WEB TEMELLİ EĞİTİMDE ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMEN

... konulu sunumlar: "WEB TEMELLİ EĞİTİMDE ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMEN"— Sunum transkripti:

1 WEB TEMELLİ EĞİTİMDE ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMEN
Veysi TURGAY Ahmet ÇELİK WEB TEMELLİ EĞİTİMDE ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMEN

2 WEB TEMELLİ EĞİTİMDE ÖĞRENCİ

3 E-Öğrenmede Öğrenci Özellikleri
E-öğrenmede öğrenciyi keşfetmek ve tanımak öğrenme deneyimini hem e-öğrenci hem de sınıf için daha da zenginleştirecektir. E-öğrenmede başlıca öğrenci özellikleri şunlardır: 1. Tutum 2. Deneyim 3. Bilişsel Beceriler 4. Motivasyon ve Performans 5. Öğrenme stilleri 6. Etkileşim

4 Tutum Yapılan çalışmalarda, e-öğrenme sürecine katılan öğrencilerin daha yüksek motivasyona sahip olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin bilgisayar kullanma konusundaki tutumları sanal öğrenme ortamlarındaki başarılarına da etki etmektedir. Öğrencilerin bilgisayarlara karşı olumlu tutumları öğrenmelerine yardımcı olmaktadır. (Lee,Hong ve Ling (2002)

5 Deneyim Öğrencilerin dersten, ortamdan, yöntemden memnun olmaları e-öğrenmeye katılımı etkilemektedir. Öğrenciler daha önce e-ders almış ve memnun kalmışlarsa, bu öğrencilerin başka e-derslere de kayıt oldukları görülmüştür. Öğrenciler bilgisayar ile ne kadar fazla deneyim kazanırlarsa, kendi öğrenmelerini yönlendirme ve problem çözme becerilerinde o derecede anlamlı ve olumlu bir değişim olduğu gözlenmiştir. (Kuh ve Vesper, 1999)

6 Bilişsel Becerileri E-öğrencinin e- öğrenme süreçlerinde başarısını göstermesi, bilişsel süreçleri kullanması ve bu becerisini çalışmalarına ve değerlendirme süreçlerine yansıtması ile ifade edilir.

7 Motivasyon ve Performans
Motivasyon kısaca, kişinin bir amacı gerçekleştirmek için çaba harcamaya istekli olma durumu olarak tanımlanabilir (Zorlu, 2006). Eğitim araştırmalarında motivasyon çalışmaları, bireylerin bir amaca ulaşmak için neden harekete geçtiklerini açıklamaya çalışır.

8 Bir çok eğitimci motivasyon unsurları olmayan bir öğretimi tamamlanmış saymaz.
Bu unsurlar öğrencinin içinden gelen (içsel) unsurlar ya da çevresel unsurlar olarak iki ana gruba ayrılabilir. İçsel Motivasyon En iyi harekete geçirici motivasyon olduğu kabul edilmektedir. İhtiyaçlar, arzular, ilgiler, sevgiler... Bireyi hareketlendiren, iten en önemli etkenlerdir.

9 İçsel Motivasyonu Destekleyici Etmenler:
Sırtını okşama, Sosyal destekleyiciler, Cesaretlendirici görevler, Belli becerilerin üstesinden gelme arzusu, Destekleyici çalışma / yaşama ortamı, Kişinin istekli olması, İş / eğitim yaşantısından hoşnut olma, Becerilerine inanma, Umutsuzluktan kaçınma, Başarı fırsatları yaratma, Kişileri birey olarak değerlendirme, Risk alma davranışını cesaretlendirme, İlgiyi iletişime katma, Kendini değerli algılamasını oluşturma, Güvenle kabul etme, Bilgi edinme arzusu, İçgörü geliştirme, Merak, Otonomi - Faaliyetlerin kendi seçimi olması, Özdeşleşme, içselleştirme.

10 Dışsal Motivasyon Ödüller, Çevreden davranışa yansıyan tüm etkiler,
Çevrenin davranışı kontrol etmesi. “Ödül bazen öğrenmeyi engelleyebilir”...

11 Dışsal Motivasyonu Destekleyici Etmenler:
Madalya, Kulüp ve dernek üyeliği, Rekabet, Tasdik edilme veya benimsenme arzusu, Arkadaş baskısı. Not (performans puanı), Mükâfat, Ödül, Sertifika, Kupa,

12 Olumsuz Dış Odaklı Motivasyon Faktörleri:
Alay, Aşağılama, Sözlü olarak incitme, Azarlama, Saldırma, Cezalandırma, Haklarını geri alma.

13 İster çevresel ister içsel faktörler yoluyla olsun, bir derste başarılı olmak için motive olmuş öğrenciler motive olmamış öğrencilere göre önemli ölçüde daha fazla başarılı olmaktadır. Ayrıca motive olmuş öğrenciler daha fazla derslere katılmakta veya ödev niteliğindeki projeleri çok daha dikkatli bir şekilde tamamlamaktadırlar.

14 Eccles ve Wigfield (2002) eğitimde kullanılan motivasyon kuramlarını üç ana başlık altında toplamışlardır; beklentiler üzerine kurulan motivasyon kuramları, gerekçeler üzerine kurulan motivasyon kuramları ve beklenti ile değer kavramlarının etkileşimi üzerine kurulan motivasyon kuramları.

15 Beklentiler üzerine kurulu motivasyon kuramlarında;
Öğrencilerin kendi yeteneklerine olan inançları, başarı ya da başarısızlık için beklentileri ve bir işin sonuçları üzerinde kontrol edebilme yeteneği duygusu merkezdedir.

16 Gerekçeler üzerine kurulan motivasyon kuramları
Öğrencilerin bir görevle neden uğraştıklarını açıklar. Deci ve Ryan (1985) insanların kendi yeteneklerini tatmin edecek görevler seçerek içsel olarak motive olduklarını savunur. Eğer öğrenci karşısındaki görevi başardığında bunun kendisini tatmin edeceğine inanırsa, bu görevle uğraşmak için motive olmuş demektir.

17 Beklenti ile değer kavramlarının etkileşimi üzerine kurulan motivasyon kuramları
Son olarak Beklenti-Değer kuramlarına göre öğrencinin bir göreve başlaması, devam etmesi ve başarıyla sonuçlandırması öğrencinin görevi başaracağına dair olan beklentisi ve görevin değeriyle doğrudan ilişkilidir.

18 İnternet Temelli Öğretim ve Motivasyon
Öğretim tasarımı ile uğraşan bilim adamları arasında motivasyon ile ilgili iki ana görüş vardır.

19 Birinci görüşü savunanlar öğretim materyalinin içine motivasyonu sağlayacak öğeler koymaya gerek olmadığına, tasarlanan materyalin kalitesinin öğrenciyi motive edeceğine inanır. İkinci görüşü savunanlar ise motivasyon unsurlarının öğretim materyalinde amaçlı bir şekilde işlenmesinden yanadır.

20 Keller (1983), öğretim materyallerinde motivasyon unsurlarının sistematik tasarımına yönelik olarak ARCS adını verdiği bir model geliştirmiştir.

21 Bu model: Dikkat (Attention): Öğretim öğrencilerin dikkatini çekecek ve bunun sürekliliğini sağlayacak biçimde düzenlenmelidir. İlgi (Relevance): Öğretimde kullanılan materyal öğrencilerin yaşamları ile ilgili olmalıdır ya da öğretilen materyalin öğrencinin yaşamı ile ilgisi olduğu vurgulanmalıdır.

22 Güven (Confidence): Öğretim materyalinin zorluk derecesi öğrencinin cesaretini kırmayacak derecede ayarlanmalı ve öğrenciler o görevin üstesinden gelecek olduklarına inanmalı ya da inandırılmalıdırlar. Tatmin (Satisfaction): Öğrenciler öğretimin sonunda verilen görevi başardıklarında bunun bir ödülü olmalıdır.

23 Bonk (2002) internet temelli öğretimde motivasyonu sistematik bir şekilde yerleştirmek üzere dokuz aşamalı bir motivasyon modeli geliştirmiştir. Bu dokuz aşama kısaca aşağıda açıklanmıştır:

24 Ortamı hazırlama: İnternet temelli öğretimde öğrenciler coğrafi olarak birbirinden uzakta oldukları için aralarındaki sosyal etkileşimi arttırıcı etkinlikler yapılabilir. Cesaretlendirme / Geri bildirim: Geri bildirim en güçlü motivasyon sağlayıcı ve öğretim taktiklerinden biridir. Geri bildirimin yapıcı ve destekleyici yönde olması onun gücünü daha da arttırır.

25 Merak: Öğrencilerin derse karşı ilgisini her zaman canlı tutmak internet temelli öğretimde en önde gelen şarttır. Bunun için rekabet tarzında oyunlar oynanabilir. Çeşitlilik ve yenilik: Sürekli aynı tarzda bir ders sunumu öğrencilerin motivasyonunu azaltır. Çevrimiçi oturum esnasında bazen sıra dışı ders verme yöntemleri kullanılabilir.

26 Özerklik: İnternet temelli öğretimin bir yönü de öğrencilere seçenek sunmaktır.
İlgi: Seçilen tartışma konuları, derste yapılan projeler veya çözülmesi gereken problemler gerçek hayattan alınmalıdır. Etkileşimli öğretim: Öğrencilerin derse ve tartışmalara katılımını sağlamak için çok sayıda fırsat oluşturulmalıdır.

27 Gerilim / Meydan okuma: Ders içi tartışmaları alevlendirmenin ve öğrencileri bunun içine çekmenin bir yolu da tartışmalı konuları ya da örnek olayları kullanmaktır. Ürünler: Yapılan etkinliklerin sonunda öğrencilerden anlatılan konuyu öğrendiklerinin ispatı olarak bir ürün ortaya çıkarmaları istenebilir. Öğrencilerin ders sonunda bir şeyler üretip bunları sınıf ile paylaşacaklarının bilmeleri, motivasyonlarının ve dikkatlerinin en üst seviyeye çekilmesine yardımcı olur.

28 Öğrenme Stilleri Bireyler, farklı öğrenme biçimlerine sahiptirler. Çevrimiçi öğrenme materyalleri, farklı öğrenme stilleri için farklı etkinlikleri içermelidir. Böylelikle öğrenciler, kendi öğrenme biçimlerine en uygun etkinlikleri seçebilirler.

29 Kolb (1984) öğrencileri dört öğrenme stiline göre sınıflandırmaktadır:
Ayrıştıran öğrenme stiline sahip öğrenciler, detaylara önem veren bu öğrenciler, parçalardan hareketle bütünü anlamaya çalışırlar. Öğrenme etkinliklerinde basamakları sıra ile takip ederler.

30 Kolb (1984) öğrencileri dört öğrenme stiline göre sınıflandırmaktadır
Değiştiren öğrenme stiline sahip öğrenciler, aktif olarak katılmak yerine somut deneyimleri gözlemleyerek öğrenmeyi tercih ederler. Bir konuya ilişkin bilginin sistematik olarak sunulmasını isterler.

31 Kolb (1984) öğrencileri dört öğrenme stiline göre sınıflandırmaktadır
Özümseyen öğrenme stiline sahip öğrenciler, yapılandırılmış sistematik bilgiyi tercih ederler. Sunulan bilgi sıralı, mantıklı ve ayrıntılı olmalıdır. Sesli ve görsel sunumları, ders anlatımlarını tercih ederler.

32 Kolb (1984) öğrencileri dört öğrenme stiline göre sınıflandırmaktadır
Yerleştiren öğrenme stiline sahip öğrenciler, somut deneyimlere etkin olarak katılarak öğrenirler. Uygulamaya ve keşfetmeye dayalı öğrenmeyi tercih ederler.

33 Öğrencilerin öğrenme stillerinin belirlenmesi, tercih ettikleri ve bilgiyi yapılandırmalarını kolaylaştıran ortamların hazırlanmasına yardımcı olmaktadır. Yapılan araştırmaların büyük çoğunluğu, öğretim ortamları, öğrencilerin öğrenme stilleri dikkate alınarak tasarlandığında öğrenme başarısının arttığını göstermektedir (Hein ve Budny, 2000)

34 Bonk (2006) tarafından geliştirilen R2D2 modeli öğrenme stillerini dikkate alan bir internet temelli öğrenme ortamı oluşturmak için kullanılabilir. Bu modelde Read(oku), Reflect(düşün), Display(göster) ve Do(yap) aktiviteleri derslere entegre edilmektedir.

35 Bu modelde; Read(oku) ile işitsel ve sözel öğrenme stilleri kast edilmektedir. Reflect(düşün) ile öğrenme sürecini izleyen, gözlemleyen ve aldığı bilgiyi değerlendirip dikkatli kararlar veren öğrenme stili kastedilmektedir.

36 Display(göster) bölümü ise görsel öğrenme stili gelişmiş öğrencileri temel alır.
Son olarak Do(yap), yaparak veya bir konuyu tecrübe ederek öğrenen öğrenciler ile ilgilidir.

37 İnternet temelli öğretimde en büyük problem, öğrencilerin motive edilmesi ve bunun sürdürülebilirliğidir. Bunun için öğretmenlerin ve öğrencilerin aktif bir şekilde öğretime katılmaları gerekmektedir.

38 Etkileşim Etkileşim Nedir?
Her öğretimde olduğu gibi öğrencinin öğretim esnasında karşılaştığı kişilerle (arkadaşları ve öğretmen) ve materyal (öğretim içeriği) ile çift yönlü bir bilgi alışverişi vardır. Öğrencinin internet temelli öğretim aktörleri ile iletişim araçlarını kullanarak karşılıklı bilgi alışverişinde bulunma etkinliklerine etkileşim denir.

39 İnternet temelli etkileşimde üç ana etkileşimden söz edilebilir:
Öğrenci-içerik etkileşimi, Öğretmen-öğrenci etkileşimi, Öğrenci-öğrenci etkileşimi. Şekil1 İnternet temelli ortamda etkileşimler

40 Öğrenci-içerik etkileşimi
Öğrencinin web sitesindeki her türlü öğretimsel materyal ile etkileşimi, öğrenci içerik etkileşimidir. Öğrenci-içerik etkileşimine temel olan kuramsal düşünce, öğrencinin bağımsızlığı ve öğrenci kontrolüdür.

41 İnternet temelli öğretimde en çok kullanılan içerik ortamlarından biri de elektronik metinlerdir. Bu metinler genellikle PDF veya MS Word dosyası formatında olup, aranabilir formattadır. Bunun dışında öğrenciler internette var olan kaynaklardan da faydalanmayı bilmek durumunda olabilir.

42 Öğretmen-öğrenci etkileşimi
Öğretmen-öğrenci arasındaki etkileşim sadece internet temelli öğretimde değil her öğretim ortamında öğrencinin öğrenme sürecini desteklemek, öğrenci motivasyonu ve geri bildirim açısından çok önemlidir. İnternet temelli öğrenme ortamında öğrenme ortamında öğretmen-öğrenci etkileşiminin tasarımı için Chickering ve Gamson (1987) tarafından geliştirilen “öğretimde 7 iyi ilke” kullanılabilir.

43 Bu ilkelere göre iyi öğretim;
Öğrenci ve öğretmen arasındaki bağlantıyı cesaretlendirir. Öğrenciler arasında yardımlaşmayı geliştirir. Öğrencinin aktif olarak öğrenmesini teşvik eder. Zamanında geri bildirim verir.

44 Bu ilkelere göre iyi öğretim;
Öğretim için harcanan zamanı vurgular. Öğrenciden yüksek beklentiler olduğunu işaret eder. Çeşitli yeteneklere ve değişik öğrenme yollarına saygı duyar.

45 Öğrenci-öğrenci etkileşimi
Pedagojik açıdan bakıldığında öğrencilerin birbirleri ile iletişimde olması ve fikirlerini paylaşmaları, öğretilen konular hakkında daha geniş düşünmelerine ve ortaya çıkan bilgiye değer vermelerine yardımcı olur.

46 Öğrenciler arasındaki coğrafi uzaklık kişisel uzaklıklara da sebep olmamalıdır. Bunun ilk adımı da öğrencilerin birbirlerine olan yabancılığını ortadan kaldırmak ve birbirlerini tanımaları için fırsatlar oluşturmaktır.

47 WEB TEMELLİ EĞİTİMDE EĞİTMEN

48 EĞİTMENİN ROLLERİ E-öğrenme yöntemi ile ders yönetmek, sınıf ortamında ders işlemekten çok farklı olduğu için eğitmene büyük sorumluluklar düşer Sınıf ortamında eğitmenin, öğrencilerin anlık tepkilerini gözlemleme, anlaşılmayan noktalara hemen açıklık getirme, öğrencileri tanıma ve yüz yüze iletişim kurma şansı varken, internet ortamında bu süreci izleme çok daha farklı bir boyut kazanmıştır İnternet ve web temelli öğretim süreçlerinde e-eğitmenin görevi içeriği aktarmak değil, ortamı yönetmek ve öğrencileri yönlendirmektir

49 Bu nedenle rolleri; rehber, moderatör ve yönlendirici gibi farklı şekilde tanımlanabilir
E- öğrenmede süreç tamamen öğrenci merkezli bir yapıdadır Öğrencilerin farklı görüş, bilgi ve deneyimleri olduğundan öğrenciler bireysel veya grup çalışmalarını e-eğitmen yönetiminde sürdürürler Eğitmenin rolleri, ders öncesinde, ders sırasında ve ders sonrasında olmak üzere değişim göstermektedir.

50 Ders Öncesinde E-öğrenme sürecinde planlamanın süreç başlamadan önce yapılması çok önemli olduğundan, bu bilgiler süreç öncesinde öğrencilerle paylaşılır Hangi hafta hangi konunun işleneceği, ne tür etkinlikler ve iş birliğine dayalı çalışmaların yapılacağı, bu çalışmaların ödev ve projelerin hangi konularda olacağı, kurallar gibi açıklamaların dersten önce verilmesi gerekir

51 Öğrenme ve değerlendirme süreçleri için beklentilerin öğrencilerin ne kadar zamanlarını alacağı, sınav, proje ve ödev teslim tarihleri gibi, sohbet saatleri, tartışma konuları ve yüz yüze toplantı tarihleri zaman planlarının da önceden yapılmış olması gerekir

52 Ders Sırasında Ders sırasında e-eğitmen sürekli aktif olmalıdır
Süreci daima gözlemeli, sorunları gidermeli, öğrencilerin neler yaptıkları gözlenmeli ve gerekirse dönüt vermelidir Bireysel ve grup projeleri ile iş birliğine dayalı etkinliklerde eğitmen süreci sürekli takip etmeli ve sürece ilişkin değerlendirme yapmalıdır Öğrenci ödev ve raporlarını inceleyerek zamanında dönüt vermelidir Ders süresince eğitmen etkileşimde bulunmalı ve etkileşimi sağlamalıdır

53 Ders Sonrası E-eğitmen ders sonrasında öğrencinin sormuş olduğu soruları ve göndermiş olduğu ödevleri, raporları biçimlendirici bir şekilde değerlendirmelidir E-eğitmen öğrenci başarısı dışında sürece ilişkin farklı boyutları da değerlendirir. Ders etkililiği, öğretim materyalleri, öğretim yöntem ve teknikleri ve değerlendirme yaklaşımları gibi E-eğitmen tarafından yapılan bu değerlendirmeler, dersin daha etkili olabilmesi için gerekli değişiklik ve güncellemelerin yapılmasını sağlar

54 E-Ders İzlencesi E-öğrenme için ders planı yapılırken gerekli olan bilgileri; Derse ilişkin bilgiler Derse ilişkin yönergeler Öğretim etkinlikleri Değerlendirme Diğer bilgiler olmak üzere beş başlık altında toplayabiliriz

55 “Derse ilişkin bilgiler” de dersin adı ve kodu, ders hakkında bilgi, dersin süresi, dersin web sitesi, yüz yüze görüşmeler için tarih, zaman ve yer bilgileri, e-eğitmen biyografisi ve iletişim bilgileri, yöntem ve teknikler, kullanılacak araç gereçler, materyaller gibi bilgiler içermeli “Derse İlişkin Yönergelerde” devama ilişkin durumlar, ödevlere ve katılım beklentilerine ilişkin yönergeler içermeli

56 “Öğretim Etkinliklerinde” haftalık konu planı ve etkinlik planı, konu listesi, hedeflenen kazanımlar, tartışma soruları, ödevler, sorular, sohbet saatlerine ilişkin bilgiler içerir “Değerlendirmede” notlandırma şeması, ödev/proje değerlendirme kriterleri, değerlendirme süreci ve yöntemleri, ders öncesi ve sonrası değerlendirme, çevrimiçi ve yüz yüze değerlendirmeleri içerir “Diğer Bilgilerde” ise etkinlik, proje ve ödev örnekleri, test ve değerlendirme için örnekler, sıkça sorulan sorular, yorumlar, anketler, gerekli yazılım ve donanım bilgileri bulunur

57 Performans Gözlenmesi ve Eğitim Sırasında Ödevin Önemi
Ödev ve proje gibi çalışmalar, öğrenci ve eğitmen arasında köprü kurmak ve iletişim sağlamak için kilit noktadır Bu tür çalışmalar, öğrenciler arası ve öğrenci içerik etkileşimi sağlanmasında da önemli rol oynar Ödev ve projeler yoluyla eğitmen çok farklı deyimler kazanır ve dönütler alır

58 Bu bilgilere dayanarak ders tasarımında, öğretim yöntem ve tekniklerinde, belirlediği konularda, grup oluşturma ve tartışma oturumları gibi değişik etkinliklerde farklı yaklaşımları hayata geçirebilir Ayrıca, bu bilgi birikiminin uygun biçimde ilgili birey ve gruplara aktarılması ile sistem sürekli güncellenerek, karşılaşılan sorunların çözümüne ulaşılarak çok daha etkili bir eğitim hedeflenebilir Örneğin öğrenci beklentilerinin göz önüne alınması, sürece farklı bakış açılarının uyarlanmasını sağlayacak ve zenginlik kazanacaktır

59 Tartışmaların Değerlendirmesi
Her e-eğitmen verdiği dersin içeriğine göre farklı ölçütler belirleyebilir Eş zamanlı ve farklı zamanlı tartışmalar için değişik değerlendirme süreçleri geliştirilebilir Önemli olan ölçütlerin tartışma sürecinden önce öğrencilerle paylaşılması ve öğrenciye hazırlık yapabilmesi için zaman tanınmasıdır

60 Kaynakça Gülbahar, Doç. Dr. Yasemin, e-öğrenme, Pegem Akademi Yayıncılık, 2012. Yalın, Prof. Dr. Halil İbrahim, İnternet Temelli Eğitim, Nobel Yayıncılık, 2008.