Türkiye’de Bologna Süreci Uygulamaları Projesi Dönemi

... konulu sunumlar: "Türkiye’de Bologna Süreci Uygulamaları Projesi Dönemi"— Sunum transkripti:

1 Türkiye’de Bologna Süreci Uygulamaları Projesi 2009-2011 Dönemi
Prof.Dr.Gönül Akçamete 26 Mart 2010

2 Alan, Program Yeterliliklerinin ve Öğrenme Çıktılarının Belirlenmesi
“BİR YOL HARİTASI”

3 NEDEN? Bilişim, eğitim ve teknoloji alanlarında yaşanan gelişmeler, toplumun değişen ihtiyaçları her alanda olduğu gibi yüksek öğretim alanında da eğitim sistemlerinin ve programlarının gözden geçirilmesini ve geliştirilmesini gündeme getirmiştir. Yaşam boyu öğrenme, öğrenci merkezli eğitim, çıktıya /kazanıma dayalı eğitim yaklaşımları giderek önem kazanmıştır.

4 Bologna süreci, 1999 Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı yeniden yapılandırmayı hedefleyen eğitim reformu sürecidir.

5 BOLOGNA SÜRECİ NEDEN ÖNEMLİ?
Ülkelere yükseköğretimlerini yeniden yapılandırmalarında ve eğitim kalitesini geliştirmelerinde önemli ve değerli araçlar sunmaktadır. Yükseköğretim programlarını değişen koşullar ve gereksinimler doğrultusunda geliştirmek için bir fırsattır. Hedef; Yükseköğretim sistemlerini birbiri ile uyumlu, kolay anlaşılır, ulusal ve uluslar arası bir çerçevede tanınır duruma getirmek.

6 TEMEL KAVRAMLAR Yeterlilik: Geçerliliği kabul edilen bir öğretim programının başarıyla tamamlanması sonucu o program için öngörülen öğrenme çıktılarının kazanıldığını onaylayan ve yetkili bir otorite tarafından basılı olarak verilen derece, diploma veya sertifika türü belgedir. Yeterlilikler Çerçevesi: Yeterlikleri, öğrenme çıktılarına göre sınıflandıran ve organize eden yapıdır. Öğrenme Çıktıları: Bir öğrenme sürecinin tamamlanmasının ardından öğrenenin neleri bileceğinin, neleri yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının ifade edilmesidir.

7 X 1. AŞAMA ÇALIŞMA ÜRÜNLERİ 1 3 Alan yeterlilikleri 4
Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları 3 Alan yeterlilikleri 4 Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları Program yeterlilikleri / öğrenme çıktıları ile ders çıktıları ilişkisi 2 Programın amacı Program yeterlilikleri/çıktıları Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları PÇ1 PÇ2 PÇ3 PÇ4 D1 X D2 D3 Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları Ulusal yeterlilikleri Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları Dersin amacı Ders öğrenme çıktıları

8 1.ALAN YETERLİLİKLERİ NE DEMEKTİR?
Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri göz önünde bulundurularak, herhangi bir temel alandaki yeterliliklerin, ilgili paydaşların görüşleri alınarak belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir.

9 ALAN YETERLİLİKLERİNİN BELİRLENMESİNDE;
Avrupa ve ulusal Yükseköğretim Yeterlilik Çerçevesine uyumluluk, Toplumsal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlar Katılımcılık (iç ve dış paydaşlar) Alanın ilgili programları Alanın ve öğrencinin gereksinimleri Paylaşımcılık önemlidir. Yeterliklerin belirlenmesinde bu hususlar dikkate alınmalıdır.

10 Temel kavramlar Bilgi (knowledge): Her hangi bir çalışma veya araştırma alanı ile ilgili gerçeklerin, ilkelerin, teorilerin ve uygulamaların bütünüdür. “Bilgi” teorik ve/veya uygulamalı olarak tanımlanmaktadır. Beceri (Skill): Bilgiyi uygulayabilme, problemleri çözebilme ve görevleri tamamlayabilmek için bilgiyi kullanabilme yeteneğidir. “Beceriler”, bilişsel (mantıksal, sezgisel ve yaratıcı düşünce) veya uygulamalı (el becerisi ve yöntem, materyal, araç gereç kullanabilme) olarak tanımlanmaktadır.

11 Temel kavramlar Yetkinlik (Competence): Bilgiyi, beceriyi, kişisel, sosyal ve/veya metodolojik becerileri iş ve çalışma ortamları ile mesleki ve kişisel gelişim konusunda kullanabilme yeteneğidir.

12 ALAN YETERLİLİKLERİNE ÖRNEK

13 EĞİTİM FAKÜLTELERİNİN LİSANS (6.DÜZEY) YETERLİLİKLERİ TYUYÇ DÜZEYİ
BİLGİ - Kuramsal - Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 6 LİSANS EQF-LLL: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey Ortaöğretimde kazandığı yeterliklere dayalı olarak; alanıyla ilgili kavramları ve kavramlar arası ilişkileri kavrayabilme. Bilginin doğası kaynağı, sınırları, doğruluğu, güvenirliliği ve geçerliliğini değerlendirme bilgisine sahip olma. Bilimsel bilginin üretimiyle ilgili yöntemleri kavrayabilme. Alanı ile ilgili öğretim programları, öğretim strateji, yöntem ve teknikleri ile ölçme ve değerlendirme bilgisine sahip olma. Öğrencilerin gelişim, öğrenme özellikleri ve güçlüklerinin bilgisine sahip olma. Ulusal ve Uluslararası kültürleri tanıyabilme. Alanıyla ilgili özgün bilgi kaynaklarını kullanabilme. Alanıyla ilgili olay ve olguları kavramsallaştırma becerisine sahip olma; bilimsel yöntem ve tekniklerle inceleyebilme; verileri yorumlayabilme, değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. Öğrencilerin gelişim özelliklerini, bireysel farklılıklarını; konu alanının özelliklerini ve kazanımlarını dikkate alarak en uygun öğretim strateji, yöntem ve tekniklerini uygulayabilme. Konu alanının ve öğrencinin gereksinimlerine uygun materyal geliştirebilme. Öğrencinin kazanımlarını farklı yöntemler kullanarak çok yönlü değerlendirebilme. Bireysel ve grup çalışmalarında sorumluluk alma ve alınan görevi etkin bir şekilde yerine getirme. Kendini bir birey olarak tanıyabilme; yaratıcı ve güçlü yönlerini kullanabilme. Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme. Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. Yaşam boyu öğrenmeye ilişkin olumlu bir tutum geliştirme. Bilgiye ulaşma yollarını bilme ve etkin bir şekilde kullanma. - Sanatsal ve kültürel etkinliklere etkin olarak katılma. - Toplumun ve dünyanın gündemindeki olaylara/gelişmelere duyarlı olma ve izleme. - Toplumsal sorumluluk bilinciyle yaşadığı sosyal çevre için mesleki proje ve etkinlikler planlayabilme ve uygulayabilme - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil portföyü B1 düzeyinde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı ileri düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme -Farklı kültürlerde yaşayabilme ve sosyal yaşama uyum sağlayabilme. Dış görünüm, tutum, tavır ve davranışları ile topluma örnek olma. Demokrasi, insan hakları, toplumsal, bilimsel ve mesleki etik değerlere uygun davranma. Kalite yönetimi ve süreçlerine uygun davranma ve katılma. Güvenli okul ortamının oluşturulması ve sürdürülebilmesi amacıyla kişisel ve kurumsal etkileşim kurma. Çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma. Milli Eğitim Temel Kanunu’nda ifade edilen ulusal ve evrensel duyarlıkların bilincinde olma. Birey olarak görev, hak ve sorumlulukları ile ilgili yasa, yönetmelik ve mevzuata uygun davranma.

14 EĞİTİM FAKÜLTELERİNİN LİSANS (6.DÜZEY) YETERLİLİKLERİ
BİLGİ - Kuramsal - Uygulamalı Ortaöğretimde kazandığı yeterliliklere dayalı olarak; alanıyla ilgili kavramları ve kavramlar arası ilişkileri kavrayabilme. Bilginin doğası kaynağı, sınırları, doğruluğu, güvenirliliği ve geçerliliğini değerlendirme bilgisine sahip olma. Bilimsel bilginin üretimiyle ilgili yöntemleri kavrayabilme. Alanı ile ilgili öğretim programları, öğretim strateji, yöntem ve teknikleri ile ölçme ve değerlendirme bilgisine sahip olma. Öğrencilerin gelişim, öğrenme özellikleri ve güçlüklerinin bilgisine sahip olma. Ulusal ve Uluslararası kültürleri tanıyabilme.

15 EĞİTİM FAKüLTELERİNİN LİSANS (6.DÜZEY) YETERLİLİKLERİ
BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı Alanıyla ilgili özgün bilgi kaynaklarını kullanabilme. Alanıyla ilgili olay ve olguları kavramsallaştırma becerisine sahip olma; bilimsel yöntem ve tekniklerle inceleyebilme; verileri yorumlayabilme, değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. Öğrencilerin gelişim özelliklerini, bireysel farklılıklarını; konu alanının özelliklerini ve kazanımlarını dikkate alarak en uygun öğretim strateji, yöntem ve tekniklerini uygulayabilme. Konu alanının ve öğrencinin gereksinimlerine uygun materyal geliştirebilme. Öğrencinin kazanımlarını farklı yöntemler kullanarak çok yönlü değerlendirebilme.

16 YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği
EĞİTİM FAKüLTELERİNİN LİSANS (6.DÜZEY) YETERLİLİKLERİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Bireysel ve grup çalışmalarında sorumluluk alma ve alınan görevi etkin bir şekilde yerine getirme. Kendini bir birey olarak tanıyabilme; yaratıcı ve güçlü yönlerini kullanabilme. Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme.

17 EĞİTİM FAKüLTELERİNİN LİSANS (6.DÜZEY) YETERLİLİKLERİ
YETKİNLİKLER Öğrenme Yetkinliği Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme. Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. Yaşam boyu öğrenmeye ilişkin olumlu bir tutum geliştirme. Bilgiye ulaşma yollarını etkin bir şekilde kullanma.

18 EĞİTİM FAKüLTELERİNİN LİSANS (6.DÜZEY) YETERLİLİKLERİ
YETKİNLİKLER İletişim ve Sosyal Yetkinlik Sanatsal ve kültürel etkinliklere etkin olarak katılma. - Toplumun ve dünyanın gündemindeki olaylara/gelişmelere duyarlı olma ve izleme. - Toplumsal sorumluluk bilinciyle yaşadığı sosyal çevre için mesleki proje ve etkinlikler planlayabilme ve uygulayabilme - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil portföyü B1 düzeyinde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı ileri düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. -Farklı kültürlerde yaşayabilme ve sosyal yaşama uyum sağlayabilme.

19 EĞİTİM FAKüLTELERİNİN LİSANS (6.DÜZEY) YETERLİLİKLERİ
YETKİNLİKLER Alana Özgü Yetkinlik Dış görünüm, tutum, tavır ve davranışları ile topluma örnek olma. Demokrasi, insan hakları, toplumsal, bilimsel ve mesleki etik değerlere uygun davranma. Kalite yönetimi ve süreçlerine uygun davranma ve katılma. Güvenli okul ortamının oluşturulması ve sürdürülebilmesi amacıyla kişisel ve kurumsal etkileşim kurma. Çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma. Milli Eğitim Temel Kanunu’nda ifade edilen ulusal ve evrensel duyarlıkların bilincinde olma. Birey olarak görev, hak ve sorumlulukları ile ilgili yasa, yönetmelik ve mevzuata uygun davranma.

20 BİZ NASIL BİR YOL İZLEDİK?
Türkiye’deki Eğitim Fakültesi Dekanları Her fakülteden bir öğretim üyesi Öğrenci ve mezun temsilcileri Enstitü müdürleri Eğitimle ilgili sendika, dernek, vakıf temsilcileri MEB temsilcileri vb.’ nin katıldığı çalıştay düzenledik. Çalıştay alt grupları lisans ve Lisansüstü yeterlikleri “beyin fırtınası” ile oluşturdular. Oluşturulan alan yeterlilikleri eğitim fakültelerine gönderildi. Fakültelerinde tartışarak iki ay içinde görüşlerini belirtmeleri istendi. Gelen görüşler değerlendirildi. Yeterliliklere son şekli verildi. Tekrar tüm dekanlara gönderildi.

21 2. PROGRAM YETERLİLİKLERİNİN/ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ
Program Yeterliliği Nedir? Program yeterlilikleri/çıktıları; öğrencilerin programdan mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi beceri ve yetkinlikleri tanımlayan ifadelerdir. Öğrencinin mezun olduğunda neyi bilmesinin, neyi yapabilmesinin ve nelere yetkin olmasının beklendiği program çıktıları ile açıklanır. Eğitim amaçlarını karşılayan program yeterlikleri, programda yer alan derslerin “ders amaç ve hedefleri ve ders öğrenme çıktıları” ile sağlanır. Öğrencinin hangi yeterliliklere (bilgi, beceri ve yetkinliklere sahip olması bekleniyor?

22 Program Yeterliliklerinin belirlenmesinde; Nasıl Bir Program ?
Nasıl bir Mezun İstiyoruz? Sorularına yanıt ararız. Öğrencinin hangi yeterliliklere (bilgi, beceri ve yetkinliklere) sahip olması bekleniyor?

23 PROGRAM YETERLİLİKLERİNİ/ÇIKTILARINI NASIL BELİRLERİZ?
1. Önce programın eğitim amaçlarını ve hedeflerini oluştururuz. Programın eğitim amaçları; Eğitim süreci sonunda mezunlardan gerçekleştirmeleri beklenen davranışları tanımlayan ifadelerdir. Eğitim amaçları ; bir programın eğitsel misyonunu nasıl planlamayı sağladığını ve paydaşlarının gereksinimlerini nasıl karşılayacağını bildiren açık, genel ifadelerdir. Programın öngörülen bu eğitim amaçlarını sağlayabilmesi için programdan beklenen “program çıktıları/yeterlilikleri” nin belirlenmesi gerekir. 

24 Program Yeterliliklerini Nasıl Belirleriz?
2. Program çıktıları açık, gözlenebilir ve ölçülebilir olarak ifade edilmelidir. 3. Program yeterliliklerini alan yeterliklerine dayalı olarak belirleriz. 4. Program yeterliliklerini bilgi, beceri ve yetkinlik başlıkları altında oluşturabiliriz. 5. Programa ilişkin içerik ve yapıyı oluştururuz.(Müfredat geliştirme) 6. Programın çıktılarını karşılayacağı varsayılan dersleri belirleriz. 7. Derslerin öğrenme çıktılarını oluştururuz. 8. Öğretme-öğrenme süreçlerini ve değerlendirme yöntemlerini kararlaştırırız. 9. Dersin iş yükü ve AKTS kredisini belirleriz.

25 Program yeterlilikleri Program yeterlilikleri Program yeterlilikleri
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Alan Yeterlilikleri Paydaşlar Üniversite ve Bölüm vizyon ve misyonu Program yeterlilikleri Program yeterlilikleri Program yeterlilikleri Dersler Dersler Dersler Öğrenme Çıktıları Öğrenme-öğretme ve değerlendirme yöntemleri Öğrenme Çıktıları Öğrenme-öğretme ve değerlendirme yöntemleri Öğrenme Çıktıları Öğrenme-öğretme ve değerlendirme yöntemleri İş yükü ve AKTS kredisi İş yükü ve AKTS kredisi İş yükü ve AKTS kredisi

26 SINIF ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI
YETERLİLİKLERİ ÖRNEK

27 AMAÇ İnsana, topluma, doğaya duyarlı, kendisinin ve mesleğinin toplumsal gelişmedeki yerini kavramış, mesleğinde yeterlik ve etik sorumluluk kazanmış; sürekli gelişmeyi bir yaşam biçimi olarak algılayan; bilimsel düşünme biçimini benimseyen; kamu yararlarını gözeten, bilgi ve iletişim teknolojilerini etkili olarak kullanan, yaratıcı ve eleştirel düşünebilen sınıf öğretmenleri yetiştirmek.

28 Sınıf Öğretmenliği Program Yeterlilikleri
Bilgi PY1. Sınıf öğretmenliği ile ilgili gelişmeleri bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak çok yönlü değerlendirir. PY2. Sınıf öğretmenliği uygulamalarını etkileyebilecek ulusal ve uluslar arası kültürel unsurları tanır. PY3. Eğitim tarihinde yer alan önemli kişileri, olay ve olguları eğitim uygulamalarına etkileri açısından değerlendirir. PY4. Tüm eğitim uygulamalarında Türk milli eğitiminin amaç ve ilkelerini temel alır. PY5. Öğrencilerin dil becerilerinin, öğrenmedeki rolünü değerlendirir.

29 Beceri PY6. Öğretme öğrenme sürecini, öğrencilerin gelişim özelliklerini, bireysel farklılıklarını ve konu alanının özelliklerini dikkate alarak planlar. PY7. Bilgi teknolojilerini hem öğretimi planlama sürecinde hem de öğrenme sürecinde etkili olarak kullanır. PY8. Öğrencilerin bireysel, sosyal, kültürel farklılıklarını, özel ilgi ve gereksinimlerini dikkate alarak en üst düzeyde öğrenmeleri için uygun eğitim ortamları düzenler. PY9. Öğrencilerde eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerinin gelişimi için uygun yöntem ve teknikleri kullanır. PY10. Farklı ölçme ve değerlendirme yöntem ve teknikleri kullanarak öğrencilerin gelişimini izler. PY11. Etkili öğretme öğrenme süreçleri oluşturmak için uygun öğrenme materyalleri geliştirir. PY12. Tüm eğitim uygulamalarında estetik bakış açısını kullanır. PY13. Türkçeyi doğru ve etkili kullanır. PY14. Öğretim programlarının felsefesini, genel özelliklerini ve her bir program ögesinin gerekliliklerini eğitim uygulamalarına yansıtır.

30 Yetkinlikler PY15. Öğretmenlik alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak paylaşır. PY16. Birey olarak mesleği ile ilgili görev, hak ve sorumluluklarını betimleyen mevzuata uygun davranır. PY17. Demokrasi, insan hakları, toplumsal, bilimsel, kültürel değerler ve mesleki etik ilkelere uygun davranır. PY18. Sosyal çevreyi yaşanabilir kılmak için proje ve etkinlikler geliştirir. PY19. Sınıf öğretmenliği uygulamalarında karşılaşılan ve öngörülemeyen sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alır. PY20. Sınıf içi ve dışı uygulamalarda aile katılımı ve desteğini almak için etkili stratejiler geliştirir. PY21. Mesleki bilgi ve becerilerini sürekli olarak geliştirir.

31 3. ÖĞRENME ÇIKTILARI NEDİR?
Öğrencinin neleri bileceği, kavrayacağı. Neleri yapacağının Nelere yetkin olacağının açık, gözlenebilir, ölçülebilir tanımlarıdır. Ders içeriği ya da öğretim elemanının ne yapmak istediğini belirten ifadeler değildir.

32 DERS ÖĞRENME KAZANIMLARI/ÇIKTILARI
Program Yeterlikleri /Çıktıları (Alan yeterlikleri ve öğrenme çıktıları ile ilişkilendirme) Ders A Ders B Ders C Ders D Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme Çıktıları Öğrenme çıktıları, öğretmekten öğrenmeye bir anlayış değişikliğini, bir dönüşümü vurgular. Öğrenci kazanımlarına odaklı öğrenme, Öğrenme – öğretme – değerlendirme ilişkisine, Öğrenmenin programlanmasına, sürdürülmesine ve ölçülmesine odaklanır.

33 Öğrenme Sürecinde Öğrenme Çıktılarını /Kazanımları Kullanmamızın Yararı Nedir?
Öğrenme çıktılarının en önemli yararı öğrencinin neyi öğrenmesi gerektiği ve öğrendiği şeyi nasıl uygulayacağı konusunda net ifadeler sunmasıdır. Bu nedenle de öğrenme kazanımları hedeflerden daha belirgin ifadeleri içerir ve kolay bir şekilde hazırlanabilir. Öğrenme çıktıları, modül ve programların hem yerel hem de uluslararası düzeyde daha şeffaf olmasını sağlayan bir tür “ortak para birimi” gibidir. Öğrenme çıktıları dersi verecek öğretim elemanı tarafından hazırlanır.

34 Öğrenme Çıktılarını Oluşturmadan önce dersin amaç ve hedeflerini belirleyiniz.

35 Amaç+Hedef+Öğrenme Çıktıları
BİR DERS PLANINDA; Amaç+Hedef+Öğrenme Çıktıları Dersin Amaç ve Hedefleri ; Öğrenme sürecinde öğrencinin öğrenme çıktılarına dayalı öğreneceklerini ölçülebilir biçimde ifade eden geniş ve genel bildirimdir. Amaç : Genellikle öğretenin bakış açısından dersin genel içeriğini ve yönünü belirtmek üzere yazılır. Hedef : Öğretme niyetinin özel bir ifadesidir ve öğretenin bir derste veya öğrenme bloğunda işleyeceği alanlardan bir tanesini gösterir. Dersin Öğrenme Çıktıları/Kazanımları, Öğrenim sürecinin tamamlanmasından sonra başarılı olmuş bir öğrencinin, Ne bileceğini Ne anlayabileceğini Ne yapabileceğini ifade eden yetkinlikler yer almalıdır.

36 ÖĞRENME ÇIKTILARINI YAZARKEN NELERE DİKKAT EDELİM?
Bir ders ya da modül için yaklaşık 5-8 tane olmalıdır. Herkes için anlaşılır olmalıdır. Eğer hedef uzun süreli ise (meslek yaşantısına kadar uzanacaksa ) belirtilmelidir (mesleki etik, yaşam boyu öğrenme vb.) Dersin seviyesine uygun olmalıdır.(Lisans- lisansüstü vb.) Her bir çıktı için tek bir fiil kullanılmalıdır. Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, maruz kalmak, haberdar olmak gibi belirsiz terimlerden kaçınılmalıdır. Bu terimler öğrenme kazanımlarından ziyade öğretme amaçlarına yöneliktir. Öğrenme çıktıları gözlemlenebilir, ölçülebilir ve değerlendirilebilir olmalıdır.

37 ÖĞRENME ÇIKTILARINI YAZARKEN NELERE DİKKAT EDELİM?
Öğrenme çıktıları yazılırken, çıktıların gerçekleştirileceği zaman çizelgesini göz önünde tutulmalıdır. Öğrenme çıktılarını yazarken mevcut olan kaynaklar ve zaman içerisinde tamamlanmasının mümkün olup olmayacağı dikkate alınmalıdır. Çıktıları yazarken bunların nasıl değerlendirileceği düşünülmelidir. Bir dersin öğrenme çıktıları çok geniş hazırlanırsa bunları etkili bir şekilde değerlendirmek zor olacaktır. Öğrenme çıktıları çok sınırlı yazılır ise bu kez öğrenme çıktıları listesi oldukça uzun ve detaylı olabilir. Öğrenme çıktılarının son halini vermeden önce, çalışma arkadaşlarınıza ve eski öğrencilerinize, yazdığınız öğrenme çıktıları hakkında görüşlerini sorun.

38

39 ÖĞRENME ÇIKTILARINA ÖRNEK

40 Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi İlköğretim Bölümü
Örnek 1: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi İlköğretim Bölümü Programın Adı: Sınıf Öğretmenliği Yarıyılı: 5. Yarıyıl Kodu: ASÖ303 Dersin Adı: Fen ve Teknoloji Öğretimi I Dersin Türü: ( ) Seçmeli (X ) Zorunlu Dersin Verildiği Düzey: (X ) Lisans ( ) Yüksek Lisans ( ) Doktora Ön Koşullar: - AKTS Kredisi: Geliştirdiği Program Yeterlikleri: 1.Öğretme öğrenme sürecini, öğrencilerin gelişim özelliklerini, bireysel farklılıklarını ve konu alanının özelliklerini dikkate alarak planlar. (PY5) 2. Bilgi teknolojilerini hem öğretimi planlama sürecinde hem de öğrenme sürecinde etkili olarak kullanır. (PY6) 3. Etkili öğretme öğrenme süreçleri oluşturmak için uygun öğrenme materyalleri geliştirir. (PY10) 4. Tüm eğitim uygulamalarında estetik bakış açısını kullanır. (PY11) 5. Öğrencilerin dil becerilerinin, öğrenmedeki rolünü değerlendirir. (PY12) 6. Türkçeyi doğru ve etkili kullanır. (PY13) 7. Öğretim programlarının felsefesini, genel özelliklerini ve her bir program ögesinin gerekliliklerini eğitim uygulamalarına yansıtır. (PY14)

41 Örnek 1: Öğrenme Çıktıları Öğrenme Yöntem ve Teknikleri Değerlendirme
Öğrenci İş Yükü (saat) Bilim, fen ve teknoloji kavramlarının arasındaki ilişkiyi açıklar. Fen ve teknoloji okuryazarlığı kavramını tanımlar. Fen ve teknoloji öğretim programının güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirir. İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin gelişim özelliklerine uygun bir fen dersinin nasıl olmasını gerektiğini açıklar. Temel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlikler tasarlar. Deneysel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik etkinlikler tasarlar. Fen ve teknoloji dersinin öğrencilerin sorgulama becerilerini geliştirmedeki rolünü takdir eder. Fen ve teknoloji dersini etkili bir şekilde öğretme konusunda öz yeterlik inancı yüksektir. * Anlatım, * Soru cevap, * Tartışma, * Örnek Olay * Beyin fırtınası, * Proje ( bireysel ve grup), * Rapor hazırlama * Metin inceleme, * İşbirliğine dayalı grup çalışması * Gözlem, * Yazılı sınav, * Öğrenci ürün dosyası - Sunular, - Raporlar, - Etkilik örnekleri, -Proje Değer. ölçeği,

42 Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi İlköğretim Bölümü
Örnek 2: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi İlköğretim Bölümü Programın Adı: Sınıf Öğretmenliği Yarıyılı: 1. Yarıyıl Kodu: Dersin Adı: Eğitim Bilimine Giriş Dersin Türü: ( ) Seçmeli (X ) Zorunlu Dersin Verildiği Düzey: (X ) Lisans ( ) Yüksek Lisans ( ) Doktora Ön Koşullar: - AKTS Kredisi: Geliştirdiği Program Yeterlikleri: PY1. Sınıf öğretmenliği ile ilgili gelişimleri bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak çok yönlü değerlendirir. PY2. Sınıf öğretmenliği uygulamalarını etkileyebilecek ulusal ve uluslar arası kültürel unsurları tanır. PY3. Eğitim tarihinde yer alan önemli kişileri, olay ve olguları eğitim uygulamalarına etkileri açısından değerlendirir. PY4. Tüm eğitim uygulamalarında Türk milli eğitiminin amaç ve ilkelerini temel alır. PY13. Türkçeyi doğru ve etkili kullanır.

43 Örnek 2: Öğrenme Çıktıları Öğrenme Yöntem ve Teknikleri Değerlendirme
Öğrencinin İş Yükü (saat) 1. Eğitim ile ilgili temel kavramları açıklar. 2. Eğitim biliminin tarihsel gelişimini özetler. 3. Eğitim biliminin felsefe ile ilişkisini yorumlar. 4. Eğitim biliminin psikoloji ile ilişkisini 5. Eğitim biliminin sosyoloji ile ilişkisini 6. Eğitim biliminin ekonomi ile ilişkisini 7. Eğitim biliminin hukuk ile ilişkisini 8. Eğitim biliminin politika ile ilişkisini 9. Türk eğitim sisteminin temel özelliklerini sıralar. 10. Eğitim alanında yapılan değişim ve reform girişimlerini değerlendirir * Anlatım, * Soru cevap, * Tartışma, * Örnek Olay * Beyin fırtınası, * Rapor hazırlama * Metin inceleme, * İşbirliğine dayalı grup çalışması * Altı şapkalı düşünme * Görüş geliştirme * Gözlem, * Yazılı sınav, * Bireysel ve grup sunuları

44 PROGRAM YETERLİLİKLERİ ve DERS KAZANIMLARININ İLİŞKİLENDİRİLMESİ
PY 1 PY 2 PY 3 PY 4 PY 5 PY 6 PY 7 PY 8 PY 9 PY 10 PY 11 PY 12 PY 13 PY 14 PY 15 PY 16 PY 17 PY 18 PY 19 PY 20 PY 21 D1 X D2 D3 D4 D5 D6 D1: Fen ve Teknoloji Öğretimi I D2: Eğitim Bilimine Giriş D3: Temel Matematik D4: Sınıf Yönetimi D5: Bilimsel Araştırma Yöntemleri D6: Türk Eğitim Tarihi Ders kazanımlarını program yeterlilikleri ile karşılaştırmak için dereceleme sistemi oluşturulabilir.

45 Öğrenme Çıktılarının yazılması uygulama sürecinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
İrlanda College Cork Üniversitesi çalışanları, Benjamin Bloom’un çalışmasını öğrenme kazanımlarının yazılması konusunda uygun bulmuşlardır. Bloom, öğrenme süreci boyunca düşünme düzeylerinin sınıflandırılması üzerinde önemli araştırmalar yapmıştır. Bloom’a göre öğretmenler, dersleri ve ödevleri, öğrencilerin belirlenen hedeflere ulaşmasını sağlayacak şekilde planlamalıdırlar.

46 Bloom’un Revize Edilmiş Taksonomisinin Bilişsel Süreç Boyutu (cognitive domain)
Bilişsel Süreç Boyutu, basitten karmaşığa, kolaydan zora, somuttan soyuta ve birbirinin önkoşulu olacak şekilde aşamalı olarak şöyle sıralanmıştır: Hatırlama Basit Anlama Uygulama Analiz Değerlendirme Yaratma Karmaşık

47 Tablo 5. Anderson, Krathvvohl ve Arkadaşlarının Sınıflaması'nda
Tablo 5. Anderson, Krathvvohl ve Arkadaşlarının Sınıflaması'nda Bilgi Boyutunun Ana ve Alt Basamakları Bilgi Türü Örnekler A.Olgulara Dayanan Bilgi (Factual Knowledge): Öğrenciler bir disiplin ile problemleri çözerek elde etmiş oldukları temel kısımları bilmelidir. A1) Terminoloji Bilgisi A2) Belirli Ayrıntı ve Kısımlar Bilgisi Teknik sözlük, müzikal semboller Önemli doğal kaynaklar, güvenilir bilgi kaynakları B.Kavramsal Bilgi (Conceptual Knowledge): Birlikte işlevini yerine getirebilen bir yapı içerisindeki temel kısımlar arasındaki karşılıklı ilişkiler B1) Sınıflama ve Kategorize Etme Bilgisi B2) İlke ve Genellemeler Bilgisi B3) Teoriler, Modeller ve Yapılar Bilgisi Jeolojik dönemleri, meslek çeşitleri Pisagor teorisi, arz ve talep kanunu Evrim teorisi, meclisin yapısı C.İşlemsel Bilgi (Procedurai Knovvledge): Beceriler, işlem yolları, teknikler ve metotları kullanmak için araştırma metotları ve kriter kullanmayı bilme Cl) Konu-Belirli Beceri ve İşlem Yolu Bilgisi C2) Konu-Belirli Teknik ve Metotlar Bilgisi C3) Uygun işlemler kullanıldığında karar verme için ölçüt bilgisi Sulu boya resim yapmada kullanılan beceriler, tam sayıları bölme işlemi Görüşme teknikleri, bilimsel metot Newton’un ikinci kanununu içeren bir işlem yapıldığı zaman karar vermede kullanılan ölçüt, iş maliyetini tahmin etmek için belirli bir metot kullanabilmeye karar verebilmek için kullanılan kriter D.Biliş Ötesi Bilgi (Metacognitive Knowledge): Hem genelde bilişsel bilgi hem de kendi bilişsel bilgisi ve farkında olma D1) Stratejik Bilgi D2) Uygun çevresel ve koşulsal bilgiyi içeren bilişsel amaçlar hakkında bilgi D3) Kendi hakkında bilgi Bir ders kitabındaki bir ünitenin anlamsal yapısını taslak hâline getirme bilgisi, buluş (heuristic) kullanma bilgisi Öğretmenlerin, yöneticilerin test tipleri bilgisi, farklı amaçlara yönelik bilişsel talepler bilgisi Kişinin kendi bilgi düzeyinin farkında olması, yazılan bir kompozisyon kişisel bir zayıflık ile ilgili olduğunda kritik edebilme bilgisi. Kaynak: Anderson, L. W. ve Krathvvohl, D.R. (Eds.) (2001) A Taxonomy for Learning, Teaching and Asessing. A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. s.29

48 Eğitim Hedefleri taksonomisi eğitim amaçlarını, hedeflerini ve standartlarını sınıflandırmak için kullanılan bir şemadır. Orijinal taksonominin revize edilmiş hali bilgi ve bilişsel süreçlerden oluşan iki boyutlu bir sistemdir. Bilgi ve bilişsel Süreç boyutları hiyerarşik bir yapıda sıralanmıştır. İki boyutu içeren bir tablo üzerinde okuttuğunuz derse ilişkin yazdığınız hedef/öğrenme kazanımlarını bir veya daha fazla hücrede aldıkları yeri göstermemiz mümkündür. Bilişsel süreç 1. Hatırlamak 2. Anlamak 3. Uygulamak 4. Analiz Etmek 5. Değerlendirmek 6. Yaratmak Bilgi A.Olgulara Dayanan Bilgi B. Kavramsal x C.İşlemsel D.Biliş Ötesi Taksonomi tablosu, hedef davranışların hangi düzeylerde öğrenildiğini belirlemek için değerlendirme amacıyla kullanılmasının yanında, hedeflere ulaşmak için kullanılan eğitim ve öğretim aktivitelerini sınıflandırmada kullanılabilir.

49 Bilişsel Süreç Boyutunun Alt Basamakları
1. Hatırlama (Remember): Uzun süreli bellekten ilgili bilgiyi hatırlama. 1.1) Tanıma (Recognizing): sunulan materyale uygun bilginin uzun süreli belleğe yerleştirilmesi 1.2) Anımsama (Recalling): uzun süreli bellekten ilgili bilginin bulunup getirilmesidir. Örnek: Tarihte önemli olayların tarihlerini tanır. Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki önemli olaylarının tarihlerini söyler/yazar. Tarihte önemli olayların tarihlerini sorulduğunda anımsar.

50 2.1) Yorumlama (Interpreting): Önemli konuşma ve dokümanları yorumlar.
2. Anlama (Understand): Sözlü, yazılı, sembol ve grafik iletişimle gönderilen mesajlardan anlam çıkarma. 2.1) Yorumlama (Interpreting): Önemli konuşma ve dokümanları yorumlar. 2.2) Örnek Gösterme (Exemplifying): Bir kavram veya ilke için özel bir örnek veya açıklama bulmaktır. 2.3) Sınıflama (Classifying): Zihinde düzensiz olarak gözlenen veya tanımlananları sınıflar. 2.4) Özetleme (Summarizing):Genel konu veya önemli noktaları soyutlar. 2.5) Sonuç Çıkarmak (Inferring): Sunulan bilgiden mantıksal sonuç çıkarır. 2.6) Karşılaştırma (Comparing): iki düşünce, nesne ve benzeri arasındaki benzerlikleri tespit eder. 2.7) Açıklama (Explaining): Bir sisteme ilişkin neden sonuç modeli oluşturur.

51 Örnek: Belirli bir formdaki temsili (Örn.sayısal olanı) diğer bir forma (sözlü) dönüştürür. Resim sanatındaki çeşitli stillere ilişkin örnekler verir. Bir kavram, ilke ve vb’nin hangi kategoriye ait olduğunu belirlemek Videoda gösterilen olayların kısa bir özetini yazar. Yabancı dil öğrenirken örneklerden gramatik ilkeleri belirtir. Tarihî olayları günümüz şartlarıyla karşılaştırır. Fransa’da 18. yüzyılda yaşanan önemli olayların nedenlerini açıklar.

52 3.Uygulama (Apply): Verilen bir durumda bir işlemi kullanma veya yapma.
3.1) Yapma (Executing):Bir işlemi benzer bir göreve uygulama. 3.2) Tamamlama (implementing):Bir işlemi benzer olmayan bir göreve uygular. Örnek: Tam sayıları başka tam sayılara böler. Newton’ın ikinci kanununun uygun olduğu durumları kararlaştırır.

53 4. Analiz (Analyze): Bütün halindeki parçaların içerisindeki materyalleri ayırma ve tüm yapıyla ve kısımlarıyla olan ilişkileri belirleme. 4.1) Farklılaştırma (Differentianting): Bir materyalin ilgili parçalarını ilgisiz olanlardan veya önemli parçalarını önemsiz olanlardan ayırma. 4.2) Organize Etme (Organizing): Bir yapı içerisindeki öğelerin nasıl uyduğunu veya işlev gördüğünü belirleme. 4.3) Niteleme/Atfetme (Attributing): sunulan materyalin altında yatan bakış açısını, taraflılığı, değerleri veya niyeti tespit etme. Örnek: Bir matematik probleminde ilgili ve ilgisiz sayılar arasında ayrım yapar. Belli bir tarihi açıklamaya karşı çıkar ve kanıtlara dayalı tarihî bir tanımlamada kanıtları yapılandırır. Yazarın politik görüşlerine dayanarak bir makalesindeki görüşünü belirler.

54 5. Değerlendirme (Evaluation): Ölçüt ve standartlara göre hüküm verme.
5.1) Kontrol Etme (Checking):Bir süreç veya üründeki tutarsızlık veya hataları tespit etme; uygulanmakta olan bir işlemin etkililiğini belirleme. 5.2) Eleştirme (Critique):Bir ürün ile harici ölçütler arasındaki tutarsızlıkların belirlenmesi; bir problem için uygulanan işlemin uygunluğunu tetkik etme. Örnek: Gözlemlediği verilere göre bir bilim adamının düşüncelerini ve ulaşmış olduğu sonuçların uygunluğunu inceler. Verilen bir problemi çözmede iki yöntemden hangisinin en iyi yol olduğuna karar verir.

55 Kaynak: Andersen ve Ark. 2001. Lougman ınc.
6. Yaratma (Create): Tutarlı veya fonksiyonel bir form oluşturmak için parçaları bir araya getirme, yeni bir örüntü ve yapı içerisinde parçaları organize etme. 6.1) Oluşturma (Generating): Kriterlere bağlı olarak alternatif hipotezler geliştirme. 6.2) Planlama (Planning) : Bazı görevleri yerine getirmek için bir prosedür geliştirme. 6.3) Meydana Getirme (Producing):Bir ürün oluşturma. Örnek: Gözlenmiş bir olgunun sebebini açıklamak için hipotezler oluşturur. Verilen bir tarihî konuda bir araştırma planlar. Belirli bir amaca yönelik ürün oluşturur. Kaynak: Andersen ve Ark Lougman ınc. Yüksel, S. (2007). Bilişsel Alanın Sınıflamasında (Taksonomi) Yeni Gelişmeler ve Sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5(3),

56 Duyusal-Edimsel Öğrenme Türüne Yönelik Öğrenme Kazanımlarının Yazılması
Bloom’un taksonomisi genel olarak bilişsel öğrenme için kullanılmaktadır ancak, Bloom ve arkadaşları duyusal-edimsel (davranışlar,duygular,değerler) öğrenme ile yakından ilgilenmişlerdir. Bu öğrenme türü,öğrenmenin duygusal tarafı üzerine odaklanıp bilgi edinme isteğinden, inançların, fikirlerin ve davranışların birleştirilmesine kadar geniş bir alanı kapsar.

57 Duyusal-Edimsel öğrenmenin öğrenme kazanımlarını yazarken kullanılan bazı eylemler aşağıda gösterilmiştir. Harekete geçme, kabul etme, tamamlama, mücadele etme, müdahale etme, savunma, tartışma, gösterme, izleme, dinleme, yargılama, sıralama, düzenleme, katılma, paylaşma, ilişkilendirme, rapor etme, çözme, destekleme, değer verme, iş birliği yapma, sentezleme, değerlendirme, uygulama, soru sorma, Örnek: Kendi davranışının sorumluluğunu kabul eder. Bağımsız olarak çalışma isteğine değer verir.

58 Psikomotor (Devinişsel) Öğrenme
Psikomotor öğrenme beynin fonksiyonlarının ve kas hareketlerinin koordinasyonunu içeren fiziksel beceriler üzerine odaklanır. Psikomotor öğrenme türü, genellikle, sağlık bilimleri, sanat, müzik, mühendislik, tiyatro ve beden eğitimi ve laboratuar çalışmaları gerektiren alanlarda kullanılmaktadır.

59 Psikomotor (devinişsel) öğrenmenin öğrenme çıktılarını yazarken kullanılabilecek bazı fiiller:
seçme, tanımlama, ayırt etme, ilişkilendirme, başlama, gösterme, hareket etme, tepkide bulunma, gösterme, izleme, tekrar etme, yapılandırma, güçlendirme, organize etme, uyarlama, değiştirme, yeniden organize etme, çeşitlendirme, ayarlama, birleştirme, oluşturma, yapma, sonuç çıkarma. Örnek: Kurallara uygun olarak otomobil kullanır. Kaynak: Bloom’s Taxonomy of Learning Domains The Three Types of Learning. Web: nwlink.com/-Donçlark/hrd/bloom.html

60 Örnek Top atıldıktan sonra nereye düşeceğini tahmin eder ve topu yakalamak için doğru yere koşar. Yeni bir süreci öğrenmek için istek gösterir. Bir model yapmak için yönergeleri takip eder. Kurallara uygun olarak otomobil kullanır. Hızlı ve doğru bir şekilde bilgisayar kullanır. Kaynak: Bloom's Taxonomy of Learning Domains The Three Types of Learning. Web:

61 Kaynaklar A taksonomy for learning, teaching, and assessing (2001). A revision of Bloom’s taxanomy of educational objectives. Editors:L.W. Anderson and D.R. Krathwohl., P.M. Airasian, K.A, Truikshank., R.E. Mayer., P.R. Pintrıch., J.Raths., M.C. Wittrock. Longman, ınc. Kısakürek M.A(2009).Öğrenme kazanımlarının yazılması ve kullanılması. BEK’ de yapılan sunum notları. Krath wohl R.D(2002). A revision of Bloom’s taxonomy: an Overview. Çevirenler:Köğce D, Aydın M ve Yıldız, C. (2009). Bloom Taksonomisinin Revizyonu: Genel bir bakış. Elementary Education online 8(3). ç.1-7. Yüksel, S (2007). Bilişsel alanın sınıflamasında (taksonomi) yeni gelişmeler ve sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5(3),

62 Daha nitelikli bir eğitim için …………….
Teşekkür ederim.