TIR SİSTEMİ, TÜRKİYE UYGULAMASI& TIR İŞLEMLERİ TEBLİĞİ

... konulu sunumlar: "TIR SİSTEMİ, TÜRKİYE UYGULAMASI& TIR İŞLEMLERİ TEBLİĞİ"— Sunum transkripti:

1 TIR SİSTEMİ, TÜRKİYE UYGULAMASI& TIR İŞLEMLERİ TEBLİĞİ
Ruken MERMER Gümrük ve Ticaret Uzmanı

2 TARİHÇE Geniş kapsamlı ilk TIR Sözleşmesi, 1959
Revize TIR Sözleşmesi, 1975 TIR Revizyon Süreci I. Safha, 1999 II. Safha, 2002 III. Safha, çalışmalar sürmekte Türkiye’nin Sözleşmeye Katılımı, 1984 TIR transit sistemi üzerine çalışmalar, II. Dünya Savaşının hemen sonrasında Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu himayesinde başlamıştır. İlk TIR Sözleşmesi, yılında az sayıda Avrupa ülkesi arasında imzalanmış ve tek tip TIR Karnesi kullanımının sağladığı avantajlar görüldükten sonra söz konusu Sözleşme, 1959 yılında 17 Avrupa ülkesi tarafından imzalanarak Avrupa’da daha geniş bir alanda kullanılmaya başlanmıştır. Sistemin işleyişinden elde edilen tecrübeler ve gelişen teknolojilere paralel olarak ise, 1978’de yürürlüğe girmiş olan 1975 tarihli TIR Sözleşmesi oluşturulmuştur. Günümüzde halen yürürlükte olan Sözleşme 1975’ten itibaren yirmi yedi defa düzeltilmiştir. 1990’lara gelindiğinde ise, politik değişimler, ticaret hacimlerindeki ve TIR taşımaları gerçekleştiren kara nakliyecilerinin sayısındaki büyük artışla birlikte TIR Sisteminin uygulanmasında bazı güçlüklerle karşılaşılmaya ve sistem istismar edilmeye başlanmıştır. Bu sorunlar, sistemin denetlenmesine yönelik yeni araçların bulunmasını, dolayısıyla kapsamlı bir revizyonu zorunlu kılmıştır. Uzun görüşmelerin ardından 3 aşamada tamamlanması öngörülen büyük bir değişiklik paketi hazırlanmış ve Taraf Ülkelerde 17 Şubat 1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamlı değişiklik paketinin ilk aşamasında SAFETIR işler hale getirilmiş ve TIR Yürütme Kurulu (TIRExB) kurulmuştur. 12 Mayıs 2002 tarihinde yürürlüğe giren ikinci aşamada; TIR web sitesi yayınlanmaya baslanmış, TIR El Kitabı hazırlanmıştır. Halen revizyon çalışmaları devam etmekte olan üçüncü aşamada ise BMAEK bünyesinde TIR sisteminin mevcut kağıda dayalı yapısının elektronik hale dönüştürülerek işlemlerin daha hızlı ve verimli bir şekilde yürütülmesini amaçlayan eTIR uygulaması ile TIR prosedürünün bilgisayarlı hale getirilmesi amaçlanmaktadır. Türkiye, 1966 yılından bu yana kesintisiz olarak TIR sistemini uygulamakla birlikte bu önemli Sözleşmeye 1984 yılında taraf olmuştur. Safe-TIR projesi, TIR Karnesi sonlandırma bilgilerinin bilgisayar ortamında kontrolünü ve dolayısıyla suiistimallerin ve usulsüzlüklerin önlenmesini amaçlamaktadır. TIR Karnelerine ait boşaltma bilgileri (TIR Karne No., boşaltma gümrüğü, boşaltma tarihi, boşaltma şekli, boşaltma sayfa no., vs.) gümrük makamları tarafından doğrudan veya Kefil Kuruluş vasıtasıyla IRU' ya ulaştırılmaktadır. Bu kapsamda, Gümrük İdarelerinde sonlandırılan TIR karneleri bilgileri haftada 2 defa IRU’ ya gönderilmekte iken, 2009 yılı Mayıs ayından itibaren günlük olarak gönderilmektedir.

3 COĞRAFİ KAPSAM Sözleşmeye hemen her kıtadan 67 ülke (AB ile 68 sayılıyor.) taraftır. Ancak, şu anda Avrupa, Ortadoğu ve Orta Asya arasındaki uluslararası taşımacılıkta 57 ülke tarafından uygulanmaktadır. Sözleşmeye taraf olup uygulamayan ülkeler ise; Afganistan (yakın zamanda geçecek), Endonezya, Güney Kore, Uruguay, Cezayir, Kanada, Şili, Liberya, ABD ve Avrupa Birliği’dir. Birleşik Arap Emirlikleri müzakerelerini tamamlayarak Sözleşmeyi kabul sürecine geçerken; Çin, Hindistan ve Pakistan’ın Sözleşmeye taraf olmasına ilişkin müzakereler hali hazırda devam etmektedir. Ayrıca Mısır, Libya, Umman, Suudi Arabistan, Tayland ve Yemen ise Sözleşmeye taraf olmak isteyen diğer Ülkelerdir. Not 1: Bir ülkede TIR sisteminin uygulanması için, yetkilendirilmiş bir kefil kuruluş bulunması gerekmektedir. Not 2: Türkiye’nin komşularından Irak Sözleşmeye taraf olmadığından, TIR karneleri Habur’da sonlanmaktadır. TIR Sözleşmesine taraf ve uygulayan ülkeler TIR Sözleşmesine taraf ancak uygulamayan ülkeler Üyelik Müzakereleri Devam Eden Ülkeler Kabul Sürecindeki Ülkeler Sözleşmeyle İlgilenen Diğer Ülkeler

4 2013 yılında; Toplam 2.920.150 adet TIR Karnesi dağıtıldı.
TOBB, adedini aldı. TIR Sistemi’nden aldığı %25’lik pay ile sistemin en büyük uygulayıcısı Türkiye’dir. Ancak Ortak Transit Sözleşmesi’ne taraf olmamız sonrasında, 2013 yılı TIR Karnesi kullanım sayılarında önceki yıla kıyasla %22’lik bir düşüş yaşanmıştır. Dünya genelinde dağıtılan toplam TIR Karnesinin yaklaşık % 25’i (2011 yılında TOBB tarafından Türk nakliye firmalarına adet TIR Karnesi verilmiştir.) Türk firmalarınca kullanılmaktadır yılında dağıtılan TIR Karnesi sayısı ’dir. Bugün itibariyle ülkemizde TIR Karnesi kapsamında karayolu ile eşya taşımacılığı yapan nakliye firması vardır. Bu firmalara ait TIR filo sayısı ’e yakındır yılında Dünya da adet TIR Karnesi dağıtılmıştır. Türk Nakliyecilerinin kullandığı karne sayısı ise ’dür.

5 TIR SÖZLEŞMESİ 64 maddelik ana metin ile 10 Ekten oluşmaktadır. EKLER
EK 1. TIR Karnesi MODELİ EK ve 7 TAŞITLARIN VE KONTEYNERLERİN ONAYLANMASI EK 6. AÇIKLAYICI NOTLAR EK 8. ORGANİZASYON EK 9. TIR SİSTEMİNE GİRİŞ EK 10. SAFETIR

6 AÇIKLAYICI NOTLAR Sözleşme hükümlerini ve eklerini değiştirmez, ancak içeriğini, anlamını ve kapsamını daha belirgin hale getirmektedir. YORUMLAR Yorumlar, akit taraflara yasal yükümlülük getirmemekle birlikte, TIR İdari Komitesi ve BMAEK Taşımacılığa İlişkin Gümrük Soruları Çalışma Grubu’nun fikirlerini yansıtıyor olması itibariyle önem taşımaktadır. Ana metin ve eklerde yer alan açıklayıcı notlar bağlayıcı, yorum notları tavsiye niteliğindedir. Açıklayıcı notlar; Sözleşme hükümlerini ve Ek’lerini değiştirmez, ancak içeriğini, anlamını ve kapsamını daha belirgin hale getirerek Sözleşme hüküm ve eklerinin nasıl uygulanacağını belirler. Yorumlar ise; Sözleşme Akit Taraflarına yasal yükümlülük getirmemekle birlikte, TIR İdari Komitesi ve BMAEK Taşımacılığa İlişkin Gümrük Soruları Çalışma Grubu’nun fikirlerini yansıtır. Bu açıklama ışığında ikisi arasındaki fark; açıklayıcı notların bağlayıcı iken, yorum notları tavsiye niteliğinde kalmaktadır.

7 TIR SİSTEMİNİN AVANTAJLARI
Gümrük İdaresi Açısından: Ulusal prosedür gereklerini azaltma Mühür ve dış koşul muayenesi İş gücü avantajı Ulusal garanti ve dokümantasyona gerek olmaması TIR Karnesi - Tek Belge Nakliyeciler Açısından: Sınırlarda minimum engelleme Gecikmeleri azaltma Maliyeti azaltma Konteynerler için de kullanılabilir. Transit idarelerinde teminat verilmesi gerekmez. TIR Sistemi, paydaşlarına çalışma alanları ve gerçekleştirdikleri faaliyetlere uygun olarak çeşitli kolaylıklar sağlamaktadır. Bu kapsamda, TIR Transit Sistemi gümrük denetim tedbirleri bakımından ulusal transit prosedürlerine ilişkin normal zorunlulukları azaltarak; TIR taşımacılığının bir bölümünün yapıldığı transit ülkelerde gümrük mühürlerinin ve araç ya da konteynerinin harici kontrolü dışında ekstra kontrol gerektirmeyerek gümrük personelinin daha etkin çalışmasını sağlayarak; Yerli veya yabancı nakliyeciler ya da diğer şahıslar tarafından teşebbüs edilen usulsüzlük vakalarında, TIR Karnesi sahibinin sorumlu tutulamadığı hallerde ödenmesi gereken vergi ve harçların ulusal kefil kuruluş tarafından hemen ödenmesini teminat altına alarak; Hareket, transit ve varış gümrük idarelerince kabul gören tek tip standart belge kullanımıyla gümrük idarelerine büyük faydalar sağlamaktadır. Diğer taraftan, taşımacılık sektörü açısından sunulan avantajlar da ortadadır. TIR sisteminde eşyalar ulusal sınırlar üzerinden gümrük idarelerinin en az müdahalesiyle taşınmaktadır. Gümrük prosedürlerinin hızlıca tamamlanmasına paralel olaraksa transit taşımalardaki gecikmeler de en aza indirgenerek taşıma maliyetlerinde önemli ölçüde ekonomi yapılması sağlanmaktadır. Ayrıca, TIR transit rejiminin temel unsurlarından uluslararası garanti sistemi sayesinde nakliyeciler güzergahları üzerindeki transit ülkelerindeki gümrük idarelerinde teminat vermeden taşımalarını gerçekleştirmektedir. Bunlara ek olarak, Sözleşmenin belirlediği standartları taşıyan konteynerler içinde de TIR Karnesi himayesinde taşımacılık yapılabilecektir.

8 TIR SİSTEMİNİN 5 ESASI SİSTEME KONTROLLÜ GİRİŞ TIR Karnesi
ULUSLARARASI GARANTİ GÜMRÜK KONTROLLERİNİN KARŞILIKLI TANINMASI SİSTEME KONTROLLÜ GİRİŞ GÜVENLİ TAŞIT VE KONTEYNERLER Uluslararası eşya taşımacılığında minimum müdahale ve maksimum güvenliği sağlamak için TIR rejimi 5 temel ilkeyi barındırmaktadır. Bu ilkeler çerçevesinde; 1- Mallar yetkili makamlarca onaylanmış taşıt ve konteynerlerde taşınmalıdır. 2. Eşyanın taşınması sırasında ödenmesi gereken vergi ve resimler uluslararası garanti altına alınmalıdır. 3. Taşımalar, hem beyanname yerine geçen, hem de garantinin kanıtı niteliğindeki TIR Karnesi himayesinde yapılmalıdır. 4. Hareket gümrük idaresinde yapılan kontrol varış gümrük idaresince tanınmalıdır. 5. Belli gereklilikleri sağlayan firmalar TIR Sistemine giriş için yetkilendirilmelidir. Türkiye örneğine ileride değinilecektir. TIR Karnesi

9 GÜVENLİ TAŞIT VE KONTEYNERLER
Gümrük mührü ile emniyet altına alınan yük bölümüne gümrük mührü kırılmadan ya da iz bırakmadan izinsiz erişmek mümkün değildir. Gümrük mühürleri basit, ancak etkili şekilde yapıştırılmış mühürler olmalıdır. TIR Sözleşmesi eşyanın, yük bölümleri gümrük mührü ile emniyet altın alındıktan sonra iç kısımlarına erişime olanak tanımayacak ve her türlü tahrifatın görünür olacağı şekilde yapılmış konteynerler ya da karayolu araçları içerisinde eşyanın taşınmasını öngörmektedir. Bu amaçla, Konvansiyon yapım ve onay prosedürlerine ilişkin standartlar ortaya koymaktadır. Bu standartları sağlaması şartıyla Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüklerinin yetki verdiği gümrük idareleri, karayolu taşıtları için “Taşıt Onay Belgesi”, konteynerler için ise “Onay Plakası” vermektedir.

10 Taşıt Onay Belgesi Karayolu ile uluslararası eşya taşımacılığı yapılan taşıtların TIR Sözleşmesi hükümlerine uygun olarak imal edildiğini gösteren ve yetkili gümrük idarelerince iki yıl süreyle geçerli olmak üzere TIR Sözleşmesi ekinde yer alan örneğe uygun olarak düzenlenen belgedir. Transit beyannamesi kapsamında yapılan taşımalarda taşımayı yapacak taşıtlar için Karayolu Taşıtı Onay Belgesi aranmaz.

11 Taşıt Onay Belgesi TIR Karnesi himayesinde uluslararası taşımacılık, TIR Sözleşmesinde öngörülen şartlara uygun olarak yapılmış taşıtlar ve/veya konteynerler ile yapıldığından, TIR Sistemi’ne dahil olmak isteyen nakliyeci firmaların bu belgeyi almaları zorunludur.

12 ULUSLARARASI GARANTİ Ulusal kefil kuruluş, TIR taşımaları esnasında ortaya çıkan herhangi bir usulsüzlük halinde, TIR Karnesi kapsamında taşıma yapan yerli ya da yabancı nakliyecilere ait vergi ya da harçların o ülke içinde ödenmesini garanti etmektedir. Teminat üst limiti her TIR Karnesi başına Avro’dur. TIR transit rejiminin ikinci temel unsuru uluslar arası teminat sistemidir. Bu sistem transit işlemleri sırasında risk altındaki gümrük vergi ve harçlarının, TIR nakliyecisinin sorumlu tutulamadığı hallerde, her an için, bir ulusal kefil kuruluş tarafından karşılanmasını temin etmek üzere oluşturulmuştur. Bu sistem uyarınca, belli bir ülkede nakliyecileri temsil eden ve o ülkenin gümrük yönetimi tarafından onaylanmış her kefil kuruluş, TIR taşımaları esnasında ortaya çıkan herhangi bir usulsüzlük halinde ödenmesi gereken vergi ya da harçların o ülke içinde ödenmesini garanti etmektedir. Bu ulusal kefil kuruluş TIR Karnesi kapsamında taşıma yapan yerli ya da yabancı nakliyecilere ait vergi ya da harçların bu ulusal kefil kuruluş tarafından ya da başka bir ülkedeki dernek tarafından ödenmesini garanti etmektedir. Dolayısıyla, her ülke kendi gümrük sahasında gerçekleşen tüm TIR taşımaları için kendi topraklarında sağlanan bir teminattan istifade etmektedir. Bu sayede de, gümrük yönetimlerinin bir uygunsuzluk durumunda başvurabilecekleri ulusal bir partner mevcut olmaktadır. Garantinin parasal limitleri her ülke için farklı olarak belirlenmekle birlikte halen ,ulusal birliklerden her bir TIR Karnesi için talep edilecek teminat üst limiti her TIR Karnesi başına $’dır. Ancak Sözleşmeye Taraf ülkeler bu üst limitin arttırılmasından yanadır. Hatta, AB ülkeleri,Rusya ve Belarus’ta garanti limiti € olarak uygulanmaktadır.

13 TIR SİSTEMİ AKTÖRLERİ TIR Karnesi Hamili (Nakliyeci) Gümrük İdaresi
Ulusal Kefil Kuruluş (TOBB) Uluslararası Kefil Kuruluş (IRU - Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği)

14 KEFALET ZİNCİRİ Gümrük idaresi TOBB
Uluslararası Kuruluş (IRU) Tüm ulusal kefil kuruluşlar TIR Sistemine dahil olan ülkelerin tamamını birbirine bağlayan ve IRU tarafından desteklenen bir teminat zinciri oluşturmaktadır. Örneğin bir firma usulsuzlük yaptığında; vergi tahsili için GTB TOBB’a başvuruyor ve tahsilat yapıyor. TOBB IRU’ya, IRU sigorta şirketine gidiyor. Uluslararası Kuruluş (IRU) nezdindeki sigorta şirketi (AXA SİGORTA) YEREL SİGORTA KARNE HAMİLİ

15 TIR Karnesi Gümrük beyannamesi yerine geçer.
TIR sistemi kapsamında taşınan eşyalara yönelik uluslararası bir teminatın mevcudiyetine dair kanıt sağlar. Ek 1 - TIR Karnesi TIR Karnesi, TIR sisteminin idari belkemigini olusturmaktadır ve TIR sistemi kapsamında tasınan eşyaya yönelik uluslararası bir teminatın mevcudiyetine dair kanıt saglamaktadır. TIR Karneleri halen IRU tarafından imzalanan sözlesme taahhüdünde ortaya konan kosullar uyarınca, IRU tarafından ulusal kefil kuruluslara düzenlenmektedir. Her kefil kurulus da karsılıgında nakliyecinin bu kurulusla birlikte imzaladıgı taahhüt bildiriminde ortaya konan sartlara uygun olarak kendi ülkesindeki nakliyecilere TIR Karnesi düzenlemektedir. TIR Karnesinin kapak sayfası ve içinde yer alan iki set halindeki yaprak ve dip koçanları serisi gümrük makamları tarafından gerçeklestirilecek kontroller ve teminat sisteminin isleyisi bakımından TIR Karnesinin önemli islevini temsil etmektedir. TIR kapsamında tasımanın gerçeklestigi her ülkede iki yaprak ve iki dip koçanından olusan bir set kullanılır. IRU ile TIR Karnesi düzenleyen kurulusun adları, kaseleri ve imzalarını tasıyan ve nakliyeci tarafından uygun sekilde doldurulmus, geçerli bir TIR Karnesinin ibrazı teminatın varlıgı ve geçerliliginin kendi basına bir kanıtıdır. TIR Karnesi, hareket gümrügünde düzenleyici kurulusun müsaade ettigi süre içinde isleme konmus olması kaydıyla, TIR isleminin varıs gümrük idaresinde tamamlanmasına kadar geçerli kalır. TIR Karnesi 2013 yılı fiyatları:

16 TIR Karnelerini basar ve dağıtır.
TIR Karnesi, uluslararası eşya taşımacılığının TIR Sözleşmesi kapsamında yürütülmesini sağlar. TIR Karnelerini basar ve dağıtır. Dili Fransızca (Birinci kapak önyüzü hariç) 60 gün geçerli (Yabancı taşıyıcıya verilenler için 10 gün) Geçerlilik tarihi hiçbir koşulda değiştirilemez veya uzatılamaz. Hareket ve varış gümrük idarelerinin toplam sayısı en fazla 4’tür. IRU tarafından basılarak üye ülkelerin kullanımına sunulur. TOBB tarafından yabancı taşıyıcıya verilen TIR karneleri 10 gün geçerlidir. Bu durumda TIR aracı hangi ülkede kayıtlıysa o ülkenin kefil kuruluşunun onayı alınır. TIR Karnesi, maddelerin İngilizce olarak da basıldığı birinci kapak önyüzü hariç Fransızca basılır. İkinci sayfada Fransızca olarak basılan ‘TIR Karnesinin Kullanılmasına İlişkin Kurallar’ üçüncü sayfada İngilizce olarak da basılır. Uygun olması halinde Onaylı Rapor, arka sayfasında Fransızca’dan başka bir dilde de yer alabilir. Tüm TIR karnelerinin (4, 6, 14, 20 yapraklı) geçerlilik süresi, TIR Karnesinin veriliş tarihinden itibaren 60 gündür. Yabancı bir taşıyıcıya verilen bir TIR Karnesinin geçerlilik süresi ise 10 gündür. TIR Karnesinin geçerlilik tarihi hiçbir koşulda değiştirilemez veya uzatılamaz. TIR Karneleri himayesinde yapılan nakliyat birden fazla hareket ve varış gümrük idarelerini kapsayabilir. Fakat, gümrük hareket ve varış idarelerinin toplam sayısı dördü geçmemelidir.

17 TIR Karnesi doldurulurken eşya cinsi açıkça yazılmalıdır
TIR Karnesi doldurulurken eşya cinsi açıkça yazılmalıdır. Plastik eşya, tekstil eşyası, gıda maddesi, fatura muhteviyatı eşya vb. muğlak ve genel ifadelerden kaçınılmalıdır. (Örneğin fatura muhteviyatı eşya, liste kapsamı eşya, elektronik eşya vb.) Bu durum eşya kaçakçılığına ortam hazırlar. TIR Karnesi tek bir yolculuk için geçerlidir. Her bir taşıt, konteyner veya yük kompartımanı için tek bir TIR Karnesi düzenlenir. TIR Karnesine, eşya cinsi açıkça yazılmaksızın “Fatura muhteviyatı eşya”, “Liste muhteviyatı eşya”, “Elektronik eşya”, “Gıda maddesi” gibi muğlak ve genel ibarelerin yazılması, TIR sistemi suistimal edilmek suretiyle eşya kaçakçılığı yapılmasına ortam hazırladığından, TIR Karnesinin 10 no.lu kutusunun mümkün olduğu ölçüde eşyanın tanımını içerecek şekilde doldurulmasına özen gösterilir. TIR Karnesi doldurulurken eşya cinsi açıkça yazılmalıdır. Plastik eşya, tekstil eşyası, gıda maddesi, fatura muhteviyatı eşya vb. muğlak ve genel ifadelerden kaçınılmalıdır. TIR Karnesi tek bir yolculuk için geçerlidir. Her bir taşıt, konteyner veya yük kompartımanı için tek bir TIR Karnesi düzenlenir.

18 Şoförün eşya muhteviyatına ilişkin yeterli bilgisi olmayabilir
Şoförün eşya muhteviyatına ilişkin yeterli bilgisi olmayabilir. Ancak TIR Karnesini doldururken ihracat beyannamesi veya faturadaki bilgileri eşya cinsi bilgisi olarak yazabilir. Üzerinde silinti veya kazıntı bulunan ya da ilgili sayfasında daha önce işlem gördüğü gümrük idaresinin mührü bulunmayan TIR karneleri gümrük idarelerince kabul edilmez. TIR karneleri ile ilgili olarak yapılacak takip işlemleri, giriş veya hareket gümrük idareleri tarafından yürütülür. Şoförün eşya muhteviyatına ilişkin yeterli bilgisi olmayabilir. Ancak TIR Karnesini doldururken ihracat beyannamesi veya faturadaki bilgileri eşya cinsi bilgisi olarak yazabilir. Üzerinde silinti veya kazıntı bulunan ya da ilgili sayfasında daha önce işlem gördüğü gümrük idaresinin mührü bulunmayan TIR karneleri gümrük idarelerince kabul edilmez. TIR karneleri ile ilgili olarak yapılacak takip işlemleri, giriş veya hareket gümrük idareleri tarafından yürütülür.

19 TIR Karnesi Doldurulmasına İlişkin Esaslar
14 yapraklı TIR Karnesi kapağı

20 TIR Karnesi Doldurulmasına İlişkin Esaslar
TIR Karnesi verilmeden önce, kefil kuruluş personeli karne kapağının aşağıdaki bölümlerini doldurur: 1 no.lu bölüm Geçerlilik tarihi, 2 no.lu bölüm Karne veren kuruluşun adı, 3 no.lu bölüm Karne hamilinin unvanı, kimlik numarası ve adresi, 4 no.lu bölüm Karne veren kuruluşun mührü ve yetkilisinin imzası.

21 TIR Karnesi Doldurulmasına İlişkin Esaslar
TIR Karnesi hamili, taşımaya başlamadan önce aşağıdaki bölümleri doldurur: Hareket ülkesi adı, Varış ülkesi adı, Araç plaka numarası, Taşıt onay belgesi numarası ve geçerlilik tarihi, Araç kayıt numarası (sadece konteynerler için) Diğer hususlar (Ağır ve havaleli eşya vb. durumlar) TIR Karne hamilinin imzası. TIR Karnesi hamili, taşımaya başlamadan önce aşağıdaki bölümleri doldurur: 6 no.lu bölüm Hareket ülkesi adı, 7 no.lu bölüm Varış ülkesi adı, 8 no.lu bölüm Araç plaka numarası, 9 no.lu bölüm Taşıt onay belgesi numarası ve geçerlilik tarihi, 10 no.lu bölüm Araç kayıt numarası (sadece konteynerler için) 11 no.lu bölüm Diğer hususlar (Ağır ve havaleli eşya vb. durumlar) 12 no.lu bölümü imzalar.

22 TIR Karnesi Doldurulmasına İlişkin Esaslar

23 TIR Karnesi Doldurulmasına İlişkin Esaslar
Doğru şekilde doldurulmuş TIR Karnesi örneği

24 GÜMRÜK KONTROLLERİNİN KARŞILIKLI TANINMASI
İLKE: Hareket ülkesinde alınan gümrük kontrolü tedbirlerinin transit ve varış ülkelerinde de kabul edilmesi, Gümrük idareleri tarafından mühürlenmiş karayolu araçları ya da konteynerler içinde taşınan eşyanın istisnai haller haricinde kontrol edilmemesi; yol boyu sadece belge kontrolünün yapılmasıdır. TIR sisteminin dayandıgı dördüncü temel unsur, hareket ülkesinde alınan gümrük kontrolü tedbirlerinin transit ve varıs ülkelerinde de kabul edilmesi ilkesidir. Bu ilkenin bir sonucu olarak, TIR prosedürü uyarınca, mühürlenmis karayolu araçları ya da konteynerler içinde tasınan mallar, genel bir kural olarak transit ülkelerdeki gümrük idareleri tarafından muayene edilmemektedir. Ancak, istisnai olarak, gümrük idarelerinin usulsüzlüklerden süphe etmeleri halinde spot kontrolleri gerçeklestirme hakkı bulunmaktadır. Nakliyeciler açısından çok cazip bulunan bu prosedür, hareket gümrük idaresi tarafından gerçeklestirilen kontrolün TIR transit islemi esnasında diger tüm gümrük idareleri tarafından kabul edilmesi anlamına gelmektedir. Sonuç olarak ve TIR sisteminin etkin sekilde isledigine ilgili tüm gümrük makamları tarafından güven duyulması açısından, hareket gümrük idaresi önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, hareket gümrügündeki gümrük denetiminin katı ve eksiksiz olması önem tasımaktadır. Hareket gümrük idaresi ayrıca, mühür takmadan önce, karayolu aracının ya da konteynerin durumunu da denetlemesi ve kapalı araç ya da konteynerler olması halinde örtü ve örtü baglantılarının durumunu da kontrol etmesi gerekmektedir. Zira bu teçhizat onay belgesinde yer almamaktadır.

25 SİSTEME KONTROLLÜ GİRİŞ
Yetkili makamların, yani gümrük idarelerinin ulusal kefil kuruluşu belirlerken bir takım şartlar araması gerektiğini ifade eder. Taşımacılar için ise sisteme giriş izni, belli şartları taşıyan firmalara kefil kuruluş ile ulusal gümrük makamları tarafından verilir.

26 TIR SİSTEMİNİN TÜRKİYE’DE UYGULANMASI

27 Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
TIR sistemi altında, karayolu ile uluslararası eşya taşıması yapmak isteyen firmaların Bakanlıktan (C1), (C2), (C3), (E2), (L2), (M3) veya (R2) yetki belgesi almış olmaları zorunludur. Bu belgelere ilişkin düzenleme yapmaya Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı yetkilidir. Gümrük idaresi ulaştırma mevzuatının düzenleyicisi değil, uygulayıcısı konumundadır. Çekici ile yarı römork, kamyon ile römork bir birim taşıt sayılır. Bununla birlikte, TIR Sözleşmesinin 2 numaralı ekinde belirtilen teknik özellikleri haiz kamyon, tanker, tanker kamyon, panelvan ve benzeri taşıtlar da bir birim taşıt olarak sayılır. (C2), (L2) ve (M3) yetki belgesi almış olanların taşıt listelerinde en az 300 ton istiap haddinde ve 10 birim taşıta sahip olmaları gerekmektedir. C Yetki Belgesi : Ticari amaçla uluslararası eşya taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır. C1 Yetki belgesi: Yetki belgesi sahibinin kendi adına ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş taşıt veya taşıtlarla, sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili eşya taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara verilir. C2 Yetki belgesi: Belirli bir zaman tarifesine göre ve/veya belirli bir zaman tarifesine uymaksızın eşya durumuna göre sefer düzenleyerek taşıma yapacaklara verilir. C3 Yetki belgesi : Ev ve büro eşyası taşıması yapacaklara verilir. E Yetki belgesi : Ticari amaçla yolcu ve eşya taşımacılığı yapacak kamu kurum ve kuruluşlarına verilir. E2 Yetki belgesi : Yurtiçi ve/veya uluslararası eşya taşımacılığı yapacaklara verilir. L Yetki belgesi : Ticari amaçla lojistik işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. L2 Yetki belgesi : Uluslararası lojistik işletmeciliği yapacaklara verilir. M Yetki belgesi : Ticari amaçla kargo işletmeciliği yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. M2 Yetki belgesi : Yurtiçi kargo işletmeciliği yapacaklara verilir. M3 Yetki belgesi : Uluslararası kargo işletmeciliği yapacaklara verilir. R Yetki belgesi : Ticari amaçla yurtiçi ve uluslararasında taşıma işleri organizatörlüğü yapacak tüzel kişilere verilir. R2 Yetki belgesi : Uluslararası taşıma işleri organizatörlüğü yapacaklara verilir.

28 TOBB 1. TIR Sistemine Kabul Talepnamesi,
2. Noter tasdikli taahhütname, 3. Yetki belgesi fotokopisi, 4. TIR Sistemine kabul teminatı formlarının aslı,  5. Birlik Yönetim Kurulu tarafından belirlenen TIR Sistemine giriş ücretinin ödendiğini gösterir banka dekontu, 6. Ek taahhütname , 7. Karne hamili bilgi formu, 8. Oda kayıt sicil sureti, 9. Ticaret sicili gazetesi onaylı fotokopisi, 10. Karne hamili ortaklarının her biri için: - Resimli ve tasdikli nüfus hüviyet cüzdanı sureti ,  Resimli ve tasdikli ikametgah ilmühaberi,  Son altı ay içinde alınmış adli sicil kaydı ve adli sicil arşiv kaydı. Firma, yukarıda belirtilen belgelerin yer alacağı, TIR Sistemine kabul talebini, bir dilekçe ile bağlı bulunduğu odaya verir. Başvurunun yapıldığı oda tarafından, firmanın işletme merkezinde bizzat kontrol ve araştırma yapıldıktan sonra, bu belgelerin tamamı, firmanın taşıma kapasitesi, mali yapısı, kurumsal durumu ve yeterliliği, ortaklarının ve yetkililerinin ticari itibarı, mesleki yeterliği, banka ve finans kurumları nezdindeki mali itibarları hakkında gerekli araştırmalar yapılarak hazırlanan rapor, oda yönetim kuruluna sunulur ve onaydan sonra bir yazı ekinde TOBB’a intikal ettirilir. Firma hakkında hazırlanan rapor, adayın TIR Sistemine kabulü sırasında değerlendirilecek, ancak herhangi bir bağlayıcılığı olmayacaktır. Firmaya TIR Karnesi kullanma hakkı verilirse, firmanın tezkiyesi için, TIR Sistemine Kabul Talepnamesi, Noter tasdikli taahhütname, Yetki belgesi fotokopisi, Karne hamili bilgi formu, Oda kayıt sicil sureti, Ticaret sicili gazetesi onaylı fotokopisi, Karne hamili ortaklarının için gereken belgeler, Yetki belgesi çeşidine uygun mesleki yeterlilik belgesiyle GGM’ye gönderilir.

29 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Firma tezkiyesi/tezkiye iptal işlemleri Adres/unvan/ortak değişiklikleri Vergi takibini gerektirebilecek durumları tespit edebilmek amacıyla karne kullanımının izlenmesi Hatalı veri düzeltilmesi TOBB’a firmalara ilişkin veri aktarımı Firma ihracı (geçici/kesin) TIR Karnesi kapsamındaki taşımaların seyrinin TIR Transit Takip Programı ile takibi Genel Müdürlük olarak yalnızca firma kodları ve karne numaralarını düzeltebiliyoruz. Hatalı verileri genelde taşra düzeltiyor. Firma tezkiyesi/tezkiye iptal işlemleri Adres/unvan/ortak değişiklikleri Vergi takibini gerektirebilecek durumları tespit edebilmek amacıyla karne kullanımının izlenmesi Hatalı veri düzeltilmesi TOBB’a firmalara ilişkin veri aktarımı Firma ihracı (geçici/kesin) TIR Karnesi kapsamındaki taşımaların seyrinin TIR Transit Takip Programı ile takibi

30 TIR SİSTEMİNDE FİRMALARIN YETKİLENDİRİLMESİ
ULAŞTIRMA YETKİ BELGESİ TOBB ITDB Online+ Veri Girişi GÜMRÜKLER GENEL MÜDüRLÜĞÜ Dosya Kontrolü ITDBonline+ ONAY TIR YÜRÜTME KURULU LİSTE GÜNCELLEMESİ

31 C A B TIR ODALARI KARNE HAMİLİ VARIŞ ÜLKESİ HAREKET ÜLKESİ
GÜMRÜK KARNE HAMİLİ A B C Hareket Gümrük Ofisi Çıkış Gümrük Ofisi Giriş Gümrük Ofisi Varış Gümrük Ofisi HAREKET ÜLKESİ TRANSİT ÜLKESİ VARIŞ ÜLKESİ TIR Karnesinin IRU Tarafından Dağıtımı TOBB Tarafından Odalara Dağıtımı Karne Hamiline Tahsisi Gümrük İdaresine Sunuş Eşyanın Kontrolü ve Mühürlerin Tatbiki Mühürlerin Kontrolü Eşyanın Kontrolü İçin Mührün Çıkartılması ve TIR Karnesinin Sonlandırılması Kullanılan TIR Karnesinin İadesi Kullanılan TIR Karnesinin Kontrolü TOBB Tarafından IRU’ya İadesi

32 TIR Sözleşmesine Akit Tarafların Ulusal Mevzuatları Paralelinde Düzenlediği Konular
Yol süresi Güzergah Refakat Usulsüzlük cezaları

33 KAVRAMLAR TIR taşımacılığı; TIR Sözleşmesi ile saptanan TIR rejimi altında eşyaların en az bir sınır geçmek şartıyla bir hareket noktasındaki gümrük idaresinden bir varış noktasındaki gümrük idaresine taşınmasıdır.

34 KAVRAMLAR TIR işlemi; bir TIR taşımasının belli bir ülkenin bir hareket veya giriş (yol boyu) gümrük idaresi ile varış veya çıkış gümrük idaresi arasında gerçekleştirilen kısmıdır. B A

35 KAVRAMLAR TIR işleminin başlaması; bir karayolu taşıtının taşıt dizisinin veya konteynerin yükü ve bu yüke ilişkin TIR Karnesi ile birlikte kontrol amacıyla hareket veya giriş (yol boyu) gümrük idaresine sunulması ve gümrük idaresince TIR Karnesinin kabul edilmesidir. OK!

36 TIR işleminin sonlandırılması ve ibrası
TIR işleminin sonlandırılması; bir karayolu taşıtının, taşıt dizisinin veya konteynerin yükü ve bu yüke ilişkin TIR Karnesi ile birlikte kontrol amacıyla varış veya çıkış (yolboyu) gümrük idaresine sunulmasıdır. TIR işleminin ibrası; TIR işleminin bir Akit Tarafta usulüne uygun olarak sonlandırıldığının gümrük makamları tarafından tescili anlaşılır; bu husus gümrük makamlarınca, varış veya çıkış (yol boyu) gümrük idaresinde mevcut veri veya bilgilerin hareket veya giriş (yol boyu) gümrük idaresindeki veri veya bilgilerle karşılaştırılması suretiyle saptanır. TIR işleminin sonlandırılması; bir karayolu taşıtının, taşıt dizisinin veya konteynerin yükü ve bu yüke ilişkin TIR Karnesi ile birlikte kontrol amacıyla varış veya çıkış (yolboyu) gümrük idaresine sunulmasıdır. TIR işleminin ibrası; TIR işleminin bir Akit Tarafta usulüne uygun olarak sonlandırıldığının gümrük makamları tarafından tescili anlaşılır; bu husus gümrük makamlarınca, varış veya çıkış (yol boyu) gümrük idaresinde mevcut veri veya bilgilerin hareket veya giriş (yol boyu) gümrük idaresindeki veri veya bilgilerle karşılaştırılması suretiyle saptanır.

37 TIR Karnesi Hamilinin Sorumluluğu
TIR Karnesi hamilleri gümrük idaresine karşı; TIR Sözleşmesi hükümlerine, Gümrük mevzuatı hükümlerine, Ulaştırmaya ilişkin ulusal ve uluslararası mevzuat hükümlerine, Uymakla görevli ve sorumludurlar. TIR Karnesi hamili: TIR Sözleşmesinin ilgili hükümlerine uygun olarak adına TIR Karnesi düzenlenen, eşyanın TIR rejimine tabi tutulması amacıyla hareket gümrük idaresine sunulan TIR Karnesinde adına gümrük beyanında bulunulan ve taşıtın, taşıt dizisinin veya konteynerin yükü ile bu yüke ilişkin TIR Karnesinin hareket, yol boyu ve varış gümrük idarelerine sunulmasından ve TIR Sözleşmesinin ilgili diğer hükümlerine uyulmasından sorumlu olan kişidir.

38 TIR Karnesi Hamilinin Sorumluluğu
TIR Sözleşmesi Madde 1/o: TIR Karnesi hamili, karayolu taşıtının, taşıt dizisinin veya konteynerin yükü ve bu yüke ilişkin TIR Karnesi ile birlikte hareket Gümrük idaresine, yol boyu Gümrük idaresine ve varış Gümrük idaresine sunulmasından ve TIR Sözleşmesi’nin diğer ilgili hükümlerine tam olarak uyulmasından sorumludur. Kefil kuruluş, ülkedeki gümrük kanunlarına ve yönetmeliklerine göre ödenmesi gereken ithal ve/veya ihraç vergi ve resimleri ile bunlara ilişkin gecikme faizlerini öder.

39 TIR Karnesi Hamilinin Sorumluluğu
TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi Altında Karayolu Taşımacılığı Yapacak Firmaların Kefil Kuruluş TOBB’a Verecekleri Taahhütname Taahhütnameyi imzalayan TIR Karnesi hamili; temsilcilerinin, hizmetinde çalışan kişilerin ve taşımanın yapılması için hizmetinden yararlandığı diğer kişilerin görevlerini yerine getirirken yaptıkları davranış ve ihmallerden kendisininmiş gibi sorumlu olacağını taahhüt eder.

40 TIR Karnesi Hamilinin Sorumluluğu
Nakliyeci, çalıştırdığı personelin kusurlarından ve şoförün eylemlerinden sorumludur. Yapılan usulsüzlüğe ilişkin herhangi bir bilgisi olmasa dahi sorumluluktan kurtulamaz. Bu durum nakliyeciye müeyyide uygulanmasına engel olmaz. 2006 yılından önce, TIR Sözleşmesinin 38 inci maddesinin birinci fıkrasına ilişkin açıklama notunda, ticari bir işletmenin, bu ticari işletmenin bilgisi dışında, sürücülerin birisi tarafından işlenen bir suç yüzünden TIR sisteminden men edilemeyeceği kuralı yer alıyordu. Ancak bu açıklama notu 09/10/2006 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2006/10922 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılma sebebi usulsüzlük yapan nakliyecilerin suçu şoförüne atmasıdır. Mevcut durumda nakliyeci şoförün her türlü eylem ve davranışından sorumludur.

41 TIR İŞLEMLERİ TEBLİĞİ

42 Temel Kavramlar Hareket gümrük idaresi: Yükün tamamı veya bir kısmı ile ilgili TIR taşımasının başladığı akit taraflardan birine ait gümrük idaresini/idarelerini, Giriş gümrük idaresi: TIR Karnesi himayesinde eşya taşıyan taşıtın, akit taraflardan birinde uğradığı ilk gümrük idaresini, Çıkış gümrük idaresi: TIR Karnesi himayesinde eşya taşıyan taşıtın, akit taraflardan birinde uğradığı son gümrük idaresini, Varış gümrük idaresi: Yükün tamamı veya bir kısmı ile ilgili TIR taşımasının sona erdiği gümrük idaresini, Volet-1: TIR Karnesi giriş yaprakları, Volet-2: TIR Karnesi çıkış yapraklarını,

43 Temel Kavramlar Ağır veya havaleli eşya: Ağırlıkları, boyutları veya nitelikleri bakımından, kapalı bir karayolu taşıtı veya kapalı konteyner ile taşınamayan, yükün özelliği itibariyle gümrük idaresi tarafından, taşıma için kolayca bölünmesine imkân olmadığı kanaatine varılan, yüklü durumdaki ölçü ve ağırlıkları, ek-1’deki ölçü ve ağırlıklardan en az birine uymayan, dolayısıyla karayolunda taşınması, özel yük taşıma izin belgesi ile mümkün olan her türlü eşyayı, Araç takip sistemi (ATS): 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca kaçakçılığın önlenmesi amacıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliğindeki transit rejimi esaslarına ve TIR Uygulama Tebliği hükümlerine göre karayolu ile uluslararası eşya taşıyan taşıtların Türkiye’de seyrettikleri ve bulundukları sürede Müsteşarlık Merkez Teşkilatında bulunan sunucuda kayıtlı yazılım üzerinden ve taşıtlara takılan mobil üniteler vasıtasıyla izlenmelerini sağlayan sistemi, İfade eder.

44 Mevzuat ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 1975 tarihli TIR Sözleşmesi TEBLİĞ
Gümrük Genel Tebliği (TIR İşlemleri) (Seri No:1) GENELGE 2011/5 sayılı Genelge DİĞER Ulaştırma mevzuatı (Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği)

45 TIR Güzergahları TIR Karnesi himayesinde yapılan uluslararası taşımalar için kullanılabilecek transit ve bağlantı yolları ile yükleme ve boşaltma yerleri ek-5 ve ek-6’da gösterilmiştir. TIR Karnesi himayesinde yabancı menşeli eşya taşıyan taşıtların bu yolların dışında seyretmeleri yasaktır. Kaçakçılık yapılacağına dair ihbar, istihbarat, kuvvetli şüphe bulunması veya gerek taşınan eşya gerekse taşıyıcı hakkında gümrük idarelerinde risk verilerinin mevcut olması ile ATS cihazının takılması hallerinde, TIR Karnesi himayesinde yabancı menşeli eşya taşıyan taşıtların izleyeceği güzergâhları belirlemeye gümrük idareleri yetkilidir. Belirlenen bu güzergâh TIR Karnesinin 22 no.lu kutusuna yazılır.

46 TIR Güzergahları

47 Güzergah Katetme Süresi
Giriş veya hareket gümrük idaresi tarafından, işlemleri tamamlanıp varış veya çıkış gümrük idaresine sevk edilecek taşıtın güzergâh kat etme süresi mevsim ve yol şartlarına göre en uzun mesafe için; a) Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül aylarında azami 144, b) Ekim, Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ve Mart aylarında azami 192, saate kadar belirlenir. Kaçakçılık yapılacağına dair ihbar, istihbarat, kuvvetli şüphe bulunması, gerek taşınan eşya gerekse taşıyıcı hakkında gümrük idarelerinde risk verilerinin mevcut olması veya ATS cihazının takılması durumunda güzergâh katetme süresi olarak mümkün olan en kısa süre verilir.

48 Vergi, Teminat ve Muayene
TIR Sözleşmesi ve Tebliğ hükümlerine uyulması koşuluyla TIR Karnesi himayesinde taşınan eşyadan; Gümrük vergileri ile bunlara ilişkin teminat istenmez. Bu Tebliğin 27 nci ve 40 ıncı maddelerinde belirtilen durumlar dışında, eşya gümrük idareleri tarafından muayene edilmez. Risklerin tespiti ve riskli taşıt, römork, yarı römork ve konteynerlerin kontrolü MADDE 27 - (1) Taşıt, römork, yarı römork ve konteynerlerden; a) Haklarında ihbar ya da kuvvetli şüphe bulunanlar, b) Mühürleri bulunmayanlar veya koparılmış ya da bozulmuş halde olanlar, c) Brandalı taşıtlarda gizli bölme, brandalarında sökük, yırtık veya TIR Sözleşmesi ek-2’de belirlenen şekle aykırı yama bulunanlar ile TIR halatlarında kopukluk bulunanlar, ç) Römork, yarı römork veya konteynerlerde kırık, delik veya gizli bölme bulunanlar, d) Tartıda tespit edilen ağırlığı TIR Karnesinde kayıtlı ağırlıktan farklı olanlar, e) Belgelerinde şüpheli durum bulunanlar, görevlendirilecek muayene memuru tarafından açılarak masrafları taşımacıya ait olmak üzere muayene edilir ve muayene sonucuna ilişkin tutanak düzenlenir. (2) Muayene sonucunun olumlu olması halinde taşıt tekrar mühür altına alınır ve TIR Karnesinin Volet-1 ve Volet-2 yaprakları ile Volet-1 yaprağının dipkoçanına gerekli şerh düşülür. TIR Karnesinin Volet-1 ve Volet-2 yapraklarının 16 no.lu kutusuna ve TIR/Transit Takip Programının ilgili bölümüne yeni mührün/mühürlerin numarası yazılır. (3) Brandalı taşıtlarda brandanın yırtık veya sökük, römork, yarı römork ve konteynerlerde kırık veya delik bulunması gibi önemli bozukluklar tespit edilmesi halinde taşıt, gümrük idaresi gözetiminde TIR Sözleşmesi ek-2’de yer alan teknik şartlara uygun hale getirilir ve yapılan düzeltme ile ilgili olarak gümrük idaresi tarafından taşıt onay belgesinin 11 no.lu kutusu doldurulur. (4) TIR Sözleşmesinin 8 inci maddesinin beşinci fıkrası gereğince, taşıtın mühürlü kısmındaki veya mühürlü konteynerdeki eşyada TIR Karnesinde beyan edilen miktara göre eksiklik veya fazlalık tespit edilmesi halinde tutanak düzenlenir. Tespit edilen bu eksiklik veya fazlalıklar, TIR Karnesinin varış gümrük idaresine kadar kullanılacak yapraklarının 9, 10 ve 11 no.lu kutularına yazılarak tasdiklenir. Aynı şekilde TIR/Transit Takip Programına veri girişi yapılarak eşya sevk edilir. (5) Ancak, TIR Karnesinde beyan edilen miktara göre tespit edilen fazlalığın, taşıtın veya konteynerin mühürlü kısmında olsa dahi gizlenmiş, saklanmış halde veya özel olarak yapılmış zula olarak tabir edilen bir yerde bulunması durumunda dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre takibatta bulunulur. (6) Hareket ülkesi gümrük idaresince tatbik edilen mühürlerin sağlam olması, giriş gümrük idaresince fiziki muayeneye tabi tutulmaması ve taşıtın ilave mühürlemeyi gerektirecek herhangi bir durumunun bulunmaması hallerinde, taşıtların hareket ülkesinde tatbik edilen orijinal mühürlerle sevki sağlanır. MADDE 40 – (1) Taşıt, römork, yarı römork ve konteynerlerden; d) Tartıda tespit edilen ağırlığı TIR Karnesinde kayıtlı ağırlıktan farklı olanlar, (2) Muayene sonucunda herhangi bir usulsüzlüğe rastlanılmaması halinde, taşıta tekrar mühür tatbik edilerek Volet-1 ve Volet-2 yapraklarının 16 no.lu kutusuna ve TIR/Transit Takip Programının ilgili bölümüne yeni mührün/mühürlerin numarası yazılır ve taşıtın çıkışına izin verilir. (3) Muayene sonucunda eşyada eksiklik bulunduğunun tespit edilmesi halinde, TIR işlemi sonlandırılmaz ve duruma göre ilgili mevzuatı gereğince işlem yapılır. (4) Muayene sonucunda eşyada fazlalık bulunduğunun tespit edilmesi halinde, tespit edilen fazlalık TIR Karnesinin 9, 10 ve 11 no.lu kutularında gösterilerek tasdiklenir ve taşıtın çıkışına izin verilir.

49 Taşıt Onay Belgesi a) Kamyonlar, b) Kamyonetler (panelvanlar dahil),
c) Özel amaçlar için kullanılan taşıtlar, (soğuk hava tertibatlı, sarnıçlı, tecritli, tanker vb. gibi) ç) Brandalı taşıtlar, d) Römork ve yarı römorklar, için taşıt onay belgesi düzenlenir. Taşıt onay belgesi 2 yıl süreyle geçerlidir.

50 Taşıt Onay Belgesi Tezkiye edilen firmalar adına kayıtlı taşıtlar dışındaki hiçbir taşıt için taşıt onay belgesi düzenlenmez. Çekiciler ile ağır veya havaleli eşya taşıyan taşıtlar için taşıt onay belgesi aranmaz. Bir TIR taşıması sırasında geçerlilik süresi biten taşıt onay belgesi, bu TIR taşımasının sonuna kadar geçerli kabul edilir. TIR sisteminden daimi olarak ihraç edilen (geçici olarak ihraç edilenler hariç) firmalar adına düzenlenen taşıt onay belgeleri iptal edilir. Taşıt onay belgesi süresinin yurtdışında sona ermesi halinde, taşıt onay belgesini düzenleyen gümrük idaresine yazılı olarak başvurulur. Gümrük idaresi, firma dosyasını inceleyerek bir defaya mahsus olmak üzere başvuru tarihinden itibaren otuz gün ek süre verir. Taşıt onay belgesinin yenilenmesi için geçerlilik süresinin bitimine en fazla otuz gün kala, yetkili bir gümrük idaresine başvurulur.

51 Geçerlilik Süresi Biten TIR Karneleri
Kefil kuruluş, TIR Karnesinin geçerlilik süresini tespit eder. Geçerlilik süresi biten TIR Karneleri gümrük idarelerince kabul edilmez. Geçerlilik süresinin bitiş tarihinde veya bu tarihten önce hareket gümrük idaresi tarafından kabul edilen TIR Karnesi, TIR taşıması sonlandırılıncaya kadar geçerli kabul edilir. Geçerlilik süresi biten bir TIR Karnesinin hareket gümrük idaresi tarafından sehven kabul edilerek eşyanın sevk edilmesi ve bu durumun diğer bir hareket gümrük idaresi, giriş, varış veya çıkış gümrük idaresi tarafından tespit edilmesi halinde, durumu tespit eden gümrük idaresi tarafından TIR Karnesi sonlandırılarak Tebliğin 49 uncu maddesinde belirtilen işlemler yapılır. MADDE 49 - (1) Volet-1 yaprağının hareket veya giriş gümrük idaresi tarafından tescil edilmesinden sonra, eşyanın herhangi bir nedenle varış veya çıkış gümrük idaresine sevk edilmesinden vazgeçilmesi veya sevk edilmesinin mümkün olmaması halinde, TIR Karnesi sonlandırılır. TIR Karnesi Volet-2 yaprağı ve dipkoçanına sonlandırma gerekçesine ilişkin gerekli meşruhat düşülür. TIR Karnesinin “onaylı rapor” sayfası doldurulur. TIR/Transit Takip Programına Volet-2 veri girişi yapılır ve sonlandırma gerekçesi “açıklamalar” bölümüne yazılır.

52 Yeterli Sayıda Yaprağı Bulunmayan TIR Karneleri
TIR Karnesi yapraklarının tamamının bitmesi durumunda, gümrük idaresi tarafından bu TIR Karnesi sonlandırılarak, TIR taşımasının geri kalan bölümü için kullanılmak üzere yeteri kadar yaprağı bulunan yeni bir TIR Karnesi kabul edilir. Her iki TIR Karnesine de bu durumu belirten meşruhat düşülür. Yeni açılan TIR Karnesine, taşıt ve eşyaya ilişkin bilgiler yazılır. TIR/Transit Takip Programında sonlandırılan TIR Karnesinin Volet-2 ekranı açılır, eski TIR Karnesi numarası silinir ve yeni TIR Karnesinin numarası ile Volet-1 yaprağındaki bilgiler girilerek taşıt sevk edilir. Ancak, TIR Karnesinde varış gümrük idaresine kadar kullanılmak üzere yeterli sayıda yaprak bulunmamakla birlikte, ülkemizdeki çıkış gümrük idaresinden sonra hala kullanılabilir yaprak bulunması halinde, yeni bir TIR Karnesinin açılmasına izin verilmez.

53 Memur Refakati Taşınan eşyanın gümrük vergileri toplamının TIR Sözleşmesine göre tespit edilen azami teminat tutarını aşmaması durumunda hiçbir şekilde memur refakati verilmez. Taşınan eşyanın gümrük vergileri toplamının TIR Sözleşmesine göre tespit edilen azami teminat tutarını aşması koşuluyla; kaçakçılık yapılacağına dair ihbar, istihbarat, kuvvetli şüphe bulunması veya gerek taşınan eşya gerekse taşıyıcı hakkında gümrük idarelerinde risk verilerinin mevcut olması hallerinde; a) Öncelikle Araç Takip Sisteminden yararlanılması yoluna gidilir. ATS cihazının bulunması halinde hiçbir şekilde memur refakati verilemez. b) İlgili gümrük muhafaza idaresinde ATS cihazının bulunmaması durumunda ise; müdür yardımcısının başkanlığında en az üç kişiden oluşan komisyon tarafından gerekçeli bir karar alınmak ve bu kararda ATS cihazının bulunmadığı da belirtilmek suretiyle memur refakati verilebilir.

54 TIR Karnesine Fatura Eklenmesi
4458 sayılı Gümrük Kanununun 11 inci maddesi saklı kalmak kaydıyla, TIR Karnesinin 10 no.lu kutusunda, eşyanın tam tespitini mümkün kılacak bir tanımın yapıldığı hallerde TIR Karnesine fatura eklenmesi zorunlu değildir. Ancak; TIR Karnesinin 10 no.lu kutusunda, eşyanın tam tespitini mümkün kılacak bir tanımın yapılmadığı veya “fatura muhteviyatı eşya”, “ekli liste muhteviyatı eşya” gibi tanımların yer aldığı durumlarda TIR Karnesine fatura eklenmesi zorunludur.

55 Türkiye’ye Giriş İşlemleri
Giriş gümrük idaresinde görevli gümrük muhafaza memuru tarafından, gümrük sahasına girecek taşıtın giriş kaydı yapılır. Pasaport polisi tarafından pasaport giriş işlemleri yapılır. Taşıt, kantarda tartılarak tartı fişi verilir. Bölge Müdürlüğü tarafından belirlenecek gümrük veya gümrük muhafaza personeli tarafından taşıtın haricen muayenesi yapılarak; a) Brandalı taşıtlarda gizli bölme olup olmadığı ile brandanın yırtık ve sökük, b) Römork, yarı römork ve konteynerlerde gizli bölme olup olmadığı ile kırık ve delik, c) Taşıtın mührünün/mühürlerinin, sağlam olup olmadığı ile TIR Karnesinde kayıtlı numara ve adede uygun, olup olmadığı kontrol edilir. Uygun bulunması halinde TIR Karnesine buna ilişkin şerh verilerek imzalanır. Uygun bulunmaması halinde ise, TIR işlemleri ile ilgili servise derhal bilgi verilir. Görevli memur tarafından, TIR Karnesi ve taşıt onay belgesinin imza ve mühürleri, geçerlilik süreleri ile ibraz edilen diğer belgelerin uygunluğu kontrol edilir ve uygun bulunması halinde TIR/Transit Takip Programının Volet-1 ekranına karne bilgileri girilir. Tescil işlemi yapılır. Sevk işlemi gerçekleştirilir.

56 Türkiye’ye Giriş İşlemleri
1. Araç sürücüsü; Tır Karnesi veya ekli belgeleri Gümrük Sahasına girişte aracından inmeden peronda görevli Gümrük Muhafaza Memuruna ibraz eder. Gümrük Muhafaza Memuru, aracın çekici ve/ veya dorse plakalarını kontrol eder ve aracın sahaya giriş kaydını yapar. Aracı dıştan kontrol eder. 2. Araç sürücüsü; aracını sürerek ve araçtan inmeden Pasaport Polisine perondan pasaportunu verir ve pasaport işlemleri yapılır. 3. Araç, kantarda tartılır,ağırlığı tespit edilir. 4. Araç; mesai saatleri dışında ( arası) veya hafta sonu tatilleri ile resmi tatillerde sahaya girmişse; Maliye Bakanlığı Saymanlık birimine fazla mesai ücreti ödenir(yabancı plakalılar hariç), makbuzu verilir. 5. Araç sürücüsü; Tır Karnesini ve ekli belgeleri ile pasaportunu, araç ruhsatını, geçiş belgesini, kantar fişini(fiş olmayan idarelerde karne üzerine yazılır), mesai saatleri dışında mesai makbuzunu aracından inmeden giriş peronundaki görevli personele verir. Tır Karnesi ve ekli belgeleri karşılaştırır, tescil işlemini yapar. 6. Araç sürücüsü aracını peronların ön tarafında uygun bir yere park eder. Tır Karnesi görevli muayene memuruna belgelerini ibraz eder. Gümrük Muayene Memurları aracın standart deposunda bulunan akaryakıtın ölçümünü yapar, aracın kabin ve dolaplarını muayene eder, belgelerini kontrol eder. Risk kriterine göre araç ve araçtaki eşyayı fiziki muayeneye tabi tutabilir veya araca X-Ray taraması yaptırılabilir. Aracın standart deposunda fazla akaryakıt var ise (Tır çekicileri için 550.-litreden fazla) buna ait vergiler Saymanlık Müdürlüğüne ödenir. Başkaca bir olumsuz durum yok ise muayene memuru Tır Karne Volet.1 parçasını imzalayarak alır. 7. Bu işlemleri biten araç sürücüsü; Türkiye'ye giriş kapısına yönelir ve aracından inmeden Gümrük Muhafaza Memuru’na Tır Karnesi ve pasaportunu ibraz eder. Aracın sahadan çıkış kaydını yapar. Dış kontrolü yaparak aracı sevk eder.

57 Türkiye’den Çıkış İşlemleri
Görevli gümrük muhafaza memuru tarafından, çıkış yapmak üzere gümrük sahasına gelen taşıtın sahaya giriş kaydı yapılır. Taşıt, kantarda tartılarak tartı fişi verilir. Bölge Müdürlüğünce belirlenecek gümrük veya gümrük muhafaza personeli tarafından taşıtın haricen muayenesi yapılarak; a) Brandalı taşıtlarda gizli bölme olup olmadığı ile brandanın yırtık ve sökük, b) Römork, yarı römork ve konteynerlerde gizli bölme olup olmadığı ile kırık ve delik, c) Taşıtın mührünün/mühürlerinin, sağlam olup olmadığı ile TIR Karnesinde kayıtlı numara ve adede uygun, olup olmadığı kontrol edilerek, uygun bulunması halinde TIR Karnesine buna ilişkin şerh verilerek imzalanır. Uygun bulunmaması halinde ise, TIR işlemleri ile ilgili servise derhal bilgi verilir. Pasaport polisi tarafından sürücünün pasaport işlemleri gerçekleştirilir. TIR Karnesi, taşıt onay belgesi, tartı fişi ile diğer belgeler TIR işlemleri ile ilgili servise ibraz edilir. TIR Karnesi himayesinde taşınan ihracat eşyası sistem tarafından fiziki muayeneye sevk edilmediği, taşıtın harici muayenesinde herhangi bir uygunsuzluk tespit edilmediği ve ibraz edilen belgelerde tescil işlemi sırasında herhangi bir uygunsuzluğa rastlanılmadığı takdirde, TIR/Transit Takip Programında TIR Karnesi tescil edilerek Volet-2 yaprağı koparılır ve TIR Karnesi sürücüye verilerek taşıtın yurtdışına çıkışına izin verilir. Varış veya çıkış gümrük idarelerinde işlem gören TIR karnelerinin Volet-2 yaprakları ve ekleri ek-8’de yer alan bordroya tescil numarası sırasına göre kaydedilerek en geç on beş gün içerisinde bir yazı ekinde giriş veya hareket gümrük idarelerine gönderilir.

58 Türkiye’den Çıkış İşlemleri
1. Araç sürücüsü; Tır Karnesi veya ekli belgeler Gümrük Sahasına girişte aracından inmeden peronda görevli Gümrük Muhafaza Memuruna ibraz eder. Gümrük Muhafaza Memuru, aracın çekici ve/ veya dorse plakalarını kontrol eder ve aracın sahaya giriş kaydını yapar. Aracın saha giriş kaydından sonra; Gümrük Muhafaza Memuru aracın dıştan kontrolünü yapar, araca tatbik edilen güvenlik mühürünün sağlam olup olmadığını, aracın brandasında yırtık veya delik olup olmadığını vb. hususları kontrol eder. Bir olumsuzluk yok ise Tır Karnesini araç sürücüsüne verir.  2. Araç sürücüsü; aracını sürerek ve araçtan inmeden Pasaport Polisine perondan pasaportunu verir ve pasaport işlemleri yapılır. 3. Araç, kantarda tartılır, ağırlığı tespit edilir. 4. Araç; hafta içi mesai saatleri dışında (Akşam saat 17.00’den sabah saat 08.00’e kadar) veya hafta sonu tatilleri ile resmi tatillere rastlayan günlerde sahaya girmişse, fazla çalışma ücretini öder(yabancı plakalılar hariç) ve makbuzunu alır.  5. Araç sürücüsü; Tır Karnesini ve ekli belgeleri ile pasaportunu, çekici ve/ veya dorse ruhsatını, geçiş belgesini, kantar tartım fişini, mesai saatleri dışında mesai makbuzunu aracından inmeden çıkış peronundan aktif olanlardan birinde ilgili personele verir. Bu memur; Tır Karnesi ve ekli belgeleri karşılaştırır, tescil işlemini yapar. Belgelerinde bir olumsuzluk yok ise; Tır Karne Volet 2 nüshasını koparır, geri kalan diğer nüshaları aracın sürücüsüne verir.  6. Risk kriterlerine göre araç ve araçtaki eşyaların; Gümrük Muayene Memurları tarafından belge kontrolü yapılabilir. Araç ve araçtaki eşyalar fiziki muayeneye veya X-Ray taramasına tabi tutulabilir.  7. Bu işlemlerde belge, araç ve eşya ile ilgili herhangi bir olumsuzluğa rastlanılmaması durumunda, araç sürücüsü; hudut çıkış kapısında aracından inmeden Gümrük Muhafaza Memuru’na Tır Karnesi ve pasaportunu ibraz eder. Gümrük Muhafaza Memuru araçın çıkış kaydını yapar. Aracın dış kontrolünden sonra yurt dışına çıkışını sağlar.

59 Risklerin tespiti ve riskli taşıt, römork, yarı römork ve konteynerlerin kontrolü
Taşıt, römork, yarı römork ve konteynerlerden; a) Haklarında ihbar ya da kuvvetli şüphe bulunanlar, b) Mühürleri bulunmayanlar veya koparılmış ya da bozulmuş halde olanlar, c) Brandalı taşıtlarda gizli bölme, brandalarında sökük, yırtık veya TIR Sözleşmesi ek-2’de belirlenen şekle aykırı yama bulunanlar ile TIR halatlarında kopukluk bulunanlar, ç) Römork, yarı römork veya konteynerlerde kırık, delik veya gizli bölme bulunanlar, d) Tartıda tespit edilen ağırlığı TIR Karnesinde kayıtlı ağırlıktan farklı olanlar, e) Belgelerinde şüpheli durum bulunanlar, görevlendirilecek muayene memuru tarafından açılarak masrafları taşımacıya ait olmak üzere muayene edilir. (4) TIR Sözleşmesinin 8 inci maddesinin beşinci fıkrası gereğince, taşıtın mühürlü kısmındaki veya mühürlü konteynerdeki eşyada TIR Karnesinde beyan edilen miktara göre eksiklik veya fazlalık tespit edilmesi halinde tutanak düzenlenir. Tespit edilen bu eksiklik veya fazlalıklar, TIR Karnesinin varış gümrük idaresine kadar kullanılacak yapraklarının 9, 10 ve 11 no.lu kutularına yazılarak tasdiklenir. Aynı şekilde TIR/Transit Takip Programına veri girişi yapılarak eşya sevk edilir. (5) Ancak, TIR Karnesinde beyan edilen miktara göre tespit edilen fazlalığın, taşıtın veya konteynerin mühürlü kısmında olsa dahi gizlenmiş, saklanmış halde veya özel olarak yapılmış zula olarak tabir edilen bir yerde bulunması durumunda dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre takibatta bulunulur.

60 Risklerin tespiti ve riskli taşıt, römork, yarı römork ve konteynerlerin kontrolü

61 Tütün ve Alkol Taşımacılığı
Ek-10’da yer alan içki, sigara ile bunların türevlerinin miktarı ne olursa olsun normal TIR karneleri (Model 1) kapsamında taşınmasına izin verilmez. (Ek-10’da yer alan içki, sigara ile bunların türevlerinin, TIR Sözleşmesi gereğince, Tütün – Alkol TIR karneleri (Model 2) kapsamında taşınması gerekmekle birlikte, uluslararası kefil kuruluş tarafından bu eşyalara ilişkin kefalet halihazırda kabul edilmediğinden bu eşyaların, Tütün – Alkol TIR karneleri kapsamında da taşınmasına izin verilmez. Bu eşyalara ilişkin kefaletin uluslararası kefil kuruluş tarafından kabulü halinde bu durum Genel Müdürlükçe duyurulur. Birinci ve ikinci fıkrada belirtilen alkol ve tütün ile bunların türevleri dışında kalan eşyanın (ham tütün, bira ve şarap) normal TIR karneleri ile taşınması mümkündür. a) Alkol derecesi hacim itibariyle % 80 veya daha fazla olan tağyir (denatüre) edilmemiş etil alkol (armonize sistem kodu: ), b) Alkol derecesi hacim itibariyle % 80'den az olan tağyir (denatüre) edilmemiş etil alkol; damıtım yoluyla elde edilen alkollü içkiler, likörler ve diğer alkollü içecekler (armonize sistem kodu: 2208), c) Tütün içeren purolar, uçları açık purolar ve sigarillolar (armonize sistem kodu: ), ç) Tütün içeren sigaralar (armonize sistem kodu: ), d) İçilen tütün, herhangi bir oranda tütün yerine geçen maddeler içersin içermesin (armonize sistem kodu: ).

62 Ağır ve Havaleli Eşya Taşınması
Ağır veya havaleli eşya taşınması için, kefil kuruluştan kapağı ve bütün yaprakları üzerinde büyük harflerle İngilizce olarak “HEAVY OR BULKY GOODS” veya Fransızca olarak “MARCHANDISES PONDÉREUSES OU VOLUMINEUSES” ibaresinin bulunduğu TIR Karnesi alınır. Ayrıca ağır veya havaleli eşya taşınmasında kullanılacak taşıtlar için "özel yük taşıma belgesi" (Karayolları Genel Müdürlüğü) gereklidir.

63 TIR Karnesi düzenlenmeksizin ülkemize giriş yapan taşıtlar
Bir akit taraftan TIR Karnesi düzenlenmeksizin ülkemize giriş yapan taşıtın; a) Transit olarak gideceği ülkenin bir akit taraf olması halinde, taşıtın ülkemize giriş yaptığı gümrük idaresi, hareket gümrük idaresi hükmündedir ve eşyanın bu gümrük idaresinden TIR Karnesi himayesinde sevk edilmesi mümkündür. b) Transit olarak gideceği ülkenin bir akit taraf olmaması halinde, eşyanın TIR Karnesi himayesinde sevk edilmesi mümkün olmayıp bu taşımacılık için transit beyannamesi düzenlenerek işlem yapılır. c) İthal kaydıyla ülkemizdeki bir iç gümrük idaresine sevki, transit beyannamesi ile yapılır.

64 TIR Sisteminde Yolsuzluklar
Karşılaşılan usulsüzlük türleri: Ticari eşya kaçakçılığı, Uyuşturucu kaçakçılığı, İnsan kaçakçılığı, Akaryakıt kaçakçılığı, Sigara / alkol kaçakçılığı, Silah kaçakçılığı, Kültür ve tabiat varlıkları kaçakçılığı vb. Geçiş Türleri İkili: Taşıtın kayıtlı olduğu ülkeden aldığı yükü ülkemize veya ülkemizden aldığı yükü kendi ülkesine taşımasıdır. Transit: Bir yabancı ülke taşıtının dolu veya boş olarak yapacağı, seferin başlangıç ve bitiş yeri ülkemiz dışındaki taşımalarıdır. 3. Ülke: Taşıtın tescilli olduğu ülke haricindeki bir ülke ile ülkemiz arasında yapacağı taşımadır.  Taşıtın mühürlü kısmının dışında beyan harici eşya yakalanması  Taşıtta veya konteynerin mühürlü kısmının içinde beyan harici eşyanın yakalanması  Taşıtta veya konteynerde uyuşturucu madde veya türevleri, atık madde, tarihi eser, ateşli silah, mermi, bıçak, salt saldırı ve savunmada kullanılmak üzere özel olarak yapılmış sair suç aletleri yakalanması Taşıtın insan/göçmen kaçakçılığında kullanıldığının tespit edilmesi  Çıkış gümrük idarelerinde yapılan kontrollerde ihracat TIR Karnesinde beyana göre eksiklik, fazlalık veya farklılık gibi usulsüzlüklerin tespit edilmesi  TIR Karnesi muhteviyatı eşyanın, kendisinin gümrük kaçakçılığına konu edilmesi  Taşıtta veya konteynerde beyana aykırı olarak, ülkeye girişi, ülkeden çıkışı veya transit geçişi yasaklama veya kısıtlamaya tabi olan eşya yakalanması Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından alınan 10/01/2013 tarihli ve 574 sayılı, bir örneği ekli yazıda; ülkemize yabancı taşıtlarca yapılan üçüncü ülke taşımalarını kontrol altına alabilmek amacıyla, yabancı plakalı taşıtların taşıdıkları yüklere ait belgeler (TIR Karnesi, CMR) ile fatura bilgilerinin uyumlu olduğunun mutlak suretle kontrol edilmesi, bu üç temel belgeden birinde belirtilen ülkenin farklı olması durumunda taşımanın üçüncü ülke taşıması olarak değerlendirilmesi ve mutlaka Bakanlıkları özel izninin veya üçüncü ülke geçiş belgesinin talep edilmesi gerektiği bildirilmektedir. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından alınan 27/04/2012 tarihli ve 8460 sayılı yazıda özetle; - Son dönemde, muhtelif gümrük idareleri ve ihracatçılardan tarafından Bakanlıklarına yapılan başvurularda, serbest bölgelerden veya bazı limanlardan yapılacak taşımalarda yabancı plakalı taşıt kullanılması hususunda tereddütlerin hasıl olduğunun bildirildiği, sayılı Karayolu Taşıma Kanunu'nun 12 nci maddesinin (b) bendinin "Türkiye'ye demiryolu, denizyolu veya havayoluyla gelen ve varış noktasından karayolu taşıtlarıyla üçüncü ülkelere yapılan taşımalar", 13 maddesinin "12 nci maddenin (b) bendindeki taşımalar, Bakanlıktan uluslar arası taşımacı yetki belgesi almış taşımacılar tarafından yapılır. Yabancı plakalı taşıtlara ise Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile taşıma yetkisi verilebilir." hükümlerine amir olduğu, - İlgili hükümler uyarınca, ülkemiz limanlarına gelen millileştirilmemiş eşyaların ülkemizden üçüncü bir ülkeye taşınmasının, sadece Türk taşımacıları tarafından yapılabileceği, Bildirilmektedir. Bu meyanda, ülkemiz limanlarına gelen ve başka bir ülkeye karayolu taşıtlarıyla sevk edilecek eşyaların taşımasının, sadece Türk taşımacıları tarafından yapılabilecektir.

65 Usulsüzlüklerin Tespit ve Değerlendirilmesi
Süreç 3 adımdan oluşmaktadır: 1. Usulsüzlüğün tespiti ve bildirilmesi 2. Suçun incelenmesi ve değerlendirilmesi 3. Yaptırımın tespiti ve uygulanması Buna göre TIR Sistemi perspektifinde konuya bakarsak idari yaptırım sürecinin 3 basamaktan oluştuğunu görebiliriz. Bunlar; Usulsüzlüğün tespiti ve bildirilmesi, Suçun incelenmesi ve değerlendirilmesi, 3) Yaptırımın tespiti ve uygulanması, aşamalarıdır.

66 Usulsüzlüklerin Tespiti ... Nasıl?
Gümrük idarelerinin mücadele verdiği en önemli husus; “Yasal ticareti kolaylaştırırken, yasa dışı ticaretin önlenmesi”dir. Her geçen gün artan uluslararası ticaret hacmi, katlanarak artan eşya, araç ve yolcu sirkülasyonunu da beraberinde getirmektedir. Artık gümrük idarelerinden beklenen, sadece sahip olduğu hayati görevlerini aksatmadan yerine getirmesi değil, aynı zamanda bu trafiğin ve döngünün kesintisiz bir şekilde hatta hızlandırılarak devam etmesini sağlamaktır. Bu noktada gümrük idarelerinin mücadele verdiği en önemli husus “Yasal Ticareti kolaylaştırırken, yasa dışı ticaretin önlenmesi” dir. Gümrük idaresi penceresinden konuya bakıldığı zaman, ticaretin kesintisiz bir şekilde akışının devam ettirilebilmesi için kısıtlı kaynaklarını en verimli şekilde kullanması ve dikkatini en doğru noktaya odaklayabilmesi gerekmektedir. Bu şartlar altında elimizdeki anahtar kavram “RİSK ANALİZİ ve HEDEFLEMESİ”dir. Bu mücadeledeki en etkili araç ise; “Risk analizi”dir.

67 Usulsüzlüklerin Tespiti ve Değerlendirilmesi
1) Risk analizi sonucu uygulanan “kırmızı hat” yönlendirmelerinde gerçekleştirilen fiziki muayeneler; 2) Gümrük memurunun belge ve araç incelemesi sırasında şüpheli bulduğu durumlarda icra ettiği kontroller; 3) Araçların transit sürelerini aşmaları sonucu gerçekleştirilen kontroller; 4) ATS cihazlarından alınan veriler ile gerçekleştirilen kontroller; 5) Diğer kolluk kuvvetlerinden gelen usulsüzlük tespiti ve yakalamalara ilişkin bilgiler; 6) İhbarlar Usulsüzlüklerin tespiti şu şekilde gerçekleştirilmektedir: 1) Risk analizi sonucu oluşturulan profillere göre ya da rassal olarak uygulanan “kırmızı hat” yönlendirmelerinde gerçekleştirilen fiziki muayeneler; 2) Gümrük memurunun belge kontrolü sırasında şüpheli bulduğu durumlarda icra ettiği kontroller; 3) Araçların transit sürelerini aşmaları sonucu yapılan kontroller; 4) ATS cihazları ile takip edilen araçların belirlenmiş güzergahların dışında seyretmeleri sonucu gerçekleştirilen kontroller; 5) Diğer kolluk kuvvetlerinden gelen usulsüzlük tespiti ve yakalamalara ilişkin bilgiler; 6) İhbarlar

68 Usulsüzlüklerin Değerlendirilmesi
TIR sistemi, yalnızca belli koşulları taşıyan kişilerin belirli kolaylıklardan yararlanmasına imkan veren ve güven esasına dayanan bir sistemdir. Usulsüzlük yapan firmalara GGM tarafından çeşitli müeyyideler uygulanmaktadır. Bunlar; Firmanın uyarılması, Risk Birimine yönlendirme, Geçici ihraç / Kesin ihraç, Tezkiye iptali. TIR sistemi, yalnızca belli koşulları taşıyan kişilerin belirli kolaylıklardan yararlanmasına imkan veren ve güven esasına dayanan bir sistem olduğu göz önüne alındığında, sistemin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için, sistemin kolaylıklarından faydalanarak usulsüzlüğe karışanlara GGM tarafından çeşitli müeyyideler uygulanmaktadır. Bunlar; Firmanın uyarılması, Risk Birimine yönlendirme, Geçici ihraç, Kesin ihraç, Tezkiye iptali.

69 İhraç Uygulamaları Yasal Dayanak:
1975 tarihli TIR Sözleşmesinin 38 inci maddesi; “Akit Taraflardan her biri, eşyaların uluslararası taşımacılığında geçerli Gümrük kanun ve yönetmeliklerini ciddi surette ihlal eden her kişiyi, bu Sözleşme hükümlerinden yararlanmaktan geçici veya devamlı olarak men etmek hakkına sahiptir.” hükmünü amirdir. 1975 tarihli TIR Sözleşmesinin 38 inci maddesi; “Akit Taraflardan her biri, eşyaların uluslararası taşımacılığında geçerli Gümrük kanun ve yönetmeliklerini ciddi surette ihlal eden her kişiyi, bu Sözleşme hükümlerinden yararlanmaktan geçici veya devamlı olarak men etmek hakkına sahiptir.” hükmünü amirdir. Yasal Dayanak: TIR Sözleşmesi EK 9/Bölüm II - Gerçek ve Tüzel Kişilerin TIR KARNESİ Kullanma İzni; Asgari koşul ve gerekler 1. TIR rejiminden yararlanmak isteyen kişilerin uyacakları asgari koşul ve gerekler şunlardır: (d) Gümrük ya da vergi mevzuatını ciddi ve mükerrer ihlallerinin olmaması, (e) Kişinin kuruluşa vereceği yazılı bir taahhütnamede, (i) Hareket, yol boyu ve varış noktalarındaki gümrük idarelerinde Sözleşme uyarınca gereken bütün gümrük işlemlerine uymayı üstlenmesi.

70 İhraç Uygulamaları İhraç kararı 7 gün içinde; İhraç edilen firmaya,
Firmanın ikametgâhının bulunduğu akit tarafın yetkili makamlarına, İhlalin yapıldığı ülke ya da gümrük bölgesindeki kefil kuruluşa, TIR Yürütme Kuruluna ve Gümrük idarelerine bildirilir.

71 İhraç Edilen Firma Sayısı ve İhraç Nedenleri
İHRAÇ TÜRÜ 2008 2009 2010 2011 2012 UYUŞTURUCU 12 17 11 SİGARA/SİGARA KAĞIDI KAÇAKÇILIĞI - 18 33 TARİHİ ESER KAÇAKÇILIĞI 2 BEYAN HARİCİ EŞYA 1 3 21 10 EŞYANIN YURTİÇİNDE BIRAKILMASI 9 14 SİLAH KAÇAKÇILIĞI EVRAKTA SAHTECİLİK İNSAN KAÇAKÇILIĞI TOPLAM 16 24 54 55 69

72 TEŞEKKÜRLER… Ruken MERMER Gümrük ve Ticaret Uzmanı
Gümrükler Genel Müdürlüğü / TIR Dairesi Tel: