İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

... konulu sunumlar: "İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ"— Sunum transkripti:

1 İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

2 (Sun Zu (M.Ö.600); Savaş Dersleri El Kitabı)
“Düşmanlarınız arasındaki farklılıklardan yararlanın, her türlü bağış, hediye ve armağanla durumundan memnun olmayanları kendi yanınıza çekin.” (Sun Zu (M.Ö.600); Savaş Dersleri El Kitabı) 13 Makaleden oluşan Çin Savaş Kitabı

3 (M.S.VIII. Yüzyıl) II.Göktürk Devleti
“… Ey TÜRK budunu (milleti), ÇİN’in tatlı sözüne, yumuşak ipeğine kanma, yok olursun…” Orhun Yazıtları (M.S.VIII. Yüzyıl) II.Göktürk Devleti

4 TÜRK ADININ ANLAMLARI Uygur metinlerinde ‘’güç, kuvvet anlamında kullanıldı. Kaşgarlı Mahmut Divan-ı Lügati’t Türk’te olgunluk çağı anlamında kullandı. Ziya Gökalp’e göre töreli, kanun düzen sahibi anlamına gelir.

5 İran kaynaklarında güzel insan
Çin kaynaklarında MİĞFER İran kaynaklarında güzel insan A. Vembery’e göre ise türemek anlamı taşır.

6

7 ANAV KÜLTÜRÜ(MÖ 4500-1000):Orta Asya’nın en eski kültürüdür.
(Türkmenistan -Aşkabat) Yerleşik yaşam izlerine rastlanmıştır. KELTEMİNAR KÜLTÜRÜ(MÖ 3000):Aral Gölü’nün çevresindeki Amu derya deltasında karşımıza çıkar. Balıkçılık ve avcılıkla geçinmişlerdir. AFANASYEVO KÜLTÜRÜ(MÖ ):Türklerin en eski kültürüdür. Avcı ve savaşçı bir topluluktur. ANDRONOVA KÜLTÜRÜ(MÖ ): Afanasyevo’nun daha gelişmiş halidir. İlk defa tunç ve altından eşyaya bu kültürde rastlanır. KARASUK KÜLTÜRÜ(MÖ ):İlk defa demirin işlendiğini görüyoruz. Ayrıca üzeri örtülü dört tekerlekli arabalara rastlanır. TAGAR KÜLTÜRÜ(MÖ ):Bölgedeki en gelişmiş kültürdür. İğne, bilezik, küpe gibi eşyalara rastlanır. NOT: Bunların dışında Altay ve Taştık kültürleri de mevcuttur.

8 KURULTAY: KUT: TÖRE: İKİLİ TEŞKİLAT: YABGU: BALBAL:

9

10

11 Orta Asya’daki Türk Göçlerinin Nedenleri ve Sonuçları
Türklerin Ana Yurdu olan Orta Asyadan çeşitli sebeplerle göçler meydana gelmiş, bu göçlerin sonucu tüm dünyayı etkilemiştir. Türklerin Orta Asya’dan göç sebepleri ; Nüfusun Artması ; – Yaşanılan topraklarda nüfusun çoğalmasıyla, yaşadıkları yerlere sığmamaları. İklimlerin Değişmesi ; – Yaşanılan yerin kuraklık nedeniyle mahsül vermemesi. – Otlaklık ve tarım alanlarının daralması. – Salgın hastalıkların başlaması ile hayvanların yetersiz olması. Siyasi Durumlar ; – Türk boyları arasındaki üstünlük mücadelesi. – Artık yeni yurt edinme isteği. – Çin ve diğer ülkelerin baskısı. – Türk boylarının birbirine bağlılığı ( Bir boy göç ettiğinde diğer boyların onu takip etmesi ) . Bağımsızlık Duygusu ; – Türk boylarının bağımsızlığı tehlikeye düştüğünde, o milletin egemenliği altında yaşamaktansa yeni yurtlar keşfedip oralarda yaşamayı tercih etmeleri.

12 Türklerin Orta Asya’dan göçlerinin Sonuçları ; Türklerin göç etmesi sonunda ; – Türkler, Sibiryaya, Orta Avrupa’ya, Suriye’ye ve Anadolu’ya yerleştiler. – Göç ettikleri yerlerde yeni isimlerle yeni devletler kurdular. – Göç ettikleri bölgelerde devlet teşkilatı ve devlet yönetimiyle diğer ülkelere örnek oldular. – Bu göçlerin sonunda, Türk boyları o bölgedeki kültürleri etkilediler, kendi kültürlerini oraya yerleştirdiler kimisi ise yerleştikleri bölgedeki kültürden etkilendi. Bazısı kendi kültürlerini korurken, bazılarıda benliklerini kaybedip bir zaman sonra hristiyanlaştı.

13 İSKİTLER (SAKALAR) 1)İranlılar Saka Yunanlılar İskit demiştir.
2)Atı evcilleştiren ilk Türklerdir. 3)Şu ve Alp Er Tunga destanları onlara aittir. 4)Balbalların ilk örnekleri onlara aittir. 5)Tomris adındaki bayan hükümdarlarıyla ünlülerdir. 6)Altın ve gümüş işçiliğinde ilerledikleri için bu halka BOZKIRIN KUYUMCULARI denmiştir. 7-) Sanatta hayvan üslubunu kullanan ilk Türk kavmi.

14 Firdevsi ünlü eseri Şehname’de İskit-Pers mücadelesini anlatır
Firdevsi ünlü eseri Şehname’de İskit-Pers mücadelesini anlatır. Bu eserde İskitler’in ünlü hükümdarı Alper Tunga’dan bahsedilmiştir. Diğer adıyla ‘’AFRASİYAP’’TIR.

15

16 ASYA HUNLARI 1)Kutlu Vatan olarak anılan Ötüken’de kuruldular.
2) Hun(Hisung-nu) adına ilk kez MÖ 318’de Çin ile yapılan Kuzey Şansi savaşının sonunda yapılan anlaşmada rastlanır 3)İlk hükümdarları Teoman’dır. En önemli hükümdarları ise onluk sistemi bulan Mete Han’dır. 4)Çin ile yapılan İpek Yolu mücadelesi Pai Teng Savaşına neden olur ve bu savaşı Hunlar Turan(sahte ricat) taktiği ile kazanırlar. 5)Mete Han döneminde Çin vergiye bağlanır (Pai Teng Savaşıyla) ve Kurultay düzenli bir yapı olarak devlet örgütlenmesine dahil edilir. 6)Çin Seddi bu devletin akınlarını durdurmak için MÖ 214 tarihinde yapılmış ancak işe yaramamıştır. 7)Çin baskıları neticesinde Kuzey ve Güney olmak üzere ikiye ayrıldılar. 8)Oğuz Kağan Destanı Hunlara ait en önemli sözlü edebiyat ürünüdür. Bu destanda Oğuz Kağan adıyla aslında Mete Han’dan bahsedilmiştir. 9)İkili teşkilat ilk defa Asya Hunları’ nda başlamıştır. 10) Pazırık, Tuyehta, Noin-Ule gibi merkezlerde bulunan eserler Ermitaj(Rusya) müzesinde sergilenmektedir.

17 KAVİMLER GÖÇÜ SONUÇLAR SEBEPLER
1)Orta Asya’da meydana gelen kuraklık 2)Su kıtlığı 3)Hayvan hastalıkları 4)Çin baskısı 5)Boylar arası mücadele 6)Nüfus artışı 7)Otlak darlığı 8)Yeni yerler ele geçirme düşüncesi 9)Bağımsız yaşama arzusu 1)Roma ikiye ayrıldı(395) 2)Avrupa’nın siyasi ve etnik yapısı değişti 3)Avrupa’da feodalizm güçlendi, kilise etkisi arttı(Dogmatizm) ve merkezi krallıklar zayıfladı 4)Avrupa kapalı tarım ekonomisine dayalı sosyal sınıflaşmaların arttığı skolastik düşüncenin merkeze alındığı bir yapıya büründü 5)Avrupa Hun Devleti kuruldu(Balamir) 6)Hristiyanlık yayıldı 7)İlk Çağ kapandı Orta Çağ açıldı

18

19

20 KAVİMLER GÖÇÜNÜ KUZEY HUNLARI BAŞLATTI
TÜRKLER ATI EVCİLLEŞTİRDİKLERİ VE TEKERLEĞİ BİLDİKLERİ İÇİN KOLAY GÖÇ ETMİŞLERDİR TÜRK TARİHİNİ İNCELEMEK ZORDUR.ÇÜNKÜ ZAMAN İÇİNDE ÇOK FARKLI COĞRAFYALARA GÖÇ ETMİŞLERDİR.

21 AVRUPA HUN DEVLETİ 1) tarihleri arasında Macaristan merkez olmak üzere Balamir tarafından Kavimler Göçü sonrasında kuruldular. 2)En etkili hükümdarları Attila’dır. 3)Onun döneminde Bizans ile Margus ve Anatolias adlarında iki antlaşma yapılmıştır. 4)Daha sonra Galya Seferine çıkmış ancak istenilen sonuç alınamamıştır. 5)Tanrının Kırbacı olarak Avrupa’da ün salan Attila’nın ölümünden sonra ülke oğulları arasında taht kavgalarına sahne olmuş ve yıkılmıştır. 6) Nibelungen Destanı(Alman Destanı) içerisinde adil bir hükümdar olarak geçer

22 KÖKTÜRK DEVLETİ( ) 1)Bumin Kağan(İl Kağan) tarfından Ötüken’de kuruldu.(Başkent Karakurum) 2)Avarlar’ı yıkarak kuruldular. 3)İpek Yolu’na hakim oldular. 4)Sasaniler ile işbirliği yaparak Akhunlar’ı, Bizans ile de işbirliği yaparak Sasaniler’i yendiler. 5)En güçlü dönemleri Mukan Kağan zamanıdır. (Mukan Kağan-Doğu, İstemi Yabgu-Batı) 6)Çin baskısı sonucunda Doğu ve Batı olarak ikiye ayrılıp yıkıldılar.

23

24 II. Köktürk (Kutluk) Devleti
1) tarihleri arasında Kutluk Kağan tarafından kuruldu. 2)Kürşat Ayaklanması sonucunda Çine karşı başlayan bağımsızlık savaşı sonucu kuruldular. 3)Kutluk Kağan ‘derleyen’ anlamına gelen İlteriş (Çin’e 46 sefer) lakabıyla da tanınır. 4)Kutluk Kağan ölünce yerine oğulları Bilge ve Kül Tigin kardeşler geçti. Bu dönemin en önemli devlet adamı ise vezirleri olan Tonyukuk’tur. Bilge Kağan zamanı devletin en parlak dönemidir. 5)Türk tarihinin bilinen ilk yazılı eseri olan Göktürk Kitabeleri bu dönemde yapıldı.(Moğolistan) 6)Uygur, Karluk ve Basmil toplulukları tarafından yıkıldı. KARGAN SAVAŞI:Bilge Kağan’ın ilk seferidir(717).Uygurlar ile yapılmıştır. ŞANTAN SAVAŞI: 720’de Bilge Kağan’ın Çin’i yendiği savaştır. Parayı kullanan ilk kavimdir! Türklere ait bu güne gelen ilk yazılı belgeler Göktürkler’e aittir. Ergenekon ve Bozkurt destanları bu devlete aittir.(Bu destanlarda da belirtildiği üzere Göktürk soyu Aşina kabilesinden gelir.)

25

26

27 UYGURLAR(744-840) Hücum eden, şahin süratiyle dolaşan..
1)İlk hükümdarları Kutluk Bilge Kül Kağan’dır. Merkez önce Ötüken sonra Ordubalık(Karabalasagun) olmuştur. 2)Moyen-çur dönemi devletin en parlak zamanıdır. 3)Bögü Kağan zamanında Maniheizm dinini kabul ettiler.(Hükümdarlara Ay Tengri denmiştir) 4)Böylece yerleşik hayata geçip savaşçı yönlerinden ziyade kültürel faaliyetlerle ilgilendiler.(İlk şehirleşme; Beşbalık, Ordubalık, Turfan..) 5)Sarı ve Turfan Uygurları olarak ikiye ayrıldılar. 6)Turfan Uygurları Moğol hakimiyetine girerek Moğolların Türkleşmesinde oldukça etkili oldular. 7)Minyatür sanatı ve orta oyunu bu medeniyetin dünya kültürüne en önemli katkılarındandır. 8)Göç ve Türeyiş Destanları bu medeniyete aittir. 9)Karabalasagun ve Sine-Uşi ile Moyençur ve Bugut Yazıtları da yine bu devletin ürünüdür. 10)Uygurlar’da kullanılan kağıt para; Çav, Duvar resmi,Fresko 11)Kağıt ve matbaayı kullanan ilk Türk devletidir. Matbaa eserleri; Sekiz Yüknek, Altun Yaruk, Kalyanamkara, Papamkara 12)Diz Çökmüş Adam ve Atbaşı Heykeli Uygurlar’a aittir 13)İlk bankacılık sistemini Uygurlar başlatmıştır. 14)İlk kütüphane bu dönemdedir. Öğretmenlere Bahşi denir. NOT: Talas Savaşı sırasında Uygurlar yeni kuruluyordu ve devletin başında Moyen – Çur vardı.

28 TÜRK ÜÇGENİ: Mimaride tavan ile kubbenin birleşimini sağlama amaçlı oluşturulan üçgen yapı. Asya temellidir. Uygurlar tarafından bulundu. Selçuklu ve Osmanlı döneminde de yoğun olarak kullanıldı.

29 AVARLAR 1)Çin kaynaklarında Juan Juanlar, Bizans’ta Avarlar, Göktürklerde ise Apar olarak adları geçer. 2)Göktürk baskısı sonucu Batı’ya giderek Macaristan’a yerleştiler. Burada kurdukları 2. devletin kurucusu Bayan Han’dır. 3)İstanbul’u kuşatan ilk Türklerdir. İki defa kuşattılar. Önce yalnız başlarına sonra Sasaniler ile ittifak yaparak kuşattılar. 4)Slav topluluklarının teşkilatlanmasında etkili oldular. 5)Üzengiyi ilk kullanan topluluktur. 6)Hristiyanlığı kabul etmişlerdir. 7)Franklarla yaptıkları mücadele sonucunda devletleri yıkıldı.

30 Tarihte iki kez devlet kuran Türkler!!!
1-HUNLAR 2-AVARLAR 3-GÖKTÜRKLER 4-HARZEMŞAHLAR

31 KARLUKLAR: İslamiyeti kabul eden ilk Türkler olup Moğol hakimiyetine girdiler. Böylece Moğol hakimiyetine giren ilk müslüman Türkler oldular. Karahanlı devletinin de kurucularındandır. Ayrıca Türgişlerin siyasi varlığına da son vermişlerdir. KIRGIZLAR:Uygurları yıkarak kurulmuşlardır. Moğol hakimiyetine giren ilk Türklerdir. Manas Destanı ve Yenisey Anıtlarıyla tanınırlar. Orta Asya’da egemenlik kuran son Türk boyudur. HAZARLAR:Göktürklerin yıkılmasıyla Hazar Denizi etrafında kurulmuş olup bu denize adlarını vermişlerdir. Museviliği kabul eden ilk Türkler olup ticaretle ilgilenmişlerdir. Ayrıca ülkelerinde her dinden insan rahat bir şekilde yaşadığı için bu döneme Hazar Barış Çağı (Panhazarya) denmiştir. Paralı ordu kuran ilk Türklerdir.Müslümanların başındaki kişiye Hazz denir. PEÇENEKLER: Devlet kuramamışlardır. Bizans ordusunda ücretli askerlik yapmışlardır. Buna rağmen Malazgirt Savaşında Türklerin tarafına geçerek Büyük Selçuklunun bu savaşı kazanmasını sağladılar. Kıpçaklar tarafından yıkıldılar. OĞUZLAR: Oğuz kelime anlamı olarak ‘kabile,boy’ demektir. Anadoluya yerleşen Oğuzlara ise Türkmen denir.Bizans tarafından Uz olarak adlandırılmış olup bazı Oğuz boyları Bizans içinde paralı askerlik yaparken aynı Peçenekler gibi Malazgirt Savaşında taraf değiştirmişlerdir. Oğuzlar Büyük Selçuklu ve Osmanlının kurucu boyudur. En kalabalık Türk boyudur. SİBİRLER: Sibirya’ya adlarını verdiler. Hunlar’dan sonra Anadolu’ya akın yapan ikinci Türklerdir. .

32 KIPÇAKLAR(KUMANLAR): Moğol kökenli Karahitaylar’ın baskısıyla Doğu Avrupa’ya göçtüler.
Orta Asya’dan Avrupa’ya olan Türk göçleri Kıpçaklarla tamamlanır. Ruslarla savaşarak Onların Karadeniz’e inmelerini engellemişlerdir. Macarların etnik yapısının oluşmasında Ve Romen Devletinin kurulmasında rol oynadılar. Dede Korkut Destanına ve Rusların İgor Destanı’na konu olmuşlardır. Codex Cumanicus denilen iki ciltlik sözlükleri bulunmaktadır.Bu günkü Romanya Devleti’nin kurucularıdır. Altın Orda Devleti’ni Türkleştirmişlerdir. MACARLAR: Hristiyanlığı( Katoliklerdir) kabul ederek milli benliklerini unuttular. Germen kavimleriyle savaşarak Balkanlara girmelerini engellediler. Böylece Balkanların Germenleşmesi’ni önlediler. Ayrıca dünyada Türk tarihine dair ilk araştırmaları başlatan ulustur. BULGARLAR: İstanbul’u kuşatan bir diğer Türk topluluğudur. İtil(Volga) ve Tuna Bulgarları olarak ikiye ayrıldılar. İtil Bulgarları Müslümanlığı(Almuş Han) Tuna Bulgarları ise Hristiyanlığı(Boris Han) kabul ettiler. Bulgar kelime olarak KARIŞMAK anlamına gelir. TÜRGİŞLER: Baga Tarkan tarafından kurulmuş olup kendi adına para bastırmıştır. Müslü- man ordularını Maveraünnehir’de durdurarak(Haristan, Vakatü’ş – Şib Savaşı) Orta Asya’ya girmelerini engellediler.Uygurların başlattığı yerleşik yaşamı tamamladılar. Çin’in zayıflatması sonucunda Kar- luklar tarafından yıkıldılar. KİMEKLER: Göktürklerden sonra Kıpçak egemenliğine girdiler. BAŞKIRTLAR(BAŞKURTLAR): Rus egemenliğinde yaşadılar

33 AKHUNLAR(Eftalitler)(420-670)
Kavimler göçü esnasında Afganistan ve çevresinde Hunlar tarafından kuruldular.(Kurucuları Aksuvar Kağan) Yerli halkı İran asıllıdır. Göktürklerin Sasani işbirliği ile yıkıldılar. Sasanilerdeki ünlü Mazdek isyanının bastırılmasını sağladılar. MAZDEK İSYANI(480) Sasani içinde çıkan ilk basit komünist yapı ayaklanması olarak nitelendirilir. Kadın ve servetin ortak paylaşımına inanır.

34 HÜKÜMDARLIK ÜNVANLARI
DEVLET YÖNETİMİ İLTEBER İDİKUT HAN HÜKÜMDARLIK ÜNVANLARI KAĞAN TANHU HAKAN ŞANYÜ

35 HÜKÜMDARLIK SEMBOLLERİ
TAHT (ÖRGİN) OTAĞ (ÇADIR) SORGUÇ (KOTUZ-tüy) DAVUL (NEVBET) UNVAN ALMA TUĞ(Bayrak) SANCAK TÖRENİN DEĞİŞMEZ HÜKÜMLERİ KONİLİK (adalet) UZLUK(faydalılık) TÜZLÜK(eşitlik) KİŞİLİK(insanlık)

36 TOY (KURULTAY) MECLİS *Türk devletlerinde hakanın yetkilerinin sınırsız olmadığını gösterir. *Meşrutiyet (Meşruti monarşi) anlayışının göstergesidir. *Kağan, Hatun, Devlet adamları, Askeri yetkililer,Boy beylerinin katılımı ile toplanırdı. *Kurultaya katılamayan boy beyi isyan etmiş bağımsız olmuş sayılırdı.

37 DİĞER MECLİSLER KOMENTON MECLİSİ: PEÇENEKLER
NAZIRLAR MECLİSİ: TABGAÇ DEVLETİ SEÇKİNLER MECLİSİ: AVRUPA HUNLARI İHTİYARLAR MECLİSİ: HAZARLAR MİLLET MECLİSİ: TUNA BULGARLARI

38 Genelde Atlı Birlikler Var (süvari)
Yelme (Keşif birliği) ONLU Sistem (Mete Han) ORDU Kadın-Erkek ASKER HİLAL (Sahte Ricat) TAKTİĞİ

39 TOPLUMSAL YAPI İL(DEVLET) BUDUN MİLLET BOD(BOY) URUG(SOY) OGUŞ AİLE

40 BİR KAÇ KAVRAM BÖRİ: Köktürk özel muhafız birliği
AĞILIG:Hazine görevlisi ONGUN: Kutsal nesne, totem AYUKİ: YUĞ APA:sivil yönetici KÜN: BUYRUK:Bakan ŞAD:Hükümdar çocukları taşra SAV:Atasözü YUĞRUŞ:Avarlar’da hükümdardan sonra en yetkili kişi AYGUCI:Vezir KAM /BAKSI/ŞAMAN BEDİZCİ: TARKAN:ordu komutanı TİGİN: KOŞUK:Saz eşliğinde şiir UÇMAĞ ATAMAN(İnal/İnanç) TOY (KENGEŞ) KAMDU KURGAN YARLIĞ: Hükümdar emiri TUDUN:vergi memuru SAGU:Ağıt KENEŞÇİ:BİLİM ADAMI TAMU TAMGACI (BİTİGÇİ-katip)

41 DİN Mani, Buda (Uygurlarda) Musevilik (Hazarlar) Hıristiyanlık
Göktanrı Şamanizm Totemcilik Doğalar Kültü Atalar Kültü Mani, Buda (Uygurlarda) DİN Musevilik (Hazarlar) Hıristiyanlık (Macar,Avar,Bulgar..) NOT: Türklerde Cennet-Cehennem (Ölümden sonraki yaşam) inancı vardır. İslamiyet (Karluk,Oğuz)

42 I. Uygur Devleti’nde Budistler ve Maniheistler,
II. Hazar Devleti’nde Museviler ve Şamanlar, III. Selçuklularda Hıristiyanlar ve Müslümanlar bir arada yaşamışlardır. Buna göre, Türk devlet geleneğinde aşağıdakilerden hangisine önem verildiği öne sürülebilir? A.Dini mimari B.Dindarlığa C.Diplomasiye D.Dinsel hoşgörüye E.Komşuluk ilişkilerine

43 I. Uygur Devleti’nde Budistler ve Maniheistler,
II. Hazar Devleti’nde Museviler ve Şamanlar, III. Selçuklularda Hıristiyanlar ve Müslümanlar bir arada yaşamışlardır. Buna göre, Türk devlet geleneğinde aşağıdakilerden hangisine önem verildiği öne sürülebilir? A.Dini mimari B.Dindarlığa C.Diplomasiye D.Dinsel hoşgörüye E.Komşuluk ilişkilerine

44 ÖLÜ GÖMME ADETLERİ BALBAL: Mezarlarında Öldürdüğü kişilerin sayısı kadar heykelcik yada tahtaya kazınmış resimler bulunur. Atı ile beraber Gömülürler (Cennet yolculuğunu kolaylaştıracağına inanılırdı) Öldürdüğü kişilerin cennette ona hizmet edeceği anlayışı

45 C. Devlet görevliliğinin D. Kahramanlığın E. Dini kişiliğin
Eski Türklerde mezarların başında “Balbal” adı verilen taşların dikilmiş olması aşağıdakilerden hangi unvanın ifadesidir? A. Soyluluğun B. Askeri kişiliğin C. Devlet görevliliğinin D. Kahramanlığın E. Dini kişiliğin

46 C. Devlet görevliliğinin D. Kahramanlığın E. Dini kişiliğin
Eski Türklerde mezarların başında “Balbal” adı verilen taşların dikilmiş olması aşağıdakilerden hangi unvanın ifadesidir? A. Soyluluğun B. Askeri kişiliğin C. Devlet görevliliğinin D. Kahramanlığın E. Dini kişiliğin

47 EKONOMİ HAYVANCILIK TİCARET TARIM (UYGURLAR) DEMİRCİLİK
KÜRK yolu İPEK yolu YARMAK:Türklerin kullandığı madeni para EKONOMİ TARIM (UYGURLAR) DEMİRCİLİK

48 SAKA DESTANLAR HUN KIRGIZ Alp Er Tunga, Manas Şu UYGUR Oğuz Kağan
Türeyiş, Göç GÖKTÜRK Ergenekon Destanı

49 YAZI (ALFABE) UYGUR GÖKTÜRK ALFABESİ ALFABESİ (18 HARF) (38 HARF)
NOT: Yazıtlarda, “fakir milletin zenginleştirilmesi, açların doyurulması, çıplakların giydirilmesi” SOSYAL DEVLET anlayışının göstergesidir.

50 ORHUN KİTABELERİ (Türklerin bıraktığı ilk yazılı belgeler) Bu belgelerin yazarı Yolluğ Tigin Türklerin ilk tarihçisi ve edebiyatçısı ünvanını almıştır. Bu kitabeleri Wilhelm Thomsen okumuştur.

51 Bilge Kağan, Kültigin ve Vezir Tonyukuk adına diktirilmişlerdir.
Türk adının geçtiği ilk Türkçe metindir. Devlet ve halkın karşılıklı görevlerini belirtir. Türk yasaları, kültür ve uygarlığı hakkında bilgi verir. Türklerde sosyal devlet ve demokrasi anlayışı olduğunu gösterir.

52 A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III
I. Kalıcı mimari eserler bırakmamış olmaları II. Yazılı kaynaklarının yetersiz olması III. Göktanrı inancına bağlı kalmaları Yukarıdakilerden hangileri İslamiyet öncesi Türk devletlerinde konar-göçer yaşamın sonuçları arasında gösterilemez? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III

53 A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III
I. Kalıcı mimari eserler bırakmamış olmaları II. Yazılı kaynaklarının yetersiz olması III. Göktanrı inancına bağlı kalmaları Yukarıdakilerden hangileri İslamiyet öncesi Türk devletlerinde konar-göçer yaşamın sonuçları arasında gösterilemez? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III

54 BİLİM-SANAT HAYVAN ÜSLUBU TAŞINABİLİR SANAT ESERLERİ 12 HAYVANLI TÜRK
TAKVİMİ HAYVAN ÜSLUBU DEMİRCİLİK BİLİM-SANAT TAŞINABİLİR SANAT ESERLERİ UYGURLARDA MİMARİ ESERLER

55 İslamiyet Öncesi Türk Devletlerinin Genel Özellikleri
Ekonomisi hayvancılığa dayalıdır. Konar göçer (yarı göçebe) yaşam vardır. Göçebe olmalarından dolayı ceza evleri yoktur yani cezaları uzun süreli değildir. (ölüm yada gün hapis gibi) Savaşçıdırlar ve bağımsızlıklarına düşkündürler.

56 Adalet ve hoşgörü sahibidirler.
Teşkilatçı yapıları gelişmiştir. (İki Türk bir araya gelirse devlet kurmaya kalkar) Aileye büyük önem verilir. Gelenek ve göreneklerine (töre) bağlıdırlar. Sosyal sınıf farklılıkları ve kölelik yoktur. (göçebe yaşam olduğu için)

57 ESİK KURGANI M.Ö. 5. yy’dan kalma Kazakistan’da bulunan İskit’lere ait kurgan. (Ermitaj Müzesi-Rusya) Bu kurgandan ünlü Altın Elbiseli Adam kıyafeti çıktı.

58 Altay Dağları bölgesinde 3. ya da 6. yy’a ait Hunlar’dan kalma kurgan.
PAZIRIK KURGANI Altay Dağları bölgesinde 3. ya da 6. yy’a ait Hunlar’dan kalma kurgan. Kurgandan çıkan ünlü Pazırık halısı

59 Aşağıdakilerden hangisi Orta Asya Türkleri için geçerli bir bilgi değildir?
A. Yaşam koşullarını törenin belirlemesi B. Ekonominin hayvancılığa dayalı olması C. Konar-göçer yaşamı benimsemiş olması D. Sanat eserlerinin taşınabilir olması E. Merkezi bir yönetim yapısının olması

60 Aşağıdakilerden hangisi Orta Asya Türkleri için geçerli bir bilgi değildir?
A. Yaşam koşullarını törenin belirlemesi B. Ekonominin hayvancılığa dayalı olması C. Konar-göçer yaşamı benimsemiş olması D. Sanat eserlerinin taşınabilir olması E. Merkezi bir yönetim yapısının olması

61 İslam öncesi Türk devletlerinde görülen;
I. İkili teşkilat sistemini benimsemeleri II. Kurultay adı ile meclis oluşturmaları III. Kağanlarının Çinli prensesler ile evlenmeleri gelişmelerden hangilerinin devlet yönetimi ile doğrudan bir ilişkisi olduğu söylenemez? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III

62 İslam öncesi Türk devletlerinde görülen;
I. İkili teşkilat sistemini benimsemeleri II. Kurultay adı ile meclis oluşturmaları III. Kağanlarının Çinli prensesler ile evlenmeleri gelişmelerden hangilerinin devlet yönetimi ile doğrudan bir ilişkisi olduğu söylenemez? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III

63 İslamiyet’ten önce Türklerin çok sayıda devlet kurmalarına;
I. Bağımsızlıklarına düşkün olmaları II. Teşkilatçı yapıya sahip olmaları III. Ticari etkinliklerde bulunmaları Hangilerinin etkisinin olduğu savunulabilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III

64 İslamiyet’ten önce Türklerin çok sayıda devlet kurmalarına;
I. Bağımsızlıklarına düşkün olmaları II. Teşkilatçı yapıya sahip olmaları III. Ticari etkinliklerde bulunmaları Hangilerinin etkisinin olduğu savunulabilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III

65 durumlarından hangileri gösterilebilir?
İslamiyet’ten önce Türklerde demokratik bir anlayışın olduğunun kanıtı olarak; I. Devletin, hükümdar ailesinin ortak malı sayılması II. Toplumda sınıf ayrımının görülmemesi III. Çin kültüründen etkilenmeleri durumlarından hangileri gösterilebilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve III E. I, II ve III

66 durumlarından hangileri gösterilebilir?
İslamiyet’ten önce Türklerde demokratik bir anlayışın olduğunun kanıtı olarak; I. Devletin, hükümdar ailesinin ortak malı sayılması II. Toplumda sınıf ayrımının görülmemesi III. Çin kültüründen etkilenmeleri durumlarından hangileri gösterilebilir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve III E. I, II ve III

67 I. Kağıt ve matbaayı kullanmaları II. Mimari eserler inşa etmeleri
Uygurların; I. Kağıt ve matbaayı kullanmaları II. Mimari eserler inşa etmeleri III. Mani dinini benimsemeleri Özelliklerinden hangileri onların medeni bir toplum olduklarının göstergesidir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III

68 I. Kağıt ve matbaayı kullanmaları II. Mimari eserler inşa etmeleri
Uygurların; I. Kağıt ve matbaayı kullanmaları II. Mimari eserler inşa etmeleri III. Mani dinini benimsemeleri Özelliklerinden hangileri onların medeni bir toplum olduklarının göstergesidir? A. Yalnız I B. Yalnız II C. Yalnız III D. I ve II E. I, II ve III

69 A. Hıristiyanlığın yayılması B. Etnik yapının değişmesi
Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki sonuçlarından hangisi Avrupa’nın siyasi yapısının değişmesine neden olmuştur? A. Hıristiyanlığın yayılması B. Etnik yapının değişmesi C. Feodalitenin ortaya çıkması D. Sınıf farklılıklarının artması E. İlk çağın sona ermesi

70 A. Hıristiyanlığın yayılması B. Etnik yapının değişmesi
Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki sonuçlarından hangisi Avrupa’nın siyasi yapısının değişmesine neden olmuştur? A. Hıristiyanlığın yayılması B. Etnik yapının değişmesi C. Feodalitenin ortaya çıkması D. Sınıf farklılıklarının artması E. İlk çağın sona ermesi

71 A. Hıristiyanlığın yayılması B. Etnik yapının değişmesi
Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki sonuçlarından hangisi Avrupa’nın millet yapısının değişmesine neden olmuştur? A. Hıristiyanlığın yayılması B. Etnik yapının değişmesi C. Feodalitenin ortaya çıkması D. Sınıf farklılıklarının artması E. İlk çağın sona ermesi

72 A. Hıristiyanlığın yayılması B. Etnik yapının değişmesi
Türklerin Avrupa’ya göç etmeleriyle başlayan Kavimler Göçü’nün aşağıdaki sonuçlarından hangisi Avrupa’nın millet yapısının değişmesine neden olmuştur? A. Hıristiyanlığın yayılması B. Etnik yapının değişmesi C. Feodalitenin ortaya çıkması D. Sınıf farklılıklarının artması E. İlk çağın sona ermesi

73 A. Kurultay B. İkta sistemi C. İkili sistem D. Göktanrı anlayışı
Aşağıdakilerden hangisi konar-göçer Türk devletlerindeki devlet kurumlarından birisi değildir? A. Kurultay B. İkta sistemi C. İkili sistem D. Göktanrı anlayışı E. Askeri teşkilat

74 A. Kurultay B. İkta sistemi C. İkili sistem D. Göktanrı anlayışı
Aşağıdakilerden hangisi konar-göçer Türk devletlerindeki devlet kurumlarından birisi değildir? A. Kurultay B. İkta sistemi C. İkili sistem D. Göktanrı anlayışı E. Askeri teşkilat