BÜTÜNLEŞİK GENÇLİK POLİTİKASI Prof. Dr. Zerrin TOPRAK Dokuz Eylül Üniversitesi 22 Mart 2009.

... konulu sunumlar: "BÜTÜNLEŞİK GENÇLİK POLİTİKASI Prof. Dr. Zerrin TOPRAK Dokuz Eylül Üniversitesi 22 Mart 2009."— Sunum transkripti:

1 BÜTÜNLEŞİK GENÇLİK POLİTİKASI Prof. Dr. Zerrin TOPRAK Dokuz Eylül Üniversitesi 22 Mart 2009

2 1992 yılında Rio Janerio’da yapılan Yeryüzü Zirvesi’nde alınan kararlar içinde gençliğe verilen önem öne çıkmaktadır. Gündem 21’in 25.Bölümü, gençlik konusunu Sürdürülebilir Kalkınmada Çocuklar ve Gençlik başlığı altında incelemektedir. Gençlerin çevre korunması ile çevre ve kalkınma konularındaki kararlarda alacakları aktif rol, Gündem 21’in uzun vadeli başarısı için büyük önem taşımaktadır. Kalkınma planları; sağlıklı bir çevre, daha iyi bir hayat standardı, eğitim ve iş dahil olmak üzere genç insanlara güvenli bir gelecek temin etmelidir” konusu öne çıkmıştır.

3 2000 yılına kadar, her ülkede genç erkek ve kızların yarısından fazlasının orta eğitim veya meslek eğitimi görme şansına sahip olacak şekilde eğitim seviyelerinin yükseltilmesine, öğrencilerin eğitimleri sırasında, çevre ve sürdürülebilir kalkınma konusunda yetiştirilmelerine dikkat çekilmiştir.

4 3-4 Haziran 1996 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilen Habitat II, “ Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Konferansında ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulu İstanbul +5 Özel Oturumu (İstanbul+5 Konferansı) çalışmalarında, “gençlerin tüm potansiyelini geliştirmek ve onları yerleşimlerin gelişmesinde sorumlu bir rol oynamaya hazırlamak için, yerel yönetimler dahil uygun düzeylerdeki hükümetler, özel sektör, sivil gençlik örgütleri, diğer sivil toplum örgütleri ve mahalle düzeyindeki yönetimler ile işbirliği yapması” hususu önemini sürekli korumuş ve korumaktadır.

5 Daha demokratik, daha zengin ve başarılı bir toplumu oluşturmak için yerelden başlayarak yönetsel kararlara ve eylemlere gençlerin aktif olarak katılımının sağlanması temel bir gerekliliktir. Herhangi bir toplumda, oy verme ve seçimlere katılma önemli unsurlarsa da, demokratik yaşama katılmak çok daha fazla bir değer ifade etmektedir. Katılım ve aktif kenttaşlık; yönetime katılmaya, kararları etkilemeye ve daha iyi bir toplum kurmaya katkı sağlamak amaçlı eylem ve faaliyetlere destek vermek için gerekli olan hak, araç, hareket alanı ve fırsatlara sahip olmayı gerektirir.

6 Yerel yönetimler ve eğitim kurumları, genç bireylere en yakın yönetimler olarak, gençliğin katılımının geliştirmek konusunda çok önemli bir role sahiptir. Yerel yönetimler, gençlerin demokrasiyi ve yurttaşlığı duymalarından ve öğrenmelerinden çok, bunları uygulayabilmelerine yönelik fırsatlara sahip olmalarını garanti altına alabilecek bir yönetim özelliğine sahiptir. Gençliğin katılımı, gelecek için demokrasinin kurulması ve aktif yurttaşlığın geliştirilmesi için tek faktör değildir. Eğer katılım; gençler için, yalnızca yaşamın daha sonraki aşamalarında değil, genç oldukları zaman içerisinde de kararları etkileyebildikleri ve şekillendirebildikleri noktasında bir anlam ifade ediyorsa, hayati bir öneme sahiptir.

7 Kent hayatının tüm yönlerine ilişkin konularda görevli çeşitli kurumlar ve yerel yönetimler, gençliğin katılımını destekledikleri ve gelişmesine katkıda bulundukları ölçüde, gençlerin sosyal bütünleşmesine de katkıda bulunurlar. Yerel ve ulusal düzeyde gençliğin katılımının başarılı, sürekli ve anlamlı olabilmesi için, politik ve idari sistemlerin geliştirilmesi veya yeniden yapılandırılması her zamankinden daha fazla gerekmektedir. Gençliğin katılımının geliştirilmesine yönelik olarak planlanan herhangi bir politika veya eylemin biçimlendirilmesinin bir yönü kültürel çevre olurken, diğer bir husus da gençlerin hedeflerinin, içinde bulunduğu koşulların ve değişen ihtiyaçlarının da dikkate alınmasıdır. Aslında bu stratejiye zevkli ve eğlenceli bazı unsurlar da dahil edilmelidir.

8 Gençliğin Yetiştirilmesinde ve Toplumsal Hayata Hazırlanmasında Öncelikli Konu EĞİTİM

9 Okul, gençlerin sadece formal bir eğitim programını üstlendikleri ve yaşamlarının önemli bir bölümünü geçirdikleri bir kurum değil, yaşamları üzerinde görüşlerinin ve bakış açılarının şekillendiği bir yerdir. Gençlere, demokrasi ve katılımın elde edilebilirliği ile işlevselliğinin, okullarda ve demokrasi-katılım-kenttaşlık üzerine verilen kurslarda, öğretilmesi asıldır.

10 Okul, gençlerin, eylemsel anlamda demokrasi deneyimi kazandığı, karar verme sürecine katılımlarının desteklendiği, arttırıldığı ve etkilerinin görüldüğü bir yer olmalıdır. Okul yaşamında gençliğin katılımını aktif olarak cesaretlendirmelidir. Mali destek ile birlikte, demokratik okul öğrenci birlikleri kurabilmeleri konusunda gençleri yapabilir kılacak gereken destek verilmelidir.

11 Gençliğin Katılımına Yönelik Araçlar

12 Gençliğin gerçek katılımını sağlayabilmek için gerekli mekanizmalar genç insanların kullanımına sunulmalıdır. Bu mekanizmalar, gençlerin gönüllü çalışmalarını ve toplumsal girişimlere katılımını arttıracaktır. Bu amaçla, kurumlar, gençlere yönelik projeleri desteklemeyi, haberleşme araçlarını sağlamayı ve gençler için katılım eğitimlerini geliştirmeyi gerçekleştirmelidir. Katılım ancak gençlerin siyasi partilerde, sendikalarda, derneklerde ve daha da önemlisi gençlerin kendi kurdukları derneklerde gençlik kollarını destekledikleri zaman aldıkları görevlerle tam anlamını bulacaktır.

13 Kurumlar; i. gençliğin katılımına ilişkin uygulamalarda, öğretmenler ve genç çalışanlara yönelik mesleki eğitimleri, ii. okullarda öğrencilerin tüm katılım biçimlerini, iii. okullarda toplumsal sorumluluk eğitim programlarını, iv. iyi uygulamaların değişiminin desteklenmesi ve gerekli süre ve yöntemin sağlanmasıyla gerçekleştirilecek akran grup çalışmalarını teşvik etmek suretiyle vermelidir.

14 ULUSLARARASI ETİK DEĞERLER VE YAPILABİLİR KILMAYA YÖNELİK ARAÇLARIN BELİRLENMESİ BİRLİKTELİĞİNDE GENÇLİĞİN ÖNE ÇIKARILMASI GEREKEN KONULAR

15 Kültürel Faaliyetlere Erişme Siyasası

16 Sanat ve kültür, zevklere, mekanlara ve devirlere göre değişim göstermektedir. Sanat ve kültür, aynı zamanda geçmişin, şimdiki zamanın, ve geleceğin parçası olarak birbirini izleyen kuşakların katkıda bulunduğu bireysel ve ortak bir mirastır. Bir bakıma toplumların yansıması biçimidir. Gençler, kültür alışkanlıkları, girişim, araştırma ve yenilik kapasiteleri aracılığıyla kültürel gelişmede önemli bir rol oynarlar. Yeni alanlardaki yaratıcı faaliyetler de dahil olmak üzere yapabilirliklerin geliştirilmesi ve bütün bu biçimler için kültürel erişmenin önünün açılması çok önemlidir.

17 Yerel yönetimler, gençler ve gençlik organizasyonlarının işbirliğinde, bilgiye erişme, kültür uygulamaları, alanda yaratıcı uygulamalar ve bu amaçla şekillendirilmiş kullanım metotları ile kültürel aktör haline gelmelerine yönelik olarak biçimlendirilen politikaları kabul etmelidirler. Eğitim programına ilişkin olarak öğrencilere sürekli bir temel üzerinde danışılması sağlanmalıdır. Eğitim kurumları yürüttüğü eğitim programlarına toplumsal sorumluluk ve politik eğitimi dahil etmeli ve tüm öğrencilerin eğitim programlarında kaynaklar ve gerekli önem temin edilmelidir.

18 Spor, Eğlence ve Toplumsal Aidiyetlik Siyasası

19 Yerel yönetimler, aile, okul ve özel sektör işbirliğinde, gençlik dernekleri ve organizasyonları ile gençlik toplulukları tarafından yürütülecek, sosyo-kültürel aktivitelerin organize edilmesini desteklemelidirler. Sosyal faaliyet alanlarının yanı sıra sportif, kültürel, zanaatsal ve ticari, sanatsal alanlar gibi, yaratıcılık ve kendini ifade etmenin diğer şekillerini kapsayan konular, gençliğe ilişkin politikaların yürütülebilmesi ve gençliğin katılımı için ideal açılımlardır.

20 Yerel ve ulusal düzeyde gençler arasındaki işbirliğinin geliştirilebilmesi için, yerel yönetimler ve eğitim kurumları, yerel yaşam içinde hayati öneme sahip genç çalışanların yanı sıra gençlik kulüpleri ve organizasyonlarının liderlerinin de eğitimini sağlayan veya kolaylaştıran örgütlere destek vermelidir. Eğitim kurumları ve yerel yönetimler, kendi resmi yapılanmalarında gençliğin aktif olarak katılımını destekleyecek işbirliğini cesaretlendirmelidir.

21 Sağlık Siyasası

22 Sağlık ve toplumsal yaşam dinamiklerinin geliştirilmesine ilişkin olarak gençler tarafından projelerin hazırlanması ve yürütülmesinin teşvik edilmesi amacıyla, eğitim kurumları, yerel yönetimler ve gençlik organizasyonları, seçilmiş temsilciler; sağlık kalitesinin yükseltilmesi ile sosyal refaha yönelik kurumsal bir mekanizma kurmalı ve geliştirmelidir.

23 Gençlerin kullandığı tütün, alkol ve uyuşturucu maddelerin yarattığı tahribat yanında ortaya çıkan çeşitli sorunlarla karşıya kalan eğitim kurumları ve yerel yönetimler; gençlik organizasyonlarının ve sağlık hizmeti sunan kuruluşların temsilcileri ile birlikte çalışarak, bu tür sorunlardan etkilenen gençlere yönelik önleyici ve iyileştirici stratejileri geliştirmelidir. Gençler için sosyal hizmet alanlarında özel eğitim programları kadar yerel bilgi siyasaları ve danışmanlık hizmetleri geliştirilmeli ve desteklenmelidir.

24 Cinsel yollarla bulaşan hastalıklarda son zamanlarda görülen artış karşısında, kurumlar arası işbirliğinde, bilgilendirme kampanyaları ve gençlere yönelik koruyucu önlemleri yoğunlaştırılmalıdır. Gençler ile yerel gençlik örgütlerinin ve sağlık hizmeti sunan kuruluşların temsilcileri, bu bilgilendirme ve eylem programlarının planlanması ve uygulanması süreçlerine yoğun bir şekilde dahil edilmelidirler.

25 Kentsel Çevre ve Yerleşim, Konut ve Ulaşım Politikaları

26 Yerel yönetimler ve bölgesel kurumlar; yerel ve bölgesel düzeyde temsilciler, ekonomik karar vericiler, dernek liderleri ve mimarlar ile birlikte oluşturulacak danışma mekanizmalarına, gençleri dahil edecek konut ve kentsel çevre politikalarını yürütmeli ve takip etmelidir. Konut ve/veya konut yenileme programlarının düzenlenmesinde, kent sakinlerinin sosyal ve kültürler arası gerçekliklerini de göz önüne alan, katılımlarıyla hazırlanacak olan bir kentsel çevre politikası geliştirmeye yönelik olmalıdır.

27 Gençlerin dolaşımı, zaten temel kullanıcısı oldukları kamusal ulaşıma kolay erişebilmelerine olanak tanınarak sağlanabilir. Bu dolaşım, tam bir vatandaş olma ve sosyal yaşama katılma konusunda vazgeçilemez bir unsurdur. Kırsal alanlarda, dolaşım ve ulaşım, yaşam kalitesi için de temel gerekliliktir. Yerel yönetimler ve bölgesel kuruluşlar, ulaşım hizmetlerinin (kamusal veya özel, bireysel veya kolektif) temininde kırsal girişimciliği teşvik etmelidir ve ulaşım araçlarının eksikliği nedeniyle ulaşımı kesintiye uğrayan genç grupların kırsal alanlardaki dolaşımlarını arttırmalıdır.

28 Gençlik İstihdamını Teşvik ve İşsizlikle Mücadele Politikası

29 İşsiz gençler, çoğu kez toplumun uzağındadır. Eğitim kurumları ve yerel yönetimler, genç işsizliğini azaltacak girişimleri desteklemeli ve politikalar geliştirmelidir. Üniversiteler yerel yönetimlerle işbirliği içinde teknopark uygulamaları gibi, gençlere yönelik iş fırsatlarını geliştirme yönünde çalışmalar yapmalıdır. Özel sektörün topluma yönelik sorumlulukları konusu önem taşımaktadır. Genç işsizliğinin nedenlerinin belirlenmesine yönelik olarak, yerel düzeydeki işverenler, ticaret birlikleri, eğitim ve istihdama yönelik idari birimler ile birlikte programlar yapmalı ve siyasalar geliştirilmelidir. Gençlerin sosyal ekonomi, toplumsal yardımlaşma ve işbirliği girişimleriyle deneyim kazanması cesaretlendirilmelidir.

30 Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre İçin Bir Siyasa

31 Giderek artan ve açıkça görülen bir çevre bozulmasıyla karşı karşıya kalan kentlerdeki çevresel sorunlara katılımcı çözüm geliştirilmesi amacıyla, okullarda ve kurumlarda, çevresel eğitime yönelik projelere mali destek sağlanmalıdır. Kurumsal işbirliği ile çevre bilincini içselleştirecek eğitici çalışmalar yapılmalıdır. Çevre sorunlarıyla gelecekte mücadele etmek zorunda kalacak kişiler, GENÇLER’dir. Kurumlar ve yerel yönetimler; gençlik örgütlerinin dahil edileceği, sürdürülebilir kalkınma ve çevre korumayı özendirecek aktiviteleri ve projeleri desteklemelidir.

32 Şiddet ve Suçla Mücadeleye Yönelik Bir Siyasa

33 Bilindiği üzere suç ve şiddetin mağdurları çoğu kez gençlerdir. Bu türden sorunlarla mücadeleye, gençlerin doğrudan dahil edilmesi, suç ve şiddeti ortaya çıkaran konuların çözümüne ilişkin yanıtların bulunması gerekliliği de çağdaş bir toplumda kurumsal işbirliğini gerektirir.

34 Yerel yönetimler ve ilgili kurumlar; * suç işlemiş veya suç işleme riski taşıyan gençlerle özellikle birlikte çalışmalıdır, * mevcut olan her türlü yöntemi kullanarak ırkçı şiddetle mücadele etmelidir; * okullarda görülen her türlü şiddetin üstesinden gelinmelidir. Bu çaba; eğitim kurumları, polis, öğretmenler, ebeveynler ve gençlerin kendileri gibi, konuyla ilgili olan tüm aktörlerin işbirliğinde gerçekleşebilir. * gençleri cinsel istismar, suiistimal veya her türlü kötü muameleden korumak ve mağduriyetlerine yönelik gizli ve güvenilir danışma hizmetleriyle psikolojik ve maddi destek sağlamak amacıyla her türlü gayret gösterilmelidir. * KURUMLAR ARASI İŞBİRLİĞİ BU ÇALIŞMALAR İÇİN ASILDIR.

35 Haklara ve Yasalara Erişmeye İlişkin Siyasa

36 Toplumsal birliktelik, herkesin saygı göstermek zorunda olduğu normlar bütünüdür. Demokratik toplumlarda, söz konusu kurallar, vatandaşlar tarafından seçilmiş temsilciler tarafından görüşülmekte ve kabul edilmektedir. Özellikle tüm bireylere hak ve ödevler yükleyen kanun metinlerinin hazırlanmasında kurumsal işbirliği asıl olmalıdır.

37 Söz konusu metinlerin sayıca artması, bunların bireysel olarak bilinmesini ve uyulmasını zorlaştırmaktadır. Eğitim kurumları, yerel yönetimler ve çeşitli kamu kurumları; gençlerin kendi haklarının farkında olması ve bilgilenmesini sağlamak amacıyla, özellikle okullarda bilgiye ulaşma, bilgilerini geliştirme ve gençlerin haklarının uygulanabilir hale getirilme araçlarını sağlamalıdır.

38 Dolaşım ve Değişim Siyasası

39 Eğitim kurumları, yerel yönetimler, özel sektör ve sivil toplum örgütleri işbirliğinde; gençleri, uluslararası kardeşlik aktivitelerine, değişim programlarına ve Avrupa’daki network’lere aktif bir şekilde katılmaları konusunda cesaretlendirme sağlanmalıdır. Bu kurum ve kuruluşlar, deneyimlerin aktarılması bağlamında, dil öğreniminin ve kültürler arası alışverişin geliştirilmesine yönelik olarak gençlere mali destek vermeye hazır olmalıdır. Yerel yönetimler, sınırötesi işbirliği ve kardeş kentler çalışmalarında, geliştirdikleri sosyal ve kültürel değişim programlarında gençlere de yer vermelidir.

40 Gönüllü Çalışmaları Üstlenmeleri Ve Toplumsal Hedeflere Sahip Çıkma Konusunda Gençleri Cesaretlendirmek

41 Gençler, gönüllü aktivitelere katılımları konusunda desteklenmeli ve cesaretlendirilmelidir. Gençlere ait proje ve girişimlerin desteklenmesi Gençlik organizasyonlarının teşvik edilmesi önemli çalışmalardır. Yerel Gündem çalışmalarının hızla kurulan ve verimli çalışan kentleri, daha çok üniversite kentleridir. Rektörlerimizin katkı ve destekleri çalışmaları kurumsal işbirliklerinin de önünü açmıştır. Yerel gündem 21 gibi oluşumlar, kamu ve özel sektörce ve sivil örgütlerce desteklenmeli ve ortak projeler geliştirilmelidir.

42 Sivil Toplum Kuruluşları ve Siyasal Partilere Gençliğin Katılımı

43 Herhangi bir ülkenin, bölgenin veya yerelin demokratik yaşamına katılım, birkaç yılda bir oy vermekten çok daha önemlidir. Sivil toplum örgütleri ve siyasal partilere katılım bunun için çok önemlidir. Çünkü, bu örgütler, etkileyerek, karar vererek, faaliyetlerine katılarak ve sürdürülebilir kılarak kenttaşlığın güçlendirilmesine katkıda bulunurlar. Gençler sivil örgütler içinde sosyalleşme fırsatını yakalayacaktır. Yerel yönetimlere ilişkin projelerde, siyasal partiler ortaklığında partizan olmayan bir tavır içerisindeki çalışmalara, gençlerin dahil edilmesi teşvik edilmeli ve gençlerin, partilere yönelik siyaset eğitimi gibi belirli konularda yetiştirilmesi sağlanmalıdır.

44 Medyada Gençlerin Katılımının Teşvik Edilmesi

45 Gençler kendilerini ifade etmek için verilen olanakları kullanarak medya tarafından sağlanan bilginin üretiminde rol alabilirler. Özellikle görsel medyanın hazırladığı programlarda, gençlere ilişkin konularla ilgilenme sürecine katılımın sağlanması büyük önem taşımaktadır. Başta üniversiteler ve yerel yönetimler olmak üzere kamu kurumları, eğitim programlarında, gençler için ve gençler tarafından geliştirilecek programların medyada işlenmesini (radyo, televizyon yazılı ve elektronik basın vb) desteklemelidir.

46 ÖZETLE VE SONUÇTA; Bilgi toplumunun öne çıktığı çağımızda, Eğitim - Öğrenim Kurumlarının hedefi, çözümleyici, düşünen, değişik varsayımları test edebilen, uzak görüşlü genç insanların yetiştirilmesi olmaktadır. Eğitim kurumları, eğitimin ilk basamaklarından itibaren bu düşünsel gelişimin ve değişimin temellerini atmak durumundadır. Kamu, Özel ve Sivil Toplum Kuruluşları bütünlüğünde gençlere, tüm imkanlarıyla, destek vermek yardımcı olmak, toplumun-devletin sürdürülebilirliğini sağlamada önem taşımaktadır.