Kamuda Memur Disiplini ve Ahlakı

... konulu sunumlar: "Kamuda Memur Disiplini ve Ahlakı"— Sunum transkripti:

1 Kamuda Memur Disiplini ve Ahlakı
Prof. Dr. Tuncer ASUNAKUTLU

2 Disiplin Kavramı Bireysel anlamda disiplin; bireyin kendini belirli ihtiyaç ve isteklere uyarlamak amacıyla özdenetimini geliştirme çabasıdır. Örgütsel anlamda disiplini bireysel disiplinden ayıran temel fark disipline eden ile disipline edilen kişinin birbirinden ayrılmasıdır. (Geylan, 1992)

3 İş Disiplini Kurumlarda düzeni sağlamak için kullanılan, hem basit hem de kurumun en küçük ayrıntılarının denetimini sağlayan ve diğer iyileştirme çalışmalarının temelini oluşturan kompleks bir sistemdir.

4 İş Disiplini İş görenin gönüllü olarak daha yüksek performans ve işbirliği için çaba harcamasını sağlayacak şekilde bilgi, tutum ve davranışlarının düzeltilmesini mümkün kılan eğitimdir. (Werther ve Davis, 1988)

5 İş Disiplini Disiplin, büyüklerimizin-ya da iktidar sahiplerinin- kendi istediklerini zor kullanarak bize yaptırması olarak anlaşılmaktadır.   Disiplin gerektiren işler; gönülsüzlük, anlamsızlık içeren ve yapılmadığında ceza görme ihtimalimiz olan işler olarak görülür.

6 İş Disiplini ANCAK Bu disiplin anlayışı, mutlak doğruların hâkim olduğu, kurallara uymanın kutsal sayıldığı, sanayi toplumundan (Modernizmden) miras aldığımız bir disiplin anlayışı ve günümüzde anlamını kaybetmektedir. Yüksek bir özen, özveri ve incelikle yapma kültürü gerçek DİSİPLİNİN TEMELİDİR.

7 Disiplin Kavramının Gelişimi
Sanayi sonrası toplumunun, eski usul disiplin anlayışı ile (Klasik Yönetim Anlayışı) yönetilmesi artık mümkün görünmemektedir. Hayal gücü, özgünlük ve özgürlük gibi kavramlar üzerinde yükselen sanayi sonrası insanlar bilgilerini, zeka ve yaratıcılıklarını kullanabilecekleri yüksek katma değerli işleri yapıyorlar.

8 Disiplin Kavramının Gelişimi
Bu toplumda çalışanlardan; Yaptıkları işlere eleştirel bir bakış açısı getirmeleri, Problem çözmeleri, Kendi yollarını çizebilmeleri, Sürekli değişen bir çevrede yeni ilişkiler kurabilmeleri, Geleceği kavrayabilmeleri bekleniyor. İnanılmaz hızlı ve öngörülmez değişimle baş edebilmek için; Empati ve hayal gücümüzü kullanabilmekten Eleştirel ve yaratıcı düşünmekten başka çaremiz yok.

9 Disiplin Kavramının Gelişimi
Sanayi sonrası toplumunun bireyleri etkili ve başarılı olabilmek için despot olmayan, farklılıkları hoş gören, yeniliğe açık, yaratıcı ve özgür bir çevreye ihtiyaç duyuyorlar. Sanayi sonrası toplumlarında insanlar ancak özgürlüğün, demokrasinin, güvenin ve sorumluluğun hâkim olduğu ortamlarda üretken olabilirler.

10 Disiplin Kavramının Gelişimi
Artık eski disiplin anlayışının da bu insanları zorla kuruma bağlaması imkansız görünse de bu durum hiçbir şekilde isteyenin istediği gibi davranabileceği anlamına gelmiyor. Aksine, çok paradoksal olarak, ayakta kalabilmek için eskiye göre çok daha “disiplinli” olmak zorundayız.

11 Disiplin Kültürü Bir kurumda disiplin, bir kültüre dönüşebilir mi? Bu ancak Çalışanların ve yöneticilerin işlerini sevdikleri, İşlerini ayrıntılarına inerek, azamî özenle ve “gönüllü olarak” içten gelen bir motivasyonla yaptıkları ortamlarda mümkün olabilir. “Pozitif disiplin” diye tarif edilen bu olgu, kişilerin kendi hareketlerini kontrol edebilmelerine (otokontrol) ve problemlerini çözmelerine yardımcı olan bir yönetim tekniğidir.

12 Kurumlarda Disiplin Kurumlarda pozitif disiplinin uygulanması için: 1-Korku ve suçlama değil değer odaklı bir kültür ve güven ortamı yaratmalıyız.  2-Kişilerin yaptıkları işin inceliklerini öğrenebilecekleri ve kendilerini geliştirebilecekleri bir ortam yaratmamız gerekir. 3-Kişilerin sadece söyleneni yapan değil, kuralların koyulmasına katkıda bulunan bir konuma gelmesini sağlamalıyız. 4-Kişilerin kendilerini değerli hissedebilecekleri, fikirlerini özgürce ifade edebilecekleri ve bu fikirlerinin dikkate alındığı bir ortam hazırlamalıyız. 5-Kişilere özgürce seçim yapabilme şansını sağlamalıyız. 6-Kişilerin zevkle çalışabilecekleri bir iş ortamı yaratmalıyız.

13 İş Disiplininin Kurumlara Yararları
Kurumlarda verimliliğin artmasına yardımcı olur İşleyişteki aksaklıkları azaltır. İş güvenliğini artırır. İşe devamsızlığı azaltır. Hizmetin devamlılığını düzenler. Motivasyonu artırır.

14 İş Disiplininin İş Görenlere Yararları
Katılım ve paylaşımı artırır. Bakış açılarını genişletirler. Kendilerini yönetirler. (İç Disiplin) Keyifle çalışma ortamı sağlanır. Çalışmalarını ortaya çıkarma fırsatı doğar.

15 İş Disiplininin Topluma Yararları
Hizmet adaletli alınır. Kuruluşun performansından memnuniyet duyulur. Toplum hizmeti ucuza mal eder. Toplum hizmeti zamanında alır. Kurum toplum ilişkileri iyileşir.

16 Disiplin-Bürokrasi İlişkisi
Disiplin kültürünün karşısında bürokrasi kültürü bulunuyor. 

17 Disiplin-Bürokrasi İlişkisi
 Eğer bir yerde disiplinsizlik istiyorsanız, bürokratik işleyişi sertleştirin! Bürokratik yapılar, işleyişi kontrol edebilmek için kişilere olması gerekenden fazla müdahale eder, sayısız angaryayı ve gereksiz süreci de beraberinde getirir. Bürokratik kurallara uymak durumunda kalan, en iyi niyetli ve çalışkan insanlar bile bir süre sonra motivasyonlarını, kendi başlarına karar alma ve problem çözme yeteneklerini kaybederler. Sadece performansları olumsuz etkilenmez zaman içinde tembelleşirler.

18 Disiplin-Bürokrasi İlişkisi
Hiç kimse zorlanmaktan, katı kurallarla belirlenmiş bir ortamda çalışmaktan hoşlanmaz. Ne kadar çok bürokrasiye maruz kalırsak işimize o kadar yabancılaşırız. Disiplinin dogmatik kurallarla, iyi-kötü polislikle, ceza ve yaptırımlarla değil ancak sevgi ve anlam ile sağlanabileceği kabul gören bir düşüncedir. Eğer bir şeyi seviyorsak bizim için değerlidir. İşimiz de buna dâhil.

19 Kurumlarda Disiplin Liderlerin, kurum içinde ve dışındaki bütün paydaşların anlam bulacakları, kendilerini değerli hissedecekleri bir ortam yaratma görevi vardır. İnsanların zevkle çalışacakları, sadece iş sonuçlarını değil kendilerini de gerçekleştirebildikleri bir ortam yaratabilirsek herkesin pozitif bir disiplin anlayışıyla çalışmasını ve yapılan işe gönüllü katkı vermelerini sağlayabiliriz. Hem de kimseyi kontrol etmeye gerek duymadan…

20 İş Ahlakı ve Etik İş yaşamındaki insanların çalışma yaşamındaki davranışlarına kılavuzluk eden moral ilkeler ve standartlar bütününe iş ahlakı denir.

21 İş Ahlakı ve Etik Etik ve Ahlak arasında farklar vardır.
Etik daha çok ahlak üzerinde konuşur, sorgular, tartışır, düşünür, yargılar. Ahlâk ise “insanın doğuştan getirdiği veya sonradan kazandığı birtakım davranış şekilleri, huylar, tavırlar, manevi seviyesini belirten tutum ve davranışlar” olarak tanımlanmıştır.

22 İş Ahlakı ve Etik İyi ve kötü davranış zaman içinde ve toplumlar arasında değişebileceğinden ahlâk denen olgu da zamana ve topluma göre değişebilir ve çeşitlenebilir, örneğin ulusal ahlâk, meslek ahlâkı gibi çeşitli ahlâklardan söz edilir. Ahlak yöresel, Etik evrenseldir. Etik evrensel kabul gören kurallar bütünüdür. Türkçede etik sözcüğü ahlak sözcüğüyle eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Halkın kendi kendine oluşturduğu hiçbir yazılı metine dayanmayan kanunlara Etik Kanunları denilmektedir. (Töreci, 2010).

23 İş Ahlakı ve Etik Etik; neyin iyi, neyin kötü; neyin doğru, neyin yanlış olduğu ile ilgili temel gerçeklere ulaşmaya ve böylece bireylere ve gruplara rehber olacak davranış ilkelerini oluşturmaya yöneliktir.

24 Etiksel Karar Almayı Etkileyen Faktörler:
Kişisel Faktörler Çevresel Faktörler Durumsal Faktörler

25 Ahlakın Diğer Kavramlarla İlişkisi
Ahlak – Kurumsal Sosyal Sorumluluk Ahlak – Değerler Ahlak – Hukuk Ahlak – Din Ahlak - Ekonomi

26 İş Ahlakının Önemi Örgütsel yapıların devamlılığı ve başarısı, halkın güvenine bağlıdır. Güven ise, ahlaka uygun davranışlarla ve ilişkilerle gelişir, güçlenir. Uygulamadaki yanlışlıkları göz ardı edilirse, iyi ahlak ile iyi yönetimin eş anlamlı olduğu söylenebilir.

27 İş Ahlakının Önemi Medyanın ve sivil toplumun güçlenmesiyle birlikte, kurumların faaliyetlerini kamuoyundan gizlemeleri güçleşmiştir. Dolayısıyla, bir tek çalışanın bile ahlaka aykırı davranışı, kuruma zarar verir. Yönetenler ve yönetilenler arasındaki ahlaka dayalı ilişkiler, emeğin verimliliğini arttırdığı gibi, olası çatışmaları da azaltmaktadır. Ahlak, küresel bir değer haline gelmektedir.

28 İş Ahlakı Ahlaka Uygunluğa Karar Vermede Uygulanan Bazı Görüşler
Bireysel çıkarcı ve faydacı görüşler Bireysel Çıkarcılık Faydacılık Görevci görüşler. Moral haklar görüşü Adaletçi görüş Erdem Ahlakı Göreli görüşler

29 İş Etiğinin Düşünsel Yapısı
Bu konuda uygulanabilecek etik testleri mevcuttur. Bunlardan bazıları; Morning After Test Front Page Test Mirror Test Role Reversal Test Common Sense Test

30 İş Etiğinin Düşünsel Yapısı
Birey kendine sorular sorabilir: Bu eylem yasal mıdır? Değerlerimize uymakta mıdır? Eylemi gerçekleştirmem kendimi kötü hissettirir mi? Gazetelerde nasıl görünür? Soruların cevaplarından emin değilsen sor; cevap alıncaya kadar sormaya devam et; yanlış olduğunu biliyorsan yapma.

31 İş Etiğinin Düşünsel Yapısı

32 İş Etiğinin Düşünsel Yapısı
Etik Davranışa Götüren Değerler Adillik Bütünlük (Dürüstlük + Güven) Onur Güven

33

34 Teşekkürler…