İl Çevre ve Orman Müdürlüğü

... konulu sunumlar: "İl Çevre ve Orman Müdürlüğü"— Sunum transkripti:

1 İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
T. C. İZMİR VALİLİĞİ İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ATIK YÖNETİMİ Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

2 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
SUNUMUN İÇERİĞİ Atık Yönetimi - Genel Esaslar Tehlikeli Atıklar Atık Yağlar Atık Pil-Aküler Tıbbi Atıklar Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

3 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
SUNUMUN İÇERİĞİ - Ulusal Atık Taşıma Formları - Muafiyetler - Uygulamada Yaşanan Sorunlar Yasal Prosedür ve Yaptırımlar Soru-Cevap Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

4 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YÖNETİMİ Atığın toplanması, taşınması, geri kazanılması, bertaraf edilmesi ve bu tür faaliyetlerin gözetim, denetim ve izlenmesi işlemlerini kapsayan bir faaliyetler bütünüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

5 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK NEDİR? Herhangi bir faaliyet sonucu oluşan, çevreye atılan ya da bırakılan maddelerdir. Standart dışı ürünler (üretim fireleri) Niteliği bozulmuş maddeler Faaliyet sonucu kirlenmiş/kontamine olmuş boya tenekesi, ilaç kutusu vb. kullanılmış kaplar, İşlem kalıntıları (cüruf, tortu vb.) Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

6 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK NEDİR? Yüzey işlemleri kalıntıları (torna, freze kırıntıları) Saflığı bozulmuş malzemeler Sahibi tarafından artık kullanılmayan ürünler Son kullanım süresi geçen ürünler Kullanılmayan kısımlar Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

7 ATIK YÖNETİMİNİN AMACI
Atıkların oluşumundan bertarafına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetimlerinin sağlanmasına yönelik genel esasların belirlenmesidir. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

8 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YÖNETİMİ Yönetmelik, 5/07/2008 tarihli Resmi Gazete Kapsamı, tehlikeli ve tehlikesiz tüm atıkların oluşumundan bertarafına kadar çevreye zarar vermeden yönetiminin sağlanmasıdır. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

9 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YÖNETİMİ Atık Ek IV listesi Atıkların sınıflandırılması, kaynağı, oluşumları ve özelliklerine göre 20 bölüm 839 adet atık kodu - 405 tehlikeli atık - 434 tehlikesiz atık Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

10 ATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
Atık kodu 20 bölüm -- Bölüm 1-12, kaynağa dayalı -- Bölüm madde ve malzemeye dayalı -- Bölüm evsel atıklar -- Bölüm listede başka türlü tanımlanmayan atıklar Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

11 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
YÖNETMELİK KAPSAMI Ek IV atık listesi… Kesin tehlikeli atık ………………………… (A) Muhtemel tehlikeli atık………………….. (M) Tehlikesiz atık………………………………. ( ) Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

12 ATIK KODU NASIL BELİRLENİR?
Yönetmelik Ek-IV’te yer alan atık listesinden, Atığın kaynağı öncelikle, 01’den 12’ye ya da 17’den 20’ye kadar olan bölümlerde aranır.. Bu bölümlerde bulunamazsa 13, 14 ve 15nci bölümlere geçilir. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

13 ATIK KODU NASIL BELİRLENİR?
Bu bölümlerde de bulunamazsa 16ncı bölüme göre değerlendirme yapılır. 16ncı bölümde de uyarlama yapılamazsa ana faaliyet listesindeki, sonu “99” ile biten atık kodu Bakanlığın onayı ile kullanılır. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

14 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ÖRNEK Elyaf atıkları Deri, kürk ve tekstil endüstrisinden kaynaklanan atıklar Tekstil endüstrisinden kaynaklanan atıklar İşlenmiş tekstil elyafı atıkları Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

15 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ÖRNEK * Baca tozu (A) Isıl işlemlerden kaynaklanan atıklar Çinko ısıl metalurjisinden kaynaklanan atıklar Baca gazı tozu Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

16 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ÖRNEK * Tehlikeli mad. içeren öğütme maddeleri (M) Metallerin/plastiklerin yüzey işlemlerinden kaynak. atıklar Fiziki/mekanik işlemden/ biçimlendirmeden kaynak. atıklar Teh. mad. içeren öğütme parçaları Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

17 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
(*) İŞARETLİ ATIKLAR (M) İle işaretli olanlar * Atık boya ve vernik dışındaki atık boya ve vernik Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

18 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK MEVZUATI Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

19 PLANLANAN MEVZUAT Düzenli Depolama Yönetmeliği Yakma Yönetmeliği
Atıkların Taşınımı Yönetmeliği Atık Elektrik-Elektronik Ekipmanlara İlişkin Yönetmelik Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (revizyon) Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010 19

20 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
TEHLİKELİ ATIKLAR Yönetmelik ilk olarak 1995 yılında yayımlandı. 1995 tarihli Yönetmelik, 14/03/2005 tarihinde yayımlanan yeni Yönetmelikle yürürlükten kaldırıldı. 04/09/2009 tarihinde revize edildi. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

21 TEHLİKELİ ATIK ÖRNEKLERİ
Sıvı yakıt atıkları Elektronik atık Hastanelerde kullanılan kimyasallar Bazı arıtma çamurları Tehlikeli madde içeren atık toz boya Madeni yağ varili Röntgen banyo suyu Yağlı metal talaşı Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

22 TEHLİKELİ ATIKLAR- Tanımlar
Atık üreticisi, Faaliyetleri sırasında tehlikeli atığı üreten, Atığı üretenin bilinmemesi durumunda ise tehlikeli atığı mülkiyetinde bulunduran gerçek ve tüzel kişiler Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

23 TEHLİKELİ ATIKLAR- Esaslar
Atığın kaynağında en aza indirilmesi esastır. Atıkların yarattığı zararlardan dolayı atık üreticileri, taşıyıcıları, bertaraf edicileri kusur şartı aranmaksızın sorumludur. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

24 TEHLİKELİ ATIKLAR- Esaslar
Atıkların yönetiminden kaynaklanan her türlü çevresel zarar “kirleten öder” prensibine göre, atık yönetiminden sorumlu olan gerçek ve tüzel kişilerden tahsil edilir. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

25 TEHLİKELİ ATIKLAR- Esaslar
Atıkların, - lisanslı bertaraf tesisleri dışında ticari amaçlarla toplanması, satılması ve bertaraf edilmesi, diğer yakıtlara karıştırılarak yakılması, - doğrudan başka bir maddeyle veya atıkla karıştırılması ya da seyreltilmesi, yasaktır.. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

26 TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler
Atık üreticisi, Yapılacak olan denetimlerde denetçilere her türlü kolaylığı sağlamakla, Atık üretimini en az düzeye indirecek tedbirleri almakla, Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

27 TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler
Atıklarını Yönetmeliğe uygun depolamakla, Ayda 1 tondan fazla tehlikeli atık üretmesi durumunda “geçici depolama izni” almak üzere Müdürlüğümüze başvurmakla, Atığın kaydını tutmakla, Atığın niteliğinin belirlenmesi için gerekli harcamaları karşılamakla, Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

28 TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler
Atıklarını gerekli harcamaları karşılayarak ve atık türüne uygun lisanslı araçlarla, lisanslı tesislerde bertaraf etmekle, Düzenlenecek olan ulusal atık taşıma formlarının yeşil renk olan D nüshasını bertaraf sonrasında Müdürlüğümüze göndermekle, Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

29 TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler
Üç yıllık Atık Yönetim Planını Müdürlüğümüze sunmakla, Atıklarını, Mart ayı sonuna kadar Bakanlığımızın internet sayfasındaki Tehlikeli Atık Beyan Sisteminden (TABS) beyan etmekle, Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

30 TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler
Beyan işleminin yapılabilmesi için Müdürlüğümüzden kullanıcı kodu ve şifre almakla, Beyana ilişkin belgeyi, denetime açık tutmak üzere 1 (bir) yıl saklamakla, yükümlüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

31 TEHLİKELİ ATIKLAR- Yükümlülükler
Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

32 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
BEYAN SİSTEMİ Atıkların beyanı için: onlineişlemler Beyan kılavuzu için: kilavuzfirma.pdf Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

33 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

34 İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
BİLGİ İÇİN.. İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Tel: Faks: Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

35 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010

36 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖR ATIK YAĞ TEHLİKELİ ATIK ÖTA TIBBİ ATIK Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

37 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YAĞLAR Yönetmelik, 30/07/2008 tarihli Resmi Gazete Atık yağların üretiminden itibaren çevreye zarar vermeden geri kazanılmasına ve bertaraf edilmesine yönelik esasları kapsar. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

38 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YAĞLAR- Tanımlar Atık üreticisi, Faaliyetleri sırasında atık yağ oluşumuna neden olan, Kaynağın bilinmemesi durumunda ise atık yağı mülkiyetinde bulunduran gerçek ve tüzel kişiler Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

39 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YAĞLAR- Tanımlar Atık sanayi yağı: Her türlü sanayi dalından atık endüstriyel yağ Atık motor yağı: Belirli bir kullanım sonunda motorlu araçlardan kaynaklanan atık yağ Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

40 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YAĞLAR- Tanımlar Yetkilendirilmiş kuruluş Atık motor yağlarının toplanması amacıyla motor yağı üreticileri tarafından kurulan ve Bakanlıkça yetkilendirilen atık motor yağı toplama organizasyonu PETDER Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

41 ATIK YAĞLAR- Yükümlülükler
Atık üreticisi, Atık üretimini en az düzeye indirecek tedbirleri almakla, Atık yağ analizini yaptırmakla, Atık yağları Yönetmeliğe uygun olarak depolamakla, Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

42 ATIK YAĞLAR- Yükümlülükler
Atık yağları lisanslı araçlarla, lisanslı işleme/bertaraf tesislerine göndermekle, Düzenlenecek olan formların D (yeşil) nüshasını Valiliğe göndermekle, Atıkların kayıtlarını tutmak ve 5 (beş) yıl süreyle saklamakla, Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

43 ATIK YAĞLAR- Yükümlülükler
Yönetmelik Ek-2’de yer alan Atık Yağ Beyan Formunu Şubat ayı sonuna kadar Müdürlüğümüze sunmakla, Tehlikeli atık niteliğindeki atık yağların beyanını, verilen kullanıcı kodu ve şifreyle TABS üzerinden de yapmakla, yükümlüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

44 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YAĞLAR- Esaslar Atık yağların geri kazanım/bertaraf yöntemi, yapılacak kategori analizi sonrasında belirlenir. Analizler yalnızca Bakanlıkça yetkilendirilen laboratuvarlar tarafından yapılabilir. ( Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

45 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YAĞLAR- Esaslar Atık motor yağları yalnızca motor yağı üreticisi tarafından ya da yetkilendirilmiş kuruluş (PETDER) tarafından toplanabilir. İşleme/bertaraf tesisleri kendi adlarına kendi lisanslı araçlarıyla atık motor yağı toplayamaz. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

46 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YAĞLAR- Örnekler Atık motor yağı Atık sanayi yağı 1302 (1307 hariç) Benzinli motor Dizel motor Transmisyon Gres Şanzıman/diferansiyel Diğer özel taşıt yağları Hidrolik sistem Kompresör Kızak/dişli yağı İzolasyon yağı Trafo yağı Isı transfer yağı Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

47 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
ATIK YAĞLAR- Örnekler 1301 Hidrolik yağlar 1302 Motor, şanzıman ve yağlama yağları 1303 Yalıtım ve ısı iletim yağları 1304 Sintine yağları 1305 Yağ/su ayırıcısı atıkları 1307 Sıvı yakıt atıkları 1308 Başka şekilde tanımlanmamış yağ atıkları Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

48 Yetkilendirilmiş kuruluş Lisanslı araç
13 02 Atık motor yağı Atık yağlama yağı Yetkilendirilmiş kuruluş Lisanslı araç Lisanslı işleme/bertaraf tesisi Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

49 Atık yağ taşıma lisanslı araç Geri kazanım/bertaraf
130206 Atık yağlama yağı Atık yağ taşıma lisanslı araç Geri kazanım/bertaraf Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010 49

50 Geri kazanım/bertaraf tesisi
130206 Atık motor yağı PETDER Geri kazanım/bertaraf tesisi Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010 50

51 ATIK PİLLER VE AKÜMÜLATÖRLER
Yönetmelik, 31/08/2004 tarihli Resmi Gazete Atık pil ve akümülatörlerin oluşumundan itibaren çevreye zarar vermeden geri kazanılmasına ve bertaraf edilmesine yönelik hukuki ve teknik esasları kapsar. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

52 YÖNETMELİK- Yükümlülükler
Tüketici, Atık pilleri evsel atıklardan ayrı olarak toplamakla ve toplama noktalarına teslim etmekle, Atık akümülatörleri, aracınınkini değiştirirken eskisini akü dağıtımı/satışı yapan yerlere ücretsiz teslim etmekle, Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

53 ATIK AKÜMÜLATÖRLER- Yükümlülükler
Eskisini teslim etmeden yeni akü alması halinde depozito bedelini ödemekle, - Tüketici olan sanayi kuruluşları, forklift gibi araçlarında, güç kaynaklarında ve trafolarda oluşabilecek atık aküleri, fabrika sahası içinde sızdırmaz bir zeminde 90 (doksan) günden fazla bekletmemekle, Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

54 ATIK AKÜMÜLATÖRLER- Yükümlülükler
Tüketici olan sanayi kuruluşları, oluşan atık aküleri üreticiler tarafından yetkilendirilen en yakın geçici depolama alanına ya da akü ürünlerinin dağıtım ve satış noktalarına “atık akümülatör taşıma lisansına sahip” araçlarla ulusal atık taşıma formu düzenleyerek göndermekle, yükümlüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

55 ATIK PİLLER - Yükümlülükler
Atık pillerin kırmızı renkte ve kapalı kasalı araçlarda, 210 litrelik HDPE fıçılarla taşınması zorunludur. Atık piller İlimizde Harmandalı Düzenli Depolama Alanında depolanmaktadır. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

56 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
TIBBİ ATIKLAR Yönetmelik, 22/07/2005 tarihli ve sayılı Resmi Gazete Sağlık kuruluşlarında oluşan tıbbi atıkların oluşumundan itibaren çevreye zarar vermeden bertaraf edilmesine yönelik hukuki ve teknik esasları kapsar. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

57 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
TIBBİ ATIKLAR Küçük miktarda tıbbi atık üreten sanayi kuruluşları, Tıbbi atıkları kırmızı renkli torbalarda (kesici-delici atıklar ayrı olmak üzere) toplayarak en yakın sağlık kuruluşunun konteynırına ya da geçici atık deposuna teslim etmekle, yükümlüdür. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

58 ULUSAL ATIK TAŞIMA FORMLARI
Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

59 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
C D A C Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010 59

60 Ege Bölgesi Sanayi Odası 15 Şubat 2010
C Atık Bertaraf Tesisi Atık Üreticisi B C1 D A2 Taşıyıcı C2 D B A1 İl Müdürlüğü Bakanlık Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

61 50 kg. altındaki tüm tehlikeli atıklar Ömrünü tamamlamış lastik (ÖTL)
MUAFİYET 50 kg. altındaki tüm tehlikeli atıklar MUAFİYET Ömrünü tamamlamış lastik (ÖTL) Röntgen banyo suları Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

62 UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR
Ulusal atık taşıma formlarında “miktar” yazılmaması Ulusal atık taşıma formlarında birim olarak “adet” kullanılması Ulusal atık taşıma formlarında tahrifat yapılması Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

63 UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR
Atık türüne uygun araç kullanılmaması Yetkisi olmayan kişiler/kurumlarca alınan numuneler Yetkilendirilmiş kuruluşların yalnızca motor yağı toplayabileceğinin bilinmemesi Belgelerin dilekçesiz gönderilmesi Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

64 YASAL PROSEDÜR VE YAPTIRIMLAR
Tehlikeli atıklara ilişkin aykırılıklarda Çevre Kanunu 20 (v) bendi (kurum kuruluşlara üç kat) Bilgi/belge verme yükümlülüğüne ilişkin aykırılıkta Çevre Kanunu 20 (g) bendi Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

65 YASAL PROSEDÜR VE YAPTIRIMLAR
Tehlikeli atıkları mevzuata aykırı olarak toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolayan, geri kazanan ve bertaraf eden, Gerçek kişiler için TL.’den başlayan Kurum, kuruluş ve işletmeler için de TL’den başlayan idari para cezası uygulanır. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

66 YASAL PROSEDÜR VE YAPTIRIMLAR
Tehlikeli atıkları mevzuata aykırı olarak geçici ve ara depolayan, bertaraf eden ve ithal edenlere idari para cezası uygulanmasının yanısıra Türk Ceza Kanununun 181nci ve 182nci maddelerine göre de suç duyurusunda bulunulmaktadır. Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010

67 BİLGİ İÇİN.. İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tel: Faks: Ege Bölgesi Sanayi Odası Şubat 2010