Endüstriyel Atıkların Yönetimi

... konulu sunumlar: "Endüstriyel Atıkların Yönetimi"— Sunum transkripti:

1 Endüstriyel Atıkların Yönetimi
Sabriye AYHAN Kimya Mühendisi

2 Tehlikeli Atık Nedir Genel tanımı: İnsan sağlığına ve çevreye zarar verebilecek, tutuşabilen ve enfeksiyon yapıcı gibi özelliklerle, tahriş edici, zararlı, toksik, kanserojen, korozif gibi tehlikeli kabul edilen özelliklerden birini veya birden fazlasını gösteren atıklara denir. Yönetimleri özel yöntemler gerektiren atık yağ, tıbbi atıklar, PCB/PCT içeren atıklar, atık akü-pil ve elektronik atıklar gibi tehlikeli atıklar Özel Atık olarak tanımlanmakta olup, ayrıca yönetmelikleri bulunmaktadır.

3 Endüstriyel Atık Yönetimine İlişkin Yürürlükteki Mevzuat
ÇERÇEVE MEVZUAT Çevre Kanunu Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Basel Sözleşmesi ATIK TÜRÜNE GÖRE YÖNETİM Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği PCB ve PCT’li Atıkların Kontrolü Yönetmeliği İŞLETME VE BERTARAF Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik TEBLİĞLER Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği (2009) Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği (2011) Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalatına Dair DTS Tebliği (2013/3) Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Metal Hurdalara İlişkin DTS Tebliği (2013/23)

4 Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Kapsam Tehlikeli atıkların toplanması, tesis içinde geçici depolanması, ara depolanması, taşınması, geri kazanılması, nihai bertarafı ile ithalat ve ihracatına ilişkin yasak sınırlama ve yükümlülükleri, alınacak önlemleri yapılacak denetimleri, tabi olunacak hukuki teknik sorumluluklar Görev ve Sorumluluklar Bakanlılığın Görev ve Yetkileri (Ulusal ve Bölgesel Yönetim Planları Hazırlamak) Mülkü Amirlerce Alınacak Tedbirler Mahalli İdarelerce Alınacak Tedbirler (Evlerden kaynaklanan tehlikeli atıklara ilişkin Yönetim Planı, inşaat ve işletme ruhsatı, tesislerin imar planlarına işlenmesi) Atık Üreticisinin Yükümlülükleri (Atık Beyan Formu, Tesis İçi Atık Yönetim Planı, Taşıma Formu) Bertaraf Edenin Yükümlülükleri (Atık Beyan Formu, Kütle-balans, Atık Yönetim Planı, Taşıma Formu)

5 Görev, Yetki ve Sorumluluklar
Üreticinin Sorumlulukları (1): Atık üretimini en az düzeye indirecek tedbirleri almak, Üretilen atık tür ve miktarına ilişkin atık beyan formunu her yıl doldurarak Bakanlığa göndermek, Atıkların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek şekilde atık yönetimini sağlamakla, üç yıllık atık yönetim planını bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren altı ay içinde hazırlayarak valilikten onay almakla, Atıklarını bu yönetmelikteki esaslara uygun olarak kendi imkanları ile veya kurulmuş lisanslı atık bertaraf tesislerinde gerekli harcamaları karşılayarak bertaraf etmek, ve bertaraf işleminin tamamlandığını yetkililere bildirmekle, sorumludur.

6 Görev, Yetki ve Sorumluluklar
Üreticinin Sorumlulukları (2): Atıkların fabrika sınırları içinde tesis ve binalardan uzakta beton saha üzerine yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlar içerisinde geçici olarak muhafaza etmekle, konteynırların üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer vermekle, depolanan maddenin miktarını ve depolama tarihini konteynırlar üzerinde belirtmekle, konteynırların hasar görmesi durumunda atıkları, aynı özellikleri taşıyan başka bir konteynıra aktarmakla, konteynırların devamlı kapalı kalmasını sağlamakla, atıklarını kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde geçici depolamakla sorumludur. Ayda bin kilograma kadar atık üreten üretici biriktirilen atık miktarını altı bin kilogramı geçmemek kaydı ile valilikten izin almaksızın atıklarını en az fazla 180 gün geçici depolayabilir

7 Geçici Depolama Geçici Depolama Nedir? Atıkların Ara depolama,
Geri kazanım, Bertaraf, Tesis içinde tekrar kullanımı öncesinde geçici depolanması. Nerede Yapılır? Tesis içinde, Üreticiye ait uygun bir alanda. İzin/Lisans Prosedürü? Atık üretimi ≥1000 kg/ay Geçici Depolama İzni İÇŞM (en fazla 6 ay süreyle)

8 Geçici Depolama Alanı Özellikleri
Kurulacak geçici depolama alanının Üstü kapalı ve her türlü dış etkenden atıkları koruyacak nitelikte olması, Atıkların hepsinin etiketli olması, Her bir atığın depoya giriş tarihinin, miktarının ve atık kodunun belirtilmiş olması, Geçici depolama alanından sorumlu personelin belirlenmiş olması, Zeminin geçirimsiz olması, Sızma veya dökülmelere karşın absorban maddelerin bulundurulması, Sızma ve dökülme durumunda atıkları toplayacak bir drenaj kanalının bulunması, Yangın gibi her türlü acil duruma karşı güvenlik tedbirlerinin alınmış olması, Dışarıdan içeri izinsiz olarak girişe izin vermeyecek yapıda olması gerekmektedir.

9 Geçici Depolama Kötü Örnekler

10 Geçici Depolama Kötü Örnekler

11 Geçici Depolama İyi Örnek

12 Cezalar 2872 Sayılı Çevre Kanunu Uyarınca
Çevre kirliliğine neden olduğu tespit edilen kurum kuruluş ve işletmeler için ön görülen idari yaptırımlar, faaliyetten men ve idari nitelikte para cezalarıdır. Bilgi ve Belge Vermeme : TL ( AYP , Atık beyanları …) Tehlikeli Atıklar : TL – TL ( Kanun da ve ilgili yönetmeliklerde öngörülen yasaklara veya sınırlara aykırı olarak davranmak.)

13 Atık Veri Döngüsü İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü
Atık Üreticileri (TABS) Lisanslı Atık Taşıma Firmaları (MoTAT) Lisanslı Atık Geri Kazanım ve Bertaraf Tesisleri (Kütle Denge Sistemi) İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

14 Tehlikeli Atık Beyan Sistemi - TABS
1- Genel Bilgiler 2- Sektör Bilgisi (NACE kodu) 3-Atık Bilgisi Atık kodu (6 haneli) Atık yağ ise kategorisi Atık miktarı Ölçü birimi İşlemin nerede yapıldığı (Tesis içi- Tesis Dışı- Stok –İhracat) Geri kazanım /bertaraf yöntemi (R ve D kodları) Geri kazanım /bertaraf tesisi bilgisi 4-Tesiste Kullanılan yağlar 5- Onay

15 TABS Kullanıcı sayısı 2006 2007 2008 2009 2010 TABS Kullanan Firma Sayısı 600 6.500 11.450 15.664 18.685

16 Endüstriyel Atıkların Bertarafı
İhracat Ara Depolama Ek Yakıt Geri Kazanım Yakma Düzenli Depolama

17 Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik (RG:26. 03
AB Mevzuatı 99/31/EC Düzenli Depolama Direktifi 2003/33 Atıkların Düzenli Depolama Sahalarına Kabul Kriterlerine İlişkin Konsey Kararı

18 Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
Geri kazanımı mümkün olmayan atıklar Geri kazanım işlemi sonrasında bakiye olarak kalan atıklar Atıkların çevre üzerindeki olası olumsuz etkileri önleyecek teknik altyapı Zemin geçirimsizliği Kademeli işletme

19 Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik (RG:06.10.2010 – 27721)
Geri dönüşümü olabilecek atıkların yakılmaması, Teknik ve İşletme açısından gereklilikler, Ölçümler, kontrol ve kayıt tutuma zorunluluğu, Hava ve su emisyonlarına ilişkin sınırlamalar, zorundadır.

20

21 Planlar Çerçevesinde Yürütülen Çalışmalar
Tehlikeli atık üretiminin yoğun olduğu, entegre bertaraf tesislerinin bölgesel planlamaya göre kurulması öngörülen bölgeler

22 Nihai Bertaraf - Mevcut ve Planlanan Tesisler
2003 2013 2012 Yakma D. Depolama 7.750 ton/yıl ton/yıl 6.084 ton/yıl ton/yıl ton/yıl ton/yıl ton/yıl ton/yıl ton/yıl ton/yıl ton/yıl 2003 2012 2013 Yakma Tesis 1 3 5 D. Depolama 6

23 Tehlikeli Atık Lisanslı Tesislerin Dağılımı
2012 2003 Enerji Geri Kazanımı 2003 2012 Enerji Geri Kazanımı Tesis Sayısı 18 201 37

24 LIFE06 - Türkiye’de Sanayiden Kaynaklanan Tehlikeli Atıkların Yönetiminin İyileştirilmesi Projesi
Sektörler: Döküm Deri Sektörü Galvanizasyon Metal işleme Boya/Vernik Otomotiv Boya Üretim

25 Yeni Eklenecek Sektörel Kılavuzlar
Çalışmaları devam etmekte olan sektörel kılavuzlar: Demir - Çelik Sektörü Metal Kaplama Sektörü Organik Bitki Koruma Ürünleri ve Biyositler Üretimi Sektörü Beyaz Eşya Sektörü İlaç Sektörü vb.

26 Yeni Dönem Nedir? Birleştirme Sadeleştirme Yeni kavramlar
Yeni mevzuat yapısı

27 15 Yönetmelik 5 Tebliğ 24 Genelge 1991 1993 1995 2004 2005 2006 2007
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği PCB ve PCT’lerin Kontrolü Hakkındaki Yönetmelik Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği Tanker Temizleme Tesisleri Tebliği Atık Ara Depolama Tesisleri Tebliği Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği ÖTA Depolaması, Arındırılması, Sökümü ve İşlenmesine İlişkin Tebliğ Atıkların Karayolunda Taşınmasına İlişkin Tebliğ 1993 1995 2004 2005 15 Yönetmelik 5 Tebliğ 24 Genelge 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

28 Birleştirme Sadeleştirme

29 Atık Yönetimi Yönetmeliği
Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Maden Atıkları Yönetmeliği Hafriyat, İnşaat ve Yıkım Atıkları Yönetmeliği

30 Atık Yönetimi Yönetmeliği
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği

31 Atık Yönetimi Yönetmeliği

32 Atık Yönetimi Yönetmeliği
Resmi Yazı ile; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Son Görüş Tarihi: 29 Nisan 2013

33 Yeni ve Güncellenen Kavramlar
Atık Tanımı Ortak Kavramlar Yan Ürün Geçici Depolama Yeniden Kullanım Tehlikelilik Özelliği H13 Ek-III/B Analizleri AYY

34 Birleştirme Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Endüstriyel Atıkların Yönetimi Tebliği PCB ve PCT’li Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği

35 Sadeleşirken Ufak Bir Ekleme
ATY Tebliği Atıktan Türetilmiş Yakıt Hazırlama ve Kullanımı Ek Yakıt Kullanımı Alternatif Hammadde Kullanımı

36 TEŞEKKÜRLER Sabriye AYHAN Tel : (312) 586 30 83
W :