GRUPLA PSİKOLOJİK DANIŞMA

... konulu sunumlar: "GRUPLA PSİKOLOJİK DANIŞMA"— Sunum transkripti:

1 GRUPLA PSİKOLOJİK DANIŞMA
Dr.Mehmet Zeki ILGAR İZU Eğitim Fakültesi

2 Grup Grup; belirli bir amaç için bir araya gelen ikiden fazla insan topluluğudur. İnsanlar da bir gurup içinde doğar ve grupla birlikte yaşamlarını sürdürürler. Grupta kendilerine yardım ederler. Bireyler arasında benzer özelliklerin bulunması, bazı ihtiyaçların grupta sağlanabilmesi, grup çalışmalarının yoluyla bireysel gelişmenin gerçekleşmesini akla getirmektedir. Dr.M.Zeki İLGAR

3 Grupla psikolojik danışma
Grupla psikolojik danışma, kişiler arası ilişkilerin geliştirilmesini hedefleyen, üyelerin duygu değer ve tutumlarının üzerinde durulduğu, ayrıca her bir üyenin davranışsal amacının gerçekleştirilmesinin sağlanmaya çalışıldığı, bu alanda yetişen bir psikolojik danışman tarafından yürütülen profesyonel terapötik bir yardım etme sürecidir(Voltan-Acar,1993). Dr.M.Zeki İLGAR

4 Grupla psikolojik danışma
Grupla psikolojik danışma, öncelikle duygulara ve duygusal konuların çözümüne odaklanır ve davranışsal ya da kişilik problemleri olanlara yardımcı olmaya çalışır. Grup danışmanlığı çözüm-sunucu/sorun-giderici bir yaklaşım olmasına rağmen, yaşanan zorlukların daha ciddi sorunlara dönüşmesini engelleyebildiği mantığından hareketle, ayrıca sorunları önlemede de kullanılabilmektedir (Akt: Güçray ve Diğerleri, 2005). Dr.M.Zeki İLGAR

5 Günümüzde gerilim içinde olan birey, psikolojik danışmaya gereksinim duymaktadır. Sosyal yaşantıya aktarılmanın kolaylığı, daha fazla çözüm yollarının ortaya çıkması, ekonomik olması, paylaşmanın fazlalığı nedeniyle grupla danışmadan bireylerin daha çok yararlanacağı söylenebilir ( Voltan Acar, 1986). Dr.M.Zeki İLGAR

6 Çoğu kez kişilerarası ilişkilerden kaynaklanan sorunlar yine daha rahat, her türlü kusur ve eksiklikleriyle kabul ve anlamaya istekli, alma, verme ve paylaşma duygularının yaşanabildiği bir grup atmosferindeki etkileşim içinde çözümlenebilmektedir. Bu özellikleriyle grupla psikolojik danışma süreci, kişinin yaşamında daha geniş gruplara transfer edilebilen değerli bir sosyal laboratuar niteliğindedir ( Ören, 1989). Dr.M.Zeki İLGAR

7 Fehr (1999)’e göre, grup ilişki yönelimli bir model olduğu için, kişinin geçmişteki yaşantıları açıkça ortaya çıkabilir. İnsanlar insanlarla, mekânlarla veya varlıklarla ilişki kurma çeşitli deneyimler yaşama yeteneğine sahiptir. Bu deneyimler hem olumlu hem olumsuz olabilir ve kişiliklerin gelişiminde çok büyük bir etki bırakır. Bir insan olarak ne ve kim olduğumuz, bu kişilerarası deneyimlerin anılarıyla doğru orantılıdır ve buna bağlıdır. Dr.M.Zeki İLGAR

8 Çoğu durumda özellikle terapiye gelen kişiler için, daha önceki ilişkileri bu kişilere yararlı olmamıştır ve bu ilişkilerin bilinçli ve ya bilinçsiz anıları, onların başkalarıyla ilişki kurma biçimlerini etkilemiştir. Genel olarak ilişkileri problemli, sıkıntı verici ve bazen de dengesizdir, zaten bu nedenle bu ilişkiler psikoterapi arayışına girerler (Akt: Zengin, 2000). Dr.M.Zeki İLGAR

9 Naar (1982)’a göre, terapi grupları duyguların dürüst ve açık bir biçimde ifadesinin öğrenildiği ve desteklendiği ender yerlerden biridir (Akt. Hisli Şahin, 1993). Dr.M.Zeki İLGAR

10 Jones (1981)’e göre, psikolojik danışma terapist merkezli olmaktan çok danışan merkezlidir, spesifik teknikler yerine ilişkiyi vurgulamaktadır, psikanalitik veya davranışçı kuramlardan çok insancıl kuramların uygulanmasına dayalıdır (Akt: Akkoyun, 1982). Dr.M.Zeki İLGAR

11 Myrick (1997)’e göre küçük grupla danışma, öğrencilerin özellikle kişisel gelişim ve okulda ilerlemeyle ilişkili olarak fikirlerini, tutumlarını, hislerini ve davranışlarını keşfetmek için çalışabilecekleri yegâne eğitimsel bir deneyimdir. Dr.M.Zeki İLGAR

12 Dr.M.Zeki İLGAR

13 Erözkan (2006)’ a göre danışma süreci bireylerin savunucu tutumu bırakarak yeni yaşantılara, değişime açık hale gelmesi için gerçekleştirilen yardım sürecidir. Dr.M.Zeki İLGAR

14 Grupla Psikolojik Danışma ve Grup Rehberliği
Grupla psikolojik danışma ve grup rehberliği çoğu zaman birbiriyle karıştırabilmekte, grup karşısında grup rehberliği yapanlar, grupla psikolojik danışma yaptıklarını düşünmektedirler. Dr.M.Zeki İLGAR

15 Morganett (1990)’e göre, grup rehberliği büyük bir grupla, belki de bütün bir sınıfla, bilgi paylaşımıdır. Bu tür bir bilgi düzenli verilmesi gereken, öğrencilerin uyuşturucu/alkol kullanımı, kariyer/meslek seçimi vb. konularda daha iyi kararlar vermelerine yardımcı olabilecek bilgilerdir. Bu nedenle, rehberlik daha ziyade bilişsel içerikle ilgilenmekte ve bu alanların soruna dönüşmesini engellemeye çalışmaktadır. Dr.M.Zeki İLGAR

16 Grup rehberliği daha çok eğitsel, sosyal, mesleki bilgi verme amacıyla çok sayıda kişiye yönelik bilişsel düzeyde davranış değişikliği meydana getirecek bir hizmettir. Bilgi verme amacı öncelikli olduğu için istenen bilgiye sahip olan bir kişi tarafından yapılabilir. Grupla danışmada olduğu gibi profesyonel bir danışmana ihtiyaç olmayabilir. Dr.M.Zeki İLGAR

17 Grup rehberliği genellikle sınıf düzeyinde veya daha büyük gruplarda yürütülmektedir.
Oysa grupla psikolojik danışmada küçük gruplarla, 5–8 kişiden oluşan üyelerin yakın çalışma ilişkileri oluşturarak, konuları derinlemesine keşfetmeleri sağlanmaktadır. Dr.M.Zeki İLGAR

18 Grup rehberliği her ortamda gerçekleştirilebilirken, grupla psikolojik danışmayı yapmak için özel ortamlar gereklidir. Grupla psikolojik danışma en az on, on iki oturum süren bir süreçtir. Grup rehberliği isi bir ya da iki oturumda bitebilir. Dr.M.Zeki İLGAR

19 Grupla Psikolojik Danışma Yaklaşımları
Grupla psikolojik danışma üç tür yaklaşım içermektedir: 1)Kriz Odaklı, 2)Problem Odaklı 3)Gelişim Odaklı (Myrick,1997). Dr.M.Zeki İLGAR

20 *Kriz Odaklı Grupla Psikolojik Danışma:
Bu tür danışma acil bir probleme yöneliktir. Kriz geçtikten sonra grup normal olgusuna dönebilir. Bazı gruplarda süreç bir olay sonucunda başlayabilir. Kriz Odaklı gruplarda genellikle; öğrenci grupları arasında ki çatışma, sınıfta başarısız olan öğrenciler, bir yakınını kaybeden öğrenciler gibi kriz durumlarında bireysel müdahalenin yanı sıra grupla müdahaleyi de gerektirmektedir. Bu gruplarda durum değerlendirmesi ve çözümleri birlikte düşünme fırsatı sağlanmaktadır. Dr.M.Zeki İLGAR

21 *Problem Odaklı Grupla Psikolojik Danışma:
Bu tür danışmada çok acil olmayan problemlere odaklıdır. Problem Odaklı yaklaşımda grubun amacı öğrenci de rahatsızlık ve mutsuzluk uyandıran sorun ve durumlarla baş etmektir. Öğrencilerin problemleri onların öğrenmelerini engeller. Grup üyeleri bir problem belirleyerek bu konuda neler yapabileceklerini belirlerler. Problemler daha kritik bir hale gelmeden çözüm yöntemleri aranır. Problem Odaklı gruplar bir konuya sahiptir. Dr.M.Zeki İLGAR

22 Üyeler problem hakkında samimi konuşmalar yapar, çözüm yolları ararlar
Üyeler problem hakkında samimi konuşmalar yapar, çözüm yolları ararlar. Grubun konuları genellikle, daha iyi notlar almak, akranları ve öğretmenleri ile çatışma çözme, mesleki seçimler yapma, stresle baş etme, bir iş bulma, ebeveynleri ile geçinme, akran baskısı ile baş etme, alkol ve uyuşturucudan sakınmadır. Dr.M.Zeki İLGAR

23 *Gelişim Odaklı Grupla Psikolojik Danışma:
Bu tür gruplar öğrencilerin kişisel ve sosyal gelişimine odaklanmıştır. Belirli bir kriz ya da problem durumu yoktur. Gelişim Odaklı gruplar tüm öğrenciler için tasarlanmıştır ve bunlar değişik gelişimsel yaşam stratejilerindeki genç insanların genel ihtiyaç ve ilgilerine dikkat gösterirler(Myrick,1997). Dr.M.Zeki İLGAR

24 Öğrencilerin kişisel gelişimleri ile ilgili belli alanlarda konuşmaya ihtiyaç duydukları durumlarda grup onlara bu imkânı tanır. Kaygılarını, çeşitli konulardaki çıkmazlarını grupta çözmeye çalışırlar. Dr.M.Zeki İLGAR

25 Gelişim Odaklı gruplarda rasgele seçilmiş öğrenciler bir araya gelir, belirli bir problem yoktur, problemler o an sunulur ve tartışılır. Grubun odağı “burada ve şimdi” üzerindedir. Öğrenciler bir etkinliğe katılırla daha sonra ne yaşadıklarını ve öğrendiklerin tartışırlar. Bu gruplar sorunları benzer olan öğrencilere model olma ve benzer problemleri çözmede akranlarıyla çalışma fırsatı verirler. Dr.M.Zeki İLGAR

26 Grupla Psikolojik Danışmanın Evreleri
Dr.M.Zeki İLGAR

27 1)Katılma Evresi: Üyeler grupta bulunuş sebeplerini kavrayarak, güven ve kabul edici bir ortam oluştururlar. Tanışma süresi gruptan guruba değişir. Grup kuralları belirlenir ve üyeler grubun kurallarına uyacaklarına katılımda bulunacaklarına söz verirler. Grup üyelerinin tanışması ve kaynaşması için lidere çok iş düşer üyeler birbirleriyle iletişim kurmaktan liderle konuşmayı tercih ederler. Dr.M.Zeki İLGAR

28 2)Geçiş Evresi: Grup üyeleri bu aşamada derinliğine fikir ve duygularını nasıl paylaşacaklarını öğrenirler. Üyeler birbirlerinin davranışlarını anlamaya çalışırlar. Grup üyelerinin bağlılıkları ve ait olma duyguları gelişir. Güven duygusunun tam olarak oluşmadığı bu dönem biraz çalkantılıdır. Dr.M.Zeki İLGAR

29 3)İşleyiş Evresi: Güven duygusunun geliştiği bu evrede katılım yüksek orandadır. Geri bildirim vermek ya da almak için daha çok çaba vardır. Danışmanın rolü kolaylaştırmak ve konuşmaları özetlemekten ibarettir. En uzun süren bu evrede, üyeler bireysel farklılıklarını görürler, olumlu ve olumsuz yönleriyle birbirlerini kabul ederler. Liderin aracılığı olmadan birbirleriyle etkileşimde bulunabilirler.(Voltan-Acar,2001) Dr.M.Zeki İLGAR

30 Grupla psikolojik danışma özellikle son yıllarda büyük önem kazanmış; her yerde uygulanır hale gelmesinin önemli bazı nedenleri : Ekonomik çekicilik, psikolojik çekicilik, sosyal çekicilik, Mesleki çekiciliktir(Kepçeoğlu,2001:s.203). Dr.M.Zeki İLGAR

31 Grupla Psikolojik Danışmanın Amaçları
Kimliğini bulmada bireye yardımcı olmak. Bireyin kendini daha olumlu bir biçimde değerlendirmesine,kendine güven geliştirmesine yardımcı olmak. Kişinin duygu, düşünce ve davranışları arasındaki tutarlılığın artmasına yardımcı olmak. Dr.M.Zeki İLGAR

32 Grupla Psikolojik Danışmanın Yetersizlikleri
Gazda(1971) bu yetersizlikleri şöyle sıralamakta: Sosyopati, psikopati gibi sorunların çözümünde etkili olamamaktadır. Grupta gizliliği denetlemek zordur. Derinliğine bir yardım söz konusu olamamaktadır. Yüksek düzeyde nörotik kaygıların idare edilmesi zor olmaktadır. Dr.M.Zeki İLGAR

33 Grup dinamiği konusunda uzman danışman bulmak zordur.
Sorunu olan bazı danışanlara yeterli ilgi gösterme olanağı vermez. Yapay olmaya başlayan grup ortamını kabul etme zorunluluğu vardır. Grup baskısı bazı üyelerin bireyselliklerini kaybetmelerine yol açabilir; grup, üyelerini kayıtsız uyuma zorlayabilir ve gruptan atılma korkusu bazı üyelerde kaygıya yol açabilir. Grup içinde klikleşmeler diğer üyeler için zararlı etkiler yapabilir (Akt.,Kuzgun,2000:s ). Dr.M.Zeki İLGAR

34 Dr.M.Zeki İLGAR

35 Kişiye değer yargılarını gözden geçirmesi ve geçerliliklerini sınaması için gerekli ortamı sağlamak.
Başka insanları dinlemeyi, anlamayı ve başkaları ile iletişim kurabilmenin yollarını öğretmek. Başkaları ile özellikle ana babası öğretmenleri ve diğer otorite figürleri ve akranları ile ilişkilerini irdelemesi için bireye gerekli fırsatları sağlamak(Kuzgun,2000:s.169). Dr.M.Zeki İLGAR

36 KAYNAKÇA Ersenberg. S. Delaney, D. J.(1989) Psikolojik Danışma Süreci, Çev Nihal Ören, İstanbul Milli Eğitim Basımevi, Jones, R. N. (1982)Danışma Psikolojisi Kurumları Çev: F. Akkoyun ve Diğerleri, Ankara TDFO Ltd. Şti. Kepçeoğlu,M.(2001).Psikolojik Danışma ve Rehberlik.İstanbul: Alkım Yayıncılık. Kuzgun,Y.(2000).Rehberlik ve Psikolojik Danışma.(8.Basım).Ankara:ÖSYM Yayınları. Voltan-Acar, N.(2003).Terapötik İletişim. (4.Basım). Ankara: US-A Yayıncılık Dr.M.Zeki İLGAR