Puanlama Yönergeleri (Rubrikler)

... konulu sunumlar: "Puanlama Yönergeleri (Rubrikler)"— Sunum transkripti:

1 Puanlama Yönergeleri (Rubrikler)
Doç. Dr. Mustafa DOĞAN Konya N. Erbakan Üniversitesi A. K. Eğitim Fakültesi

2 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Puanlama Yönergeleri Puanlama yönergeleri öğrencinin performansının niteliğini değerlendirmek için kullanılan bir dizi uyumlu kurallar olarak tanımlanmaktadır. Kurallar karar vermenizi yönlendirir ve karar verme sürecinde kararlılığınızı sağlar. Karmaşık performanslarda her bir öğrenme hedefi veya adımı için çeşitli puanlama yönergeleri kullanılabilir. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

3 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Puanlama Yönergeleri Tutarlılığı sağlar ve artırmaya yardım eder. Nesnelliği artırır. Kullanılan başarı standartlarının geçerliliklerini geliştirir. Öğrencilere, beklentiler konusunda fikir verir. Değerlendirmede zaman kazandırır. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

4 Akılda Tutulması Gereken Kritik Sorular
Hangi önemli kriter ve öğrenme hedefleri değerlendirilmelidir? Her bir kriterin ve öğrenme hedeflerinin gelişim (başarı) seviyeleri ne olmalıdır? Bütüncül yada analitik puanlama yönergesi mi kullanılmalıdır? Derecelendirme ölçeği veya kontrol listesi puanlama şeması olarak kullanılmalı mıdır? Öğrenciler kendi performanslarını derecelendirme sürecine katmalı mıdır? Puanlamayı etkili veya daha az zaman alacak şekilde nasıl düzenlemelidir? Değerlendirme sonucu olarak neler kayıt altına alınmalıdır? MDogan-Ölçme-Erzurum2013

5 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Puanlama Yönergeleri... ...bir veya daha fazla ölçek kullanma durumlarına, ...çalışmanın kalite tanımlarının genel veya göreve/performansa özgü oluşlarına göre kategorilendirilebilir. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

6 Bir Araştırma Puanlama Yönergesi Örneği
Kriter 1 2 3 Kaynak Sayısı x1 1-4 5-9 10-12 Tarihsel Doğruluk x3 Çok fazla tarihsel hata Birkaç tarihsel hata Görünen tarihsel hata yok Organizasyon Bilginin hangi kaynaktan geldiği belli değil Bilginin nereden geldiğini söylemek zor Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı kolyca söylenebilir. Kaynakça Kaynakça çok az bilgi içeriyor Kaynakça çoğu ilişkili bilgiyi içeriyor Bütün gerekli bilgiler var Bu puanlama yönergesinde iki bileşen var: Kriter ve performans seviyesi MDogan-Ölçme-Erzurum2013

7 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Kriter 1 2 3 Kaynak Sayısı x1 1-4 5-9 10-12 Tarihsel Doğruluk x3 Çok fazla tarihsel hata Birkaç tarihsel hata Görünen tarihsel hata yok Organizasyon Bilginin hangi kaynaktan geldiği belli değil Bilginin nereden geldiğini söylemek zor Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı kolyca söylenebilir. Kaynakça Kaynakça çok az bilgi içeriyor Kaynakça çoğu ilişkili bilgiyi içeriyor Bütün gerekli bilgiler var Bu puanlama yönergesinde iki bileşen var: Kriter ve performans seviyesi Kriter MDogan-Ölçme-Erzurum2013

8 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Performans Seviyesi Kriter 1 2 3 Kaynak Sayısı x1 1-4 5-9 10-12 Tarihsel Doğruluk x3 Çok fazla tarihsel hata Birkaç tarihsel hata Görünen tarihsel hata yok Organizasyon Bilginin hangi kaynaktan geldiği belli değil Bilginin nereden geldiğini söylemek zor Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı kolyca söylenebilir. Kaynakça Kaynakça çok az bilgi içeriyor Kaynakça çoğu ilişkili bilgiyi içeriyor Bütün gerekli bilgiler var Bu puanlama yönergesinde iki bileşen var: Kriter ve performans seviyesi Kriter MDogan-Ölçme-Erzurum2013

9 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Puanlama Mekanizması Kriter 1 2 3 Kaynak Sayısı x1 1-4 5-9 10-12 Tarihsel Doğruluk x3 Çok fazla tarihsel hata Birkaç tarihsel hata Görünen tarihsel hata yok Organizasyon Bilginin hangi kaynaktan geldiği belli değil Bilginin nereden geldiğini söylemek zor Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı kolyca söylenebilir. Kaynakça Kaynakça çok az bilgi içeriyor Kaynakça çoğu ilişkili bilgiyi içeriyor Bütün gerekli bilgiler var Bu puanlama yönergesinde iki bileşen var: Kriter ve performans seviyesi MDogan-Ölçme-Erzurum2013

10 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Puanlama Mekanizması Kriter 1 2 3 Kaynak Sayısı x1 1-4 5-9 10-12 Tarihsel Doğruluk x3 Çok fazla tarihsel hata Birkaç tarihsel hata Görünen tarihsel hata yok Organizasyon Bilginin hangi kaynaktan geldiği belli değil Bilginin nereden geldiğini söylemek zor Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı kolyca söylenebilir. Kaynakça Kaynakça çok az bilgi içeriyor Kaynakça çoğu ilişkili bilgiyi içeriyor Bütün gerekli bilgiler var Bu puanlama yönergesinde iki bileşen var: Kriter ve performans seviyesi Ağırlıklar MDogan-Ölçme-Erzurum2013

11 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Açıklamalar Açıklamalar yaygın bir şekilde kullanılsalarda puanlama yönergeleri için şart değillerdir. Açıklamalar, her bir kriterin her performans seviyesinde öğrenciden beklentileri açık bir şekilde ifade eder. Açıklamalar, öğretmenlere performansları birbirlerinden ayırt etmede yardımcı olur. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

12 Açıklamasız Puanlama Yönergesi
Kriter Zayıf (1) İyi (2) Mükemmel (3) Kaynak Sayısı x1 Tarihsel Doğruluk x3 Organizasyon Kaynakça MDogan-Ölçme-Erzurum2013

13 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Açıklamalar İyi ve tanımlayıcı açıklamalar yazmak kolay değildir. Puanlama yönergeleri gelişen, değişen bir değerlendirme aracıdır. Başlangıçta açıklama yazmayabilirsiniz. Zamanla açıklamaları daha iyi tanımlarsınız. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

14 Neden Performans Seviyesi?
Açık ve net beklentiler (öğrenci ve öğretmen için) Daha tutarlı ve objektif bir değerlendirme Daha iyi dönüt MDogan-Ölçme-Erzurum2013

15 Puanlama Yönerge Türleri
Analitik puanlama yönergeleri (APY) Bütüncül puanlama yönergeleri (BPY) MDogan-Ölçme-Erzurum2013

16 Analitik Puanlama Yönergesi
Öğrencinin cevabına ilişkin belirli boyutların, özelliklerin veya bir unsurun değerlendirilmesini gerektirir. Örneğin, öğrencinin tarihsel doğruluk kriterinde ve organizasyon kriterinde ne kadar başarılı olduğu ayrı ayrı görülebilir. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

17 Analitik Puanlama Yönergesi Örneği
Kriter 1 2 3 Kaynak Sayısı x1 1-4 5-9 10-12 Tarihsel Doğruluk x3 Çok fazla tarihsel hata Birkaç tarihsel hata Görünen tarihsel hata yok Organizasyon Bilginin hangi kaynaktan geldiği belli değil Bilginin nereden geldiğini söylemek zor Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı kolyca söylenebilir. Kaynakça Kaynakça çok az bilgi içeriyor Kaynakça çoğu ilişkili bilgiyi içeriyor Bütün gerekli bilgiler var Bu puanlama yönergesinde iki bileşen var: Kriter ve performans seviyesi MDogan-Ölçme-Erzurum2013

18 Bütüncül Puanlama Yönergesi (BTY)
Her öğrencinin cevaplarının niteliğini genel olarak değerlendirmeyi gerektirir. APY den farklı olarak her kriter için ayrı performans düzeyi içermez. Bütüncül PYlerde performansın düzeyleri bütün kriterlerle beraber dikkate alınır. Öğrencinin çalışmasına en uygun açıklama verilecek puanı belirlemektedir MDogan-Ölçme-Erzurum2013

19 Bütüncül Puanlama Yönergesi Örneği
3 – Mükemmel Araştırmacı 10-12 kaynak kullanmış Görünen tarihsel bir hata yok Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı kolayca söylenebilir Kaynakçada gerekli bütün bilgiler var. 2 – İyi Araştırmacı 5-9 kaynak kullanmış Birkaç tarihsel bir hata var Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığını söylemek zor Kaynakçada çoğu gerekli bilgi var. 1 – Kötü Araştırmacı 1-4 kaynak kullanmış Çok tarihsel bir hata var Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığını söylemek imkansız Kaynakçada çok az bilgi var. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

20 Ne Zaman Analitik PY Kullanmalıyız?
Çok fazla kriterin olduğu durumlarda Genel bir bakış açısıyla performans düzeyinin belirlenmesinin zor olduğu durumlarda Kriterlerin farklı ağırlıklarda olması tercih edildiği durumlarda MDogan-Ölçme-Erzurum2013

21 Ne Zaman Bütüncül PY Kullanmalıyız?
Hızlı ve toplama dayalı bir değerlendirme gerektiğinde Küçük, kısa bir ödev/görev değerlendirmesinde Daha kapsamlı ödevlerde de kullanılabilir Performansın tek bir kritere bağlı olmadığı durumlarda Örneğin, birçok kompozisyon puanlama yönergelerinde organizasyonu veya içeriği sunumdan ayırmak kolay değildir. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

22 Ne Kadar Performans Seviyesi Kullanmalıyım?
Böyle özel bir sayı yok  Fakat en az 2 performans seviyesi olmalı. Tek ya da çift sayı olma şartı da yoktur. En çok sayı size ve performansa göre değişiklik gösterecektir. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

23 Ne Kadar Performans Seviyesi Kullanmalıyım?
Genel olarak her kriter için az sayıda performans seviyesi ile başlamak, sonra gerekirse genişletmek daha iyidir. Sayı arttıkça muhakeme daha iyi hale gelirken hata payı da artar. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

24 MDogan-Ölçme-Erzurum2013
Örnek Dinleyicilerle göz teması Hiçbir zaman Bazen Her zaman Dinleyicilerle göz teması Hiçbir zaman Nadiren Bazen Genellikle Dinleyicilerle göz teması Hiçbir zaman Nadiren Bazen Genellikle Her zaman MDogan-Ölçme-Erzurum2013

25 Performans Seviyesi Sayısı...
... ne kadar az olursa, puanlama yönergesi O kadar kolay ve çabuk uygulanır Öğrencilere daha kolay açıklanır Geniş puanlama yönergesini daraltmaktan daha kolay genişletilir. Amaca uygun olması gerektiği için kişiye bağlılığı çoktur. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

26 Puanlama Yönergesi Geliştirmek
MDogan-Ölçme-Erzurum2013

27 Analitik Puanlama Yönergesi Geliştirmek
Her kriter için farklı sayılarda performans seviyesi belirleyebilirsiniz. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

28 MDogan-Ölçme-Erzurum2013

29 MDogan-Ölçme-Erzurum2013

30 Analitik Puanlama Yönergesi Geliştirmek
Her kriter için farklı sayılarda performans seviyesi belirleyebilirsiniz. Her performans seviyesi için açıklama yazmak zorunda değilsiniz fakat ... Her performans seviyesine puan atamak (puan atamak istemediğiniz durumlar olabilir). MDogan-Ölçme-Erzurum2013

31 Ses Sınavı Puanlama Yönergesi
1 2 3 4 5 Ağırlık Vokal tonu Vokal tekniği x2 Ritim Diksiyon Müzikalite x3 YOK Kötü Fena Değil İyi Çok iyi Mükemmel Vokal tonu 1 2 3 4 5 Vokal tekniği 6 8 10 Ritim Diksiyon Müzikalite 9 12 15 MDogan-Ölçme-Erzurum2013

32 Analitik Puanlama Yönergesi Geliştirmek
Her kriter için farklı sayılarda performans seviyesi belirleyebilirsiniz. Her performans seviyesi için açıklama yazmak zorunda değilsiniz fakat ... Her performans seviyesine puan atamak (puan atamak istemediğiniz durumlar olabilir). Puanlamalar eşit aralıklı olmak zorunda değildir. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

33 Sunum Puanlama Yönergesi
Hiç yok Bazen Sıklıkla Her zaman Göz teması 2 3 Sesin kullanımı 1 İçerik 6 10 Sunum şevki Özet 5 MDogan-Ölçme-Erzurum2013

34 Bütüncül Puanlama Yönergesi Geliştirmek
Her performans seviyesi için gerekli kriterlerin belirlemek. Gerektiği taktirde bir performans seviyesi birden fazla performans seviyesine ayrılabilir veya birleştirilebilir. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

35 Sunum Puanlama Yönergesi
Konusuna Hakim Olma Genellikle göz teması kurar Sesini her zaman uygun seviyede kullanır Sunum boyunca şevkini koruru Özet tamamen doğru Yeterlilik Sesinin genelde iyi kullanır. Sunumun çoğunda şevkini korur Özette sadece bir veya iki hata vardır Gelişmekte Bazen göz teması kurar Sesini bazen iyi ayarlar Şevkini sunumun bazı kısımlarında korur Özetti bazı hatalar vardır Yetersiz Neredeyse hiç göz teması yapmaz Ses kullanımı uygun seviyede değildir. Sunum şevkini nadiren gösterir. Özette çok hata vardır. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

36 Ev Ödevi Puanlama Yönergesi
Soruların çoğu veya hepsi doğru Soruların çoğu veya hepsi için işlemler gösterilmiş ++ (1 puan) Bazı cevaplar doğru Bazı cevaplar için işlemler gösterilmiş - (0 puan) Birkaç cevap doğru Çok az cevap için işlem yapılmış veya hiç işlem yapılmamış. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

37 Ev Ödevi Puanlama Yönergesi
Soruların çoğu veya hepsi doğru Bazı cevaplar doğru Soruların çoğu veya hepsi için işlemler gösterilmiş +++ (4 puan) + (1 puan) Birkaç cevap doğru Bazı cevaplar için işlemler gösterilmiş ++ (3 puan) - (0 puan) Ödevi teslim etmedi Çok az sayıda cevap için işlem yapılmış veya hiç işlem yapılmamış. MDogan-Ölçme-Erzurum2013

38 Puanlama Yönergenizi Kontrol Edin!
Bir arkadaşınızdan gözden geçirmesini isteyin Öğrencilerinizin gözden geçirmesini isteyin Hedeflerinizle örtüşüp örtüşmediğini kontrol edin Uygulanabilir olup olmadığına eleştirel bir gözle bakın Farazi bir öğrenci için yönergenizi kullanmayı deneyin MDogan-Ölçme-Erzurum2013

39 Puanlama Yönergenizi Kontrol Edin!
«bazen» göz teması yaptı (3 puan) «her zaman» sesini iyi kullandı (4 puan) «her zaman» şevkini korudu (4 puan) Özetin «bazı» kısımları doğru (4 puan) Öğrenci 15/20 yani %75 puan aldı. Bu öğrenci için bu puan uygun mu? Değil ise puanlama yönergenizi gözden geçirmeniz gerekir. MDogan-Ölçme-Erzurum2013