Sedimanter Kayaçlar Yerkabuğunu oluşturan kayaçların ayrışmasıyla üretilen yada volkanlardan fırlatılan tanelerin (kayaç parçaları ve mineraller), canlı.

... konulu sunumlar: "Sedimanter Kayaçlar Yerkabuğunu oluşturan kayaçların ayrışmasıyla üretilen yada volkanlardan fırlatılan tanelerin (kayaç parçaları ve mineraller), canlı."— Sunum transkripti:

1 Sedimanter Kayaçlar Yerkabuğunu oluşturan kayaçların ayrışmasıyla üretilen yada volkanlardan fırlatılan tanelerin (kayaç parçaları ve mineraller), canlı kabuk ve iskelet parçalarının, değişik taşıyıcılarla çökel ortamlarına getirilip, buralarda taşlaşmalarıyla oluşan kayaçlara sedimanter kayaçlar denir. Sedimanter kayaçların bir bölümü ise doğrudan kimyasal/biyokimyasal süreçlerle oluşur. 

2

3 Sedimanter kayaçların, diğer kayaç gruplarından ayırtlanmasında, aşağıdaki nitelikler kullanılabilir; *Sedimanter kayaçlar çoğunlukla tabakalıdır, *Sedimanter kayaçlara özgü, tabaka yüzey veya içi yapıların varlığı, *Fosil içeriği, *Taşınmış kırıntıların varlığı, *Yalnızca sedimanter olarak gelişebilen glokonit, şamozit gibi minerallerin kayaçtaki varlığı.  

4 Sedimanter kayaçların arazi çalışmalarında, aşağıda sıralanan özelliklerin olabildiğince ayrıntılı olarak irdelenmesi gerekir;   a) Litoloji, b) doku, c) sedimanter yapılar, d) eski akıntı yönleri, e) geometri, f) fosil içeriği.   Litoloji; Kayacın bileşimsel ve mineralojik nitelikleri litoloji kavramı içerisinde yer alır. Bileşim-mineraloji ve tane boyu özelliklerine göre, sedimanter kayaçlar dört ana gruba ayrılarak incelenebilir;

5 (silisiklastik kayaçlar) 2
1 Karadan taşınmış (terrijen) kırıntıların oluşturduğu sedimanter kayaçlar (silisiklastik kayaçlar) 2 Biyokimyasal-biyojenik-organik yollarla oluşan sedimanter kayaçlar 3 Kimyasal çökelimle oluşan sedimanter kayaçlar 4 Volkanik kırıntılı (volkaniklastik) sedimanter kayaçlar Çakıltaşları ve breşler Kumtaşları Çamurtaşları (silttaşı-kiltaşı) Kireçtaşları ve dolomitler çörtler fosforitler kömürler demirtaşları evaporitler aglomeralar, lapilli taşları tüfler

6 Silisiklastik kayaçlar (terrijen kırıntılı sedimanter kayaçlar) Ana kayaçlardan ayrışmayla üretilen tanelerin değişik bağlayıcılarla bağlanarak oluşturdukları sedimanter kayaçlardır. *Başlıca bileşenleri, kuvars ve feldispat mineralleriyle kayaç parçalarıdır. Çamurtaşlarında kil mineralleri yaygındır. *İsimlendirilmeleri egemen tane boyuna göre yapılır. blok > 256mm > çakıl > 2mm > kum > 1/16mm > silt > 1/256 > kil çakıltaşı kumtaşı silttaşı kiltaşı çamurtaşı

7

8

9 Evaporitler: Evaporit terimi tuzlu eriyiklerden buharlaşmayla gelişen minerallerin oluşturduğu çökeller için kullanılır. Bu minerallerin başlıcaları halit (kaya tuzu), anhidrit, jips ve silvindir.

10

11 Demirli sedimanter kayaçlar: Bileşiminde %15 ten fazla demir minerali içeren sedimanter kayaçlara denir. Sedimanter kayaçlardaki yaygın demir minerallerinden bazıları Hematit Manyetit Limonit Pirit ve Siderit tir.

12 Fosfatlar: Bileşiminde %20 den fazla P2O5 içeren sedimanter kayaçlara fosfatlı sedimanter kayaçlar yada kısaca fosforitler denilmektedir. Fosforitler önemli doğal kaynaklardan biridir. Guano: Güncel karasal fosforit oluşumları. Ekvator bölgesi kıyı şeridi ve adalarında kireçtaşları üzerinde kuş dışkılarının birikmesi sonucu oluşur

13 Kireçtaşları: İçlerinde % 50’den fazla kalsit minerali içeren sedimanter kayaçlardır. *Bol miktarda kil minerali içeren (en fazla %50) kireçtaşlarına killi kireçtaşı veya marn adı verilir. *Depolandıkları havzaya ait olmaları, organik etkinliğe bağlı olmaları ve çökelim sonrası değişime duyarlı olmaları gibi temel nitelikleriyle kırıntılı kayaçlardan ayrılırlar.

14 Çörtler: Silisiklastikler dışında kalan bütün ince taneli silisli çökeller çört adı altında toplanır. İnce taneli yoğun ve çok sert kayaçlardır Başlıca bileşenler: Kuvars, kalsedon, opal + silisiklastik taneler, diyajenetik mineraller Oluşumları: organik, kimyasal + diyajenetik süreçlerle.

15