XI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi

... konulu sunumlar: "XI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi"— Sunum transkripti:

1 XI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi
Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi Aşılama Programı ve Yeni Aşıların Programa Dahil Edilmesi Dr Niyazi ÇAKMAK Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi Aşı ile Önlenebilir Hastalıklar ve Bağışıklama Birimi XI. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Denizli, 26 Ekim 2007

2 Bütün ülke ve bölgelerde çocuk ölümlerinin çoğu bir kaç nedene bağlı
Lancet Child Survival series: Temel bulgular Bütün ülke ve bölgelerde çocuk ölümlerinin çoğu bir kaç nedene bağlı

3 Aşılamanın çocuk ölümlerine etkisi
Mevcut performans ile önlenebilir ölümler Önlenebilir ölümler; eğer aşılama oranları %90’a çıkarılabilir ve yeni aşılar yaygın kullanılabilir ise = %60-70 düzeyinde azalma 2015’den önce önlenemez ölümler

4 DSÖ Bölgelerine göre aşılanmayan (DTP3) çocuk sayısı, 2000-2005
Hindistan Nijerya Çin Endonezya Pakistan Etopya Kongo (DR) Kaynak: WHO/UNICEF aşılama oran tahminleri , Ağustos 2006

5 Günün ve geleceğin aşıları
1960 1980 2000 // Difteri Boğmaca Tetanoz YF Influenza Polio Kızamık J E Kızamıkçık HepB Hib (conj) Tifo Kolera Pnömokok (konj) Rotavirüs HPV Meningokok (konj) Dengue Sıtma TB HIV/AIDS Geleneksel aşılar Az kullanılan aşılar Gelecek 2011 sonrası Fırsatlar Bitirilmemiş gündem

6 Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH, US$/kişi başına
DSÖ Avrupa Bölgesinde farklılıklar Batı ile Doğu arasındaki kişi başına GSMH farkı 30 kattan daha fazla Bölgede en az 5 değişik ülke grubu mevcut Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH, US$/kişi başına Kişi başına 20,000 ABD$’ndan daha fazla Kişi başına 600 ABD$’ndan Daha az Kaynak: DSÖ Avrupa Bölgesi “Herkes icin sağlık” verileri, Kasım 2005

7 Yüksek aşı oranına ulaşma ve sürdürmede sağlanan gelişme
DSÖ Avrupa Bölgesi 2006 DPT3 oranı 1995

8 Mevcut durum ( ) Aşılama oranları yüksek, ancak hala salgınlar görülmekte; Her yıl ’i aşkın çocuk DTP’ye karşı korunamamakta; Bütün ülkelerde yüksek riskli ve erişilmesi güç gruplar mevcut; Bölgede hala her yıl 32,000 çocuk aşı ile önlenebilir hastalıklardan ölmekte

9 Difteri-tetanoz-boğmaca aşısı (DTP3) oranı, Avrupa Bölgesi, 2005*
* Alt bölge düzeyinde veri olan yerler gösterilmiştir Kaynak; WHO/UNICEF Ortak Bildirim Formu

10 Hastalık Kontrol Programları

11 Avrupa Bölgesinde poliomyelitin yok edilmesinin belgelenmesi, 21 Haziran 2002

12 Dünyada endemik poliovirus dolaşımı
Yerel tip 1 & 2 vahşi virüs yayılımını durduramamış ülkeler Tremendous progress has been made in the Global Polio Eradication efforts. In 1988 more than 1000 polio cases per day were reported in more than 125 countries. In 2003, only 784 cases were reported throughout the year and the poliovirus has been cornered in only 6 countries that are now considered polio-endemic. (India, Pakistan, Afghanistan, Egypt, Nigeria and Niger).

13 Polio Eradikasyon Programı Riskli Bölgeler
Vahşi poliovirüs importasyonunu takiben oluşabilecek transmisyon riski DSÖ Avrupa Bölgesi, 2007 Tehditler artan importasyon riski azalan AFP sürveyansı zayıflayan politik ve finansal taahhüt

14 Akut Flask Paralizi sürveyansı
DSÖ Avrupa Bölgesi

15 DSÖ Avrupa Bölgesi polio laboratuar ağı
4 küresel ve 3 Bölgesel Referans laboratuar tarafından denetlenen - 37 ülkede 48 laboratuardan oluşan bir ağ Tüm 53 Üye Ülkeyi kapsayan

16 Poliodan arınmış Bölge statüsünü koruma stratejileri
Özellikle yüksek riskli gruplarda yüksek aşılama oranını devam ettirmek Vahşi poliovirüs için duyarlı sürveyansı sürdürmek Bölge polio laboratuar ağının güçlü yapısını ve kalitesini devam ettirmek Ulusal Bağışıklama Programlarının kapasitesini güçlendirmek Her düzeyde güçlü politik taahhütü yeniden kazanmak ve sürdürmek

17 Küresel kızamık mortalite eğrisi (tahmini), 1980-2005

18 Kızamık ve kızamıkçık eliminasyonu
2010 yılına kadar: Kızamık ve kızamıkçık eliminasyonu; Konjenital kızamıkçık enfeksiyonunu önlemek (100 000 canlı doğum başına 1 vakadan az) DSÖ Avrupa Bölge Komitesi, 55. Oturumu, 2005: Kızamık ve kızamıkçık eliminasyonu ve konjenital kızamıkçığın önlenmesi hedefi doğrultusunda bağışıklama sistemlerinin güçlendirilmesi

19 Bildirilen kızamık vakaları DSÖ Avrupa Bölgesi, 1990-2006
%90’ı 6 ülkeden %93’ü 7 ülkeden %82’si 1 ülkeden # Cases 2004 – 90% cases from 6 countries 2005 – 93% cases from 7 countries Kaynak: WHO/UNICEF Ortak Bildirim Formu

20 Hedef: 2010 yılına kadar kızamık ve kızamıkçık eliminasyonu
Her düzeyde politik kararlılık Savunuculuk ve kaynak geliştirme Sürveyans sistemleri ve laboratuar ağı Ulusal kampanyalar Türkiye M Tacikistan 2004 M Kıbrıs MMR İtalya MMR Belarus R Kazakistan 2005 MR Fransa MMR Azerbaycan 2006 MR Ermenistan 2007 MR Özbekistan 2007 MR Türkmenistan 2007 MR Ukrayna MR Gürcistan MR Kızamık insidansı

21 DSÖ Avrupa Bölgesi Kızamık ve Kızamıkçık Laboratuar Ağı
1 Küresel uzmanlaşmış 4 Bölgesel referans 47 ulusal 20 ülke-içi laboratuar

22 Yeni ve az kullanılan aşılar

23 2000- 2005 Yeni aşılar ve Hepatit B örneği:
Hepatit B aşılama oranı (3 doz), DSÖ Avrupa Bölgesi

24 Hepatit B aşılama politikaları, DSÖ Avrupa Bölgesi, 2007
53 ülkeden 45’i rutin çocuk aşılaması uygulamaktadır 45 ülke ortalaması %86 (HepB 3, 2006) 53 ülke ortalaması %74 (HepB 3, 2006)

25 Yeni aşıları programa dahil etmede politika geliştirme ve karar vermeye yardımcı araçlar
Yeni aşıları programa dahil etme rehberi; Ulusal Bağışıklama Programına Aşı Ekleme: Karar ve Uygulama, 2005 DSÖ Avrupa Bölgesinde yeni aşıları programa dahil etme eylem planı

26 Ülke düzeyinde karar verme süreci
Politika ile ilgili konular Program ile ilgili konular X aşısı Halk sağlığı önceliği Hastalık yükü Diğer müdahaleler (diğer aşılar dahil) Etkililik, kalite ve güvenlik Ekonomik ve finansal konular Programın gücü Aşı sunumu Tedarik durumu Aşıyı programa dahil et Programa dahil etmeyi ertele

27 Yeni aşıların programa dahil edilmesi Bölgesel Eylem Planı
Bölgesel stratejileri belirlemek Karar verme sürecine ve ülkelerde aşıların programa dahil edilmesine yardımcı olmak Aşıların programa dahil edilmesinde öncelikleri ve zamanlamayı belirlemek Aşıların programa dahil edilmesini ve etkilerini izlemeyi desteklemek Hedef kitle Ulusal aşılama programı yöneticeleri, karar vericiler ve uzmanlar Ulusal ve uluslararası ortaklar ve donörler Diğer ilgili kuruluşlar ve kişiler

28 Stratejiler (1) Ülkeler:
Karar verirken tüm ilgili tarafları kapsayan etkin süreçler oluşturmak ve kanıta dayalı karar vermek Programa yeni dahil edilen aşılarda yüksek aşılama oranına ulaşmak Aşı sonrası istenmeyen etkileri (ASİE), hastalık insidansına etkileri ve program performansının izlemek Programın ve finansal sürdürülebilirliğini sağlamak ve sahiplik Yeni aşı ile ilgili savunuculuk ve iletişim araçlarını geliştirmek Personeli hazırlamak için eğitim programlarına yatırım yapmak

29 Stratejiler (2) WHO/EURO Ülkelere mevcut kanıt ve araçları sunmak
Ülkelerin karar verme, planlama, uygulama ve izleme süreçlerini geliştirebilmelerini sağlayacak desteği sunmak Ülkelere gereksinim duydukları teknik destek ve uzmanlığı sunmak Ortak desteğini harekete geçirmek için savunuculuk yapmak ve iletişimde bulunmak ve uluslararası ortaklığı cesaretlendirmek

30 Hib’e bağlı pnömoni insidansı (aşılama sonrası), 2006
Low Low-Medium Medium Medium-High High The boundaries and names shown and the designations used on this map do not imply the expression of any opinion whatsoever on the part of the World Health Organization concerning the legal status of any country, territory, city or area or of its authorities, or concerning the delimitation of its frontiers or boundaries. Dotted lines on maps represent approximate border lines for which there may not yet be full agreement.  WHO All rights reserved Geçici veri Kesin verilerin 2007 sonuna doğru sunulması beklenmekte

31 Hib içeren aşı uygulayan ülkeler DSÖ Avrupa Bölgesi, 2002 - 2007
2008: Azerbaycan, Gürcistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Tacikistan 2009: Ermenistan

32 Meningokok aşısı uygulayan ülkeler DSÖ Avrupa Bölgesi, 2006
Rutin aşılama: Andora, Belçika, Almanya, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, Luxemburg, Hollanda, Portekiz, İspanya, İngiltere, İsviçre, Güney Kıbrıs (özel sektör) Risk grupları: Güney Kıbrıs (kamu sektörü)

33 Pnömokok aşısı uygulayan ülkeler DSÖ Avrupa Bölgesi, 2006
Rutin aşılama: Avusturya, Belçika, Almanya, Fransa, Yunanistan, Luxemburg, Hollanda, Norveç, İsviçre, İngiltere, İtalya (bazı bölgeleri), Güney Kıbrıs (özel sektör) Risk grupları: Estonya, Slovenya, Güney Kıbrıs (kamu sektörü)

34 Rotavirüs ishallerine bağlı tahmini ölümler
(5 yaş altı, çocuk için)

35 Rotavirüs aşılarının ruhsat durumu ve DSÖ Avrupa Bölgesinde uygulama
GSK Rotarix® lisansı ile: 31 ülkede Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Güney Kıbrıs, Çek Cum., Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Latvia, Litvanya, Luxemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Ispanya, İsveç, İsviçre, Türkiye, İngiltere Merck RotaTeq™ lisansı ile: 26 ülkede Avusturya, Belçika, Güney Kıbrıs, Çek Cum., Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Latviya, Litvenya, Luxemburg, Malta, Hollanda, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Türkiye, İngiltere Rotavirüs aşısı uygulayan ülkeler (Mart 2007 itibarıyla): Avusturya, Belçika, Luxemburg – aşılama takvimlerine dahil ettiler Slovakya, İsyanya – Danışma Kurulunca tavsiye edildi Polonya – karar Danışma Kurulunun incelemesinde

36 Mevsimsel influenza aşısı DSÖ Avrupa Bölgesi DSÖ İnfluenza Araştırması, 2006
Sadece 5 ülke aşı oranı bildirmekte Hedeflenen yaş grupları: 3 ülke; 6-23 aylık çocuklar 1 ülke; 2-5 yaş arası çocuklar 16 ülke; 50 yaş üstü bireyler 7 ülke mevsimsel influenza aşı uygulamasının kapsamını genişleteceğini bildirmiştir

37 DSÖ Bölgelerinde servikal kanser vaka sayısı ve insidans tahminleri, 2002
Kuzey AMERİKA 14,670 Orta-Güney AMERİKA 71,862 AFRİKA 78,897 ASYA 265,884 AVRUPA 59,931 Globocan 2002 < 87.3 < 16.2 < 32.6 < 26.2 < 9.3 / 100,000

38 HPV aşısının ruhsat durumu ve DSÖ Avrupa Bölgesinde uygulama
Merck Gardasil™ lisansı ile: 34 ülkede Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Hırvatistan, Güney Kıbrıs, Çek Cum., Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Latviya, Litvanya, Luxemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Türkiye, İngiltere HPV aşısı uygulayan ülkeler (9 ülke): Avusturya, Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Luxemburg, Norveç, İsviçre, İngiltere

39 HPV aşılamasında Bölgesel strateji önerisi
Tarama programı ile etkileşim içinde: Her iki müdalenin birbirini tamamlayıcılığı önemli Tarama temel bileşen olarak kalmalı Aşı, kapsamlı servikal kanser kontrol programının bir bileşeni Aşı yakın bir gelecekte maliyet-etkin olabilecek HPV aşılamasında bulgulya dayalı karar verme Hastalık yükü Diğer öncelikler Ülkede servikal kanseri önlemede kullanılan mevcut yöntemler Aşının etkililik / güvenliği Maliyet etkinlik modelleme değerlendirmeleri Aşının maliyeti (düşmesi bekleniyor)

40 Geleceğe bakış ve öncelikler
Bölgesel taahhütleri yerine getirmede öncelikler Kızamık ve kızamıkçık eliminasyon hedefi aracılığı ile ulusal bağışıklama programlarını güçlendirmek Yüksek riskli topluluklara ulaşmak Yeni aşıları programa dahil etmek (Hib, Rota, Pneumo…) Sürveyans ve izleme sistemlerini geliştirmek Sağlık sistemleri bağlamında entegrasyon Diğer bulaşıcı hastalık sürveyansı ile entegrasyon (influenza, ARI, ishalli hastalıklar vs) Laboratuar ağlarının entegrasyonu (polio, MR, influenza, meninjit, pnömoni, ishalli hastalıklar) Mevsimsel influenza, kuş gribi ve pandemi hazırlığı Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005)

41 Kalan zorluklar Kanıtın uygunsuz kullanımı ve siyasi öncelikli karar verme süreçleri Hedef ülkelerdeki kapasite sorunu Epidemioloji kapasitesinin ve sürveyans sistemlerinin güçlendirilmesi gereksinimi Güvenilir laboratuar desteğini oluşturma gereksinimi Uzun dönem finansal sürdürülebilirliği sağlayabilmek için daha fazla kaynak geliştirme gereksinimi

42 Teşekkürler