde 34) 506 Sayılı Kanun (Madde 67) 18 yaşını, ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olmak. Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç; 1) Kanun veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmamak. 2) Kanun veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında kendi sigortalılığı nedeniyle nedeniyle gelir veya aylık almayan, 3) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olmak. 1479 Sayılı Kanun (Madde 45) 1)18 yaşını, orta öğrenim yapması halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olmak. 2)18 yaşını doldurmayanlar hariç bu Kanun ile diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmamış olmak, 3) Bu kanunlar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almamış olmak. 5434 Sayılı Kanun (Madde 74) 1)18 yaşını, ortaöğrenim yapması halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmamış olmak. 2) Evli olmamak, 3) Sandığa tabi görevde çalışmamak
29
MALUL ÇOCUKLARIN AYLIKTAN YARARLANMA ŞARTLARI
ÖLÜM SİGORTASI MALUL ÇOCUKLARIN AYLIKTAN YARARLANMA ŞARTLARI 5510 Sayılı Kanun (Madde 34) 506 Sayılı Kanun (Madde 67) 1) Çalışamayacak durumda malûl bulunan, 2) Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan, Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç; 1) Kanun veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan, 2) Kanun veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık almayan, 3) Evli olup olmadığına bakılmaksızın Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiği anlaşılan, Çocuklar 1479 Sayılı Kanun (Madde 45) Yaşları ne olursa olsun çalışamayacak durumdaki malûl çocuklar 5434 Sayılı Kanun (Madde 74) 1) Yaşları ne olursa olsun iyileştirilmesi olanaksız hastalıklarının veya sakatlıklarının çalışmalarına engel olduğu tespit edilen, 2) Muhtaç olan, erkek çocuklar.
30
KIZ ÇOCUKLARIN AYLIKTAN YARARLANMA ŞARTLARI
ÖLÜM SİGORTASI KIZ ÇOCUKLARIN AYLIKTAN YARARLANMA ŞARTLARI 5510 Sayılı Kanun (Madde 34) 506 Sayılı Kanun (Madde 67) 1) Yaşları ne olursa olsun evli olmamak, evli olmakla beraber sonradan boşanmak veya dul kalmak. 2) Sosyal güvenlik kurumlarına tabi bir işte çalışmamak, bu kurumlara tabi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almamak. 3) Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerdeki sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmamak veya bu ülkelerin sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir veya aylık almamak Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç; 1) Kanun veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmamak veya Kanun veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık almamak, 2) Yaşları ne olursa olsun evli olmamak, evli olmakla beraber sonradan boşanmak veya dul kalmak. 1479 Sayılı Kanun (Madde 45) 1) Yaşları ne olursa olsun evli olmamak, evli olmakla beraber sonradan boşanmak veya dul kalmak, 2) Kanun ile diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmamak, 3) Bu kanunlar kapsamındaki çalışmaların-dan dolayı gelir veya aylık almamak. 5434 Sayılı Kanun (Madde 75) 1) Yaşları ne olursa olsun evli olmamak,evli olmakla beraber sonradan boşanmak veya dul kalmak, 2) Sandığa tabi bir görevde çalışmamak.
31
ANA VE BABANIN AYLIKTAN YARARLANMA ŞARTLARI
ÖLÜM SİGORTASI ANA VE BABANIN AYLIKTAN YARARLANMA ŞARTLARI 5510 Sayılı Kanun (Madde 34) 506 Sayılı Kanun (Madde 69) 1) Sigortalının ölümü tarihinde eşine ve çocuklarına bağlanması gereken aylıkların toplamının, sigortalıya ait aylıktan aşağı olması, 2) Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmamak veya 2022 sayılı Kanuna göre bağlanan aylık hariç olmak üzere buralardan her ne ad altında olursa olsun gelir veya aylık almamak. 1) Her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması 2) Diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması 3) Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hissenin bulunması (65 yaşın üstünde olması halinde artan hisse şartı aranmaz). 1479 Sayılı Kanun (Madde 45) 1)Sigortalının ölümü tarihinde veya sonradan eşine veya çocuklarına yapılması gereken tahsisin toplamının, sigortalıya ait tahsisten aşağı olması, 2) Kanun ile diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmamak, bu kanunlar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almamak. 5434 Sayılı Kanun (Madde 72) Anne: İştirakçi bulunmamak, dul ve muhtaç olmak, Baba: İştirakçi olmamak, muhtaç ve 65 yaşını doldurmuş bulunmak ( Muhtaç babalardan çalışarak geçimini sağlayamayacak derecede malul olanlar için yaş şartı aranmaz).
32
Malullük Aylığında Yapılan Değişiklikler
Mevcut Sistem Yürürlüğe Girecek Yasa SSK 1800 gün veya 5 yıldan beri sigortalı olup ortalama her yıl en az 180 gün (900 gün) prim ödenmesi Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra 10 yıl sigortalılık süresi ve 1800 prim ödeme gün sayısı, Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malul olanlar için sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün BK En az 5 yıl ( 1800 gün) prim ödenmesi ES En az 10 yıl (3600 gün) fiili hizmetinin bulunması koşuluyla
33
HİZMETLERİN BİRLEŞTİRİLMESİ VE AYLIK BAĞLANMASI
YAŞLILIK AYLIĞI BAĞLANMASINDA ESAS ALINACAK SÜRELER 01/10/2008 Öncesinde Sigortalı Olanlar; 2829 sayılı Kanuna göre; son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde en çok hangi sosyal güvenlik kuruluşuna prim ödenmiş ise o kuruluş hükümlerince aylık bağlanır. 01/10/2008 Sonrasında Sigortalı Olanlar; Toplam sigortalılık süresi içinde; 4/A, 4/B ve 4/C kapsamında en çok sigortalılığın geçtiği sigortalılık hali esas alınır.
34
Sosyal Güvenlik Destek Primi-I
5510 Sayılı Kanun Öncesi Hizmet Akdine Tabi Çalışanlardan sigorta primine esas kazançlarının %30 oranında Bağımsız çalışanlardan %10 oranında sosyal güvenlik destek pirimi alınmaktaydı. Memur Emeklileri için Sandıkla ilişkilendirilenlerin aylıkları kesiliyordu.
35
Sosyal Güvenlik Destek Primi-II
Son yapılan düzenleme ile; Bağ-Kur a tabi çalışan emeklilerin, Aylıklarının %15’i üzerinden prim ödemesi,(kademeli geçiş düzenlenmiş olup %12’den başlayarak her yıl için 1 puan artacaktır) SSK’ya tabi çalışan emeklilerin: %30 + %1 ilâ %6,5 Kısa Vadeli Sigorta Primi ödemesi Yürürlük tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar, emekli olduktan sonra 4a ve 4c’ye tabi çalışmaları halinde emekli aylıkları kesilecektir.
36
Kamu Görevlilerine İlişkin Düzenlemeler
Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce kamu görevlisi olanlara 5434 sayılı Kanunun uygulanmasına devam edilecektir. Bu Kanundan sonra kamu görevlisi olanların aylık bağlama şartları, aylıklarının hesabı, güncelleme katsayısı, aylık bağlama oranı, alınacak prim bakımından SSK ve Bağ-Kur sigortalılarının tabi olduğu hükümlere tabi olacaktır.
37
Kamu Görevlilerine İlişkin Düzenlemeler
Yeni işe girecek kamu görevlilerinin prime esas kazançlarına makam, görev veya temsil tazminatları dahil, ancak almakta oldukları ek ödeme, döner sermaye ödemeleri prime tabi olmayacaktır. Unvana göre değil, ödenen prime göre aylık bağlama sistemi getirildi. Kanunun yürürlük tarihinden önce ölen ve hizmet yılı 5 yıldan fazla 10 yıldan az olması nedeniyle aylık bağlanamayan hak sahiplerine bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması imkanı getirilmiştir.
38
Kamu Görevlilerine İlişkin Düzenlemeler
Bu Kanunun iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasına ilişkin hükümleri eski ve yeni kamu görevlileri için uygulanmayacaktır. İş kazası ve meslek hastalığı sigortası yerine kamu görevlilerinde vazife malullüğü ikame edilmiştir. İşyerinde meydana gelen her türlü kaza vazife malullüğü kapsamında değerlendirilmiştir.
39
UZUN VADELİ SİGORTA KOLLARI AÇISINDAN BORÇLANMA YAPILACAK SÜRELER - 1
Ücretsiz doğum ve analık izinleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten sonra iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden itibaren geçen iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreler, Askerlik süresi, Memurların aylıksız izin süreleri, Doktora ve tıpta uzmanlık eğitimi, Avukatların staj süresi, Tutukluluk ve gözaltı halleri, Grev ve lokavt süresi, Kriz dönemlerinde 3 ayı geçmeyen izinler, Doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için doktorluk ve uzmanlık öğreniminde geçen süre Seçim dolayısı ile görevden ayrılmak zorunda kalınan süreler borçlanılabilmektedir. Fahri asistanlık süresi
40
UZUN VADELİ SİGORTA KOLLARI AÇISINDAN BORÇLANMA YAPILACAK SÜRELER -2
Günlük Borçlanma Tutarı; SPEK alt ve üst sınırları arasında, primleri ödenerek (% 32’si oranında) yapılacaktır. Borçlanma tutarı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenecektir.Ödenmeyen süreler için tekrar borçlanma başvurusu yapılabilecektir. Sigortalılığın başlangıcından önceki süreler için borçlanılması halinde, sigortalılık başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Borçlanma sonucu aylığa hak kazanılması halinde, borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından aylık bağlanır.
41
Kısa Vadeli Sigorta Kollarından Sağlanan haklar
42
Kısa Vadeli Sigorta Uygulamalarında Yapılan Değişiklikler
1- İş kazasının tanımı ve kapsamı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalının; 1) İşyerinde bulunduğu sırada, 2) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, 3) Görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, 4) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu mevzuatta belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, 5) İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışan sigortalının ise; 2) Yürütmekte olduğu iş nedeniyle işyeri dışında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratan olaydır.
43
Kısa Vadeli Sigorta Uygulamalarında Yapılan Değişiklikler
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ KURUMA BİLDİRİLMESİ İşverenlerce; İş kazası ve meslek hastalığının bildirilmesi kolluk kuvvetlerine veya yetkili makama derhal Kuruma ise kazadan sonraki 3 İŞGÜNÜNE İÇİNDE e-sigorta ile veya doğrudan yada posta yolu ile ilgili üniteye gönderir. (4/b’ ye tabi olanlar) ise bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığın bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra 3 İŞGÜNÜ İÇİNDE; yapılacaktır.
44
Kısa Vadeli Sigorta Uygulamalarında Yapılan Değişiklikler
İŞVERENİN VE 3.KİŞİNİN SORUMLULUĞU İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, Kurumca işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır. İş kazasının, belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilir. Çalışma mevzuatında sağlık raporu alınması gerektiği belirtilen işlerde, böyle bir rapora dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılan sigortalının, bu işe girmeden önce var olduğu tespit edilen veya bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılması sonucu meydana gelen hastalığı nedeniyle, Kurumca sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneği işverene ödettirilir. İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücû edilir.
45
Kısa Vadeli Sigorta Uygulamalarında Yapılan Değişiklikler
Bağ-Kur’a tabi sigortalılar için bu Kanunla ilk defa iş kazası ve meslek hastalığı sigortası ile analık sigortası getirilmektedir.
46
Geçici iş göremezlik ödeneği
Mevcut Sistem Yürürlüğe Girecek Yasa SSK Günlük kazancının ayakta tedavide 2/3’si, yatarak tedavide 1/2’si Hizmet akdiyle çalışanlar için ayakta tedavilerde günlük kazancının 2/3’ü, yatarak tedavide 1/2’ si Kendi nam ve hesabına çalışanlar için yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı ile analık halinde ayakta tedavilerde günlük kazancının 2/3’ü, yatarak tedavide ½’ si Kamu görevlilerinin istirahatlerinde çalıştıkları kurumları maaşlarını vermektedir BK YOK ES Kamu görevlilerinin istirahatlerinde çalıştıkları kurumları maaşlarını vermektedir.
47
GİÖ Şartları Mevcut Sistem Yürürlüğe Girecek Yasa SSK Hastalık ve Analık Halinde Son 1 Yıl İçinde 120 gün prim ödemiş olmak DOĞUMDAN VEYA HASTALIKTAN ÖNCEKİ 1 YIL İÇİNDE 90 GÜN PRİM ÖDEMİŞ OLMAK 4B SİGORTALILARI İÇİN AYRICA BORCU BULUNMAMAK BK UYGULAMA YOK ES Kamu görevlilerinin istirahatlerinde çalıştıkları kurumları maaşlarını vermektedir. (süre yok)
48
Sürekli iş göremezlik geliri
Mevcut Sistem Yürürlüğe Girecek Yasa Mevcut uygulamada sürekli iş göremezlik geliri yalnızca SSK’lılar için uygulanmaktadır. Mevcut uygulamada meslekte kazanma gücü kayıp oranı % 50’nin altında olan sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine gelir bağlanması için ölüm nedeninin iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olma şartı aranmaktadır. Mevcut uygulamada % 25 ve daha üzerinde meslekte kazanma gücünü kaybeden sigortalılara asgari ücretin % 70’i oranından az olmamak üzere alt sınır geliri bağlanmaktadır Bu Kanunla Bağ-Kur’lular içinde sürekli iş göremezlik geliri imkanı sağlanmıştır. Yeni düzenleme ile ölüm nedenine bakılmaksızın hak sahiplerine gelir bağlanma imkanı getirilmiştir. Bu Kanunla sürekli başkasının bakımına muhtaç olanlar dışında sürekli iş göremezlik gelirinin meslekte kazanma gücü kayıp oranı ile orantılı olarak verilmesi sağlanmaktadır. Sürekli başkasının bakımına muhtaç durumda olan sigortalılara asgari ücretin % 85’inden az olmamak üzere alt sınır geliri düzenlenmektedir.
49
Kısa Vadeli Sigorta Kollarından Sağlanan Haklar
SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİNİN MİKTARINI ETKİLEYEN ARTIRIM VE İNDİRİMLER (1) Sigortalı, başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise gelir bağlama oranı % 100 olarak uygulanır. Ceza sorumluluğu olmayanlar ile kabul edilebilir bir mazereti olanlar hariç, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı nedeniyle hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere uymaması sonucu tedavi süresinin uzamasına veya iş göremezlik oranının artmasına, malûl kalmasına neden olması halinde, uzayan tedavi süresi veya artan iş göremezlik oranı esas alınarak sürekli iş göremezlik gelirinin dörtte birine kadarı Kurumca eksiltilir.
50
Kısa Vadeli Sigorta Kollarından Sağlanan Haklar
SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİNİN MİKTARINI ETKİLEYEN ARTIRIM VE İNDİRİMLER (2) Ceza sorumluluğu olmayanlar hariç, ağır kusuru yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan sigortalının kusur derecesi esas alınarak sürekli iş göremezlik gelirinin üçte birine kadarı Kurumca eksiltilir. Kasdî bir hareketi yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan Kurumun yazılı bildirimine rağmen teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, sürekli iş göremezlik geliri yarısı tutarında ödenir.
51
İsteğe Bağlı Sigorta Düzenlemeleri
Mevcut uygulamada SSK’da 1080 gün prim ödeme, Emekli Sandığında 10 yıllık hizmet şartı aranmaktadır. Bağ-Kur’da ise ev kadınları için süre şartı aranmamaktadır. İsteğe bağlı sigortalılar mevcut uygulamada sağlık yardımlarından yararlanamamaktadırlar. Bu Kanunda isteğe bağlı sigortalılık için süre şartı kaldırılmış, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarına da bu hak verilerek kapsam genişletilmiş ve sağlık yardımlarından yararlanma imkanı getirilmiştir. Ayrıca, kısmi zamanlı olarak çalışan sigortalılara eksik sürelerini isteğe bağlı sigortayla tamamlama hakkı verilmiştir
52
Emzirme,evlenme ve cenaze ödeneği
SSK Bağ-Kur Emekli Sandığı 5510 S.Kanun Emzirme Ödeneği Kapsam Bir defa için 50YTL Sigortalı ile sigortalı olmayan eşe YOK SGK Yönetim Kurulu Teklifi Bakan Onayı ile Belirlenecek (4-c hariç) Sigortalı ile sigortalı olmayan eşe, aylık ve gelir alanlar ile bunların sigortasız eşine Evlenme Ödeneği 2 Yıllık Yetim Aylığı Tutarı (Kız çocuklara) 1 Yıllık Yetim, Dul Aylığı Tutarı (kız çocuklara, dul eş, anne) Yetim Kız çocuklarına Yıllık Yetim Aylığı Tutarı (kız çocuk) Cenaze Ödeneği 247 YTL 247 YTL Aylık kadar, en az YTL
53
Yurt Dışına Götürülen Türk İşçileri
Mevcut uygulamada sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere götürülen Türk işçileri için % 25 oranında topluluk sigortası veya isteğe bağlı sigorta primi alınmaktadır. Bu Kanunla, bunlar sadece kısa vadeli ve genel sağlık sigortası kapsamında zorunlu tutulmuş, dilerlerse isteğe bağlı sigortaya devam etmeleri sağlanmıştır. Prim oranları % 13,5 ila % 19’a düşürülerek bu işverenlerin prim yükü azaltılmıştır. Kendileri ve aile fertlerinin sağlık hizmetlerinden faydalanması sağlanmıştır.
54
Yurt Dışı Hizmet Borçlanması
Mevcut uygulamada bir gün için 3,5 dolar karşılığı prim alınmaktadır. Bu Kanunla günlük borçlanma bedeli, sigortalının prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında( ) seçeceği tutarın % 32’si olarak belirlenmiştir.Ödeme 3 ay içinde yapılacak. Borçlanmaya esas kazancın alt sınırını farklı bir miktarda belirlemeye Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir. 1989 yılından itibaren zorunlu göçe tabi tutulması nedeniyle Türk vatandaşlığına geçen soydaşlarımızın 3201 sayılı Kanuna göre geldikleri ülkedeki hizmetlerini borçlanabilmelerine imkan sağlanmıştır.
55
Kadın Sigortalılar İçin Getirilen Özel Düzenlemeler
Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede özürlü çocuğu bulunan kadın sigortalılara, bu Kanundan sonra geçen hizmet sürelerinin dörtte birinin hem prim ödeme gün sayılarına eklenmesi hem de emeklilik yaşından indirilmesi sağlanmıştır. Kadın sigortalıların doğumdan sonra işten ayrılmış olmaları ve çocuğun yaşaması şartıyla en fazla iki defaya mahsus olmak üzere azami 4 yıllık sürelerini borçlanma imkanı getirilmiştir.
56
Kadın Sigortalılar İçin Getirilen Özel Düzenlemeler
Mevcut uygulamada yetim gelir/aylığı alan kız çocuklara 24 aylık tutarındaki evlenme yardımı verilmesi halinde, bu süre zarfında evlenme herhangi bir sebeple son bulsa dahi sağlık yardımları verilmez iken, yetim kız çocukları evlenmenin sona erdiği tarihten 24 aylık sürenin dolduğu tarihe kadar genel sağlık sigortalısı sayılmıştır. 18 yaşından büyük Kız çocuklarının durumlarında değişiklik oluncaya kadar sağlık hizmetlerinden faydalanabileceklerdir. Evlerinde el emeği ile yaptıkları, örgü, dantel, yemek vb. ile geçimini sağlayan kadınlara 15 günlük prim ödeyerek 30 gün hizmet kazanma imkanı sağlanmıştır.
57
Avukat ve Noterler Topluluk sigortasına tabi olan serbest avukat ve noterler, artık 4b kapsamında değerlendirilecek ve beyan edecekleri kazanca göre prim ödeyeceklerdir. Sadece emekli sandığı kapsamındaki avukatlar staj süresini borçlanabilmekte iken, artık tüm avukatlar borçlanmadan faydalanacaktır.
58
Diğer Önemli Düzenlemeler
Belediye Başkanları Açısından Yapılan Düzenlemeler: Emekli Sandığından emekli olduktan sonra belediye başkanı olanlarla SSK ve Bağ-Kur emeklilerine makam, görev veya temsil tazminatı verilmemekte iken yapılan düzenleme ile Emekli Sandığı mevzuatı çerçevesinde(5434/39), 15 yıl hizmet ve 61 yaş, 25 yıl hizmeti yaş olması şartıyla Büyükşehir belediye başkanlarına 1.187,88 YTL, İl belediye başkanlarına 1.039,21 YTL, İlçe ve ilk kademe belediye başkanlarına YTL, diğer belediye başkanlarına 445,37 YTL tutarında makam, temsil veya görev tazminatları alma imkanına kavuşmuşlardır.
59
Bağ-Kur Sigortalılarına Sağlanan Haklar
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile ilk kez, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ve ya sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen Bağ-Kur sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kimselere sürekli iş göremezlik geliri bağlanma imkanı getirilmiştir. Mevcut Bağ-Kur kanununda, sigortalının malul sayılması için çalışma gücünün 2/3 ünü (%66,6) kaybetmesi gerekirken, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile, çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün %60’ ını kaybedenler malul sayılmıştır.
60
Bağ-Kur Sigortalılarına Sağlanan Haklar
Bağ-Kur kanununda, sigortalılığın başlangıç tarihinden önce malul sayılmayı gerektirecek hastalık veya özrü bulunan sigortalılara hiçbir ayrıcalık tanınmaz iken, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya özrü bulunan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanma imkanı getirilmiştir.
61
Bağ-Kur’lular Açısından Yenilikler
Mevcut uygulamada Bağ-Kur sigortalıları yönünden, çalışma gücündeki kayıp oranları %60’ın altında olan sigortalılar için hiçbir düzenleme yer almaz iken, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile çalışma gücündeki kayıp oranları %40 ila %59 arasında olan sigortalılara yaş şartı aranmaksızın yıl sigortalılık süresi ve gün prim ödemiş olmak kaydıyla yaşlılık aylığı bağlanma imkanı getirilmiştir. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Anonim Şirketlerin kurucu ortakları zorunlu sigortalılık kapsamından çıkarılmıştır. Ancak, getirilen geçici madde ile daha önce 1479 sayılı Kanunun 24 üncü maddesine tabi olarak sigortalı olanlardan Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde talepte bulunanların sigortalığı devam ettirilecek, talepte bulunmazlarsa sigortalılıkları kanunun yürürlük tarihi itibariyle sona erdirilecektir.
62
Bağ-Kur’lular Açısından Yenilikler
Tarımda kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlardan tarımsal faaliyet gelirlerinin ortalama aylık tutarı, aylık asgari ücretin altında kaldığını belgeleyenler, Gelir Vergisinden muaf kendi adına bağımsız çalışan esnaf ve sanatkarlardan aylık geliri asgari ücretten az olduğunu belgeleyenler, Zorunlu sigortalılık kapsamından çıkarılmıştır. Annesiz babasız kalan çocuklarla ilgili eskiden düzenleme bulunmaz iken yeni Kanunda bunların hisseleri %50 olacaktır. Bağ-Kur sigortalılarının tedavi için il dışına çıkmaları halinde yol ve refakatçi giderleri artık SGK tarafından karşılanacak
63
REFORMUN BAĞ-KUR’LULARA BAZI GETİRİLERİ
Konu Mevcut Durum Getirilen Yenilik Basamak Sistemi 1 ila 24 arası ilk 12 basamakta yılda bir basamak 12-24 basamak için 2 yılda bir yükselir Gelir artmasa da prim artar Beyan usulü (608, ,60 YTL arası) Beyan, asgari ücretten az olamaz “Ne kadar gelir, o kadar prim” Kaç ortaklık olursa olsun tek beyanname Prim Oranları % 20 sağlık, % 20 uzun vade, toplam % 40 % 33,5 Sağlıktan Yararlanma (Staj Süresi) İlk tescilde 240 gün, yeniden sigortalılıkta 120 gün prim ödenmiş olması gerekir 30 gün prim yeterli (Prim Borcu) 1 gün dahi borç varsa sağlıktan yararlanamıyor 60 gün borcu olanlar sağlıktan yararlanacak Acil haller ve iş kazalarında prim borcu şartı aranmayacak 18 Yaşından Küçük Çocukların Sağlıktan Yararlanması Bağ-Kur’lunun borcu varsa, çocuk sağlıktan yararlanamaz. 18 yaş altı vatandaşlar GSS’den şartsız yararlanacak Emzirme Ödeneği Düzenleme yok Ödenecek Miktar SGK Yönetim Kurulu teklifi Bakan onayı ile belirlenecek
64
REFORMUN BAĞ-KUR’LULARA BAZI GETİRİLERİ
Konu Mevcut Durum Getirilen Yenilik Cenaze Yardımı 247,43 YTL Ödenecek Miktar SGK Yönetim Kurulu teklifi Bakan onayı ile belirlenecek Aylık Bağlama Oranı İlk 10 yıl: % 3.5 Sonraki 15 yıl: % 2- 25 25 yıldan sonraki her yıl: % 1,5 Yasadan önce tescilli olup yasadan sonra gün sayısını 3600’e tamamlayanlar her 360 gün için %3 oranı uygulanacak ( Son gün) Her yıl için % 2 25 yıldan sonra avantaj Daha fazla emekli maaşı Geçici İş Göremezlik Ödeneği Düzenleme yok İş kazası, meslek hastalığı ile analık durumlarında Yatarak tedavi süresince Prime esas günlük kazancın yarısı Evlenme Ödeneği Hak sahibi yetim kız çocuklarına aylığının 2 yıllık tutarı kadar Sosyal Güvenlik Destek Primi % 10 Kanunun yürürlük tarihinde % 12, her yıl artarak % 15’e ulaşacak Tarım Bağ-Kur’luların Durumu En alt basamaktan prim kesiliyordu. Prim oranı % 40 - Asgari ücretin günlük miktarının 15 katından az geliri olanlar sigortalılık kapsamından çıkarılıyor - Bu oran her yıl 1 puan artırılacak
65
SSK’lılar Sigortalılarına Sağlanan Haklar
506 sayılı Kanunda, çalışma gücünün 2/3 ünü (%66,6) veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybedenler malul sayılır iken, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile hem çalışma gücü kayıp oranı hem de meslekte kazanma gücündeki kayıp oranı en az %60 olanlar malul sayılmıştır. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile, birden fazla çocuğundan aylık/gelir bağlanması imkanı getirildiği gibi, Ayrıca ana-babanın 65 yaşın üstünde olması halinde artan hisse şartı aranmayacaktır.
66
SSK’lılar Sigortalılarına Sağlanan Haklar
Yeni Kanunun geçici maddesinde yeralan düzenleme ile 1/1/2000 tarihinden itibaren sigortalı olup, 1/10/2008 tarihinden önce malûllük aylığı bağlanması için tahsis talebinde bulunan sigortalılar ile ölen sigortalıların hak sahiplerine bağlanan aylıklar, aylık başlangıç tarihi itibariyle yeniden hesaplanacak (200 YTL’den 500 YTL’ye çıkacak ) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde, bu Kanun uyarınca hak sahiplerine bağlanacak gelir ve verilecek ödenekler için, iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde kusuru bulunan hak sahiplerine Kurumca rücû edilmeyecektir.
67
SSK’lılar Sigortalılarına Sağlanan Haklar
Aylık bağlama oranları hesaplanırken mevcut uygulamada 360 günden eksik süreler hesaplamada dikkate alınmaz iken, yeni Kanunla 360 günden eksik sürelerin orantılı olarak dikkate alınması öngörülmüştür. 506 sayılı Kanunda yer alan itibari hizmet süresinin yerine fiili hizmet zammı uygulaması getirilerek kapsam genişletilmiş, sigortalılık süresi yerine prim ödeme gün sayılarına iş koluna göre 60, 90 ve 180 gün ilaveler getirilmiş, itibari hizmet süresinden faydalanmak için öngörülen 3600 günlük staj süresi kaldırılmıştır. Mevsimlik işlerde çalışan Kamu işçilerinin çalışmadıkları dönemdeki primleri Kurumları tarafından ödenerek GSS kapsamına alınmaları sağlanmıştır.
68
REFORMUN SSK’LILARA BAZI GETİRİLERİ
Konu Mevcut Durum Getirilen Yenilik Aylık Bağlama Oranı İlk 10 yıl: % 3.5 Sonraki 15 yıl: % 2 25 yıldan sonraki her yıl: % 1,5 Yasadan önce tescilli olup yasadan sonra gün sayısını 3600’e tamamlayanlar her 360 gün için %3 oranı uygulanacak Her yıl için % 2 25 yıldan sonra avantaj Daha fazla emekli maaşı Emzirme Ödeneği Bir defalık 50 YTL Ödenecek Miktar SGK Yönetim Kurulu teklifi Bakan onayı ile belirlenecek Cenaze Yardımı 247,43 YTL Sağlıktan Yararlanma (Staj Süresi) Kendileri için 90, bakmakla yükümlü oldukları kişiler için 120 gün prim ödeme günü gerekir 30 gün prim ödeme günü yeterli Sosyal Güvenlik Anlaşmamız Olmayan ülkelere Götürülen İşçiler Topluluk sigortasıyla işverence veya isteğe bağlı prim ödeyerek işçinin kendisince uzun vadeli sigortadan yararlanılır. Uzun vade sigorta primlerini işveren ödüyor. Kendisi ve yakınları sağlıktan yararlanamıyor Kısa vadeli sigorta primlerini ve gss primlerini işveren ödeyecek. Uzun vade sigorta primleri isteğe bağlı (işçi kendisi öder) Kendisi ve yakınları sağlıktan yararlanacak
69
Genel Sağlık Sigortasına İlişkin Değişiklikler
70
GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMI
Genel sağlık sigortası düzenlemeleri ile ülke sınırları içerisindeki tüm vatandaşlar sağlık güvencesine kavuşturulmaktadır sayılı Kanunla genel Sağlık Sigortası Kapsamına alınanları şu Şekilde sıralayabiliriz; 4/a-b ve c kapsamındaki sigortalılar. İsteğe bağlı sigortalılar, Türkiye’de ikamet eden ve kendi ülkesinde sigortalı olmayan yabancı ülke vatandaşları kapsama alındı. (Mütekabiliyet esasına göre) 4/a-b ve c ile isteğe bağlı kapsamında sigortalı sayılmayanlardan; Aile içindeki geliri kişi başı brüt asgari ücretin üçte birinden az olanlar,
71
GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMI
2022 sayılı Kanuna göre aylık almakta olanlar, İstiklal Madalyası Verilmiş Olanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Kanun Hükümlerine göre aylık alanlar (1005 ve 3292 s. Kanunlar), Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hükmüne göre aylık alanlar (2330 s. Kanun), Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerinden ücretsiz faydalananlar ( 2828 s Kanun), Harp malulü Aylığı alanlar ile Terörle mücadele Kanunu kapsamında aylık alanlar,
72
GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMI
442 sayılı Köy Kanunu 74 ve ek 16. maddesine göre aylık alan kişiler, Dünya Olimpiyat ve Avrupa şampiyonluğu ve ailelerine aylık bağlanmış olanlar (2813 s. Kanun), İşsizlik Ödeneği ve Kısa Çalışma ödeneğinden yararlanan kişiler. 5510 sayılı Kanuna göre veya bu kanundan önceki sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir ve aylık alanlar. Yukarıda sayılanlar dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar. 18 yaşından küçük çocuklar, anne ya da babaları tescil edilmese veya prim ödeme ve diğer yükümlülüklerini yerine getirmeseler dahi sağlık yardımlarından yararlandırılacaktır.Bunların tescilleri otomatik olarak yapılmıştır.
73
GSS Tescili ve Bildirimi
4/a,b ve c kapsamında olanlar ile isteğe bağlı sigortalılar tescil edildikleri tarih itibarıyla GS Sigortalısı olurlar. Aile içinde geliri asgari ücretin üçte birinden az olanlar kurumca tespit edildikleri tarihte, 2022 sayılı kanun, 1005, 3292 ve 2330 sayılı kanuna tabi olanlar aylığa hak kazandıkları tarihte, Harp malullüğü ve terörle mücadele aylığı alanlar, 442 sayılı köy kanuna göre aylık alanlar ile 2913 sayılı kanuna göre aylık alanlar aylık almaya başladıkları tarihte, Vatansız ve sığınmacı sayılanlar bu tarihte, Sosyal Hizmet ve Çocuk Esirgeme Kanuna göre korumasız sayıldıkları tarihte GS Sigortalısı sayılırlar ve ilgili kurumlarca bir ay içinde SGK bildirilirler.
74
GSS Tescil ve Bildirim Türkiye’de yerleşik yabancılar yerleşimlerinden itibaren bir yıl geçtikten sonra GSS sayılırlar ve bu tarihten itibaren bir ay içinde verecekleri bildirge ile tescil edilirler. Gelir ve aylıktan yararlananlar yararlanmaya başladıkları tarihten itibaren bildirime gerek kalmaksızın GSS olurlar. İşsizlik ödeneği alanlar ile kısa çalışma ödeneğinden yararlananlar, yararlanmaya başladıkları tarihten GSS kapsamına girerler ve bir ay içinde Türkiye İş Kurumu tarafından SGK bildirilirler. Yurt dışında sağlık sigortası kapsamında olmayanlar sigortalı olmadıkları tarihten itibaren GSS kapsamına girerler ve bir ay içinde tescil işlemlerini yaptırmaları gerekir. 18 yaşından küçükler için ayrıca bir tescil işlemine gerek yoktur. 18 yaşından küçüğün ana ve babası yok ise primi devlet tarafından ödenir.
75
İdari Para Cezası Belirtilen sürelerde verilmeyen “Genel Sağlık Sigortası Giriş Bildirgesi” için her bir sigortalı için asgari ücretin bir katı tutarında idari para cezası uygulanır.
76
GENEL SAĞLIK SİGORTASI (GSS) PRİMLERİ
“Aile içinde kişi başı geliri asgari ücretin üçte birinden az olması” nedeniyle genel sağlık sigortası primini ödeme gücü olmayan vatandaşlarımızın primleri Devlet tarafından karşılanacak. Mevcut uygulamada yeşil kart verilmesindeki gelir sınırında net asgari ücret baz alınırken, yeni düzenlemede brüt asgari ücret esas alınmıştır. Aile içindeki kişi başına düşen aylık geliri; Brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında olanlar, brüt asgari ücretin üçte birinin % 12’si (26 YTL), Brüt asgari ücret ile brüt asgari ücretin iki katı arasında olanlar, brüt asgari ücretin %12’si (77 YTL), Brüt asgari ücretin iki katından fazla olanlar, brüt asgari ücretin iki katının %12’si (154 YTL), Tutarındaki primlerini kendileri ödeyecekler.
77
GSS’DEN YARARLANMA ŞARTLARI
Sağlık hizmetlerinden yararlanmak için mevcut uygulamada SSK’da sigortalı için 90 gün, ailesi için 120 Gün Bağ-Kur’da ilk tescilde 240 gün sonraki dönemde 120 gün hastalık sigortasından prim ödeme şartı, yeni düzenlemede 30 güne düşürülmüştür.
78
Şartsız sağlık hizmeti verilecek olan kişiler:
Yeni düzenlemeye Göre; 18 yaşını doldurmamış olan kişiler, bakıma muhtaç kişiler, acil haller, iş kazası ve meslek hastalığı halleri ile bulaşıcı hastalıklarda şartsız olarak sağlık hizmetlerinden yararlanma imkanı getirilmektedir.
79
GSS için ilave koşullar ve istisnalar
Bağ-Kur kapsamında olanlar ile yabancı ülkede yaşayan ve sağlık sigortası kapsamı dışında olanların 30 gün prim ödeme gün sayısına ilave olarak 60 günden fazla prim borcunun bulunmaması gerekir. GSS’lilerin her ay 30 gün prim ödemeleri gerekmektedir. İsteğe bağlı sigortalılar ile yabancı uyruklular ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ayrıca prim borçlarının olmaması gerekir. Bakmakla yükümlü olunan kişi iken genel sağlık sigortası kapsamına girenlerde 30 gün şartı aranmaz.
80
GSS için ilave koşullar ve istisnalar
Eşlerden her ikisinin de genel sağlık sigortası şartlarının oluşması halinde ikisi birden genel sağlık sigortalısı sayılır. Türkiye’de oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı ülkede sigortalı olmayanlar ile başka ülkede sağlık sigortası kapsamında bulunmayan Türk vatandaşlarından eşlerden hangisinin bakmakla yükümlü olacağı kendi tercihlerine bırakılır. Genel Sağlık Sigortası yönünden aile; aynı hane içerisinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan oluşur. Gelir ve aylık almakta olduğu için GSS sayılanlar, aynı zamanda başka bir faaliyetleri nedeniyle de GSS sayılması halinde, gelir ve aylık alma sebebi dışında GSS sayılır. Örneğin; emeklinin ticari faaliyette bulunması gibi.
81
İşsizlikte 90 gün GSS hakkı
Eski adıyla SSK’lı yeni adıyla 4/a sigortalısı olanların işten ayrıldıktan sonra 10 gün daha prim ödemeden GSS’den yararlanmak hakları vardır. Ancak, işten ayrılma tarihinden geriye doğru bir takvim yılı için 90 günlük çalışmaları varsa bu kere 10 gün + 90 gün daha GSS’den yararlanma hakları vardır. 4/b sigortalılarının 60 gün prim borcu olsa da yararlanacak. 81 ARC EĞİTİM 81
82
SAĞLIK HİZMET BEDELLERİNİN TESPİTİ
Sağlık hizmet bedellerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu temsilcilerinden oluşan Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlenmesi öngörüldü.
83
YURTDIŞINDA TEDAVİDEN YARARLANMA
Düzenlemeyle; Türkiye’de tedavisinin yapılmadığı tespit edilen kişilerin ayrım yapılmaksızın yurtdışına tedaviye gönderilmesine, Ülkemizde yapılamayan tetkiklerin yurt dışında yaptırılmasına imkan sağlandı. Bağ-Kur sigortalılarının tedavi için il dışına çıkmaları halinde yol ve refakatçi giderleri artık SGK tarafından karşılanacak
84
ESKİ HAKLARIN DEVAMI Yürürlükten kaldırılan kanun hükümleri gereğince hak ettikleri sağlık hizmetleri, bu Kanun hükümleri gereğince kapsama alınmamış ise tedavi tamamlanıncaya kadar yürürlükten kaldırılan kanun hükümlerine göre Kurumca sağlanmaya devam edilir. 67 nci madde gereği hesaplanan 30 günün hesabında kişilerin lehine olan durum uygulanır. Genel sağlık sigortalısının ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlayan, ancak, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra faturalandırılan tedavi giderleri Kurum tarafından karşılanır. 84 ARC EĞİTİM 84
85
ESKİ HAKLARIN DEVAMI Kanunun yürürlük tarihinden önce haksahibi olanlar durumlarında değişiklik olana kadar sağlık yardımlarından yaralanmaya devam edecektir. Yeşil kartlılar 2 yıl mevcut devlet memurları ise 3 yıl GSS dışında kalacaktır. 85 ARC EĞİTİM 85
86
SÖZLEŞMELİ SAĞLIK KURULUŞLARINDAN HİZMET ALINMASI
Sigortalılar esas itibariyle herhangi bir ücret ödemeden sözleşmeli sağlık kuruluşlarından yararlanabileceklerdir. Ancak; Kamu sağlık kuruluşları, standart hizmetler dışında kalan otelcilik hizmeti ve öğretim üyesi için ilave ücret alabileceklerdir. Sözleşmeli özel sağlık kuruluşları ise belirlenen sınır dahilinde ilave ücret alabileceklerdir. Acil durumlarda ise sözleşmeli veya sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularınca ilave ücret alınmaması yönünden düzenleme getirilmektedir
87
EMEKLİLİK İŞLEMLERİ DAİRE BAŞKANI
TEŞEKKÜRLER CEVDET CEYLAN EMEKLİLİK İŞLEMLERİ DAİRE BAŞKANI
Benzer bir sunumlar
© 2024 SlidePlayer.biz.tr Inc.
All rights reserved.