Toplardamarlar (Venae) Kalbe kan getiren damarlara venae denir. Venler arterlerin aksine kalbe yaklaştıkça kalınlaşırlar. Duvarları arterlere nazaran daha.

... konulu sunumlar: "Toplardamarlar (Venae) Kalbe kan getiren damarlara venae denir. Venler arterlerin aksine kalbe yaklaştıkça kalınlaşırlar. Duvarları arterlere nazaran daha."— Sunum transkripti:

1 Toplardamarlar (Venae) Kalbe kan getiren damarlara venae denir. Venler arterlerin aksine kalbe yaklaştıkça kalınlaşırlar. Duvarları arterlere nazaran daha incedir. Tüm vücuttaki venlerin içerisinde bulunan kan miktarı arterlerdeki kan miktarının 3 katıdır (3lt) ve kan akımı arterlere göre daha yavaştır.

2 Vücudumuzdaki venler üç ayrı sistem oluştururlar. Bunlar: Pulmoner venler, sistemik venler ve portal venler. Pulmoner venler (vv. pulmonales): Akciğerlerde oksijence zenginleşmiş kanı kalbin sol atrium’una taşıyan venlerdir. Her bir akciğerden iki tane olmak üzere toplam 4 adet v. pulmonalis çıkar bunlar sol atriumun arka üst kısmına ayrı ayrı açılırlar. vv. pulmonales

3 Sistemik venler: Akciğerler ve karın içerisindeki tek organlar dışındaki vücudumuzdaki organların tamamının venöz kanını sağ atrium’a taşıyan venlerdir. Bunlar iki ana damar (v. cava superior ve v. cava inferior) halinde sağ atrium’a açılırlar. v. cava inferior v. cava superior

4 Sistemik venler vücutta iki şekilde (yüzeyel ve derin venler) dağılım gösterirler. Yüzeyel venler fascia superficialis’in iki yaprağı arasında bulunurlar ve dıştan belli olurlar. Derin venler ise arterlerle birlikte seyrederler. Genellikle extremitelerde ve ince arterlerin her birinin yanında iki ven (vv. comitantes) bulunur. Kalın arterlerin yanında ise bir ven bulunur. derin ven yüzeyel venler

5 Bazı venlerin içerisinde (özellikle extremite venleri) kanın geri akışını önleyen kapakçıklar bulunur. Sistemik venler arasında bol miktarda anastomoz (cava-cav anastomoz) bulunur. Ayrıca portal venlerle sistemik venler arasında da anastomoz (porta-caval anastomoz) vardır.

6 Portal venler (v. portae hepatis): Karın boşluğu içerisindeki sindirim kanalından, sindirim sistemine ait bezlerden ve dalaktan gelen kirli kanı toplayıp karaciğere getiren damar sistemidir. v. portae hepatis

7 Sistemik venler V. cava superior: Baş, boyun, üst ekstremite ve göğüs içindeki (kalp hariç) organların venöz kanını toplayan ana damardır. V. brachiocephalica dextra ve v. brachiocephalica sinistra’nın sternum’un arkasında ve biraz sağında birleşmesiyle oluşur. Yukarıdan aşağıya doğru uzanarak kalbin sağ atriumuna açılır. Yaklaşık 7 cm. uzunluğunda ve 2 cm çapındadır. İçerisinde kapak bulunmaz. v. cava superior

8 Başın venleri: Baş venleri, yüz venleri ve cranium venleri olarak iki kısımda incelenir. Yüzün venleri: Yanakların, dudakların, göz kapaklarının, burun kökünün, alnın venöz kanı v. facialis tarafından toplanır. V. facialis v. jugularis internaya açılır. v. facialis v. jugularis interna

9 Başın yan kısımları ve saçlı derinin venöz kanı v. temporalis superficialis tarafından; kulak arkasının venöz kanı v. auricularis posterior tarafından alınır. v. temporalis superficialis v. auricularis posterior

10 v. temporalis superficialis v. auricularis posterior

11 Alt çenenin, pharynx’in, damağın venöz kanı v. maxillaris tarafından toplanır. v. maxillaris

12 V. temporalis superficialis ve v. maxillaris’in gl. parotidea içerisinde birleşmesiyle v. retromandibularis meydana gelir. V. retromandibularis’in v. auricularis posterior ile birleşmesi ile v. jugularis externa oluşur. v. retromandibularis v. jugularis externa

13 Başın arka kısmının venöz kanı v. occipitalis tarafından toplanır ve v. jugularis externaya drene edilir. v. occipitalis

14 Cranium’un venleri: Beyin venleri, beynin dış yüzünün venöz kanını toplayan vv. superficiales cerebri ve beynin iç kısımlarının venöz kanını drene eden vv. profundae cerebri olarak iki grup oluştururlar. Duvarları oldukça ince olan bu venlerde kapakçık bulunmaz ve sonunda dura mater sinuslarına açılır. Dura mater ven sinuslarında toplanan beynin venöz kanı v. jugularis interna’ya akar. vv. superficiales cerebri vv. profundae cerebri

15 Dura mater sinusları: Beyni en dıştan saran dura mater’in iki yaprağı arasında oluşan ve venöz kanı toplayan kanallardır. Bu kanallarda kapakçık bulunmaz ve duvarları da düz kas içermez. Bunlar topladıkları tüm venöz kanı v. jugularis interna’ya drene ederler.

16 Bunlardan büyük olanların bazıları; sinus sagittalis superior, sinus sagittalis inferior, sinus occipitalis, sinus rectus, sinus sigmoideus, sinus transversus, confluens sinium ve sinus cavernosus’tur. sinus sagittalis superior sinus sagittalis inferior sinus rectus confluens sinium

17 Beyni saran kemiklerin içerisinde iki grup ven bulunur. Bunlardan v. diploica’lar beyni saran kemiklerin iki laminası arasında bulunurlar ve diğer kafatası venleri ile anastomozları vardır. V. emisseria’lar ise beyni saran kemiklerdeki deliklerden geçerek kafatası içinde bulunan beyin venleri ile saçlı deri venleri arasında direkt bağlantı kuran venlerdir. v. emisseria v. diploica

18 Boyun venleri: Boyunda üç büyük ven (v. jugularis interna, v. jugularis externa ve v. vertebralis) bulunur. Bunlar boynun, başın ve yüzün venöz kanını toplarlar. V. jugularis interna: Baş ve boynun yüzeyel bölümleri ile beynin venöz kanını toplar. Boyundaki en büyük ven olup sinus sigmoideus’un devamı şeklindedir. Foramen jugulare’den başlar ve boynun yan tarafında a. carotis communis ve n. vagus ile birlikte bir kılıfla (vagina carotica) sarılı olarak aşağı doğru uzanarak clavicula’nın sternal ucunun arkasında v. subclavia ile birleşerek v. brachiocephalica’yı oluşturur. v. jugularis interna

19 v. jugularis externa V. jugularis externa: Parotis bezi içerisinde v. retromandibularis ile v. auricularis posterior’un birleşmesinden oluşur. Başın dış kısmı ile yüzün derin kısmının venöz kanını toplar. Yüzeyel fasyanın iki yaprağı arasında aşağı doğru uzanır. M. sternocleidomastoideus’un yüzeyelinde içten dışa doğru uzanır. V. subclavia’ya açılarak sonlanır. V. jugularis anterior bu vene açılır.

20 v. vertebralis V. vertebralis: Kafatasının tabanından başlar. Canalis vertebralis içerisindeki venöz pleksusun ve boyun derin venlerinin kanını toplar. Atlasın foramen transversarium’undan girer aşağı doğru uzanır. Altıncı boyun omurunun for. transversarium’undan çıkar ve v. brachiocephalica’ya açılır.

21 Üst ekstremitenin venleri: Yüzeyel ve derin venler olarak iki grupta incelenir. Yüzeyel venler: Bu venler yüzeyel fasya içinde seyrederler ve çoğu yerde deri altında gözle görülürler. Parmakların dorsal yüzündeki venlerin birleşmesiyle el sırtında venöz bir plexus (rete venosum dorsale manus) meydana gelir. Palmar yüzdeki venler ise aralarında anastomozlar yaparak birleşirler ve el sırtındaki venöz plexusla bağlantı kurarlar. rete venosum dorsale manus

22 El sırtındaki plexusun radial ve ulnar tarafından birer ven (v. cephalica ve v. basilica) başlar. v. basilica v. cephalica

23 V. cephalica: El sırtındaki venöz plexusun radial tarafından başlar. Ön kolun ön yüzüne geçer. Kolun dış tarafında yukarı doğru yükselir. Omuzda m. deltoideus ile m. pectoralis major arasından derine dalarak v. axillaris’e açılır. v. cephalica

24 V. basilica: El sırtındaki venöz plexusun ulnar tarafından başlar ve ön kolun ön yüzüne geçer. Kolun iç tarafında yukarı doğru yükselir ve kolun 1/3 alt kısmına kadar gelir. Burada fasyayı delip derine girer. M. teres major’un alt kenarına kadar yükselir. Buradan sonra adı v. axillaris olur. v. basilica

25 V. mediana antebrachii: Elin palmar yüzündeki venöz plexustan başlar. Ulnar tarafta yukarı doğru uzanarak v. basilica’ya veya v. mediana cubiti’ye açılır. v. mediana antebrachii

26 V. mediana cubiti: Dirsek eklemi önünde bulunur. V. cephalica ile v. basilica’yı birleştirir. v. mediana cubiti

27 V. mediana cephalica: V. mediana antebrachii ile v. cephalica arasındadır. V. mediana basilica: V. mediana antebrachii ile v. basilica arasındadır. v. mediana cephalica v. mediana basilica

28 Damardan kan alınması veya damar içi enjeksiyon gerektiğinde en çok dirsek eklemi önündeki yüzeyel venlerden yararlanılır. Kola atılan bir turnike sayesinde buradaki venlerde daha fazla kan birikmesi sağlanır ve belirgin hale gelen venlerden enjektör yardımıyla kolaylıkla kan alınabilir ve damar içi enjeksiyon yapılabilir.

29 Derin venler: Derin venler aynı ismi taşıyan arterlerle yandaş olarak bulunurlar. Bu venler genellikle her arter veya dalı için bir çift olarak bulunur. Bu yüzden bu venlere vv. comitans denir. vv. comitans

30 Yüzeyel venlerle derin venler arasında bağlantıyı sağlayan venlere vena perforans denir. Bu venlerde kanın akım yönü yüzeyel venden derin vene doğrudur. Yüzeyel ve derin venlerin her iki grubunda da kapakçıklar bulunur. Kapakçıkların sayısı derin venlerde daha çoktur. vena perforans

31 Üst ekstremitenin derin venleri elde derin venlerin oluşturduğu arcus venosus palmares profundus’tan başlarlar. Vv. ulnares ve vv. radiales bu arcusun devamı şeklinde olup dirsek ekleminin önünde birleşerek vv. brachiales’i oluştururlar. Bu venler ise a. brachialis ile birlikte yukarı doğru seyrederek v. axillaris’e katılırlar. vv. brachiales

32 V. axillaris: V. basilica m. teres major’un alt kenarını geçip koltuk altı çukurluğuna gelince adı v. axillaris olur. V. axillaris tek olup birinci kaburga ile clavicula’nın arasından geçince adı v. subclavia olur. v. axillaris

33 V. subclavia: V. axillaris’in devamı olup birinci kaburganın iç kenarından itibaren başlar. Clavicula’nın sternal ucuna gelince v. jugularis interna ile birleşerek (iki ven birleşirken aralarında oluşan açıya angulus venosus denir ve buraya lenf damarları açılır) v. brachiocephalica’yı meydana getirir. v. subclavia

34 V. brachiocephalica: V. jugularis interna ile v. subclavia’nın birleşmesi ile oluşur. Sol v. brachiocephalica sağdakinin iki katı bir uzunluğa (yaklaşık 5cm) sahiptir. Sağ ve sol v. brachiocephalica’lar birleşerek v. cava superior’u oluşturur. v. brachiocephalica v. cava superior

35 Göğüs venleri: Göğüs boşluğu içerisindeki organların ve göğüs duvarının venöz kanının büyük kısmı v. azygos ve v. hemiazygos’a az bir kısmı da v. thoracica lateralis, v. thoracica interna ve v. thoracoepigastrica aracılığı ile v. subclavia ve v. axillaris’e drene olur.

36 V. azygos: Sağ tarafın v. lumbalis ascendens’i L1 düzeyinde v. azygos adını alır. Hiatus aorticus’tan geçerek göğüs boşluğuna girer ve omurganın sağ tarafında Th4 düzeyine kadar çıkar. Burada öne doğru kıvrılır ve v. cava superior’a (pericardium’un içine girmeden hemen önce) açılır. Göğsün sağ tarafının venöz kanını toplayan venler bu vene açılır. v. azygos

37 V. hemiazygos: Karın arka duvarındaki sol v. lumbalis ascendens, göğüs boşluğuna girince v. hemiazygos adını alır. Bu ven omurganın sol tarafında Th9 seviyesine kadar uzanır. Burada sağa doğru dönerek v. azygos’a açılır. Bu vene göğsün sol tarafının venöz kanını toplayan damarlar açılır. v. hemiazygos

38 V. hemiazygos accessoria: Omurganın sol tarafında yukarıdan aşağıya doğru uzanır. 7. göğüs omurunu çaprazlayarak sağ tarafa geçer ve burada v. azygos’a açılır. Bu ven sol üst intercostal venleri toplar. v. hemiazygos accessoria

39 V. cava inferior: Diaphragmanın altında kalan vücut bölümünün venöz kanını toplayıp kalbin sağ atrium’una getiren büyük bir vendir. Sağ ve sol v. iliaca communis’ler L5 düzeyinde birleşerek v. cava inferior’u oluştururlar. Aortun sağ tarafında yukarı doğru yükselerek karaciğerin arkasından geçer ve diaphragmadaki kendine özgü delikten (for. venae cavae inferioris) geçerek göğüs boşluğuna girer. Perikardı delerek sağ atriuma açılır. v. cava inferior

40 Karın ve pelvis venleri: Karın içerisindeki organların bir kısmının (tek olanlar) kanı v. porta’ya drene olurken, çift organların, karın duvarının, pelvis içerisindeki organların (rectum hariç) ve pelvis duvarının kanı v. cava inferiora drene olur. Rectumun kanı ise hem v. cava inferior’a ve hem de v. porta’ya drene olur. V. cava inferior’un dalları: İki grup altında (parietal ve visceral dallar) incelenir.

41 Parietal dallar: Bunlar karın duvarının kanını drene eden dallardır. Vv. lumbales: Bunlar 4 çift ven olup a. lumbales’lere eşlik ederler ve karın duvarının venöz kanını taşırlar. Vv. phrenicae inferiores: Aynı isimdeki arterleri takip ederler ve diaphragmanın kanını drene ederler. v. phrenicae inferior

42 Visceral dallar: Karın içerisindeki organların venöz kanını toplarlar. V. testicularis (v. ovarica): Testisin kirli kanını drene eden venler plexus pampiniformis’i oluştururlar. Bu plexustan başlayan v. testicularis sağda direkt olarak v. cava inferior’a açılırken solda v. renalis sinistra’ya açılır. v. testicularis

43 V. renalis: Böbreklerin kanını drene eder. V. suprarenalis: Gl. suprarenalis’in kanını drene ederler. Sağ v. suprarenalis v. cava inferior’a açılırken sol v. suprarenalis v. renalis sinistra’ya açılır. v. renalis v. suprarenalis

44 Vv. hepaticae: Karaciğerin kanını v. cava inferior’a getiren venlerdir. Karaciğer lobüllerinin merkezinde bulunan v. centralis’lerden başlar. Bu venler aralarında birleşerek daha kalın venleri oluştururlar. vv. hepaticae

45 Pelvis venleri V. iliaca communis: V. iliaca externa ve v. iliaca interna’nın art. sacroiliaca hizasında birleşmesiyle oluşur. Sağ ve sol v. iliaca communis’ler 5. bel omuru hizasında birleşerek v. cavae inferior’u oluşturur. v. iliaca communis

46 V. sacralis mediana: Sacrum’un ön yüzünde yukarı doğru çıkan bu ven aynı isimli artere eşlik eder. V. cava inferior’un çatalına veya v. iliaca communis sinistra’ya açılır. V. iliaca interna: Pelvis içerisinde bulunan organların ve pelvis duvarının venöz kanını direne eden bir vendir. V. iliaca externa ile birleşerek v. iliaca communis’i oluşturur. v. iliaca interna

47 Dalları: Vv. glutea superiores: A. glutea superior ile birlikte seyreden bir çift vendir. Arterin gluteal bölgeye dağıttığı kanı drene eder. Vv. glutea inferiores: A. glutea inferior’a eşlik eden bir çift vendir. İki ven birleşir ve tek ven olarak v. iliaca interna’ya açılır. Vv. glutea superiores Vv. glutea inferiores

48 V. pudenda interna: V. profunda penis olarak başlar. A. pudenda interna ile birlikte uzanır. V. pudenda interna

49 V. obturatoriae: Uyluğun iç kısmının kanını drene eder. Canalis obturatorius’tan geçerek pelvis’e girer. Vv. sacrales laterales: Sacrumun ön yüzünde a. sacralis lateralis ile birlikte uzanırlar ve v. iliaca internaya açılırlar. V. obturatoriae

50 Vv. rectalis media: Rectum etrafındaki plexustan başlar ve. V. iliaca internaya açılır. Vv. rectalis media

51 Vv. dorsalis profunda penis: Penis sırtında bulunan tek vendir. Glans penis ve corpus cavernosum penis’i drene eder. Vv. dorsalis profunda penis

52 Vv. vesicales: Mesane ile prostat arasındaki (bayanlarda mesane ile vagina arasındaki) venöz plexusu drene ederler. Bu venler v. iliaca interna’ya açılmadan önce tek bir ven halinde birleşirler. Vv. vesicales

53 Vv. uterinae: Uterusun etrafındaki venöz plexusu drene eder. Vv. vaginales: Vaginanın etrafındaki venöz plexusu drene eder. Vv. uterinae Vv. vaginales

54 V. iliaca externa: V. femoralis lig. inguinale’nin altından yukarı geçince v. iliaca externa adını alır. Alt taraf ve karın duvarının alt kısmının venöz kanını drene eder. V. iliaca externa art. sacroiliaca hizasında v. iliaca interna ile birleşerek v. iliaca communis’i meydana getirir. v. iliaca externa v. femoralis

55 Dalları: V. epigastrica inferior: Karın ön duvarının venöz kanını v. iliaca externaya taşır. V. circumflexa ilium profunda: Karın yan duvarının venöz kanın drene eder. V. pubica: Pubisin arkasında bulunur.

56 Alt extremitenin venleri: Üst ekstremite de olduğu gibi alt ekstremitenin venleri de yüzeyel ve derin venler olarak iki kısımda incelenir. Yüzeyel venler: V. saphena magna ve v. saphena parva olmak üzere iki kalın ven ile bunların dallarından oluşur. Bu venler fascia superficialis’in iki yaprağı arasında seyreder ve her birinde 9 ile 20 arasında kapakçık bulunur. v. saphena parva v. saphena magna

57 V. saphena magna: Vücuttaki en uzun vendir. Ayak sırtındaki v. marginalis medialis’in bir devamı şeklinde başlar, iç malleolun önünden geçerek bacağın iç yüzünde yukarı doğru seyreder. Diz ekleminin iç kondilinin arkasından geçerek uyluğun iç yüzünde hiatus saphenus’a doğru uzanır ve lig. inguinale’nin yaklaşık 3cm aşağısında hiatus saphenus’dan v. femoralis’e açılır. v. saphena magna

58 V. saphena parva: Ayağın dış kenarındaki v. marginalis lateralis’in devamı şeklinde başlar. Fibula’nın dış malleolunun arkasından geçerek bacağa gelir. Bacağın arka yüzünde yukarı doğru ilerleyerek m. gastrocnemius’un iki başı arasından geçer ve fossa poplitea’nın alt yarısında v. poplitea’ya açılır. V. saphena magna; bacakta v. saphena parva ile, uylukta ise v. femoralis ile çok sayıda anastomoz yapar. Ayrıca v. saphena magna by- pas amaliyatlarında kullanılan bir vendir. İçerisinde bulunan kapakcıkların kan akımını engellememesi için alt ucu üste gelecek şekilde ters çevrilerek kalbe monte edilir. v. saphena parva

59 Derin venler: Derin venler arterlerin yanında seyrederler ve aynı ismi alırlar. Bu venler çok sayıda kapakçık ihtiva ederler. Parmakların plantar yüzündeki venöz ağdan başlayan küçük venler birbiriyle birleşerek arcus venosus plantaris’i oluştururlar. Bu arkusdan çıkan venler (v. plantaris lateralis ve v. plantaris medialis’ler) proksimale doğru uzanırlar ve birleşerek vv. tibialis posteriores’i oluştururlar. vv. tibialis posteriores

60 Vv. tibiales posteriores: A. tibialis posterior ile birlik uzanırlar ve vv. fibulares bu venlere açılır. Vv. tibiales anteriores: A. dorsalis pedis’e eşlik eden venin devamı olup a. tibialis anterior ile birlikte uzanırlar. M. popliteus’un alt kenarında vv. tibiales posteriores ile birleşerek v. poplitea’yı oluşturur. vv. tibiales posteriores

61 V. poplitea: Vv. tibiales anteriores ve posteriores’lerin birleşmesiyle oluşur. Diz arkası çukurluğunda bulunur. Kısa bir seyirden sonra adduktor kanala girer ve adı v. femoralis olur. v. poplitea

62 V. femoralis: V. poplitea’nın devamı olup adduktor kanal içinden geçerek uyluğun iç yüzüne gelir. Uyluğun üst 2/3’ünde a. femoralisin yanında seyreder. Lig. inguinale’nin altından geçerek v. iliaca externa’yı oluşturur. Seyri esnasında çok sayıda kas dalları ile, v. profunda femoris’i ve v. saphena magna’yı alır. V. profunda femoris: A. profunda femoris’in yandaşı olarak uzanır. Uyluğun arka kısmının venöz kanını v. femoralise getirir. v. femoralis v. iliaca externa

63 V. portae hepatis: Karın içerisindeki sindirim kanalının, dalağın ve pancreas’ın venöz kanını toplayarak karaciğere getiren damardır. Portal damar kanı içerisinde bol miktarda besin maddesi bulunur. Ortalama 8cm uzunluğunda olan bu damar v. mesenterica superior ile v. splenica (lienalis) L2. seviyesinde birleşmesiyle oluşur. Bu ven, portae hepatis’e gelince iki dala (r. dexter ve r. sinister) ayrılarak karaciğere girer. Bu dallar karaciğere temiz kan taşıyan a. hepatica propria’nın dalları ile birlikte seyreder. Dallanarak karaciğer sinuzoidlerinde sonlanır.

64 v. portae hepatis

65 Dalları: V. splenica: Dalağın hilumundan başlar. Pancreas’ın arkasında seyrederek collum pancreatis hizasında v. mesenterica superior ile birleşerek v. portae hepatis’i oluşturur. Dalak, pankreas ve midenin bir kısmını venöz kanını drene eder. v. splenica

66 V. mesenterica superior: İnce bağırsaklar ve kalın bağırsakların ilk kısmının (colon transversum dahil) venöz kanını toplar. Mezenteriumun iki yaprağı arasında yukarı doğru çıkarak v. splenica ile birleşir ve v. portae hepatis’i oluşturur. v. mesenterica superior

67 V. mesenterica inferior: Kalın bağırsağın son kısmının (colon descendens, colon sigmoideum ve rectum) venöz kanını toplar. Yukarı doğru seyrederek v. splenica’ya açılır. v. mesenterica inferior

68 V. gastrica dextra: Midenin küçük kurvaturunun sağ yarısının kirli kanını v. porta’ya taşır. V. gastrica sinistra: Midenin küçük kurvaturun sol yarımını drene eder ve v. portaya açılır. v. gastrica dextra v. gastrica sinistra